Trời chiều cháy rực loang lổ sắc đỏ, hồng, cam, và ánh phản chiếu của nó lay động trên mặt hồ như vệt loang ra từ một hộp màu vẽ. Vầng dương đang hạ xuống nhanh chóng, đỏ mượt tựa lòng đỏ trứng gà, và phương Đông đã thẫm dần thành tím rịm tự lúc nào. Dũng cảm hơn nhờ ý nghĩ sẽ được giải cứu, cô bé Winnie mạnh dạn trèo lên thuyền. Gót cứng của đôi bốt cài khuy cô đi gõ đánh thình trên mặt ván gỗ ẩm ướt, đánh động cả không gian yên tĩnh nóng nực và ngột ngạt. Bên kia bờ hồ một chú ếch thốt lên nốt nhạc trầm cảnh báo. Ông Tuck cũng trèo vào, đẩy thuyền đi và cố định mái chèo vào chốt, rồi bằng động tác kéo thật mạnh nhấn chúng xuống đáy bùn. Con thuyền trượt khỏi bờ hồ rồi lặng lẽ lướt đi, đám cỏ nước cao nghệu khẽ lao xao hai bên mạn, buông tay khỏi nó.
Rải rác đó đây mặt hồ gợn sóng tĩnh lặng, những vòng tròn lóng lánh lan tỏa lặng lẽ rồi tan biến. "Thời điểm kiếm mồi," ông Tuck khe khẽ nói. Winnie chợt nhìn xuống và thấy vô vàn những loài côn trùng bé xíu đang bay là là và lướt trên mặt hồ. "Thời điểm tốt nhất để câu cá," ông nói, "là khi tụi nó bơi lên để bắt mồi."
Ông khua mái chèo. Con thuyền chậm lại rồi lững lờ trôi đến điểm xa nhất cuối hồ. Không gian tĩnh lặng đến nỗi Winnie suýt chút nữa là giật nảy người khi chú ếch đó lại kêu vang lần nữa. Thế rồi đâu đó giữa những hàng thông và cây bu lô cao lớn bao quanh hồ, một chú sáo rừng hót vang. Những nốt nhạc trong trẻo ấy mới thuần khiết, dễ nghe và đáng yêu làm sao.
"Winnie, con biết đó là gì không, mọi thứ ở quanh ta ấy?" ông Tuck nói bằng giọng thật trầm. "Cuộc sống. Chuyển động, lớn lên và thay đổi, chẳng bao giờ có hai phút trôi qua mà lại giống hệt nhau. Mặt nước này, sáng nào con cũng nhìn thấy và cho rằng nó trông như cũ nhưng thật ra thì không phải vậy. Suốt cả đêm dài nó đã di chuyển, từ dòng suối đằng Tây kia chảy vào rồi lại đổ ra đằng Đông ở đây, luôn luôn lặng lẽ, luôn luôn đổi mới, cứ thế mà tiếp tục. Con đâu thể nào thấy dòng chảy của nó phải không? Có lúc gió thổi qua làm nó trông giống như đang chảy về hướng khác. Nhưng nó vẫn luôn ở đó, dòng nước cứ chảy miết, rồi đến một ngày nào đó, sau một quãng thời gian dài, sẽ đổ ra biển cả."
Thuyền họ trôi đi trong yên lặng một lát. Chú ếch lại kêu vang lần nữa, và đâu đó đằng sau lưng, giữa nơi ẩn trú bí mật um tùm lau sậy, một chú ếch khác đáp lại. Trong ánh chiều chập choạng, hàng cây ven hồ mất dần chiều sâu của chúng, xẹp xuống thành những hình cắt hai chiều bằng giấy đen dán chặt lên nền trời bàng bạc. Giọng một chú ếch khác, khàn hơn nhưng cao hơn ộp oạp vọng sang từ bờ hồ gần nhất.
"Rồi con biết chuyện gì xảy ra sau đó không?" ông Tuck tiếp tục. "Với dòng nước ấy? Mặt trời hút một phần của nó từ dưới biển lên và mang đi trong những đám mây, rồi mưa xuống, nước mưa rơi vào lòng suối và suối lại tiếp tục chảy đi đổ ra biển cả, cứ thế mà lặp lại. Đó chính là một vòng xoay, Winnie à. Mọi thứ đều là một vòng xoay, xoay mãi xoay mãi, không bao giờ ngừng. Những con ếch này là một phần của nó, cả bọ, cá và sáo rừng cũng vậy. Cả con người nữa. Luôn đổi mới, luôn phát triển và thay đổi, và luôn chuyển động đi tới. Đó là cách mọi thứ nên diễn ra. Đó mới gọi là sống."
Cuối cùng rồi con thuyền cũng trôi được đến cuối hồ nhưng mũi thuyền lại đâm sầm vào những cánh tay mục nát của một thần cây đổ gục đang thọc các ngón rậm rạp xuống nước. Và dù dòng nước có cố giật ra và kéo đuôi thuyền sang bên thì con thuyền không thể theo đó mà thoát ra được. Dòng nước cứ thế chảy vượt nó, luồn qua đám lau sậy và bụi gai, phát ra tiếng ùng ục xuống tận đáy hồ hẹp, tràn trên bãi sỏi và đá cuội, hơi sủi bọt, rồi ào ào chảy đi sau hành trình chậm rãi của nó giữa đôi bờ hồ rộng. Và, xa xa ở dưới kia, Winnie nhìn thấy dòng nước vội vã lượn thành một khúc cong, quanh một gốc liễu nghiêng nghiêng, rồi biến mất.
"Nó tiếp tục như vậy," ông Tuck lặp lại, "ra đến biển. Nhưng con thuyền lại bị mắc kẹt tại đây. Nếu chúng ta không tự mình gỡ ra thì nó sẽ mãi mãi như vậy, cố vùng vẫy thoát ra nhưng vẫn mắc lại. Cả nhà bác cũng như vậy đó, Winnie. Mắc kẹt nên không thể tiếp tục đi được nữa. Chúng ta giờ đây không còn là một phần của vòng xoay đó nữa. Bị hất khỏi nó, Winnie à. Bị bỏ lại. Và ở mọi nơi quanh chúng ta, vạn vật đều đang vận động, phát triển và đổi thay. Như con chẳng hạn. Giờ là một đứa trẻ nhưng ngày nào đó sẽ trở thành phụ nữ. Rồi sau đó lại tiếp tục tiến lên để dành chỗ cho một đứa trẻ mới."
Winnie chớp mắt và tâm trí cô chợt chìm đắm khi hiểu ra những điều ông Tuck vừa nói. Vì cô - phải rồi, cả cô nữa - dù muốn dù không một ngày nào đó rồi cũng phải rời bỏ thế gian này. Vụt tắt như ánh nến, có phản kháng cũng chẳng ích gì. Đó là điều tất yếu. Cô có thể gắng hết sức để không nghĩ đến chuyện này, nhưng đôi lúc, như lúc này chẳng hạn, cô buộc phải chấp nhận. Cô dữ dội chống lại nó, bất lực và bị tổn thương, rồi sau cùng bật ra thành tiếng, "Con không muốn chết."
"Không phải," ông Tuck bình thản nói. "Không phải là bây giờ. Giờ con đâu thể chết được. Nhưng chết đi chính là một vòng xoay thời gian, ngay liền kề sự sinh. Con không thể cứ chọn những phần mình thích mà vứt bỏ cái còn lại được. Được trở thành một vòng xoay, đó là hạnh phúc. Nhưng nó lại lướt qua chúng ta, nhà họ Tuck này. Sống là điều nặng nhọc, nhưng mặt khác, như nhà bác bây giờ, sống còn là vô ích nữa. Chẳng có nghĩa lý gì cả. Giá mà bác biết được làm cách nào để quay trở lại cái vòng xoay đó thì bác sẽ làm ngay. Con không thể sống mà không chết. Không thể gọi đó là sống được, cái mà nhà bác hiện có bây giờ ấy. Gia đình bác chỉ hiện hữu, chỉ tồn tại, như những hòn đá bên vệ đường."
Giọng nói của ông Tuck gằn lại khó nghe, và Winnie ngồi đó, đờ cả người vì kinh ngạc. Trước giờ chưa từng có ai nói với cô về những chuyện như vậy. "Bác muốn mình lại già đi," ông nói thật quyết liệt "và thay đổi. Và nếu điều đó có nghĩa là phải tiếp tục đi đến tận cùng quá trình đó đi nữa thì bác cũng vẫn muốn được như thế. Nghe nè, Winnie, đó là điều mà mãi sau con mới hiểu mình thấy thế nào. Nếu người ta mà biết chuyện về con suối ở Treegap thì tất cả bọn họ sẽ đổ về đó như ruồi bu đĩa mật. Họ sẽ giẫm đạp lên nhau, cố lấy cho bằng được thứ nước đó. Như vậy đã là tệ hại lắm rồi nhưng sau này - chuyện gì sẽ xảy ra con có tưởng tượng nổi không? Đứa nhỏ thì nhỏ hoài còn già thì già mãi. Con hình dung ra nổi điều đó nghĩa là gì không? Vĩnh viễn? Vòng xoay sẽ vẫn tiếp tục quay tròn, nước vẫn cứ đổ ra đại dương, nhưng con người thì không gì khác hơn những hòn đá bên vệ đường. Vì mãi sau này họ mới hiểu ra và như vậy đã quá muộn." Dứt lời ông chăm chú nhìn Winnie và cô trông thấy gương mặt ông mệt mỏi và nhợt nhạt vì nỗ lực giải thích cho cô hiểu. "Giờ thì thấy chưa hả con? Con có hiểu không vậy? Ồ, Chúa ơi, bác chỉ muốn giải thích cho con hiểu mà thôi!"
Họ chìm trong yên lặng một lúc lâu, thật lâu sau đó. Winnie đang phải vật lộn chống lại sự khổ não của tất cả những điều này, chỉ có thể lặng người ngồi co ro, tiếng nước vỗ ì oạp bên tai cô. Trời lúc này đã tối và dìu dịu; nước vỗ vào hai bên mạn thuyền và vội vã vòng qua họ để hòa mình vào dòng chảy.
Và rồi, bên kia bờ hồ bỗng vang lên một giọng nói. Đó là Miles và mỗi lời anh nói băng qua mặt hồ đập vào tai họ rõ mồn một. "Ba ơi! Ba về mau! Có chuyện rồi ba ơi. Con ngựa đâu mất rồi. Ba nghe con nói không vậy? Ai chôm mất con ngựa rồi."
Rải rác đó đây mặt hồ gợn sóng tĩnh lặng, những vòng tròn lóng lánh lan tỏa lặng lẽ rồi tan biến. "Thời điểm kiếm mồi," ông Tuck khe khẽ nói. Winnie chợt nhìn xuống và thấy vô vàn những loài côn trùng bé xíu đang bay là là và lướt trên mặt hồ. "Thời điểm tốt nhất để câu cá," ông nói, "là khi tụi nó bơi lên để bắt mồi."
Ông khua mái chèo. Con thuyền chậm lại rồi lững lờ trôi đến điểm xa nhất cuối hồ. Không gian tĩnh lặng đến nỗi Winnie suýt chút nữa là giật nảy người khi chú ếch đó lại kêu vang lần nữa. Thế rồi đâu đó giữa những hàng thông và cây bu lô cao lớn bao quanh hồ, một chú sáo rừng hót vang. Những nốt nhạc trong trẻo ấy mới thuần khiết, dễ nghe và đáng yêu làm sao.
"Winnie, con biết đó là gì không, mọi thứ ở quanh ta ấy?" ông Tuck nói bằng giọng thật trầm. "Cuộc sống. Chuyển động, lớn lên và thay đổi, chẳng bao giờ có hai phút trôi qua mà lại giống hệt nhau. Mặt nước này, sáng nào con cũng nhìn thấy và cho rằng nó trông như cũ nhưng thật ra thì không phải vậy. Suốt cả đêm dài nó đã di chuyển, từ dòng suối đằng Tây kia chảy vào rồi lại đổ ra đằng Đông ở đây, luôn luôn lặng lẽ, luôn luôn đổi mới, cứ thế mà tiếp tục. Con đâu thể nào thấy dòng chảy của nó phải không? Có lúc gió thổi qua làm nó trông giống như đang chảy về hướng khác. Nhưng nó vẫn luôn ở đó, dòng nước cứ chảy miết, rồi đến một ngày nào đó, sau một quãng thời gian dài, sẽ đổ ra biển cả."
Thuyền họ trôi đi trong yên lặng một lát. Chú ếch lại kêu vang lần nữa, và đâu đó đằng sau lưng, giữa nơi ẩn trú bí mật um tùm lau sậy, một chú ếch khác đáp lại. Trong ánh chiều chập choạng, hàng cây ven hồ mất dần chiều sâu của chúng, xẹp xuống thành những hình cắt hai chiều bằng giấy đen dán chặt lên nền trời bàng bạc. Giọng một chú ếch khác, khàn hơn nhưng cao hơn ộp oạp vọng sang từ bờ hồ gần nhất.
"Rồi con biết chuyện gì xảy ra sau đó không?" ông Tuck tiếp tục. "Với dòng nước ấy? Mặt trời hút một phần của nó từ dưới biển lên và mang đi trong những đám mây, rồi mưa xuống, nước mưa rơi vào lòng suối và suối lại tiếp tục chảy đi đổ ra biển cả, cứ thế mà lặp lại. Đó chính là một vòng xoay, Winnie à. Mọi thứ đều là một vòng xoay, xoay mãi xoay mãi, không bao giờ ngừng. Những con ếch này là một phần của nó, cả bọ, cá và sáo rừng cũng vậy. Cả con người nữa. Luôn đổi mới, luôn phát triển và thay đổi, và luôn chuyển động đi tới. Đó là cách mọi thứ nên diễn ra. Đó mới gọi là sống."
Cuối cùng rồi con thuyền cũng trôi được đến cuối hồ nhưng mũi thuyền lại đâm sầm vào những cánh tay mục nát của một thần cây đổ gục đang thọc các ngón rậm rạp xuống nước. Và dù dòng nước có cố giật ra và kéo đuôi thuyền sang bên thì con thuyền không thể theo đó mà thoát ra được. Dòng nước cứ thế chảy vượt nó, luồn qua đám lau sậy và bụi gai, phát ra tiếng ùng ục xuống tận đáy hồ hẹp, tràn trên bãi sỏi và đá cuội, hơi sủi bọt, rồi ào ào chảy đi sau hành trình chậm rãi của nó giữa đôi bờ hồ rộng. Và, xa xa ở dưới kia, Winnie nhìn thấy dòng nước vội vã lượn thành một khúc cong, quanh một gốc liễu nghiêng nghiêng, rồi biến mất.
"Nó tiếp tục như vậy," ông Tuck lặp lại, "ra đến biển. Nhưng con thuyền lại bị mắc kẹt tại đây. Nếu chúng ta không tự mình gỡ ra thì nó sẽ mãi mãi như vậy, cố vùng vẫy thoát ra nhưng vẫn mắc lại. Cả nhà bác cũng như vậy đó, Winnie. Mắc kẹt nên không thể tiếp tục đi được nữa. Chúng ta giờ đây không còn là một phần của vòng xoay đó nữa. Bị hất khỏi nó, Winnie à. Bị bỏ lại. Và ở mọi nơi quanh chúng ta, vạn vật đều đang vận động, phát triển và đổi thay. Như con chẳng hạn. Giờ là một đứa trẻ nhưng ngày nào đó sẽ trở thành phụ nữ. Rồi sau đó lại tiếp tục tiến lên để dành chỗ cho một đứa trẻ mới."
Winnie chớp mắt và tâm trí cô chợt chìm đắm khi hiểu ra những điều ông Tuck vừa nói. Vì cô - phải rồi, cả cô nữa - dù muốn dù không một ngày nào đó rồi cũng phải rời bỏ thế gian này. Vụt tắt như ánh nến, có phản kháng cũng chẳng ích gì. Đó là điều tất yếu. Cô có thể gắng hết sức để không nghĩ đến chuyện này, nhưng đôi lúc, như lúc này chẳng hạn, cô buộc phải chấp nhận. Cô dữ dội chống lại nó, bất lực và bị tổn thương, rồi sau cùng bật ra thành tiếng, "Con không muốn chết."
"Không phải," ông Tuck bình thản nói. "Không phải là bây giờ. Giờ con đâu thể chết được. Nhưng chết đi chính là một vòng xoay thời gian, ngay liền kề sự sinh. Con không thể cứ chọn những phần mình thích mà vứt bỏ cái còn lại được. Được trở thành một vòng xoay, đó là hạnh phúc. Nhưng nó lại lướt qua chúng ta, nhà họ Tuck này. Sống là điều nặng nhọc, nhưng mặt khác, như nhà bác bây giờ, sống còn là vô ích nữa. Chẳng có nghĩa lý gì cả. Giá mà bác biết được làm cách nào để quay trở lại cái vòng xoay đó thì bác sẽ làm ngay. Con không thể sống mà không chết. Không thể gọi đó là sống được, cái mà nhà bác hiện có bây giờ ấy. Gia đình bác chỉ hiện hữu, chỉ tồn tại, như những hòn đá bên vệ đường."
Giọng nói của ông Tuck gằn lại khó nghe, và Winnie ngồi đó, đờ cả người vì kinh ngạc. Trước giờ chưa từng có ai nói với cô về những chuyện như vậy. "Bác muốn mình lại già đi," ông nói thật quyết liệt "và thay đổi. Và nếu điều đó có nghĩa là phải tiếp tục đi đến tận cùng quá trình đó đi nữa thì bác cũng vẫn muốn được như thế. Nghe nè, Winnie, đó là điều mà mãi sau con mới hiểu mình thấy thế nào. Nếu người ta mà biết chuyện về con suối ở Treegap thì tất cả bọn họ sẽ đổ về đó như ruồi bu đĩa mật. Họ sẽ giẫm đạp lên nhau, cố lấy cho bằng được thứ nước đó. Như vậy đã là tệ hại lắm rồi nhưng sau này - chuyện gì sẽ xảy ra con có tưởng tượng nổi không? Đứa nhỏ thì nhỏ hoài còn già thì già mãi. Con hình dung ra nổi điều đó nghĩa là gì không? Vĩnh viễn? Vòng xoay sẽ vẫn tiếp tục quay tròn, nước vẫn cứ đổ ra đại dương, nhưng con người thì không gì khác hơn những hòn đá bên vệ đường. Vì mãi sau này họ mới hiểu ra và như vậy đã quá muộn." Dứt lời ông chăm chú nhìn Winnie và cô trông thấy gương mặt ông mệt mỏi và nhợt nhạt vì nỗ lực giải thích cho cô hiểu. "Giờ thì thấy chưa hả con? Con có hiểu không vậy? Ồ, Chúa ơi, bác chỉ muốn giải thích cho con hiểu mà thôi!"
Họ chìm trong yên lặng một lúc lâu, thật lâu sau đó. Winnie đang phải vật lộn chống lại sự khổ não của tất cả những điều này, chỉ có thể lặng người ngồi co ro, tiếng nước vỗ ì oạp bên tai cô. Trời lúc này đã tối và dìu dịu; nước vỗ vào hai bên mạn thuyền và vội vã vòng qua họ để hòa mình vào dòng chảy.
Và rồi, bên kia bờ hồ bỗng vang lên một giọng nói. Đó là Miles và mỗi lời anh nói băng qua mặt hồ đập vào tai họ rõ mồn một. "Ba ơi! Ba về mau! Có chuyện rồi ba ơi. Con ngựa đâu mất rồi. Ba nghe con nói không vậy? Ai chôm mất con ngựa rồi."
