Người đầu tiên được thẩm vấn là cô Vansittart dạy lịch sử và tiếng. Đức. Thoạt nhìn cô, thanh tra Kelsey đã thoáng nghĩ: "Cô giáo này có dáng đây”. Trạc bốn mươi hoặc hơn thế một chút, cô giáo Vansittart có dáng người dong dỏng, thân hình cân đối, mái tóc màu tro, áo quần chải chuốt, có vẻ biết rõ giá trị của mình. Cô giống bà hiệu trưởng Bulstrode ở chỗ dáng vẻ tự tin, quyết đoán. Tuy nhiên có sự khác nhau giữa hai người: bà hiệu trưởng là người luôn có những ý tưởng mới mẻ, nhưng cô giáo này thì không có vẻ như thế. Cô tầm thường hơn nhiều.
Quả là cô giáo Vansittart không nhìn thấy gì, không nghe thấy gì. Đúng, cô giáo Springer làm tròn mọi phận sự với tinh thần trách nhiệm cao, mặc dù cô có hơi thô lỗ trong cách ăn nói, đối xử, nhung bụng dạ thì không có gì. Vả lại dạy môn thể dục thì thái độ khéo léo không phải là thứ quan trọng.
Tóm lại, cô giáo Vansittart không cung cấp được thông tin nào bổ ích cho việc điều tra.
* * *
Cô giáo được thẩm vấn thứ hai là Eileen Rich dạy văn. Cảm giác đầu tiên của viên thanh tra Kelsey là cô giáo này quá xấu. Nhưng rồi ông lại nhận thấy cô có một chút duyên ngầm. Những câu cô trả lời đều không đem lại chút ánh sáng nào cho vụ án. Thanh tra Kelsey bèn chuyển cách hỏi:
- Cô có cảm thấy có ai căm ghét cô giáo Springer về chuyện gì không?
- Không - cô giáo Eileen Rich đáp - Tôi thấy chính đó là khía cạnh bi thảm của vụ án mạng này.
- Cô nói thế nghĩa là sao?
- Vì Springer không thuộc loại người bị ai căm ghét đến mức muốn giết chị ấy. Chị ấy nói gì, làm gì đều không bao giờ có ác ý. Tất nhiên đôi khi chị ấy cáu kỉnh khi thấy người nào vi phạm điều quy định nào đó, nhưng không bao giờ chị ấy để bụng. Cho nên không ai giận chị ấy được. Theo tôi thì chị ấy bị giết chỉ là ngẫu nhiên.
- Xin cô nói cho rõ hơn.
- Thí dụ trong một vụ cướp nhà băng, một nhân viên tầm thường bị giết, chỉ hoàn toàn vì kẻ cướp bắt gặp trên con đường chúng đi. Không phải vì bản thân Springer làm gì, mà chỉ đơn giản vì chị ấy làm trở ngại cho bọn chúng .
Cô Eileen Rich nhún vai rồi nói tiếp:
- Chị Springer có tính luôn thấy mọi người vi phạm trật tự trong trường, và hễ thấy người nào làm trái quy định là xông ra cản lại.
- Cô định nói là cô giáo Spnnger luôn dò xét mọi người?
- Nói dò xét thì không đúng. Chỉ có điều mỗi khi thấy có gì lén lút là chị ấy lập tức tìm xem lén lút chuyện gì, rồi vạch trần ra. Trong trường hợp này, theo tôi đoán, chị ấy thấy hiện tượng gì đó không bình thường, thế là chị ấy tìm cho ra nhẽ.
- Hình như cô không ưa cô Spnnger?
- Thú thật là tôi ít thân với chị ấy. Springer chỉ là giáo viên dạy thể dục... Ôi, tôi lại nói câu xấu thói rồi! Mỗi người một nghề chứ, và chị Springer cũng có quyền tự hào về công việc của chị ấy như bất cứ một giáo viên yêu nghề và tận tuỵ nào khác.
Thanh tra Kelsey tò mò quan sát cô giáo dạy văn rồi hỏi:
- Tôi thấy cô có tài nhận xét rất tinh tế.
- Cũng có thể.
- Cô làm việc ở trường nữ học Meadowbank này đã lâu chưa?
- Mười tám tháng rồi.
- Cô không thấy trong trường xảy ra chuyện gì đặc biệt chứ, trong quãng thời gian ấy?
- Không. Cuộc sống ở đây rất phẳng lặng, ít nhất cũng cho đến tam cá nguyệt này.
Thanh tra Kelsey liền chớp luôn cơ hội:
- Hình như cô có nhận xét trên không phải chỉ vì chuyện xảy ra vụ án mạng, mà còn những sự việc khác nữa?
Cô giáo Eileen Rich ngập ngừng một chút rồi nói:
- Đúng thế. Nhưng nhận xét của tôi thật ra rất mơ hồ. Tôi chỉ cảm thấy như vậy chứ không có chứng cứ rõ rệt.
- Xin cô cứ nói cho tôi nghe.
Cô giáo Eileen Rich lại ngập ngừng một chút, rồi suy nghĩ trước khi nói :
- Tôi có cảm giác không khí trong trường năm học này không êm ả như năm trước. Dường như trong số những người hiện có mặt, có một kẻ nào đó lẽ ra không nên lọt vào đây...
Rồi cô giáo dạy văn mỉm cười nói tiếp:
- Điều này rất khó nói để ông hiểu... Nhưng tôi có cảm giác trong chuồng cừu này vừa lọt vào một con chó sói . Nhưng con chó sói đó đến nay vẫn chưa lộ mặt.
- Cô nói quá mơ hồ, thưa cô Rich.
- Đúng là quá mơ hồ. Thậm chí còn vô lý nữa. Vì đó chỉ là cảm giác của tôi. Nhưng tôi nhắc lại: tôi có cảm giác một kẻ mang ý đồ xấu vừa lọt vào trường này. Tôi rất băn khoăn vì chưa tìm ra được là ai...
Cô cố sức nặn óc để nói cho rõ hơn, trong khi thanh tra Kelsey vẫn chăm chú chờ đợi cô giáo này nói tiếp.
- … Cảm giác đó làm tôi thấy sợ, không phải tôi chỉ cảm thấy kẻ đó đang âm mưu kia dường như trong một làn ánh sáng tăm tối, giống như một bóng ma, nhìn không rõ mặt, mà thậm chí có lúc tôi còn cảm thấy dường như hắn chăm chú nhìn tôi bằng cặp mắt đầy tội ác... Khổ một nỗi tôi không làm sao nhìn rõ mặt kẻ đó, tất cả chỉ như đằng sau một lớp sương mù... Hình như những điều tôi vừa nói với ông lại còn mơ hồ hơn cả những điều lúc nãy. Vả lại ông đâu cần đến những cảm giác mơ hồ, ông cần sự việc cụ thể kia chứ!
- Tất nhiên, cảm giác không thể dùng làm chứng cứ. Nhưng những nhận xét của bà hết sức lý thú và bổ ích. Tôi đề nghị, khi nào đột nhiên bà thấy những cảm giác của bà hiện lên rõ rệt hơn, xin bà đừng ngần ngại, hãy đến gặp tôi ngay.
Cô giáo Eileen Rich gật đầu:
- Nhất định là như thế. Bởi một người bị giết mà chúng ta chưa biết thủ phạm là ai và động cơ gây án là gì. Mặt khác kẻ sát nhân rất có thể ở đây, trong cái trường này. Và nếu như vậy thì hung khí cũng đang nằm trong phạm vi nhà trường. Như vậy chúng ta chưa thể yên tâm, đúng không thưa ông?
Cô giáo khẽ cúi đầu chào rồi đi ra.
- Cô giáo này làm ra vẻ ta đây thông minh - nhân viên cảnh sát nói với thanh tra Kelsey.
- Tôi lại không nghĩ như thế. Bà giáo này thuộc loại người có hoạt động cảm giác phát triển cao. Những người thuộc loại này, cảm giác thấy có một con mèo lọt vào phòng, rồi sau đó mới nhìn thấy nó. Nếu bà giáo Eileen Rich này sống trong một bộ lạc thổ dân châu Phi, hẳn bà ta sẽ là một phù thuỷ kiêm bà lang chữa bệnh có uy tín cao.
- Một chuyên gia về khám phá những gì gây ra tai hoạ.
- Đúng thế. Chính tôi, tôi rất muốn tập cho mình cái khả năng cảm giác ấy. Vả lại chưa ai cung cấp được thông tin nào cụ thể, chúng ta đành dựa vào cảm giác của họ vậy. Nhưng thôi, cậu ra mời bà giáo người Pháp vào đây.
Quả là cô giáo Vansittart không nhìn thấy gì, không nghe thấy gì. Đúng, cô giáo Springer làm tròn mọi phận sự với tinh thần trách nhiệm cao, mặc dù cô có hơi thô lỗ trong cách ăn nói, đối xử, nhung bụng dạ thì không có gì. Vả lại dạy môn thể dục thì thái độ khéo léo không phải là thứ quan trọng.
Tóm lại, cô giáo Vansittart không cung cấp được thông tin nào bổ ích cho việc điều tra.
* * *
Cô giáo được thẩm vấn thứ hai là Eileen Rich dạy văn. Cảm giác đầu tiên của viên thanh tra Kelsey là cô giáo này quá xấu. Nhưng rồi ông lại nhận thấy cô có một chút duyên ngầm. Những câu cô trả lời đều không đem lại chút ánh sáng nào cho vụ án. Thanh tra Kelsey bèn chuyển cách hỏi:
- Cô có cảm thấy có ai căm ghét cô giáo Springer về chuyện gì không?
- Không - cô giáo Eileen Rich đáp - Tôi thấy chính đó là khía cạnh bi thảm của vụ án mạng này.
- Cô nói thế nghĩa là sao?
- Vì Springer không thuộc loại người bị ai căm ghét đến mức muốn giết chị ấy. Chị ấy nói gì, làm gì đều không bao giờ có ác ý. Tất nhiên đôi khi chị ấy cáu kỉnh khi thấy người nào vi phạm điều quy định nào đó, nhưng không bao giờ chị ấy để bụng. Cho nên không ai giận chị ấy được. Theo tôi thì chị ấy bị giết chỉ là ngẫu nhiên.
- Xin cô nói cho rõ hơn.
- Thí dụ trong một vụ cướp nhà băng, một nhân viên tầm thường bị giết, chỉ hoàn toàn vì kẻ cướp bắt gặp trên con đường chúng đi. Không phải vì bản thân Springer làm gì, mà chỉ đơn giản vì chị ấy làm trở ngại cho bọn chúng .
Cô Eileen Rich nhún vai rồi nói tiếp:
- Chị Springer có tính luôn thấy mọi người vi phạm trật tự trong trường, và hễ thấy người nào làm trái quy định là xông ra cản lại.
- Cô định nói là cô giáo Spnnger luôn dò xét mọi người?
- Nói dò xét thì không đúng. Chỉ có điều mỗi khi thấy có gì lén lút là chị ấy lập tức tìm xem lén lút chuyện gì, rồi vạch trần ra. Trong trường hợp này, theo tôi đoán, chị ấy thấy hiện tượng gì đó không bình thường, thế là chị ấy tìm cho ra nhẽ.
- Hình như cô không ưa cô Spnnger?
- Thú thật là tôi ít thân với chị ấy. Springer chỉ là giáo viên dạy thể dục... Ôi, tôi lại nói câu xấu thói rồi! Mỗi người một nghề chứ, và chị Springer cũng có quyền tự hào về công việc của chị ấy như bất cứ một giáo viên yêu nghề và tận tuỵ nào khác.
Thanh tra Kelsey tò mò quan sát cô giáo dạy văn rồi hỏi:
- Tôi thấy cô có tài nhận xét rất tinh tế.
- Cũng có thể.
- Cô làm việc ở trường nữ học Meadowbank này đã lâu chưa?
- Mười tám tháng rồi.
- Cô không thấy trong trường xảy ra chuyện gì đặc biệt chứ, trong quãng thời gian ấy?
- Không. Cuộc sống ở đây rất phẳng lặng, ít nhất cũng cho đến tam cá nguyệt này.
Thanh tra Kelsey liền chớp luôn cơ hội:
- Hình như cô có nhận xét trên không phải chỉ vì chuyện xảy ra vụ án mạng, mà còn những sự việc khác nữa?
Cô giáo Eileen Rich ngập ngừng một chút rồi nói:
- Đúng thế. Nhưng nhận xét của tôi thật ra rất mơ hồ. Tôi chỉ cảm thấy như vậy chứ không có chứng cứ rõ rệt.
- Xin cô cứ nói cho tôi nghe.
Cô giáo Eileen Rich lại ngập ngừng một chút, rồi suy nghĩ trước khi nói :
- Tôi có cảm giác không khí trong trường năm học này không êm ả như năm trước. Dường như trong số những người hiện có mặt, có một kẻ nào đó lẽ ra không nên lọt vào đây...
Rồi cô giáo dạy văn mỉm cười nói tiếp:
- Điều này rất khó nói để ông hiểu... Nhưng tôi có cảm giác trong chuồng cừu này vừa lọt vào một con chó sói . Nhưng con chó sói đó đến nay vẫn chưa lộ mặt.
- Cô nói quá mơ hồ, thưa cô Rich.
- Đúng là quá mơ hồ. Thậm chí còn vô lý nữa. Vì đó chỉ là cảm giác của tôi. Nhưng tôi nhắc lại: tôi có cảm giác một kẻ mang ý đồ xấu vừa lọt vào trường này. Tôi rất băn khoăn vì chưa tìm ra được là ai...
Cô cố sức nặn óc để nói cho rõ hơn, trong khi thanh tra Kelsey vẫn chăm chú chờ đợi cô giáo này nói tiếp.
- … Cảm giác đó làm tôi thấy sợ, không phải tôi chỉ cảm thấy kẻ đó đang âm mưu kia dường như trong một làn ánh sáng tăm tối, giống như một bóng ma, nhìn không rõ mặt, mà thậm chí có lúc tôi còn cảm thấy dường như hắn chăm chú nhìn tôi bằng cặp mắt đầy tội ác... Khổ một nỗi tôi không làm sao nhìn rõ mặt kẻ đó, tất cả chỉ như đằng sau một lớp sương mù... Hình như những điều tôi vừa nói với ông lại còn mơ hồ hơn cả những điều lúc nãy. Vả lại ông đâu cần đến những cảm giác mơ hồ, ông cần sự việc cụ thể kia chứ!
- Tất nhiên, cảm giác không thể dùng làm chứng cứ. Nhưng những nhận xét của bà hết sức lý thú và bổ ích. Tôi đề nghị, khi nào đột nhiên bà thấy những cảm giác của bà hiện lên rõ rệt hơn, xin bà đừng ngần ngại, hãy đến gặp tôi ngay.
Cô giáo Eileen Rich gật đầu:
- Nhất định là như thế. Bởi một người bị giết mà chúng ta chưa biết thủ phạm là ai và động cơ gây án là gì. Mặt khác kẻ sát nhân rất có thể ở đây, trong cái trường này. Và nếu như vậy thì hung khí cũng đang nằm trong phạm vi nhà trường. Như vậy chúng ta chưa thể yên tâm, đúng không thưa ông?
Cô giáo khẽ cúi đầu chào rồi đi ra.
- Cô giáo này làm ra vẻ ta đây thông minh - nhân viên cảnh sát nói với thanh tra Kelsey.
- Tôi lại không nghĩ như thế. Bà giáo này thuộc loại người có hoạt động cảm giác phát triển cao. Những người thuộc loại này, cảm giác thấy có một con mèo lọt vào phòng, rồi sau đó mới nhìn thấy nó. Nếu bà giáo Eileen Rich này sống trong một bộ lạc thổ dân châu Phi, hẳn bà ta sẽ là một phù thuỷ kiêm bà lang chữa bệnh có uy tín cao.
- Một chuyên gia về khám phá những gì gây ra tai hoạ.
- Đúng thế. Chính tôi, tôi rất muốn tập cho mình cái khả năng cảm giác ấy. Vả lại chưa ai cung cấp được thông tin nào cụ thể, chúng ta đành dựa vào cảm giác của họ vậy. Nhưng thôi, cậu ra mời bà giáo người Pháp vào đây.
