(Trích từ thư gửi cho Gilbert hai tuần sau đó.)
“Tin Esme Taylor đính hôn với tiến sĩ Lennox Carter được công bố. Dựa vào những dữ kiện thu thập được từ nhiều mẩu chuyện ngồi lê đôi mách ở địa phương, em cho rằng vào đêm thứ Sáu định mệnh ấy, anh ta quyết định rằng mình phải bảo vệ cô nàng khỏi ông bố, gia đình... và có lẽ khỏi những người bạn của cô nàng nữa! Hoàn cảnh của cô nàng rõ ràng đã khơi gợi lòng nghĩa hiệp của anh ta. Trix nằng nặc cho rằng em xe duyên cho bọn họ, có lẽ em có giúp một tay thật, nhưng em không cho rằng mình muốn lặp lại thí nghiệm thế này thêm lần nào nữa. Nó hệt như là tay không bắt cọp vậy.
“Em thực sự không biết lúc đó cái gì đã nhập vào em nữa, Gilbert ạ. Chắc là chút tàn tích sót lại từ nỗi căm ghét bất cứ thứ gì dính dáng đến chủ nghĩa Pringle thuở xưa. Giờ thì nó quả thật quá xa xưa rồi. Em gần như quên bẵng đi mất. Nhưng những người khác vẫn không thôi thắc mắc. Em nghe cô Valentine Courtaloe bảo rằng chẳng có gì ngạc nhiên khi em thu phục được gia tộc Pringle, bởi em có ‘phong cách riêng biệt’; còn bà vợ mục sư thì nghĩ rằng đó là nhờ những lời cầu nguyện của bà ấy. Ôi dào, không chừng có thể là thật lắm.
“Jen Pringle và em đi chung một quãng đường về nhà sau giờ học, và trò chuyện về ‘tàu biển, giày dép và xi gắn’[1]... về hầu hết mọi chuyện ngoại trừ môn hình học. Chúng em tránh xa chủ đề đó. Jen biết em không mấy giỏi giang trong môn hình học, nhưng chút kiến thức ít ỏi về thuyền trưởng Myrom đã cân bằng lại điều đó. Em cho Jen mượn quyển Sách thánh tử đạo[2]. Em ghét phải cho mượn quyển sách mà em yêu mến... dường như nó không bao giờ được như xưa khi quay lại với em... nhưng em yêu quyển Thánh tử đạo này chỉ vì nó là một phần thưởng của lớp giáo lý do bà Allan yêu dấu tặng em nhiều năm về trước. Em không thích đọc về các thánh tử đạo vì họ luôn luôn làm cho em cảm thấy mình thật hèn mọn và hổ thẹn... hổ thẹn khi phải thừa nhận rằng em ghét bò ra khỏi giường vào những buổi sáng giá rét và run bắn người trước mỗi chuyến đi khám răng!
[1] Trích từ bài thơ “Con hải mã và người thợ mộc” trong tác phẩm Alice ở xứ sở trong gương của Lewis Carroll.
[2] Tác phẩm cổ điển của đạo Tin Lành do John Foxe viết dựa theo niên biểu các vụ bách hại “các thánh” dưới tay những người theo Giáo hoàng.
“Ôi chao, em mừng vì Esme và Trix đều đã được hạnh phúc. Kể từ khi mối tình lãng mạn nhỏ bé của em nở hoa, em đặc biệt quan tâm đến chuyện tình cảm của những người khác. Mối quan tâm đầy thiện ý, anh biết mà. Không tò mò hay ghen tị, chỉ vui sướng khi quanh mình vẫn có rất nhiều hạnh phúc đang lan tỏa.
“Tháng Hai vẫn còn đây và ‘trên mái tu viện ánh tuyết rọi ánh trăng’[3]… chỉ có điều rằng đây không phải tu viện... mà là mái của kho thóc nhà ông Haminton. Nhưng em bắt đầu nghĩ bụng, ‘Chỉ còn một vài tuần nữa là đến mùa xuân... và vài ba tuần nữa là đến mùa hè... và ngày nghỉ... và Chái Nhà Xanh ... và nắng vàng rải trên đồng cỏ Avonlea... và vùng vịnh óng ánh bạc lúc bình minh, ngọc lam thẫm buổi ban trưa và đỏ thắm độ chiều tà... và anh.’
[3] Trích từ bài thơ Đêm Thánh Agnes của Tennyson.
“Bé Elizabeth và em có vô số kế hoạch cho mùa xuân. Chúng em thân thiết với nhau lắm. Em đem sữa cho cô bé mỗi chiều và thỉnh thoảng lắm cô bé mới được phép ra ngoài đi dạo với em. Hai cô cháu phát hiện ra ngày sinh của chúng em trùng nhau và mặt Elizabeth ‘ửng hồng mỹ lệ’ đầy phấn khích. Khi đỏ mặt, cô bé trông thật xinh xắn. Ngày thường cô bé quá xanh xao, và sữa mới cũng chẳng giúp cô bé hồng hào lên chút nào. Chỉ khi chúng em trở về từ những buổi hẹn hoàng hôn với gió chiều thì đôi má bé bỏng của cô bé mới hồng hào lên được. Có lần cô bé nghiêm túc hỏi em, ‘Cô Shirley ơi, nếu em thoa sữa bơ lên mặt mỗi tối thì khi lớn lên liệu em có được làn da mịn màng quyến rũ như cô không?’ Sữa bơ dường như là món mỹ phẩm rất được ưa chuộng trên đường Ma. Em phát hiện ra Rebecca Dew cũng dùng nó. Chị buộc em phải giữ bí mật chuyện này với các bà góa phụ bởi vì họ sẽ nghĩ rằng thật phù phiếm khi làm vậy vào cái tuổi của chị. Số bí mật mà em phải giữ kín ở Bạch Dương Lộng Gió đang làm em già trước tuổi đây. Em tự hỏi liệu thoa sữa bơ lên mũi thì có tống khứ được bảy nốt tàn nhang này không. Nhân tiện, thưa quý ngài, liệu quý ngài có bao giờ để ý thấy rằng em có một ‘làn da mịn màng quyến rũ’ không? Nếu có thì anh chưa bao giờ khen em. Và anh có nhận thấy sự thật rằng em ‘đẹp một cách tương đối’ không? Bởi vì em vừa phát hiện ra điều này.
“ ‘Cảm giác khi mình thật xinh đẹp nó như thế nào vậy hở cô Shirley?’ một ngày nọ chị Rebecca Dew nghiêm túc hỏi em... khi em mặc chiếc váy voan mới màu nâu nhạt.
“ ‘Em cũng thường hay tự hỏi mình thế,’ em đáp.
“ ‘Nhưng cô xinh đẹp rồi còn gì,’ Rebecca Dew hỏi.
“ ‘Em không ngờ rằng chị có thể mỉa mai em thế, chị Rebecca Dew ạ,’ em kêu lên trách móc.
“ ‘Tôi có ý mỉa mai gì đâu, cô Shirley. Cô đẹp thật mà... một cách tương đối.”
“ ‘Ôi! Tương đối!’ em kêu lên.
“ ‘Nhìn vào gương tủ búp phê kìa,’ Rebecca Dew chỉ. ‘So với tôi, cô đẹp quá còn gì.’
“Ôi, đúng thế thật!
“Nhưng em vẫn chưa kể hết chuyện về Elizabeth đâu. Vào một buổi chiều bão bùng nọ, khi gió rên rỉ dọc theo đường Ma, không đi dạo được, thế là chúng em lên phòng em và vẽ bản đồ xứ thần tiên. Elizabeth ngồi trên chiếc đệm xanh hình bánh rán để cao hơn một chút, trông cô bé hệt như một nữ thần lùn bé bỏng nghiêm túc khi chồm xuống bản đồ. (Nhân tiện em không viết sai tí nào đâu nhé! ‘nữ thần lùn’ nghe liêu trai và thanh thoát hơn ‘chú lùn’ nhiều.)
“Bản đồ của chúng em vẫn chưa hoàn thiện đâu... mỗi ngày chúng em lại nghĩ ra thêm vài thứ nữa cho nó. Chiều qua, chúng em xác định vị trí nhà của phù thủy Tuyết và vẽ một quả đồi ba ngọn phủ kín hoa anh đào dại đằng sau nó. (Nhân tiện, em muốn có vài cây anh đào dại gần ngôi nhà mơ ước của chúng mình, Gilbert ạ.) Đương nhiên là Ngày Mai có hiện diện trên bản đồ rồi... nằm ở phía Đông Hôm Nay và phía Tây Hôm Qua... và chúng em có đủ loại ‘thời’ ở xứ sở thần tiên. Thời xuân, thời dài, thời ngắn, thời trăng non, thời ngủ ngon, thời sắp đến... nhưng không có thời đã qua, vì nó quá buồn bã ở xứ thần tiên; rồi thời già, thời trẻ... bởi vì đã có thời già thì cũng nên có luôn thời trẻ chứ; thời núi non... bởi vì đọc lên nghe thật du dương; thời đêm và thời ngày... nhưng không có thời-đi-ngủ hay thời-đi-học; thời Giáng sinh; không có thời duy nhất, bởi vì nghe cũng buồn quá... nhưng lại có thời đã mất, vì thật tuyệt khi đi tìm lại nó; thời vui, thời nhanh, thời chậm, thời hôn rưỡi, thời hồi gia và thời vĩnh viễn... đó là một trong những cụm từ đẹp nhất trên thế giới này. Và chúng em có những mũi tên đỏ láu lỉnh trỏ đi khắp hướng, dẫn đến những ‘thời’ khác nhau. Em biết Rebecca Dew nghĩ rằng em có phần con nít. Nhưng, ôi, Gilbert ơi, chúng ta đừng bao giờ trở nên quá già dặn và quá thông thái... không, đừng bao giờ quá già dặn và ngốc nghếch để không tin vào xứ thần tiên.
“Em bảo đảm Rebecca Dew không dám chắc rằng em đem lại ảnh hưởng tốt cho cuộc đời Elizabeth. Chị nghĩ rằng em khuyến khích cô bé sống ‘mộng tưởng’. Một chiều nọ khi em đi vắng, Rebecca Dew đem sữa cho cô bé và thấy cô bé đứng đợi ở cổng, nhìn lên trời một cách chăm chú đến mức không nghe thấy tiếng chân bước (không chút) thanh thoát của Rebecca.
“ ‘Cháu đang lắng nghe, bác Rebecca ạ,’ cô bé giải thích.
“ ‘Cô nghe quá nhiều rồi đấy,’ Rebecca phê phán.
“Elizabeth mỉm cười, xa vắng, kín đáo. (Rebecca Dew không dùng những từ này nhưng em biết chính xác kiểu cười của Elizabeth.)
“ ‘Bác Rebecca à, hẳn là bác sẽ rất ngạc nhiên nếu biết đôi khi cháu nghe thấy những gì,’ cô bé đáp lại, theo cách khiến Rebecca Dew rợn xương sống… chị khẳng định là thế.
“Nhưng Elizabeth lúc nào cũng có máu liêu trai, có thể làm gì khác được đây?
“Nàng ANNE cực kỳ Anne của anh,
“Tái bút 1: Không bao giờ, không bao giờ, không bao giờ em quên nổi khuôn mặt của Cyrus Taylor khi vợ ông bảo rằng ông đan móc rất giỏi. Nhưng em sẽ luôn luôn mến ông vì ông đã cố tìm ra bằng được những chú mèo con ấy. Và em mến Esme vì cô gái đã đứng lên bảo vệ cho cha, ngay trong lúc tưởng rằng mọi ước mơ của mình đã tan nát cả.
“Tái bút 2: Em vừa đổi một cây bút mới. Và em yêu anh vì anh không chảnh chọe như tiến sĩ Carter... em yêu anh vì anh không có tai xòe ra như Johnny. Và... hơn tất thảy... em yêu anh chỉ vì anh là Gilbert!”
“Tin Esme Taylor đính hôn với tiến sĩ Lennox Carter được công bố. Dựa vào những dữ kiện thu thập được từ nhiều mẩu chuyện ngồi lê đôi mách ở địa phương, em cho rằng vào đêm thứ Sáu định mệnh ấy, anh ta quyết định rằng mình phải bảo vệ cô nàng khỏi ông bố, gia đình... và có lẽ khỏi những người bạn của cô nàng nữa! Hoàn cảnh của cô nàng rõ ràng đã khơi gợi lòng nghĩa hiệp của anh ta. Trix nằng nặc cho rằng em xe duyên cho bọn họ, có lẽ em có giúp một tay thật, nhưng em không cho rằng mình muốn lặp lại thí nghiệm thế này thêm lần nào nữa. Nó hệt như là tay không bắt cọp vậy.
“Em thực sự không biết lúc đó cái gì đã nhập vào em nữa, Gilbert ạ. Chắc là chút tàn tích sót lại từ nỗi căm ghét bất cứ thứ gì dính dáng đến chủ nghĩa Pringle thuở xưa. Giờ thì nó quả thật quá xa xưa rồi. Em gần như quên bẵng đi mất. Nhưng những người khác vẫn không thôi thắc mắc. Em nghe cô Valentine Courtaloe bảo rằng chẳng có gì ngạc nhiên khi em thu phục được gia tộc Pringle, bởi em có ‘phong cách riêng biệt’; còn bà vợ mục sư thì nghĩ rằng đó là nhờ những lời cầu nguyện của bà ấy. Ôi dào, không chừng có thể là thật lắm.
“Jen Pringle và em đi chung một quãng đường về nhà sau giờ học, và trò chuyện về ‘tàu biển, giày dép và xi gắn’[1]... về hầu hết mọi chuyện ngoại trừ môn hình học. Chúng em tránh xa chủ đề đó. Jen biết em không mấy giỏi giang trong môn hình học, nhưng chút kiến thức ít ỏi về thuyền trưởng Myrom đã cân bằng lại điều đó. Em cho Jen mượn quyển Sách thánh tử đạo[2]. Em ghét phải cho mượn quyển sách mà em yêu mến... dường như nó không bao giờ được như xưa khi quay lại với em... nhưng em yêu quyển Thánh tử đạo này chỉ vì nó là một phần thưởng của lớp giáo lý do bà Allan yêu dấu tặng em nhiều năm về trước. Em không thích đọc về các thánh tử đạo vì họ luôn luôn làm cho em cảm thấy mình thật hèn mọn và hổ thẹn... hổ thẹn khi phải thừa nhận rằng em ghét bò ra khỏi giường vào những buổi sáng giá rét và run bắn người trước mỗi chuyến đi khám răng!
[1] Trích từ bài thơ “Con hải mã và người thợ mộc” trong tác phẩm Alice ở xứ sở trong gương của Lewis Carroll.
[2] Tác phẩm cổ điển của đạo Tin Lành do John Foxe viết dựa theo niên biểu các vụ bách hại “các thánh” dưới tay những người theo Giáo hoàng.
“Ôi chao, em mừng vì Esme và Trix đều đã được hạnh phúc. Kể từ khi mối tình lãng mạn nhỏ bé của em nở hoa, em đặc biệt quan tâm đến chuyện tình cảm của những người khác. Mối quan tâm đầy thiện ý, anh biết mà. Không tò mò hay ghen tị, chỉ vui sướng khi quanh mình vẫn có rất nhiều hạnh phúc đang lan tỏa.
“Tháng Hai vẫn còn đây và ‘trên mái tu viện ánh tuyết rọi ánh trăng’[3]… chỉ có điều rằng đây không phải tu viện... mà là mái của kho thóc nhà ông Haminton. Nhưng em bắt đầu nghĩ bụng, ‘Chỉ còn một vài tuần nữa là đến mùa xuân... và vài ba tuần nữa là đến mùa hè... và ngày nghỉ... và Chái Nhà Xanh ... và nắng vàng rải trên đồng cỏ Avonlea... và vùng vịnh óng ánh bạc lúc bình minh, ngọc lam thẫm buổi ban trưa và đỏ thắm độ chiều tà... và anh.’
[3] Trích từ bài thơ Đêm Thánh Agnes của Tennyson.
“Bé Elizabeth và em có vô số kế hoạch cho mùa xuân. Chúng em thân thiết với nhau lắm. Em đem sữa cho cô bé mỗi chiều và thỉnh thoảng lắm cô bé mới được phép ra ngoài đi dạo với em. Hai cô cháu phát hiện ra ngày sinh của chúng em trùng nhau và mặt Elizabeth ‘ửng hồng mỹ lệ’ đầy phấn khích. Khi đỏ mặt, cô bé trông thật xinh xắn. Ngày thường cô bé quá xanh xao, và sữa mới cũng chẳng giúp cô bé hồng hào lên chút nào. Chỉ khi chúng em trở về từ những buổi hẹn hoàng hôn với gió chiều thì đôi má bé bỏng của cô bé mới hồng hào lên được. Có lần cô bé nghiêm túc hỏi em, ‘Cô Shirley ơi, nếu em thoa sữa bơ lên mặt mỗi tối thì khi lớn lên liệu em có được làn da mịn màng quyến rũ như cô không?’ Sữa bơ dường như là món mỹ phẩm rất được ưa chuộng trên đường Ma. Em phát hiện ra Rebecca Dew cũng dùng nó. Chị buộc em phải giữ bí mật chuyện này với các bà góa phụ bởi vì họ sẽ nghĩ rằng thật phù phiếm khi làm vậy vào cái tuổi của chị. Số bí mật mà em phải giữ kín ở Bạch Dương Lộng Gió đang làm em già trước tuổi đây. Em tự hỏi liệu thoa sữa bơ lên mũi thì có tống khứ được bảy nốt tàn nhang này không. Nhân tiện, thưa quý ngài, liệu quý ngài có bao giờ để ý thấy rằng em có một ‘làn da mịn màng quyến rũ’ không? Nếu có thì anh chưa bao giờ khen em. Và anh có nhận thấy sự thật rằng em ‘đẹp một cách tương đối’ không? Bởi vì em vừa phát hiện ra điều này.
“ ‘Cảm giác khi mình thật xinh đẹp nó như thế nào vậy hở cô Shirley?’ một ngày nọ chị Rebecca Dew nghiêm túc hỏi em... khi em mặc chiếc váy voan mới màu nâu nhạt.
“ ‘Em cũng thường hay tự hỏi mình thế,’ em đáp.
“ ‘Nhưng cô xinh đẹp rồi còn gì,’ Rebecca Dew hỏi.
“ ‘Em không ngờ rằng chị có thể mỉa mai em thế, chị Rebecca Dew ạ,’ em kêu lên trách móc.
“ ‘Tôi có ý mỉa mai gì đâu, cô Shirley. Cô đẹp thật mà... một cách tương đối.”
“ ‘Ôi! Tương đối!’ em kêu lên.
“ ‘Nhìn vào gương tủ búp phê kìa,’ Rebecca Dew chỉ. ‘So với tôi, cô đẹp quá còn gì.’
“Ôi, đúng thế thật!
“Nhưng em vẫn chưa kể hết chuyện về Elizabeth đâu. Vào một buổi chiều bão bùng nọ, khi gió rên rỉ dọc theo đường Ma, không đi dạo được, thế là chúng em lên phòng em và vẽ bản đồ xứ thần tiên. Elizabeth ngồi trên chiếc đệm xanh hình bánh rán để cao hơn một chút, trông cô bé hệt như một nữ thần lùn bé bỏng nghiêm túc khi chồm xuống bản đồ. (Nhân tiện em không viết sai tí nào đâu nhé! ‘nữ thần lùn’ nghe liêu trai và thanh thoát hơn ‘chú lùn’ nhiều.)
“Bản đồ của chúng em vẫn chưa hoàn thiện đâu... mỗi ngày chúng em lại nghĩ ra thêm vài thứ nữa cho nó. Chiều qua, chúng em xác định vị trí nhà của phù thủy Tuyết và vẽ một quả đồi ba ngọn phủ kín hoa anh đào dại đằng sau nó. (Nhân tiện, em muốn có vài cây anh đào dại gần ngôi nhà mơ ước của chúng mình, Gilbert ạ.) Đương nhiên là Ngày Mai có hiện diện trên bản đồ rồi... nằm ở phía Đông Hôm Nay và phía Tây Hôm Qua... và chúng em có đủ loại ‘thời’ ở xứ sở thần tiên. Thời xuân, thời dài, thời ngắn, thời trăng non, thời ngủ ngon, thời sắp đến... nhưng không có thời đã qua, vì nó quá buồn bã ở xứ thần tiên; rồi thời già, thời trẻ... bởi vì đã có thời già thì cũng nên có luôn thời trẻ chứ; thời núi non... bởi vì đọc lên nghe thật du dương; thời đêm và thời ngày... nhưng không có thời-đi-ngủ hay thời-đi-học; thời Giáng sinh; không có thời duy nhất, bởi vì nghe cũng buồn quá... nhưng lại có thời đã mất, vì thật tuyệt khi đi tìm lại nó; thời vui, thời nhanh, thời chậm, thời hôn rưỡi, thời hồi gia và thời vĩnh viễn... đó là một trong những cụm từ đẹp nhất trên thế giới này. Và chúng em có những mũi tên đỏ láu lỉnh trỏ đi khắp hướng, dẫn đến những ‘thời’ khác nhau. Em biết Rebecca Dew nghĩ rằng em có phần con nít. Nhưng, ôi, Gilbert ơi, chúng ta đừng bao giờ trở nên quá già dặn và quá thông thái... không, đừng bao giờ quá già dặn và ngốc nghếch để không tin vào xứ thần tiên.
“Em bảo đảm Rebecca Dew không dám chắc rằng em đem lại ảnh hưởng tốt cho cuộc đời Elizabeth. Chị nghĩ rằng em khuyến khích cô bé sống ‘mộng tưởng’. Một chiều nọ khi em đi vắng, Rebecca Dew đem sữa cho cô bé và thấy cô bé đứng đợi ở cổng, nhìn lên trời một cách chăm chú đến mức không nghe thấy tiếng chân bước (không chút) thanh thoát của Rebecca.
“ ‘Cháu đang lắng nghe, bác Rebecca ạ,’ cô bé giải thích.
“ ‘Cô nghe quá nhiều rồi đấy,’ Rebecca phê phán.
“Elizabeth mỉm cười, xa vắng, kín đáo. (Rebecca Dew không dùng những từ này nhưng em biết chính xác kiểu cười của Elizabeth.)
“ ‘Bác Rebecca à, hẳn là bác sẽ rất ngạc nhiên nếu biết đôi khi cháu nghe thấy những gì,’ cô bé đáp lại, theo cách khiến Rebecca Dew rợn xương sống… chị khẳng định là thế.
“Nhưng Elizabeth lúc nào cũng có máu liêu trai, có thể làm gì khác được đây?
“Nàng ANNE cực kỳ Anne của anh,
“Tái bút 1: Không bao giờ, không bao giờ, không bao giờ em quên nổi khuôn mặt của Cyrus Taylor khi vợ ông bảo rằng ông đan móc rất giỏi. Nhưng em sẽ luôn luôn mến ông vì ông đã cố tìm ra bằng được những chú mèo con ấy. Và em mến Esme vì cô gái đã đứng lên bảo vệ cho cha, ngay trong lúc tưởng rằng mọi ước mơ của mình đã tan nát cả.
“Tái bút 2: Em vừa đổi một cây bút mới. Và em yêu anh vì anh không chảnh chọe như tiến sĩ Carter... em yêu anh vì anh không có tai xòe ra như Johnny. Và... hơn tất thảy... em yêu anh chỉ vì anh là Gilbert!”
