THÁNG THỨ HAI - MÙA HẠ
NGÀY THỨ NHẤT
Cuộc hội ý ở tại Đền thờ đã chấm dứt. Hình thức chính xác nhất của lời thỉnh cầu đã được viết ra và sửa đi sửa lại. Hori và hai người thư quan của Đền thờ bận rộn suốt ngày. Cuối cùng, giờ đây bước thứ nhất đã xong.
Người tăng lữ ra hiệu cho người thư quan trưởng đọc lớn lên lời thỉnh nguyện đó:
"Gởi đến linh hồn Ashayet tuyệt diệu nhất trên đời. Thư này của người anh và chồng nàng (Anh và chồng đây là một người tức Imhotep) gởi cho nàng. Người em gái đã quên người anh rồi sao? Người mẹ đã quên những đứa con mà mình đẻ ra sao? Ashayet tuyệt diệu có biết rằng có một linh hồn quỷ dữ đang đe dọa con cái nàng? Sobek, con nàng, đã đến với thần Osisis vì bị đánh thuốc độc.
Khi nàng còn sống, tôi đã đối xử với nàng bằng tất cả danh dự. Tôi đã cho nàng nữ trang, xiêm áo, dầu thơm, nước hoa. Chúng ta cũng đã ăn những thức ăn ngon, cùng ngồi trong yên tĩnh và trong tình yêu thương lẫn nhau trước bàn đầy thức ăn trước mặt. Khi nàng bệnh, tôi không hề ngại tốn kém. Tôi đã gọi đến một đại y sĩ để chữa bệnh cho nàng. Tôi chôn cất nàng với tấ cả danh dự và lễ nghi thích hợp và chôn theo nàng tất cả những gì cần thiết cho nàng trong thế giới bên kia. Đầy tớ, thức ăn, thức uống với nữ trang và y phục. Tôi cũng đã để tang cho nàng nhiều năm trời - và chỉ sau thật nhiều năm dài đăng đẳng tôi mới cưới một cô vợ hầu về để sống với tôi, vì dẫu sao tôi cũng là một người đàn ông chưa già lắm.
Và chính cái con hầu này giờ đây đang làm điều ác đối với những đứa con của nàng. Nàng không biết điều này hay sao? Cũng có thể là nàng không biết. Vì chắc chắn nếu Ashayet biết, nàng sẽ tức khắc đến can thiệp để phù hộ cho những đứa con trai của nàng.
Hoặc có phải Ashayet có biết nhưng điều ác vẫn cứ giáng xuống vì con hầu Nofret quyền phép quá mạnh? Nhưng như vậy thì hẳn nàng giận lắm, nàng Ashayet linh thiêng ạ! Nếu thế, nàng hãy nhớ rằng nơi Cánh Đồng Dâng Hiến (tên cõi chết) nàng có rất nhiều bà con thân thuộc đầy quyền hành. Ngài Ipy vĩ đại và cao quý, quản trị trưởng chẳng hạn. Hãy yêu cầu ngài ấy giúp cho! Còn cậu của nàng nữa, ngài Meriptah quyền quý, quận trưởng. Hãy đến kể hết sự thật đáng buồn này với cậu nàng. Hãy mang vụ này ra trước sân đình của cậu nàng. Hãy yêu cầu cho ngài gọi nhân chứng. Hãy để cho họ làm chứng rằng Nofret đã làm điều ác này. Hãy để người ta phân xử và buột tội Nofret và cấm nó không được tác quái trong nhà này.
Hỡi Ashayet huyền diệu, nếu nàng giận dỗi với người anh Imhotep của nàng vì việc đã nghe lời xúi giục tai quái của con vợ hầu khiến đe dọa và làm điều bất công với các con nàng, thì nàng cũng nên nghĩ rằng hiện nay không phải một mình anh ta chịu đau khổ, mà cả các con nàng nữa. hãy vì những đứa con của nàng mà tha thứ cho Imhotep về những điều anh ta đã làm".
Người thư quan trưởng ngưng đọc. Mersu gật đầu đồng ý:
- Diễn đạt rất tốt, Tôi cho rằng không bỏ sót điều gì.
Imhotep nhỏm dậy:
- Tôi xin cảm ơn Đức Cha. Tôi sẽ xin đưa lễ vật đến Đức Cha trước chiều mai: súc vật, dầu, vải. Rồi chúng ta có thể xác định ngày lễ được chưa, thưa Đức Cha? Ngài đặt chiếc bát khắc tên (theo tập tục tôn giáo Ai Cập, người ta chạm tên của linh hồn người chết lên cái bát) vào phòng cúng của Lăng ấy mà?
- Ba ngày nữa. Chiếc bát phải được chạm tên và ông sửa soạn mọi thứ lễ nghi cần thiết.
- Xin tuân ý ngài. Tôi rất mong rằng không còn thêm bất hạnh nào nữa rơi xuống chúng tôi.
- Tôi rất hiểu nỗi lo của ông, Imhotep ạ. Nhưng ông an tâm đi. Linh hồn bà Ashayet chắc chắn sẽ đáp lại lời kêu gọi của ông, và các người bà con của Ashayet nhất định sẽ giúp bà ta thực hiện công lý.
- Nguyện thần Isis cho được như vậy! Xin cám ơn ngài, ngài Mersu. Cũng xin cám ơn ngài về việc đã chữa trị và săn sóc cho con trai tôi, Yahmose. Nào, Hori, đi. Còn rất nhiều việc phải xem xét. Chúng ta hãy trở về nhà đi. Ôi, việc cầu nguyện này quả thật đã nhấc gánh nặng ra khỏi tâm trí ta. Nàng Ashayet tuyệt vời sẽ không bỏ quên người anh đang rối trí này của nàng đâu.
II
Hori đi vào sân nhà, tay ôm cuộn giấy chỉ thảo. Renisenb đang chăm chú tìm anh. Từ phía hồ, nàng chạy lại:
- Anh Hori!
- Vâng, Renisenb, có chuyện gì vậy?
- Anh có thể cùng với em đi gặp nội em được không? Nội muốn gặp anh và đang chờ đấy.
- Dĩ nhiên là được. Nhưng để tôi xem ông Imhotep dặn gì...
Nhưng Imhotep đang bị Ipy nắm áo lại và hai cha con nói chuyện thì thầm với nhau.
- Cô chờ tôi cất mấy cuộn giấy với những đồ lỉnh kỉnh này đã rồi cùng đi với cô nhé!
Esa có vẻ hài lòng rõ rệt khi thấy Renisenb và Hori đến gặp bà.
- Anh Hori đây thưa nội. Cháu đem anh ấy lại tức khắc cho nội đây.
- Tốt lắm. Bên ngoài trời đẹp đấy chứ?
- Ơ... cháu nghĩ chắc trời đẹp. - Renisenb hơi ngạc nhiên.
- Vậy thì đưa nội cây gậy. Nội muốn đi dạo ngoài sân một lát.
Renisenb ngạc nhiên vì Esa ít khi rời khỏi nhà. Nàng đưa tay đỡ phía sau cùi chỏ bà nội để dẫn bà đi. Họ đi xuyên qua đại sảnh qua mái hiên nhà.
- Nội ngồi đây chớ nội?
- Không, nội muốn ra xa tận hồ kìa.
Esa đi chậm, nhưng mặc dù yếu, bước chân bà vẫn vững và không tỏ ra mệt nhọc. Đưa mắt nhìn quanh, bà chọn một chỗ nơi luống hoa cạnh hồ. Bên cạnh là một tàng cây sung dâu che bóng mát rậm rạp.
Khi mọi người ngồi xuống xong xuôi, Esa nói với một vẻ hài lòng rõ rệt:
- Thế. Giờ chúng ta có thể nói chuyện mà không sợ bị ai nghe trộm cả.
Hori tán đồng:
- Cụ thật khôn ngoan, thưa cụ Esa.
- Điều chúng ta sắp nói ra đây chỉ ba chúng ta biết. Ta tin cháu, Hori ạ. Cháu ở với chúng ta từ khi còn bé. Cháu luôn luôn trung thành, kín miệng và khôn ngoan. Còn Renisenb đây là đứa gần ta nhất trong tất cả đám cháu trong nhà. Hori, đừng để bất cứ cái gì làm hại nó.
- Sẽ không có điều gì làm hại đến cô ấy, cụ Esa ạ.
Hori không hề cất cao tiếng, nhưng giọng anh, vẻ mặt anh và cách cặp mắt anh nhìn vào cặp mắt bà lão làm bà hài lòng.
- Cháu nói tuyệt, Hori ạ - thầm lặng và không chút sôi nổi - nhưng là một người biết mình nói gì. Nào, bây giờ cháu kể cho ta biết công việc ngày hôm nay đã thu xếp như thế nào rồi?
Hori kể lại việc anh viết lời thỉnh cầu và nội dung chính của thư. Esa lắng nghe:
- Giờ thì cháu nghe bà nói đây và nhìn cái này - Bà lấy sợi dây chuyền hình sư tử trong vạt áo ra và đưa cho Hori. Bà thêm - Renisenb, cháu kể cho Hori nghe cháu tìm được vật này ở đâu?
Renisenb thuật lại. Rồi Esa bảo:
- Nào, Hori, cháu nghĩ gì về việc này?
Hori im lặng một lúc, rồi anh hỏi lại:
- Thưa cụ, cụ đã già và khôn ngoan, thế cụ nghĩ gì?
Esa bảo:
- Hori ạ, cháu là loại người không thích nói những điều khinh suất không tương đồng với những sự kiện thực tế. Có phải ngay từ đầu cháu đã biết vì sao Nofret chết?
- Cháu nghi ngờ thôi, thưa cụ Esa. Đó chính là sự nghi ngờ.
- Chính xác hiện giờ chúng ta chỉ có sự nghi ngờ. Tuy vậy, tại đây, bên cái hồ này, giữa ba chúng ta, sự ngờ vực có thể nói ra, và sau đó không bao giờ nhắc lại nữa. Theo ta có vẻ có ba cách giải thích về những điều bi thảm đã xảy ra trong nhà này. Cách giải thích thứ nhất là thằng bé chăn dê đã nói sự thật vài điều mà nó thấy quả đúng là hồn ma của Nofret từ cõi chết trở về, mang trong lòng mối hận thù và sẽ tiếp tục đổ xuống ngôi nhà chúng ta những đau đớn và bất hạnh khác nữa. Đó là cách giải thích của các thầy tăng và những người khác, cũng như chúng ta thường được giải thích rằng bệnh tật là do ma quỷ gây ra. Nhưng đối với ta, một mụ già có khuynh hướng không tin tất cả những điều các thầy tăng và người khác nói, ta thấy còn có những khả năng khác nữa.
- Chẳng hạn? Hori hỏi.
- Chúng ta hãy chấp nhận rằng Nofret bị Satipy giết, và rằng một thời gian sau đó, cũng chính tại địa điểm đó, trong đầu óc Satipy hiện ra hình ảnh của Nofret. Trong nỗi sợ hãi và cảm giác tội lỗi của mình, Satipy đã té và chết. Tất cả những điều đó khá rõ ràng. Nhưng chúng ta hãy đi đến một kết luận khác nữa, là sau đó, một người nào đó vì một lý do mà chúng ta chưa khám phá ra, muốn gây ra cái chết của hai người con trai của Imhotep. Cái "kẻ nào đó" đã lợi dụng sự sợ hãi, lòng mê tín để gác hành động đó cho hồn ma Nofret - một sự giải thích hết sức thuận tiện.
- Thế nhưng ai muốn giết anh Yahmose và anh Sobek? Renisenb thảng thốt kêu lên.
- Không phải là bọn đày tớ - Esa nói - Chúng không dám đâu. Như thế còn lại chúng ta với một số ít người để chúng ta phải chọn.
- Một trong số chúng ta? Nhưng, nội ơi, không thể như vậy đâu!
Esa khô khan đáp:
- Cháu cứ hỏi Hori, cháu để ý thấy nó có phản đối nhận xét của nội đâu.
Renisenb quay về phía Hori:
- Anh Hori, chắc chắn là anh...
Nhưng Hori đã nghiêm trang lắc đầu:
- Renisenb, cô còn trẻ và tin người. Cô cứ nghĩ rằng mọi người mà cô biết và yêu thương đều giống hệt như cái vẻ bề ngoài trước mắt cô. Cô không hề biết đến đáy lòng con người, và sự độc ác - vâng cái ác - mà lòng con người chứa đụng.
- Nhưng mà ai... có thể...
Esa cắt ngang lời nàng:
- Chúng ta hãy trở lại câu chuyện mà đứa bé chăn dê kể. Nó thấy một người phụ nữ mặc áo vải gai nhuộm và mang sợi dây chuyền của Nofret. Nếu không có chuyện hồn ma hiện về, và nếu nó nói thật những gì nó thấy thì điều đó có nghĩa là nó đã thấy một người đàn bà nào đó cố tình giả làm Nofret. Có thể là Kait, có thể là Henet, và cũng có thể là cháu, Renisenb ạ! Với một khoảng cách xa như thế thì bất cứ ai cũng có thể có một chiếc áo và đội một đầu tóc giả vào là được. Khả năng thứ hai là thằng bé nó dối. Nó kể một câu chuyện mà người ta dạy nó kể. Nó vâng lời một người nào đó có quyền lực điều khiển nó, hoặc cũng có thể vì nó đần độn nên bị người ta dụ dỗ hoặc lừa gạt để nó nói như vậy. Chúng ta sẽ không bao giờ biết được sự thật nữa vì giờ đây thằng bé đã chết - chuyện này tự nó cũng là một điều khiến ta suy nghĩ - Nó làm cho nội có khuynh hướng tin rằng thằng bé đã kể một câu chuyện do người ta bảo nó kể. Nếu hỏi nó một cách cặn kẽ như ngày hôm nay nội định hỏi, câu chuyện nó kể có thể sẽ không đứng vững được. Với một chút kiên nhẫn thì khám phá ra một đứa bé có nói dối hay không, không phải là một việc khó khăn lắm.
- Như thế cụ nghĩ rằng trong chúng ta có một kẻ đánh thuốc độc? Hori hỏi.
- Đúng vậy. Esa gật đầu. Còn cháu?
- Cháu cũng nghĩ thế, Hori đáp.
Renisenb đưa mắt nhìn từ người này sang người kia với một vẻ thất vọng.
Hori tiếp:
- Nhưng cháu chưa thấy rõ động cơ.
- Ta đồng ý với cháu - Esa nói - Chính điều đó làm ta lo âu. Ta không biết ai sẽ bị đe dọa kế tiếp.
Renisenb chen vào:
- Nhưng... một trong chúng ta? Giọng nàng vẫn ngờ vực.
Esa gằn giọng:
- Đúng vậy, cháu ạ. Một trong chúng ta, Henet hay Kait, hay Ipy, hay Kameni, hay chính Imhotep. Ừ, cả Esa, cả Hori, hay cả... - bà mỉm cười - cả Renisenb nữa.
- Cụ nói đúng đấy - Hori nói - Chúng ta phải kể chúng ta vào đấy nữa.
- Nhưng tại sao? - Giọng Renisenb run lên vì sợ hãi - Tại sao?
- Nếu chúng ta biết được điều đó thì chúng ta đã biết gần hết cái ta cần biết - Esa nói - Chúng ta chỉ có thể khởi đi từ phía người bị hại. Hãy nhớ rằng Sobek bất ngờ trở lại với Yahmose sau khi Yahmose đã bắt đầu uống. Vì thế chắc chắn rằng người nào đó đánh thuốc độc vào rượu nhằm giết Yahmose chứ ít có khả năng nhằm giết cả Sobek.
- Thế nhưng ai có thể muốn giết anh Yahmose chứ ít có khả năng nhằm giết cả Sobek mới được chứ? - Renisenb nói với giọng hoài nghi - Chắc chắn anh Yahmose của chúng ta không hề có kẻ thù nào, anh ấy luôn luôn dịu dàng, dễ thương.
- Vì thế, rõ ràng rằng động cơ không phải là việc thù hằn cá nhân - Hori nói - Đúng như Renisenb nói, Yahmose không phải là loại người gây thù oán.
Esa nói:
- Đúng vậy, động cơ có vẻ khó hiểu hơn là thù oán. Ở đây ta có hoặc là một kẻ thù chung đang cố tình ám hại toàn bộ gia đình, hai là một cái gì khác nằm đằng sau tất cả những thứ đó, một cái lòng tham mà chống lại nó những châm ngôn của thần Patah đã nhắc nhở. Đó là: "Một nhúm những điều ác và một bao nặng nhiều điều đáng trách..."
- Cháu thấy cái hướng mà ý cụ nhắm đến - Hori nói. Nhưng để đi đến bất cứ một kết luận nào thì chúng ta sẽ phải đưa ra một lời tiên đoán về tương lai.
Esa gật đầu đồng ý mạnh mẽ đến nỗi bộ tóc giả đồ sộ của bà trượt ra một bên tai. Dầu dáng vẻ bà kỳ cục như vậy, không một ai cười cả.
Esa nói:
- Vậy cháu hãy đưa ra một lời tiên đoán đi.
Hori im lặng hồi lâu, mắt anh chìm đắm trong suy tư. Hai người đàn bà im lặng chờ đợi. Rồi, cuối cùng anh cất tiếng:
- Nếu như Yahmose chết theo đúng dự định, thì tất cả những tài sản chính sẽ được trao cho những người con trai còn lại của Imhotep là Sobek và Ipy - một phần của cải tài sản này dĩ nhiên sẽ được dành lại cho những đứa con của Yahmose, nhưng quyền quản lý tài sản đó vẫn nằm trong tay hai người con trai kia, đặc biệt là trong tay Sobek. Dĩ nhiên Sobek sẽ là người hưởng lợi lớn nhất. Anh ta sẽ được cử làm tư tế khi Imhotep vắng mặt, sẽ chính thức leo lên chức vụ này khi Imhotep chết. Nhưng mặc dù Sobek là người hưởng lợi nhất, anh ta không thể là người phạm tội bởi vì anh ta đã uống rượu tẩm thuốc độc một cách nhiệt tình đến nỗi sau đó chết ngay tức khắc. Vậy thì, theo cháu thấy, cái chết của hai người đó chỉ làm lợi cho một người duy nhất (nghĩa là vào thời điểm này), và người đó là Ipy.
- Rất đồng ý - Esa nói. Hori, ta phải nhận rằng cháu nhìn xa, và ta thích lập luận của cháu. Nhưng chúng ta hãy xem xét về Ipy cái đã. Nó còn trẻ và nóng nảy, tính tình của nó nhiều khi rất xấu. Nó ở vào cái tuổi mà cái việc thỏa mãn điều nó mong ước có lẽ là điều quan trọng nhất trên đời đối với nó. Nó tức giận và ghen tị hai người anh trai và nó cho rằng chuyện nó bị loại ra khỏi việc quản trị công việc kinh doanh của gia đình là một điều bất công. Cả việc này nữa. Kameni thật không không ngoan khi bảo cho nó biết...
- Kameni?
Chính Renisenb là người ngắt lời. Lập tức khi vừa làm vậy nàng đỏ bừng mặt và cắn môi. Hori quay lại nhìn nàng. Cái nhìn chăm chăm, dịu dàng và sâu thẳm của anh làm tổn thương nàng theo một cách nào đó không định nghĩa được. Esa thì nhướng cổ về phía trước nheo mắt nhìn cô cháu gái.
- Đúng vậy - bà bảo. Do Kameni nói. Có do sự gợi ý của Henet hay không thì lại là một vấn đề khác. Vấn đề còn lại ở đây là Ipy tham vọng và huênh hoang, nó ghen ghét quyền lực của anh nó và nó tự xem mình - như nó bảo với ta từ lâu - là trí thông minh tối cao của gia đình này.
Giọng Esa khô khan.
Hori hỏi:
- Cậu ta dám nói thế với cụ?
- Nó khá tử tế để kẹp ta vào cùng với nó là hai người có trí óc của gia đình này.
Renisenb hỏi, giọng hoài nghi:
- Thế nội nghĩ rằng Ipy đã đầu độc anh Yahmose và anh Sobek?
- Ta chỉ xem đó là một khả năng, không hơn. Hiện chúng ta đang nói về điều chúng ta nghi ngờ, ta chưa nắm được chứng cứ. Con người đã từng giết anh em ruột của mình từ thời xa xưa. Mặc dầu biết rằng các thần linh ghét điều đó, nhưng họ vẫn phạm vào tội ác ấy bởi lòng tham và sự thù hằn. Và nếu quả thật thằng Ipy làm điều này, chúng ta sẽ khó tìm ra chứng cớ, bởi vì ta thành thật thừa nhận rằng nó rất thông minh.
Hori lặng lẽ gật đầu.
- Nhưng, như ta nói, mình đang thảo luận về sự hoài nghi, ở đây, dưới táng cây sung dâu này. Và bây giờ mình tiếp tục bằng cách xem xét tất cả mọi người trong nhà này dưới nhãn quan của sự hoài nghi. Cũng như ta đã nói, ta loại trừ bọn đày tớ trong nhà ra khỏi sự tình nghi vì ta tin rằng không một ai trong bọn chúng dám làm điều như vậy. Nhưng ta không loại trừ Henet.
- Henet? Renisenb kêu lên. Nhưng Henet tận tình với tất cả chúng ta kia mà. Bà ấy luôn luôn nói vậy.
- Nói dối thì cũng dễ như nói thật, cháu ạ. Ta biết Henet từ rất nhiều năm nay. Ta biết mụ khi mụ còn là một người đàn bà trẻ đến ở với mẹ cháu. Mụ có bà con xa với mẹ cháu, nghèo khổ và bất hạnh. Chồng mụ không thèm chú ý tới mụ - mà quả thật Henet chẳng có gì quyến rũ cả - và đã ly dị với mụ. Đứa con duy nhất mụ sinh ra chết khi còn nhỏ. Mụ đến ở đây và tỏ ra hết sức tận tụy với mẹ cháu. Nhưng ta đã quan sát cặp mắt mụ nhìn theo mẹ cháu khi mẹ cháu đi lại trong nhà hay ngoài sân, và Renisenb ạ, ta bảo cháu không có một chút yêu thương nào hết trong cặp mắt ấy cả. Đúng vậy, chỉ có lòng ghen tỵ chua chát mà thôi. Và nếu công việc của mụ là phải tỏ ra yêu thương tụi cháu, thì ta nghi ngờ công việc ấy lắm.
Hori chen lời:
- Renisenb, hãy bảo cho tôi biết, cô có cảm tình với Henet không?
- Ơ... không - Renisenb miễn cưỡng đáp. Em không thể và em vẫn thường tự trách mình vì điều đó.
- Có phải cô nghĩ rằng đó là vì, bằng bản năng, cô biết những lời bà ta là giả dối? Có bao giờ bà ta bày tỏ lòng tận tụy nổi tiếng của bà ta với những người trong gia đình bằng một hành động thực tiễn chưa? Có phải bà ta luôn luôn đi xúi giục những bất hòa trong gia đình bằng những lời thóc mách để tạo nên những vết thương hoặc khơi dậy những cơn giận dữ?
- Vâng... vâng, những điều đó quả có.
Esa bật ra một tiếng cười khô khan:
- Cháu quả có cả tai và mắt ở trong đầu, Hori ạ.
Renisenb cố cãi:
- Nhưng cha cháu tin và yêu thương bà ta.
- Con trai của nội là một đứa ngu ngốc xưa nay - Esa nói. Mọi người đàn ông đều thích tâng bốc. Và Henet thì biết phung phí sự tâng bốc như người ta xài dầu thơm trong buổi dạ tiệc vậy. Cũng có thể mụ ta thật sự tận tụy với Imhotep - đôi khi ta nghĩ như vậy - nhưng chắc chắn mụ ta không tận tụy với bất cứ ai khác trong nhà này đâu.
Renisenb phản đối:
- Nhưng chắc chắn bà ta không thể... không thể giết. Tại sao bà ta muốn đầu độc mọi người chúng ta? Điều đó có đem lại lợi ích gì cho bà ta chứ?
- Không có lợi gì cả. Nhưng về lý do tại sao, thì nội không thể biết được điều gì đang diễn ra trong đầu mụ ta. Những gì mụ ta nghĩ, mụ ta cảm thấy, nội không thể biết được. Nhưng đôi khi ta nghĩ rằng có những điều kỳ lạ nảy nở đằng sau cái điệu bộ rụt rè, khúm núm kia. Và nếu quả vậy, lý luận của mụ ta là thứ lý luận mà chúng ta, cháu, Hori và ta không thể nào hiểu nổi.
Hori gật đầu:
- Có những sự hủy hoại nó khởi đầu từ bên trong, cháu có lần đã bảo Renisenb như vậy.
- Và khi đó em không hiểu anh - Renisenb nói. Nhưng bây giờ thì em bắt đầu hiểu hơn. Bắt đầu bằng việc Nofret đến nhà này... khi đó em thấy không một ai trong chúng em còn giống như là em từng nghĩ trước đây nữa. Điều đó làm em sợ hãi... Và bây giờ... - Nàng đưa tay làm một cử chỉ vô vọng - Mọi thứ đều là sợ hãi.
- Sợ hãi chỉ là sự hiểu biết bất toàn - Hori đáp. Khi chúng ta biết thì không còn chỗ cho sự sợ hãi nữa.
- Ngoài ra, dĩ nhiên, còn phải kể đến Kait nữa - Esa tiếp tục.
- Không phải chị Kait đâu - Renisenb phản đối. Chị Kait không thể nào mưu hại anh Sobek. Điều đó không thể tin được.
- Đó là điều ít nhất nội đã học được trong suốt cuộc đời nội. Kait là một con đàn bà ngu ngốc, mà nội thì luôn luôn không tin cậy những người đàn bà ngu ngốc. Bởi vì chúng rất nguy hiểm. Chúng chỉ thấy được cái môi trường trực tiếp quanh chúng, cũng như chúng chỉ thấy được một điều duy nhất vào một lúc mà thôi. Con Kait sống trong một thế giới bó hẹp là chính nó với con nó và Sobek, vì Sobek là cha của con nó. Trong đầu óc của con Kait có thể xảy ra ý tưởng đơn giản rằng nếu loại Yahmose thì con của Kait sẽ giàu có hơn. Sobek luôn luôn không làm cho Imhotep hài lòng. Nó khinh suất, nóng nảy, không chịu phục tùng. Yahmose chính là đứa con mà Imhotep tin cậy. Tuy vậy, nếu thằng Yahmose không còn, Imhotep có thể phải dựa vào thằng Sobek. Ta nghĩ có thể con Kait nghĩ hoàn toàn đơn giản như vậy.
Renisenb rùng mình. Mặc dầu không muốn, nàng vẫn thừa nhận nội nàng đã miêu tả thật đúng thái độ sống ở đời của Kait. Cái vẻ dễ thương, sự dịu dàng, cách yêu thương thầm lặng của Kait, tất cả chỉ hướng về những đứa con của mình. Ngoài chính cô với con cái và Sobek, thế giới hình như không tồn tại đối với cô. Cô nhìn cái thế giới bên ngoài đó một cách ít tò mò và ít thích thú.
Renisenb chậm rãi nói:
- Nhưng chắc chắn chị ấy phải nhận thức rằng rất có thể anh Sobek có thể trở lại, và điều thực tế đã xảy ra đúng như vậy, anh khát và anh uống rượu đó chớ?
- Không - Esa đáp. Ta không nghĩ rằng nó tính đến điều đó. Như ta đã nói, Kait là một con ngốc. Nó chỉ có thể thấy điều nó muốn thấy: Yahmose uống rượu và chết, và tất cả mọi chuyện này là do ở bàn tay thần bí của linh hồn người đàn bà tuyệt đẹp và độc ác là Nofret. Nó chỉ có thể thấy được một điều đơn giản thôi, chứ không thể thấy trước được những khả năng khác nhau có thể xảy ra, và vì nó không muốn Sobek chết cho nên không bao giờ nó nghĩ rằng Sobek có thể trở lại bất ngờ để uống thứ rượu đó.
- Và giờ đây thì anh Sobek chết còn anh Yahmose thì sống! Điều này hẳn phải thật khủng khiếp đối với chị ấy nếu quả như điều nội đoán là đúng.
- Điều đó thường hay xảy đến cho mình khi mình ngu ngốc - Esa nói. Sự việc thường diễn ra hoàn toàn khác với hướng mà ta hoạch định.
Bà ngừng một lát rồi tiếp tục:
- Và bây giờ thì chúng ta hãy xét đến Kameni.
- Kameni? Renisenb thấy cần thiết phải nói ra tiếng này một cách nhẹ nhàng và không có giọng phản đối. Nhưng một lần nữa nàng ý thức một cách không thoải mái rằng cặp mắt Hori nhìn vào nàng.
- Đúng, chúng ta không thể loại trừ Kameni. Cho đến bây giờ chúng ta không thấy có động cơ gì để khiến anh ta làm hại chúng ta. Thế nhưng chúng ta đã thật sự biết rõ về anh chàng này chưa? Anh ta từ phía bắc Ai Cập đến, cùng một vùng với Nofret. Anh ta đã - tự nguyện hay miễn cưỡng - ai biết được? - giúp Nofret hướng tình cảm của Imhotep chống lại con cái mình đẻ ra. Ta đã có lúc quan sát anh và nói thật ta đã coi thường anh ta. Đối với ta, anh ta, nói chung có vẻ là một chàng trai tầm thường, cũng sáng trí một chút, đẹp trai, có một cái gì đó cuốn hút phụ nữ. Đúng vậy, phụ nữ luôn luôn thích Kameni, tuy thế ta nghĩ - mà ta có thể nghĩ sai - rằng anh ta không phải là loại người mà đàn bà giữ mãi trong con tim và trong tâm trí mình. Anh ta trông vui vẻ, cởi mở và anh ta cũng không tỏ ra lưu ý gì lắm đến cái chết của Nofret. Nhưng tất cả đó chỉ là vẻ bề ngoài. Ai có thể nói được những điều diễn ra trong trái tim con người? Một con người cương quyết có thể dễ dàng đóng vai trò nào đó... Có phải trên thực tế Kameni rất căm hận vì cái chết của Nofret và tìm mọi cách trả thù, và vì Satipy đã giết Nofret nên Yahmose, chồng của Sapity cũng phải chết? Đúng, và cả Sobek nữa, người đã từng đe dọa cô ta - và có lẽ cả Kait nữa, người quấy rầy cô ta theo cái kiểu vụn vặt của mình, và cả Ipy, người cũng thù ghét cô ta? Có vẻ hoang đường, nhưng ai biết được?
Esa ngừng nói, nhìn Hori:
- Ai biết được, thưa cụ.
Bà nhìn anh một cách sắc sảo:
- Có lẽ cháu biết, phải không Hori? Cháu nghĩ rằng cháu biết, phải không nào?
Hori im lặng một lúc, rồi anh nói:
- Cháu có một ý tưởng của riêng cháu. Vâng, về vấn đề ai đánh thuốc độc vào rượu và tại sao... nhưng chưa rõ ràng lắm... và quả thật cháu không thấy... Anh ngừng một phút, nhíu mày, rồi lắc đầu. Không, cháu không thể khẳng định một lời buộc tội nào cả.
- Thì ở đây chúng ta chỉ nói về sự hoài nghi thôi mà. Cháu cứ tiếp tục nói đi, Hori.
Hori lắc đầu:
- Không, thưa cụ. Đó chỉ là một ý tưởng mơ hồ... Và nếu điều đó đúng sự thật đi nữa, thì tốt hơn cụ không nên biết. Việc biết đều này có thể nguy hiểm. Cả Renisenb cũng vậy.
- Thế thì việc cháu biết cũng nguy hiểm cho cả cháu nữa chứ Hori?
- Vâng, nguy hiểm... Thưa cụ, cháu nghĩ rằng tất cả chúng ta đều bị nguy hiểm, mặc dù Renisenb có lẽ ít nhất.
Trong một hồi lâu, Esa nhìn anh không nói. Cuối cùng bà cất tiếng:
- Ta muốn đổi bất cứ cái gì để biết hiện cháu đang nghĩ gì!
Hori không trả lời thẳng. Sau một lúc lâu suy nghĩ, anh nói:
- Manh mối duy nhất để biết trí óc con người đng nghĩ gì là ở nơi thái độ của họ. Nếu một người đàn ông bông nhiên xử sự khác lạ, kỳ cục, không còn là chính anh ta nữa thì...
- Thì anh nghi ngờ anh ta? Renisenb chen vào hỏi.
- Không. Tôi chỉ muốn nói một người mà trí óc cũng như ý định của anh ta hướng về tội ác thì anh ta ý thức về điều đó và anh ta hiểu rằng phải che giấu chúng bằng mọi giá. Vì thế, anh ta không dám tỏ ra bất cứ một xử sự bất thường nào...
- Một người đàn ông? Esa hỏi.
- Đàn ông hay đàn bà... thì cũng giống nhau thôi.
- Ta hiểu - Bà ném cho Hori một cái nhìn sắc như dao. Rồi bà tiếp - Còn ba chúng ta? Nếu đem chúng ta ra mổ xẻ thì có những vấn đề gì đáng nghi ngờ?
- Vâng, điều đó nữa cũng phải đem ra xem xét - Hori đáp. Từ trước đến nay mọi người tin cậy cháu. Việc ký hợp đồng, việc phân phối mùa màng thu hoạch đều ở trong tay cháu. Với tư cách là một thư quan, cháu nắm tất cả vấn đề tiền bạc. Rất có thể là cháu đã giả mạo giấy tờ - như vụ mà Kameni đã phát hiện ở phương Bắc vừa rồi - và thế rồi Yahmose bắt đầu ngờ vực, vì thế cháu cần thiết phải làm cho Yahmose im miệng. - Anh hơi mỉm cười trước lời nói của chính mình.
- Anh Hori, Renisenb kêu lên, làm sao anh có thể nói những chuyện như vậy được! Không một ai đã biết anh lại có thể tin được điều đó.
- Renisenb ạ, không một ai có thể biết được về người khác đâu. Tôi phải nhắc lại cho cô điều đó một lần nữa.
- Còn ta? - Esa nói - Trong trường hợp ta thì có điều gì đáng nghi ngờ? Ừ, ta già rồi. Và khi một bộ óc già cỗi đi, nó thường hay trở chứng. Cái trước kia nó yêu, bây giờ nó ghét. Có thể ta mệt mỏi vì những đứa con của con ta và tìm cách hủy diệt dòng máu của chính mình. Nơi tâm hồn người già đôi khi xảy ra cái tai họa quỷ sứ ấy.
- Còn cháu? Renisenb hỏi. Tại sao cháu phải giết những người anh trai mà cháu yêu thương?
Hori đáp:
- Nếu Yahmose và Sobek và Ipy đều chết cả thì cô sẽ là con cuối cùng của Imhotep. Ông sẽ kiếm cho cô một người chồng và tất cả những gì ở đây đều thuộc về cô, và cô với chồng cô sẽ là người bảo trợ cho con cái của Yahmose và Sobek.
Rồi anh mỉm cười:
- Nhưng dưới tàn cây sung dâu này, chúng ta không nghi ngờ cô, Renisenb ạ.
- Dưới táng cây sung dâu này hay không, chúng ta đều yêu thương cháu, Renisenb ạ. - Esa nói.
NGÀY THỨ NHẤT
Cuộc hội ý ở tại Đền thờ đã chấm dứt. Hình thức chính xác nhất của lời thỉnh cầu đã được viết ra và sửa đi sửa lại. Hori và hai người thư quan của Đền thờ bận rộn suốt ngày. Cuối cùng, giờ đây bước thứ nhất đã xong.
Người tăng lữ ra hiệu cho người thư quan trưởng đọc lớn lên lời thỉnh nguyện đó:
"Gởi đến linh hồn Ashayet tuyệt diệu nhất trên đời. Thư này của người anh và chồng nàng (Anh và chồng đây là một người tức Imhotep) gởi cho nàng. Người em gái đã quên người anh rồi sao? Người mẹ đã quên những đứa con mà mình đẻ ra sao? Ashayet tuyệt diệu có biết rằng có một linh hồn quỷ dữ đang đe dọa con cái nàng? Sobek, con nàng, đã đến với thần Osisis vì bị đánh thuốc độc.
Khi nàng còn sống, tôi đã đối xử với nàng bằng tất cả danh dự. Tôi đã cho nàng nữ trang, xiêm áo, dầu thơm, nước hoa. Chúng ta cũng đã ăn những thức ăn ngon, cùng ngồi trong yên tĩnh và trong tình yêu thương lẫn nhau trước bàn đầy thức ăn trước mặt. Khi nàng bệnh, tôi không hề ngại tốn kém. Tôi đã gọi đến một đại y sĩ để chữa bệnh cho nàng. Tôi chôn cất nàng với tấ cả danh dự và lễ nghi thích hợp và chôn theo nàng tất cả những gì cần thiết cho nàng trong thế giới bên kia. Đầy tớ, thức ăn, thức uống với nữ trang và y phục. Tôi cũng đã để tang cho nàng nhiều năm trời - và chỉ sau thật nhiều năm dài đăng đẳng tôi mới cưới một cô vợ hầu về để sống với tôi, vì dẫu sao tôi cũng là một người đàn ông chưa già lắm.
Và chính cái con hầu này giờ đây đang làm điều ác đối với những đứa con của nàng. Nàng không biết điều này hay sao? Cũng có thể là nàng không biết. Vì chắc chắn nếu Ashayet biết, nàng sẽ tức khắc đến can thiệp để phù hộ cho những đứa con trai của nàng.
Hoặc có phải Ashayet có biết nhưng điều ác vẫn cứ giáng xuống vì con hầu Nofret quyền phép quá mạnh? Nhưng như vậy thì hẳn nàng giận lắm, nàng Ashayet linh thiêng ạ! Nếu thế, nàng hãy nhớ rằng nơi Cánh Đồng Dâng Hiến (tên cõi chết) nàng có rất nhiều bà con thân thuộc đầy quyền hành. Ngài Ipy vĩ đại và cao quý, quản trị trưởng chẳng hạn. Hãy yêu cầu ngài ấy giúp cho! Còn cậu của nàng nữa, ngài Meriptah quyền quý, quận trưởng. Hãy đến kể hết sự thật đáng buồn này với cậu nàng. Hãy mang vụ này ra trước sân đình của cậu nàng. Hãy yêu cầu cho ngài gọi nhân chứng. Hãy để cho họ làm chứng rằng Nofret đã làm điều ác này. Hãy để người ta phân xử và buột tội Nofret và cấm nó không được tác quái trong nhà này.
Hỡi Ashayet huyền diệu, nếu nàng giận dỗi với người anh Imhotep của nàng vì việc đã nghe lời xúi giục tai quái của con vợ hầu khiến đe dọa và làm điều bất công với các con nàng, thì nàng cũng nên nghĩ rằng hiện nay không phải một mình anh ta chịu đau khổ, mà cả các con nàng nữa. hãy vì những đứa con của nàng mà tha thứ cho Imhotep về những điều anh ta đã làm".
Người thư quan trưởng ngưng đọc. Mersu gật đầu đồng ý:
- Diễn đạt rất tốt, Tôi cho rằng không bỏ sót điều gì.
Imhotep nhỏm dậy:
- Tôi xin cảm ơn Đức Cha. Tôi sẽ xin đưa lễ vật đến Đức Cha trước chiều mai: súc vật, dầu, vải. Rồi chúng ta có thể xác định ngày lễ được chưa, thưa Đức Cha? Ngài đặt chiếc bát khắc tên (theo tập tục tôn giáo Ai Cập, người ta chạm tên của linh hồn người chết lên cái bát) vào phòng cúng của Lăng ấy mà?
- Ba ngày nữa. Chiếc bát phải được chạm tên và ông sửa soạn mọi thứ lễ nghi cần thiết.
- Xin tuân ý ngài. Tôi rất mong rằng không còn thêm bất hạnh nào nữa rơi xuống chúng tôi.
- Tôi rất hiểu nỗi lo của ông, Imhotep ạ. Nhưng ông an tâm đi. Linh hồn bà Ashayet chắc chắn sẽ đáp lại lời kêu gọi của ông, và các người bà con của Ashayet nhất định sẽ giúp bà ta thực hiện công lý.
- Nguyện thần Isis cho được như vậy! Xin cám ơn ngài, ngài Mersu. Cũng xin cám ơn ngài về việc đã chữa trị và săn sóc cho con trai tôi, Yahmose. Nào, Hori, đi. Còn rất nhiều việc phải xem xét. Chúng ta hãy trở về nhà đi. Ôi, việc cầu nguyện này quả thật đã nhấc gánh nặng ra khỏi tâm trí ta. Nàng Ashayet tuyệt vời sẽ không bỏ quên người anh đang rối trí này của nàng đâu.
II
Hori đi vào sân nhà, tay ôm cuộn giấy chỉ thảo. Renisenb đang chăm chú tìm anh. Từ phía hồ, nàng chạy lại:
- Anh Hori!
- Vâng, Renisenb, có chuyện gì vậy?
- Anh có thể cùng với em đi gặp nội em được không? Nội muốn gặp anh và đang chờ đấy.
- Dĩ nhiên là được. Nhưng để tôi xem ông Imhotep dặn gì...
Nhưng Imhotep đang bị Ipy nắm áo lại và hai cha con nói chuyện thì thầm với nhau.
- Cô chờ tôi cất mấy cuộn giấy với những đồ lỉnh kỉnh này đã rồi cùng đi với cô nhé!
Esa có vẻ hài lòng rõ rệt khi thấy Renisenb và Hori đến gặp bà.
- Anh Hori đây thưa nội. Cháu đem anh ấy lại tức khắc cho nội đây.
- Tốt lắm. Bên ngoài trời đẹp đấy chứ?
- Ơ... cháu nghĩ chắc trời đẹp. - Renisenb hơi ngạc nhiên.
- Vậy thì đưa nội cây gậy. Nội muốn đi dạo ngoài sân một lát.
Renisenb ngạc nhiên vì Esa ít khi rời khỏi nhà. Nàng đưa tay đỡ phía sau cùi chỏ bà nội để dẫn bà đi. Họ đi xuyên qua đại sảnh qua mái hiên nhà.
- Nội ngồi đây chớ nội?
- Không, nội muốn ra xa tận hồ kìa.
Esa đi chậm, nhưng mặc dù yếu, bước chân bà vẫn vững và không tỏ ra mệt nhọc. Đưa mắt nhìn quanh, bà chọn một chỗ nơi luống hoa cạnh hồ. Bên cạnh là một tàng cây sung dâu che bóng mát rậm rạp.
Khi mọi người ngồi xuống xong xuôi, Esa nói với một vẻ hài lòng rõ rệt:
- Thế. Giờ chúng ta có thể nói chuyện mà không sợ bị ai nghe trộm cả.
Hori tán đồng:
- Cụ thật khôn ngoan, thưa cụ Esa.
- Điều chúng ta sắp nói ra đây chỉ ba chúng ta biết. Ta tin cháu, Hori ạ. Cháu ở với chúng ta từ khi còn bé. Cháu luôn luôn trung thành, kín miệng và khôn ngoan. Còn Renisenb đây là đứa gần ta nhất trong tất cả đám cháu trong nhà. Hori, đừng để bất cứ cái gì làm hại nó.
- Sẽ không có điều gì làm hại đến cô ấy, cụ Esa ạ.
Hori không hề cất cao tiếng, nhưng giọng anh, vẻ mặt anh và cách cặp mắt anh nhìn vào cặp mắt bà lão làm bà hài lòng.
- Cháu nói tuyệt, Hori ạ - thầm lặng và không chút sôi nổi - nhưng là một người biết mình nói gì. Nào, bây giờ cháu kể cho ta biết công việc ngày hôm nay đã thu xếp như thế nào rồi?
Hori kể lại việc anh viết lời thỉnh cầu và nội dung chính của thư. Esa lắng nghe:
- Giờ thì cháu nghe bà nói đây và nhìn cái này - Bà lấy sợi dây chuyền hình sư tử trong vạt áo ra và đưa cho Hori. Bà thêm - Renisenb, cháu kể cho Hori nghe cháu tìm được vật này ở đâu?
Renisenb thuật lại. Rồi Esa bảo:
- Nào, Hori, cháu nghĩ gì về việc này?
Hori im lặng một lúc, rồi anh hỏi lại:
- Thưa cụ, cụ đã già và khôn ngoan, thế cụ nghĩ gì?
Esa bảo:
- Hori ạ, cháu là loại người không thích nói những điều khinh suất không tương đồng với những sự kiện thực tế. Có phải ngay từ đầu cháu đã biết vì sao Nofret chết?
- Cháu nghi ngờ thôi, thưa cụ Esa. Đó chính là sự nghi ngờ.
- Chính xác hiện giờ chúng ta chỉ có sự nghi ngờ. Tuy vậy, tại đây, bên cái hồ này, giữa ba chúng ta, sự ngờ vực có thể nói ra, và sau đó không bao giờ nhắc lại nữa. Theo ta có vẻ có ba cách giải thích về những điều bi thảm đã xảy ra trong nhà này. Cách giải thích thứ nhất là thằng bé chăn dê đã nói sự thật vài điều mà nó thấy quả đúng là hồn ma của Nofret từ cõi chết trở về, mang trong lòng mối hận thù và sẽ tiếp tục đổ xuống ngôi nhà chúng ta những đau đớn và bất hạnh khác nữa. Đó là cách giải thích của các thầy tăng và những người khác, cũng như chúng ta thường được giải thích rằng bệnh tật là do ma quỷ gây ra. Nhưng đối với ta, một mụ già có khuynh hướng không tin tất cả những điều các thầy tăng và người khác nói, ta thấy còn có những khả năng khác nữa.
- Chẳng hạn? Hori hỏi.
- Chúng ta hãy chấp nhận rằng Nofret bị Satipy giết, và rằng một thời gian sau đó, cũng chính tại địa điểm đó, trong đầu óc Satipy hiện ra hình ảnh của Nofret. Trong nỗi sợ hãi và cảm giác tội lỗi của mình, Satipy đã té và chết. Tất cả những điều đó khá rõ ràng. Nhưng chúng ta hãy đi đến một kết luận khác nữa, là sau đó, một người nào đó vì một lý do mà chúng ta chưa khám phá ra, muốn gây ra cái chết của hai người con trai của Imhotep. Cái "kẻ nào đó" đã lợi dụng sự sợ hãi, lòng mê tín để gác hành động đó cho hồn ma Nofret - một sự giải thích hết sức thuận tiện.
- Thế nhưng ai muốn giết anh Yahmose và anh Sobek? Renisenb thảng thốt kêu lên.
- Không phải là bọn đày tớ - Esa nói - Chúng không dám đâu. Như thế còn lại chúng ta với một số ít người để chúng ta phải chọn.
- Một trong số chúng ta? Nhưng, nội ơi, không thể như vậy đâu!
Esa khô khan đáp:
- Cháu cứ hỏi Hori, cháu để ý thấy nó có phản đối nhận xét của nội đâu.
Renisenb quay về phía Hori:
- Anh Hori, chắc chắn là anh...
Nhưng Hori đã nghiêm trang lắc đầu:
- Renisenb, cô còn trẻ và tin người. Cô cứ nghĩ rằng mọi người mà cô biết và yêu thương đều giống hệt như cái vẻ bề ngoài trước mắt cô. Cô không hề biết đến đáy lòng con người, và sự độc ác - vâng cái ác - mà lòng con người chứa đụng.
- Nhưng mà ai... có thể...
Esa cắt ngang lời nàng:
- Chúng ta hãy trở lại câu chuyện mà đứa bé chăn dê kể. Nó thấy một người phụ nữ mặc áo vải gai nhuộm và mang sợi dây chuyền của Nofret. Nếu không có chuyện hồn ma hiện về, và nếu nó nói thật những gì nó thấy thì điều đó có nghĩa là nó đã thấy một người đàn bà nào đó cố tình giả làm Nofret. Có thể là Kait, có thể là Henet, và cũng có thể là cháu, Renisenb ạ! Với một khoảng cách xa như thế thì bất cứ ai cũng có thể có một chiếc áo và đội một đầu tóc giả vào là được. Khả năng thứ hai là thằng bé nó dối. Nó kể một câu chuyện mà người ta dạy nó kể. Nó vâng lời một người nào đó có quyền lực điều khiển nó, hoặc cũng có thể vì nó đần độn nên bị người ta dụ dỗ hoặc lừa gạt để nó nói như vậy. Chúng ta sẽ không bao giờ biết được sự thật nữa vì giờ đây thằng bé đã chết - chuyện này tự nó cũng là một điều khiến ta suy nghĩ - Nó làm cho nội có khuynh hướng tin rằng thằng bé đã kể một câu chuyện do người ta bảo nó kể. Nếu hỏi nó một cách cặn kẽ như ngày hôm nay nội định hỏi, câu chuyện nó kể có thể sẽ không đứng vững được. Với một chút kiên nhẫn thì khám phá ra một đứa bé có nói dối hay không, không phải là một việc khó khăn lắm.
- Như thế cụ nghĩ rằng trong chúng ta có một kẻ đánh thuốc độc? Hori hỏi.
- Đúng vậy. Esa gật đầu. Còn cháu?
- Cháu cũng nghĩ thế, Hori đáp.
Renisenb đưa mắt nhìn từ người này sang người kia với một vẻ thất vọng.
Hori tiếp:
- Nhưng cháu chưa thấy rõ động cơ.
- Ta đồng ý với cháu - Esa nói - Chính điều đó làm ta lo âu. Ta không biết ai sẽ bị đe dọa kế tiếp.
Renisenb chen vào:
- Nhưng... một trong chúng ta? Giọng nàng vẫn ngờ vực.
Esa gằn giọng:
- Đúng vậy, cháu ạ. Một trong chúng ta, Henet hay Kait, hay Ipy, hay Kameni, hay chính Imhotep. Ừ, cả Esa, cả Hori, hay cả... - bà mỉm cười - cả Renisenb nữa.
- Cụ nói đúng đấy - Hori nói - Chúng ta phải kể chúng ta vào đấy nữa.
- Nhưng tại sao? - Giọng Renisenb run lên vì sợ hãi - Tại sao?
- Nếu chúng ta biết được điều đó thì chúng ta đã biết gần hết cái ta cần biết - Esa nói - Chúng ta chỉ có thể khởi đi từ phía người bị hại. Hãy nhớ rằng Sobek bất ngờ trở lại với Yahmose sau khi Yahmose đã bắt đầu uống. Vì thế chắc chắn rằng người nào đó đánh thuốc độc vào rượu nhằm giết Yahmose chứ ít có khả năng nhằm giết cả Sobek.
- Thế nhưng ai có thể muốn giết anh Yahmose chứ ít có khả năng nhằm giết cả Sobek mới được chứ? - Renisenb nói với giọng hoài nghi - Chắc chắn anh Yahmose của chúng ta không hề có kẻ thù nào, anh ấy luôn luôn dịu dàng, dễ thương.
- Vì thế, rõ ràng rằng động cơ không phải là việc thù hằn cá nhân - Hori nói - Đúng như Renisenb nói, Yahmose không phải là loại người gây thù oán.
Esa nói:
- Đúng vậy, động cơ có vẻ khó hiểu hơn là thù oán. Ở đây ta có hoặc là một kẻ thù chung đang cố tình ám hại toàn bộ gia đình, hai là một cái gì khác nằm đằng sau tất cả những thứ đó, một cái lòng tham mà chống lại nó những châm ngôn của thần Patah đã nhắc nhở. Đó là: "Một nhúm những điều ác và một bao nặng nhiều điều đáng trách..."
- Cháu thấy cái hướng mà ý cụ nhắm đến - Hori nói. Nhưng để đi đến bất cứ một kết luận nào thì chúng ta sẽ phải đưa ra một lời tiên đoán về tương lai.
Esa gật đầu đồng ý mạnh mẽ đến nỗi bộ tóc giả đồ sộ của bà trượt ra một bên tai. Dầu dáng vẻ bà kỳ cục như vậy, không một ai cười cả.
Esa nói:
- Vậy cháu hãy đưa ra một lời tiên đoán đi.
Hori im lặng hồi lâu, mắt anh chìm đắm trong suy tư. Hai người đàn bà im lặng chờ đợi. Rồi, cuối cùng anh cất tiếng:
- Nếu như Yahmose chết theo đúng dự định, thì tất cả những tài sản chính sẽ được trao cho những người con trai còn lại của Imhotep là Sobek và Ipy - một phần của cải tài sản này dĩ nhiên sẽ được dành lại cho những đứa con của Yahmose, nhưng quyền quản lý tài sản đó vẫn nằm trong tay hai người con trai kia, đặc biệt là trong tay Sobek. Dĩ nhiên Sobek sẽ là người hưởng lợi lớn nhất. Anh ta sẽ được cử làm tư tế khi Imhotep vắng mặt, sẽ chính thức leo lên chức vụ này khi Imhotep chết. Nhưng mặc dù Sobek là người hưởng lợi nhất, anh ta không thể là người phạm tội bởi vì anh ta đã uống rượu tẩm thuốc độc một cách nhiệt tình đến nỗi sau đó chết ngay tức khắc. Vậy thì, theo cháu thấy, cái chết của hai người đó chỉ làm lợi cho một người duy nhất (nghĩa là vào thời điểm này), và người đó là Ipy.
- Rất đồng ý - Esa nói. Hori, ta phải nhận rằng cháu nhìn xa, và ta thích lập luận của cháu. Nhưng chúng ta hãy xem xét về Ipy cái đã. Nó còn trẻ và nóng nảy, tính tình của nó nhiều khi rất xấu. Nó ở vào cái tuổi mà cái việc thỏa mãn điều nó mong ước có lẽ là điều quan trọng nhất trên đời đối với nó. Nó tức giận và ghen tị hai người anh trai và nó cho rằng chuyện nó bị loại ra khỏi việc quản trị công việc kinh doanh của gia đình là một điều bất công. Cả việc này nữa. Kameni thật không không ngoan khi bảo cho nó biết...
- Kameni?
Chính Renisenb là người ngắt lời. Lập tức khi vừa làm vậy nàng đỏ bừng mặt và cắn môi. Hori quay lại nhìn nàng. Cái nhìn chăm chăm, dịu dàng và sâu thẳm của anh làm tổn thương nàng theo một cách nào đó không định nghĩa được. Esa thì nhướng cổ về phía trước nheo mắt nhìn cô cháu gái.
- Đúng vậy - bà bảo. Do Kameni nói. Có do sự gợi ý của Henet hay không thì lại là một vấn đề khác. Vấn đề còn lại ở đây là Ipy tham vọng và huênh hoang, nó ghen ghét quyền lực của anh nó và nó tự xem mình - như nó bảo với ta từ lâu - là trí thông minh tối cao của gia đình này.
Giọng Esa khô khan.
Hori hỏi:
- Cậu ta dám nói thế với cụ?
- Nó khá tử tế để kẹp ta vào cùng với nó là hai người có trí óc của gia đình này.
Renisenb hỏi, giọng hoài nghi:
- Thế nội nghĩ rằng Ipy đã đầu độc anh Yahmose và anh Sobek?
- Ta chỉ xem đó là một khả năng, không hơn. Hiện chúng ta đang nói về điều chúng ta nghi ngờ, ta chưa nắm được chứng cứ. Con người đã từng giết anh em ruột của mình từ thời xa xưa. Mặc dầu biết rằng các thần linh ghét điều đó, nhưng họ vẫn phạm vào tội ác ấy bởi lòng tham và sự thù hằn. Và nếu quả thật thằng Ipy làm điều này, chúng ta sẽ khó tìm ra chứng cớ, bởi vì ta thành thật thừa nhận rằng nó rất thông minh.
Hori lặng lẽ gật đầu.
- Nhưng, như ta nói, mình đang thảo luận về sự hoài nghi, ở đây, dưới táng cây sung dâu này. Và bây giờ mình tiếp tục bằng cách xem xét tất cả mọi người trong nhà này dưới nhãn quan của sự hoài nghi. Cũng như ta đã nói, ta loại trừ bọn đày tớ trong nhà ra khỏi sự tình nghi vì ta tin rằng không một ai trong bọn chúng dám làm điều như vậy. Nhưng ta không loại trừ Henet.
- Henet? Renisenb kêu lên. Nhưng Henet tận tình với tất cả chúng ta kia mà. Bà ấy luôn luôn nói vậy.
- Nói dối thì cũng dễ như nói thật, cháu ạ. Ta biết Henet từ rất nhiều năm nay. Ta biết mụ khi mụ còn là một người đàn bà trẻ đến ở với mẹ cháu. Mụ có bà con xa với mẹ cháu, nghèo khổ và bất hạnh. Chồng mụ không thèm chú ý tới mụ - mà quả thật Henet chẳng có gì quyến rũ cả - và đã ly dị với mụ. Đứa con duy nhất mụ sinh ra chết khi còn nhỏ. Mụ đến ở đây và tỏ ra hết sức tận tụy với mẹ cháu. Nhưng ta đã quan sát cặp mắt mụ nhìn theo mẹ cháu khi mẹ cháu đi lại trong nhà hay ngoài sân, và Renisenb ạ, ta bảo cháu không có một chút yêu thương nào hết trong cặp mắt ấy cả. Đúng vậy, chỉ có lòng ghen tỵ chua chát mà thôi. Và nếu công việc của mụ là phải tỏ ra yêu thương tụi cháu, thì ta nghi ngờ công việc ấy lắm.
Hori chen lời:
- Renisenb, hãy bảo cho tôi biết, cô có cảm tình với Henet không?
- Ơ... không - Renisenb miễn cưỡng đáp. Em không thể và em vẫn thường tự trách mình vì điều đó.
- Có phải cô nghĩ rằng đó là vì, bằng bản năng, cô biết những lời bà ta là giả dối? Có bao giờ bà ta bày tỏ lòng tận tụy nổi tiếng của bà ta với những người trong gia đình bằng một hành động thực tiễn chưa? Có phải bà ta luôn luôn đi xúi giục những bất hòa trong gia đình bằng những lời thóc mách để tạo nên những vết thương hoặc khơi dậy những cơn giận dữ?
- Vâng... vâng, những điều đó quả có.
Esa bật ra một tiếng cười khô khan:
- Cháu quả có cả tai và mắt ở trong đầu, Hori ạ.
Renisenb cố cãi:
- Nhưng cha cháu tin và yêu thương bà ta.
- Con trai của nội là một đứa ngu ngốc xưa nay - Esa nói. Mọi người đàn ông đều thích tâng bốc. Và Henet thì biết phung phí sự tâng bốc như người ta xài dầu thơm trong buổi dạ tiệc vậy. Cũng có thể mụ ta thật sự tận tụy với Imhotep - đôi khi ta nghĩ như vậy - nhưng chắc chắn mụ ta không tận tụy với bất cứ ai khác trong nhà này đâu.
Renisenb phản đối:
- Nhưng chắc chắn bà ta không thể... không thể giết. Tại sao bà ta muốn đầu độc mọi người chúng ta? Điều đó có đem lại lợi ích gì cho bà ta chứ?
- Không có lợi gì cả. Nhưng về lý do tại sao, thì nội không thể biết được điều gì đang diễn ra trong đầu mụ ta. Những gì mụ ta nghĩ, mụ ta cảm thấy, nội không thể biết được. Nhưng đôi khi ta nghĩ rằng có những điều kỳ lạ nảy nở đằng sau cái điệu bộ rụt rè, khúm núm kia. Và nếu quả vậy, lý luận của mụ ta là thứ lý luận mà chúng ta, cháu, Hori và ta không thể nào hiểu nổi.
Hori gật đầu:
- Có những sự hủy hoại nó khởi đầu từ bên trong, cháu có lần đã bảo Renisenb như vậy.
- Và khi đó em không hiểu anh - Renisenb nói. Nhưng bây giờ thì em bắt đầu hiểu hơn. Bắt đầu bằng việc Nofret đến nhà này... khi đó em thấy không một ai trong chúng em còn giống như là em từng nghĩ trước đây nữa. Điều đó làm em sợ hãi... Và bây giờ... - Nàng đưa tay làm một cử chỉ vô vọng - Mọi thứ đều là sợ hãi.
- Sợ hãi chỉ là sự hiểu biết bất toàn - Hori đáp. Khi chúng ta biết thì không còn chỗ cho sự sợ hãi nữa.
- Ngoài ra, dĩ nhiên, còn phải kể đến Kait nữa - Esa tiếp tục.
- Không phải chị Kait đâu - Renisenb phản đối. Chị Kait không thể nào mưu hại anh Sobek. Điều đó không thể tin được.
- Đó là điều ít nhất nội đã học được trong suốt cuộc đời nội. Kait là một con đàn bà ngu ngốc, mà nội thì luôn luôn không tin cậy những người đàn bà ngu ngốc. Bởi vì chúng rất nguy hiểm. Chúng chỉ thấy được cái môi trường trực tiếp quanh chúng, cũng như chúng chỉ thấy được một điều duy nhất vào một lúc mà thôi. Con Kait sống trong một thế giới bó hẹp là chính nó với con nó và Sobek, vì Sobek là cha của con nó. Trong đầu óc của con Kait có thể xảy ra ý tưởng đơn giản rằng nếu loại Yahmose thì con của Kait sẽ giàu có hơn. Sobek luôn luôn không làm cho Imhotep hài lòng. Nó khinh suất, nóng nảy, không chịu phục tùng. Yahmose chính là đứa con mà Imhotep tin cậy. Tuy vậy, nếu thằng Yahmose không còn, Imhotep có thể phải dựa vào thằng Sobek. Ta nghĩ có thể con Kait nghĩ hoàn toàn đơn giản như vậy.
Renisenb rùng mình. Mặc dầu không muốn, nàng vẫn thừa nhận nội nàng đã miêu tả thật đúng thái độ sống ở đời của Kait. Cái vẻ dễ thương, sự dịu dàng, cách yêu thương thầm lặng của Kait, tất cả chỉ hướng về những đứa con của mình. Ngoài chính cô với con cái và Sobek, thế giới hình như không tồn tại đối với cô. Cô nhìn cái thế giới bên ngoài đó một cách ít tò mò và ít thích thú.
Renisenb chậm rãi nói:
- Nhưng chắc chắn chị ấy phải nhận thức rằng rất có thể anh Sobek có thể trở lại, và điều thực tế đã xảy ra đúng như vậy, anh khát và anh uống rượu đó chớ?
- Không - Esa đáp. Ta không nghĩ rằng nó tính đến điều đó. Như ta đã nói, Kait là một con ngốc. Nó chỉ có thể thấy điều nó muốn thấy: Yahmose uống rượu và chết, và tất cả mọi chuyện này là do ở bàn tay thần bí của linh hồn người đàn bà tuyệt đẹp và độc ác là Nofret. Nó chỉ có thể thấy được một điều đơn giản thôi, chứ không thể thấy trước được những khả năng khác nhau có thể xảy ra, và vì nó không muốn Sobek chết cho nên không bao giờ nó nghĩ rằng Sobek có thể trở lại bất ngờ để uống thứ rượu đó.
- Và giờ đây thì anh Sobek chết còn anh Yahmose thì sống! Điều này hẳn phải thật khủng khiếp đối với chị ấy nếu quả như điều nội đoán là đúng.
- Điều đó thường hay xảy đến cho mình khi mình ngu ngốc - Esa nói. Sự việc thường diễn ra hoàn toàn khác với hướng mà ta hoạch định.
Bà ngừng một lát rồi tiếp tục:
- Và bây giờ thì chúng ta hãy xét đến Kameni.
- Kameni? Renisenb thấy cần thiết phải nói ra tiếng này một cách nhẹ nhàng và không có giọng phản đối. Nhưng một lần nữa nàng ý thức một cách không thoải mái rằng cặp mắt Hori nhìn vào nàng.
- Đúng, chúng ta không thể loại trừ Kameni. Cho đến bây giờ chúng ta không thấy có động cơ gì để khiến anh ta làm hại chúng ta. Thế nhưng chúng ta đã thật sự biết rõ về anh chàng này chưa? Anh ta từ phía bắc Ai Cập đến, cùng một vùng với Nofret. Anh ta đã - tự nguyện hay miễn cưỡng - ai biết được? - giúp Nofret hướng tình cảm của Imhotep chống lại con cái mình đẻ ra. Ta đã có lúc quan sát anh và nói thật ta đã coi thường anh ta. Đối với ta, anh ta, nói chung có vẻ là một chàng trai tầm thường, cũng sáng trí một chút, đẹp trai, có một cái gì đó cuốn hút phụ nữ. Đúng vậy, phụ nữ luôn luôn thích Kameni, tuy thế ta nghĩ - mà ta có thể nghĩ sai - rằng anh ta không phải là loại người mà đàn bà giữ mãi trong con tim và trong tâm trí mình. Anh ta trông vui vẻ, cởi mở và anh ta cũng không tỏ ra lưu ý gì lắm đến cái chết của Nofret. Nhưng tất cả đó chỉ là vẻ bề ngoài. Ai có thể nói được những điều diễn ra trong trái tim con người? Một con người cương quyết có thể dễ dàng đóng vai trò nào đó... Có phải trên thực tế Kameni rất căm hận vì cái chết của Nofret và tìm mọi cách trả thù, và vì Satipy đã giết Nofret nên Yahmose, chồng của Sapity cũng phải chết? Đúng, và cả Sobek nữa, người đã từng đe dọa cô ta - và có lẽ cả Kait nữa, người quấy rầy cô ta theo cái kiểu vụn vặt của mình, và cả Ipy, người cũng thù ghét cô ta? Có vẻ hoang đường, nhưng ai biết được?
Esa ngừng nói, nhìn Hori:
- Ai biết được, thưa cụ.
Bà nhìn anh một cách sắc sảo:
- Có lẽ cháu biết, phải không Hori? Cháu nghĩ rằng cháu biết, phải không nào?
Hori im lặng một lúc, rồi anh nói:
- Cháu có một ý tưởng của riêng cháu. Vâng, về vấn đề ai đánh thuốc độc vào rượu và tại sao... nhưng chưa rõ ràng lắm... và quả thật cháu không thấy... Anh ngừng một phút, nhíu mày, rồi lắc đầu. Không, cháu không thể khẳng định một lời buộc tội nào cả.
- Thì ở đây chúng ta chỉ nói về sự hoài nghi thôi mà. Cháu cứ tiếp tục nói đi, Hori.
Hori lắc đầu:
- Không, thưa cụ. Đó chỉ là một ý tưởng mơ hồ... Và nếu điều đó đúng sự thật đi nữa, thì tốt hơn cụ không nên biết. Việc biết đều này có thể nguy hiểm. Cả Renisenb cũng vậy.
- Thế thì việc cháu biết cũng nguy hiểm cho cả cháu nữa chứ Hori?
- Vâng, nguy hiểm... Thưa cụ, cháu nghĩ rằng tất cả chúng ta đều bị nguy hiểm, mặc dù Renisenb có lẽ ít nhất.
Trong một hồi lâu, Esa nhìn anh không nói. Cuối cùng bà cất tiếng:
- Ta muốn đổi bất cứ cái gì để biết hiện cháu đang nghĩ gì!
Hori không trả lời thẳng. Sau một lúc lâu suy nghĩ, anh nói:
- Manh mối duy nhất để biết trí óc con người đng nghĩ gì là ở nơi thái độ của họ. Nếu một người đàn ông bông nhiên xử sự khác lạ, kỳ cục, không còn là chính anh ta nữa thì...
- Thì anh nghi ngờ anh ta? Renisenb chen vào hỏi.
- Không. Tôi chỉ muốn nói một người mà trí óc cũng như ý định của anh ta hướng về tội ác thì anh ta ý thức về điều đó và anh ta hiểu rằng phải che giấu chúng bằng mọi giá. Vì thế, anh ta không dám tỏ ra bất cứ một xử sự bất thường nào...
- Một người đàn ông? Esa hỏi.
- Đàn ông hay đàn bà... thì cũng giống nhau thôi.
- Ta hiểu - Bà ném cho Hori một cái nhìn sắc như dao. Rồi bà tiếp - Còn ba chúng ta? Nếu đem chúng ta ra mổ xẻ thì có những vấn đề gì đáng nghi ngờ?
- Vâng, điều đó nữa cũng phải đem ra xem xét - Hori đáp. Từ trước đến nay mọi người tin cậy cháu. Việc ký hợp đồng, việc phân phối mùa màng thu hoạch đều ở trong tay cháu. Với tư cách là một thư quan, cháu nắm tất cả vấn đề tiền bạc. Rất có thể là cháu đã giả mạo giấy tờ - như vụ mà Kameni đã phát hiện ở phương Bắc vừa rồi - và thế rồi Yahmose bắt đầu ngờ vực, vì thế cháu cần thiết phải làm cho Yahmose im miệng. - Anh hơi mỉm cười trước lời nói của chính mình.
- Anh Hori, Renisenb kêu lên, làm sao anh có thể nói những chuyện như vậy được! Không một ai đã biết anh lại có thể tin được điều đó.
- Renisenb ạ, không một ai có thể biết được về người khác đâu. Tôi phải nhắc lại cho cô điều đó một lần nữa.
- Còn ta? - Esa nói - Trong trường hợp ta thì có điều gì đáng nghi ngờ? Ừ, ta già rồi. Và khi một bộ óc già cỗi đi, nó thường hay trở chứng. Cái trước kia nó yêu, bây giờ nó ghét. Có thể ta mệt mỏi vì những đứa con của con ta và tìm cách hủy diệt dòng máu của chính mình. Nơi tâm hồn người già đôi khi xảy ra cái tai họa quỷ sứ ấy.
- Còn cháu? Renisenb hỏi. Tại sao cháu phải giết những người anh trai mà cháu yêu thương?
Hori đáp:
- Nếu Yahmose và Sobek và Ipy đều chết cả thì cô sẽ là con cuối cùng của Imhotep. Ông sẽ kiếm cho cô một người chồng và tất cả những gì ở đây đều thuộc về cô, và cô với chồng cô sẽ là người bảo trợ cho con cái của Yahmose và Sobek.
Rồi anh mỉm cười:
- Nhưng dưới tàn cây sung dâu này, chúng ta không nghi ngờ cô, Renisenb ạ.
- Dưới táng cây sung dâu này hay không, chúng ta đều yêu thương cháu, Renisenb ạ. - Esa nói.
