Gendoewer Close là một con đường mới làm. Nó có hình vòng cung. Thợ thuyền hãy còn lao động ở đây. Ở giữa quãng đường có một hàng rào mang tấm biển ghi "Everest".
Trong vườn có một người đàn ông đang trồng hành. Lejeune nhận ra Osborne không khó khăn lắm. Anh đẩy cổng bước vào. Osborne đứng lên xem ai xâm phạm vào lãnh địa của mình. Thấy khách tới thăm, ông ta tỏ vẻ hài lòng. Mặc áo sơ-mi xắn tay, đi đôi giày nặng nề, cách ăn mặc đó đã làm giảm đi ít nhiều vẻ tỉ mỉ của ông ta.
- Xin chào ngài thanh tra - ông ta kêu lên - Việc ngài tới thăm làm tôi rất vinh hạnh! Tôi đã nhận được sự trả lời của ngài về bức thư của tôi, nhưng tôi không dám hy vọng trông thấy ngài. Hãy là người khách nồng hậu trong lâu đài của tôi, trong đỉnh Everest của tôi. Cái đó chắc chắn làm ngài ngạc nhiên? Tôi đã theo đúng những chi tiết trong cuộc thám hiểm của ngài Edmund Hilary! Một người như thế! Một chiến công cho đất nước chúng ta! Nhưng xin mời ngài vào!
Osborne đưa viên thanh tra vào trong một ngôi nhà nhỏ. Nhà cửa được giữ gìn cẩn thận nhưng đồ đạc bày biện thì quá ít ỏi.
- Tôi cũng chưa mua sắm được đầy đủ - Người dược sĩ cũ giải thích - Tôi đã dự cuộc bán đấu giá. Ở đấy giá bán chỉ bằng một phần tư giá bán ở các cửa hàng. Tôi có thể mời ngài dùng gì đây? Rượu sherry, bia, trà?
Lejeune chọn bia.
Ông Osbome đi ra, một lát sau trở lại mang theo hai chiếc cốc bằng thiếc đầy bọt bia.
- Nghỉ một chút, cái đó sẽ làm chúng ta đỡ mệt. Everest! A! A! Tôi rất thích vui đùa.
Họ cùng uống.
- Tin tức của tôi có giúp gì được ngài trong công việc không?
- Không như chúng tôi đã hy vọng. Khổ thế.
- À! Tôi đã thất bại. Tôi thú nhận điều đó. Đúng là tôi đã tưởng tượng ra. Không có lý do gì mà nói là người đi theo Cha Gorman lại là kẻ giết người. Thật là tốt. Và cái ông Venables đó thì giàu có, được kính trọng và thường có mặt ở những nơi có người trong một xã hội tốt đẹp.
- Sự việc là - Lejeune nói - không phải là ông Venables mà ông đã trông thấy.
Bất chợt Osborne đứng lên:
- Ồ! Đúng là ông ta! Tôi tuyệt đối tin chắc. Không bao giờ tôi quên một khuôn mặt.
- Rất có thể là ông đã nhầm. Ông Venables là nạn nhân của bệnh bại liệt. Ông ấy đã liệt chân từ ba năm nay đã tuyệt đối không thể đi lại bằng đôi chân được.
- Bệnh bại liệt - Osborne nói - Ô! Như vậy... Cái đó có thể giải quyết câu hỏi. Nhưng bây giờ... Xin lỗi ngài thanh tra. Đừng chú ý đến cái mà tôi đã nói nữa, nhưng Ngài có một chứng cớ y tế nào không?
- Vâng, ông Venables được ngài William Dugdale, ở phố Haley, một trong những giáo sư danh tiếng, chữa bệnh.
- Rất chắc chắn! Rất chắc chắn! Ông ta rất nổi tiếng. Và tôi, tôi có cảm tưởng là mình đã đi vào con đường sai lầm. Tôi đã chắc chắn đến như thế... và tôi đã làm bận rộn ngài một cách vô ích.
- Không nên như vậy - Lejeune nói một cách mạnh mẽ - Tin của ông vẫn giữ nguyên giá trị của nó. Người mà ông đã trông thấy rất giống với ông Venables và vì rằng người này là người đã được đánh dấu, cái đó giới hạn phạm vi hoạt động.
- Rất đúng - Osborne nhận ra, có phần yên tâm - Không thể có nhiều can phạm tương ứng với những đặc điểm ấy. Trong các phiếu của các ngài ở Yard... Đầy hy vọng - ông ta nhìn viên thanh tra.
- Cái đó không thể đơn giản như vậy. Người kiểu đó có thể không có nhiều. Và như ông đã nói, không có cái gì chứng tỏ là người đó đã làm một cái gì đó trong cái chết của Cha Gorman.
Osborne lại một lần nữa mất tinh thần.
- Tha lỗi cho tôi… Thật là lạ lùng... Tôi đã thích làm chứng cho một vụ giết người... Và tôi xin đảm bảo với ngài, người ta không thể làm tôi thay đổi ý kiến được. Tôi vẫn giữ những ý kiến của tôi.
Lejeune suy nghĩ, nhìn chủ nhà.
- Sao? - Người chủ nhà sốt ruột hỏi.
- Tại sao ông vẫn giữ những ý kiến của mình?
Người dược sĩ tỏ vẻ ngạc nhiên.
- Bởi vì tôi biết chắc chắn... Ồ! Vâng, tôi trông thấy cái ngài đang nghĩ... Tôi đã nhầm về người và sự tin chắc của tôi là không có đối tượng. Và, tuy nhiên, tôi vẫn tin chắc.
- Ông đã tự hỏi về lý do sự có mặt của tôi tại đây vì tôi có một chứng cớ của thầy thuốc nên ông Venables không bị nghi ngờ phải không? Tôi đến đây vì sự chính xác trong việc mô tả của ông làm tôi chú ý. Ông hãy nhớ lại, tối hôm đó có sương mù. Tôi đã tới hiệu thuốc của ông. Đứng trước cửa, tôi trông sang bên kia đường. Tôi thấy thực tế không thể phân biệt rõ ràng những nét trên mặt người trong một buổi tối sương mù như vậy.
- Trong một chừng mực nào đó ngài có lý. Nhưng sương mù sa xuống không đều. Có những chỗ còn sáng. Và do đó tôi có thể trông thấy Cha Gorman và kẻ đi theo Cha. Hơn thế nữa, khi đi ngang tầm mắt tôi hắn đã bật lửa châm thuốc hút. Tôi trông thấy rõ phần nghiêng của mặt hắn. Cái mũi, cái cằm, cái yết hầu. Hắn chưa bao giờ tới chỗ tôi, nếu không thì tôi đã nhớ ra.
- Phải - Lejeune nói và im lặng suy nghĩ.
- Một người anh em, có thể - Osborne mạnh dạn gợi ý - Một anh em sinh đôi?
Lejenne cười và lắc dầu:
- Cái đó rất hợp lý trong một cuốn tiểu thuyết. Nhưng trong đời sống, cái đó không bao giờ có.
- Không, chắc chắn. Ở đây có một sự giống nhau như trong gia đình.
- Theo chỗ chúng tôi biết thì Venables không có anh em.
- Theo chỗ các ngài biết về anh ta? - Osborne nhắc lại.
- Tuy rằng mang quốc tịch Anh nhưng ông ấy sinh ra ở nước ngoài. Cha mẹ ông mang ông về nước Anh khi ông mười một tuổi.
- Các ngài biết nhiều về ông ta, về gia đình ông ta à?
- Không - Lejeune thừa nhận - Đó không phải là công việc dễ dàng, ít nhất là tới đặt những câu hỏi trực tiếp cho ông ấy. Vả lại chúng tôi không có lý do để làm như vậy.
Có nhiều cách để làm như Lejeune không nói cho Osborne biết.
- … Như vậy - Anh đứng lên và nói tiếp - trừ giấy chứng nhận y tế ra thì chắc chắn ông đã nhầm.
- Ồ! Vâng. Đối với tôi, ngài biết không, đã trở thành một sự giải trí khi tôi nghĩ đến các bộ mặt - ông ta cười khẽ - Đã có biết bao nhiêu khách hàng của tôi bị tôi làm cho ngạc nhiên khi nhắc lại những sự mô tả về họ cách đó mấy tháng trước. Mọi người đều thích người khác nhớ tới họ. Tôi đã cố gắng thực hiện từ hồi còn trẻ. Sau một thời gian cái đó trở thành tự động. Không mất nhiều cố gắng để thực hiện.
Lejeune thở dài.
- Tôi muốn có một nhân chứng như ông trước toà án.
Osborne tỏ ra rất hài lòng.
- Đó là một tư chất khiêm tốn - ông ta nói - Về phần tôi, tôi chăm sóc cái tôi có. Người ta mang đến cho tôi một chiếc khay đựng rất nhiều đồ vật khác nhau, tôi có một vài giây đồng hồ để ghi nhận và ghi chúng vào một bản kê. Cái đó làm một người ngạc nhiên. Việc này không có gì là kỳ lạ. Một vấn đề thói quen. Tôi cũng làm trò ảo thuật giỏi nữa. Tha lỗi cho tôi, nhưng ngài có cái gì trong túi?
Ông ta cúi xuống lấy từ trong túi viên thanh tra một cái gạt tàn thuốc lá.
- … Ngài thanh tra! Và ngài ở ngành cảnh sát à?
Ôg ta cười thiện ý và Lejeune cũng cười theo. Sau đó Osborne thở dài.
- Tôi có một ngôi nhà đẹp. Những người láng giềng đáng mến. Tôi đã mơ tưởng cuộc sống này trong nhiều năm, nhưng xin thú nhận với ngài, công việc kinh doanh ngăn cản tôi. Một sự đi đi, lại lại không dứt, có nhiều người để tôi nghiên cứu. Tôi muốn có một mảnh vườn đầy bướm và chim, nhưng tôi đã không nghĩ rằng giống người làm tôi hư hỏng đến như vậy... Tôi sẽ đi nghỉ ở Pháp. Đó là cái tốt, tôi phải nói như vậy, nhưng tôi cũng hiểu rõ ràng nước Anh là đủ đối với tôi. Thiên nhiên thật kỳ lạ. Tôi chỉ có một ý nghĩ: nghỉ hưu, và bây giờ tôi nghĩ là quyết mua lại một phần cửa hiệu thuốc ở Bournemouth... để có một việc gì đó để làm, không bắt buộc phải đến cửa hàng vào những giờ giấc cố định. Xin tạm biệt ngài thanh tra. Tôi rất tiếc là đã không giúp ngài được gì. Nếu ở đây có cái gì đó...
- Tôi sẽ cho ông biết - Lejeune cam đoan.
- Cái đó thật là hứa hẹn, tuy nhiên...
- Tôi biết nếu có mình báo cáo rõ ràng của ngành y tế… nhưng người ta không thể làm gì được ở đây, phải không?
- Ồ…
Lejeune nhanh chóng đi khỏi. Osborne đứng gần hàng rào, đưa mắt nhìn theo anh.
- Báo cáo y tế, một thầy thuốc! Nếu hắn biết được một nửa những cái có liên quan mà ta đã rõ: Bọn ngu ngốc khốn khổ! Một thầy thuốc!
Trong vườn có một người đàn ông đang trồng hành. Lejeune nhận ra Osborne không khó khăn lắm. Anh đẩy cổng bước vào. Osborne đứng lên xem ai xâm phạm vào lãnh địa của mình. Thấy khách tới thăm, ông ta tỏ vẻ hài lòng. Mặc áo sơ-mi xắn tay, đi đôi giày nặng nề, cách ăn mặc đó đã làm giảm đi ít nhiều vẻ tỉ mỉ của ông ta.
- Xin chào ngài thanh tra - ông ta kêu lên - Việc ngài tới thăm làm tôi rất vinh hạnh! Tôi đã nhận được sự trả lời của ngài về bức thư của tôi, nhưng tôi không dám hy vọng trông thấy ngài. Hãy là người khách nồng hậu trong lâu đài của tôi, trong đỉnh Everest của tôi. Cái đó chắc chắn làm ngài ngạc nhiên? Tôi đã theo đúng những chi tiết trong cuộc thám hiểm của ngài Edmund Hilary! Một người như thế! Một chiến công cho đất nước chúng ta! Nhưng xin mời ngài vào!
Osborne đưa viên thanh tra vào trong một ngôi nhà nhỏ. Nhà cửa được giữ gìn cẩn thận nhưng đồ đạc bày biện thì quá ít ỏi.
- Tôi cũng chưa mua sắm được đầy đủ - Người dược sĩ cũ giải thích - Tôi đã dự cuộc bán đấu giá. Ở đấy giá bán chỉ bằng một phần tư giá bán ở các cửa hàng. Tôi có thể mời ngài dùng gì đây? Rượu sherry, bia, trà?
Lejeune chọn bia.
Ông Osbome đi ra, một lát sau trở lại mang theo hai chiếc cốc bằng thiếc đầy bọt bia.
- Nghỉ một chút, cái đó sẽ làm chúng ta đỡ mệt. Everest! A! A! Tôi rất thích vui đùa.
Họ cùng uống.
- Tin tức của tôi có giúp gì được ngài trong công việc không?
- Không như chúng tôi đã hy vọng. Khổ thế.
- À! Tôi đã thất bại. Tôi thú nhận điều đó. Đúng là tôi đã tưởng tượng ra. Không có lý do gì mà nói là người đi theo Cha Gorman lại là kẻ giết người. Thật là tốt. Và cái ông Venables đó thì giàu có, được kính trọng và thường có mặt ở những nơi có người trong một xã hội tốt đẹp.
- Sự việc là - Lejeune nói - không phải là ông Venables mà ông đã trông thấy.
Bất chợt Osborne đứng lên:
- Ồ! Đúng là ông ta! Tôi tuyệt đối tin chắc. Không bao giờ tôi quên một khuôn mặt.
- Rất có thể là ông đã nhầm. Ông Venables là nạn nhân của bệnh bại liệt. Ông ấy đã liệt chân từ ba năm nay đã tuyệt đối không thể đi lại bằng đôi chân được.
- Bệnh bại liệt - Osborne nói - Ô! Như vậy... Cái đó có thể giải quyết câu hỏi. Nhưng bây giờ... Xin lỗi ngài thanh tra. Đừng chú ý đến cái mà tôi đã nói nữa, nhưng Ngài có một chứng cớ y tế nào không?
- Vâng, ông Venables được ngài William Dugdale, ở phố Haley, một trong những giáo sư danh tiếng, chữa bệnh.
- Rất chắc chắn! Rất chắc chắn! Ông ta rất nổi tiếng. Và tôi, tôi có cảm tưởng là mình đã đi vào con đường sai lầm. Tôi đã chắc chắn đến như thế... và tôi đã làm bận rộn ngài một cách vô ích.
- Không nên như vậy - Lejeune nói một cách mạnh mẽ - Tin của ông vẫn giữ nguyên giá trị của nó. Người mà ông đã trông thấy rất giống với ông Venables và vì rằng người này là người đã được đánh dấu, cái đó giới hạn phạm vi hoạt động.
- Rất đúng - Osborne nhận ra, có phần yên tâm - Không thể có nhiều can phạm tương ứng với những đặc điểm ấy. Trong các phiếu của các ngài ở Yard... Đầy hy vọng - ông ta nhìn viên thanh tra.
- Cái đó không thể đơn giản như vậy. Người kiểu đó có thể không có nhiều. Và như ông đã nói, không có cái gì chứng tỏ là người đó đã làm một cái gì đó trong cái chết của Cha Gorman.
Osborne lại một lần nữa mất tinh thần.
- Tha lỗi cho tôi… Thật là lạ lùng... Tôi đã thích làm chứng cho một vụ giết người... Và tôi xin đảm bảo với ngài, người ta không thể làm tôi thay đổi ý kiến được. Tôi vẫn giữ những ý kiến của tôi.
Lejeune suy nghĩ, nhìn chủ nhà.
- Sao? - Người chủ nhà sốt ruột hỏi.
- Tại sao ông vẫn giữ những ý kiến của mình?
Người dược sĩ tỏ vẻ ngạc nhiên.
- Bởi vì tôi biết chắc chắn... Ồ! Vâng, tôi trông thấy cái ngài đang nghĩ... Tôi đã nhầm về người và sự tin chắc của tôi là không có đối tượng. Và, tuy nhiên, tôi vẫn tin chắc.
- Ông đã tự hỏi về lý do sự có mặt của tôi tại đây vì tôi có một chứng cớ của thầy thuốc nên ông Venables không bị nghi ngờ phải không? Tôi đến đây vì sự chính xác trong việc mô tả của ông làm tôi chú ý. Ông hãy nhớ lại, tối hôm đó có sương mù. Tôi đã tới hiệu thuốc của ông. Đứng trước cửa, tôi trông sang bên kia đường. Tôi thấy thực tế không thể phân biệt rõ ràng những nét trên mặt người trong một buổi tối sương mù như vậy.
- Trong một chừng mực nào đó ngài có lý. Nhưng sương mù sa xuống không đều. Có những chỗ còn sáng. Và do đó tôi có thể trông thấy Cha Gorman và kẻ đi theo Cha. Hơn thế nữa, khi đi ngang tầm mắt tôi hắn đã bật lửa châm thuốc hút. Tôi trông thấy rõ phần nghiêng của mặt hắn. Cái mũi, cái cằm, cái yết hầu. Hắn chưa bao giờ tới chỗ tôi, nếu không thì tôi đã nhớ ra.
- Phải - Lejeune nói và im lặng suy nghĩ.
- Một người anh em, có thể - Osborne mạnh dạn gợi ý - Một anh em sinh đôi?
Lejenne cười và lắc dầu:
- Cái đó rất hợp lý trong một cuốn tiểu thuyết. Nhưng trong đời sống, cái đó không bao giờ có.
- Không, chắc chắn. Ở đây có một sự giống nhau như trong gia đình.
- Theo chỗ chúng tôi biết thì Venables không có anh em.
- Theo chỗ các ngài biết về anh ta? - Osborne nhắc lại.
- Tuy rằng mang quốc tịch Anh nhưng ông ấy sinh ra ở nước ngoài. Cha mẹ ông mang ông về nước Anh khi ông mười một tuổi.
- Các ngài biết nhiều về ông ta, về gia đình ông ta à?
- Không - Lejeune thừa nhận - Đó không phải là công việc dễ dàng, ít nhất là tới đặt những câu hỏi trực tiếp cho ông ấy. Vả lại chúng tôi không có lý do để làm như vậy.
Có nhiều cách để làm như Lejeune không nói cho Osborne biết.
- … Như vậy - Anh đứng lên và nói tiếp - trừ giấy chứng nhận y tế ra thì chắc chắn ông đã nhầm.
- Ồ! Vâng. Đối với tôi, ngài biết không, đã trở thành một sự giải trí khi tôi nghĩ đến các bộ mặt - ông ta cười khẽ - Đã có biết bao nhiêu khách hàng của tôi bị tôi làm cho ngạc nhiên khi nhắc lại những sự mô tả về họ cách đó mấy tháng trước. Mọi người đều thích người khác nhớ tới họ. Tôi đã cố gắng thực hiện từ hồi còn trẻ. Sau một thời gian cái đó trở thành tự động. Không mất nhiều cố gắng để thực hiện.
Lejeune thở dài.
- Tôi muốn có một nhân chứng như ông trước toà án.
Osborne tỏ ra rất hài lòng.
- Đó là một tư chất khiêm tốn - ông ta nói - Về phần tôi, tôi chăm sóc cái tôi có. Người ta mang đến cho tôi một chiếc khay đựng rất nhiều đồ vật khác nhau, tôi có một vài giây đồng hồ để ghi nhận và ghi chúng vào một bản kê. Cái đó làm một người ngạc nhiên. Việc này không có gì là kỳ lạ. Một vấn đề thói quen. Tôi cũng làm trò ảo thuật giỏi nữa. Tha lỗi cho tôi, nhưng ngài có cái gì trong túi?
Ông ta cúi xuống lấy từ trong túi viên thanh tra một cái gạt tàn thuốc lá.
- … Ngài thanh tra! Và ngài ở ngành cảnh sát à?
Ôg ta cười thiện ý và Lejeune cũng cười theo. Sau đó Osborne thở dài.
- Tôi có một ngôi nhà đẹp. Những người láng giềng đáng mến. Tôi đã mơ tưởng cuộc sống này trong nhiều năm, nhưng xin thú nhận với ngài, công việc kinh doanh ngăn cản tôi. Một sự đi đi, lại lại không dứt, có nhiều người để tôi nghiên cứu. Tôi muốn có một mảnh vườn đầy bướm và chim, nhưng tôi đã không nghĩ rằng giống người làm tôi hư hỏng đến như vậy... Tôi sẽ đi nghỉ ở Pháp. Đó là cái tốt, tôi phải nói như vậy, nhưng tôi cũng hiểu rõ ràng nước Anh là đủ đối với tôi. Thiên nhiên thật kỳ lạ. Tôi chỉ có một ý nghĩ: nghỉ hưu, và bây giờ tôi nghĩ là quyết mua lại một phần cửa hiệu thuốc ở Bournemouth... để có một việc gì đó để làm, không bắt buộc phải đến cửa hàng vào những giờ giấc cố định. Xin tạm biệt ngài thanh tra. Tôi rất tiếc là đã không giúp ngài được gì. Nếu ở đây có cái gì đó...
- Tôi sẽ cho ông biết - Lejeune cam đoan.
- Cái đó thật là hứa hẹn, tuy nhiên...
- Tôi biết nếu có mình báo cáo rõ ràng của ngành y tế… nhưng người ta không thể làm gì được ở đây, phải không?
- Ồ…
Lejeune nhanh chóng đi khỏi. Osborne đứng gần hàng rào, đưa mắt nhìn theo anh.
- Báo cáo y tế, một thầy thuốc! Nếu hắn biết được một nửa những cái có liên quan mà ta đã rõ: Bọn ngu ngốc khốn khổ! Một thầy thuốc!
