Bữa cơm tối cả gia đình quây quần ngồi trên chiếc chiếu cũ, chiếc đèn dầu ở bên cạnh lẳng lặng thắp sáng căn phòng. Bà Liên gắp một con tôm trông có vẻ to vào bát Nghiêm, nói: "Ăn mạnh vào con. Ngày mai lại nhờ con đi giã thóc."
Nghiêm và cơm ăn, ngoan ngoãn gật đầu đồng ý. Trong bát cơm hãy còn lẫn vài hạt thóc vàng chưa sàng kỹ, chị chỉ dùng lưỡi linh hoạt tách vỏ rồi nhai thịt hạt bên trong, nó đã trở thành thói quen của nhà họ rồi. Chị bóc đầu một con tôm để vào bát mình, phần đuôi để sang bát Nhiên. Rõ ràng, con tôm chỉ nhỏ bằng nửa ngón út nhưng chị vẫn chăm chú tách từng phần ra cho em gái.
"Đừng có chiều nó quá!" Ông Cung không nhìn được nữa bèn nói. "Chị chiều nó được cả đời à? Có ăn là tốt lắm rồi còn đòi không ăn này không ăn kia!"
Nghiêm ăn xong miếng cơm cuối cùng, chị đặt bát xuống rồi vỗ đầu cô em gái.
"Nhà mình có mỗi cái Nhiên còn nhỏ, không chiều em thì chiều ai ạ?" Nghiêm vừa nói vừa gắp một ít rau vào bát cho ông Cung: "Thầy đừng có khắt khe em nó quá. Nhà mình giờ cũng không khó khăn như ngày trước nữa rồi, việc gì phải cấm Nhiên? Mấy năm nữa thôi khéo mình còn được ăn thịt thoải mái ấy chứ."
Bình nghe thế thì cười, gật đầu tán đồng: "Chị Nghiêm nói đúng ạ. Con thấy đời em Nhiên sẽ ấm no hơn mình nhiều."
Có lẽ chính Bình và Nghiêm cũng không ngờ tới, chỉ chưa tới mười năm sau, xã hội sẽ lần nữa đổi thay. Giống như lời nói hai người, muốn ăn gì cũng được, muốn sống sao cũng ổn.
"À phải rồi, Nghiêm này." Ông Cung ăn xong cơm, lên trên bàn trà ngồi: "Hôm trước ông Luận có nói với tôi về cháu trai ông ấy. Chị xem thế nào gặp người ta một lần đi!"
Lần này, ông Cung không vòng vo hỏi ý kiến con trai con gái nữa mà trực tiếp đi vào vấn đề. Thoáng chốc, bàn cơm trở nên im lặng một cách đáng sợ, những người vốn đang dùng cơm cũng dừng đũa lại. Hai mắt chị Nghiêm phiếm đỏ, chị nghẹn ngào nói: "Thầy muốn đuổi con ra khỏi nhà như vậy ư?"
"Tôi bảo đuổi chị ra khỏi nhà lúc nào?" Ông Cung tức giận nói: "Tôi bảo chị đi gặp người kia một lần. Nếu hợp mắt nhau thì kết hôn cho yên bề gia thất."
Bà Liên nhìn con gái rồi lại nhìn chồng mình, cuối cùng cũng không nói tiếng nào. Cẩn và Bình nhìn nhau trao đổi ánh mắt một lúc, rồi Cẩn lên tiếng.
"Thầy, không thì thầy để con và Bình qua đó xem người kia thế nào." Cẩn chọn lời xoa dịu cả hai bên. Anh đánh mắt sang cho Bình để cậu tiếp lời.
Bình cũng không chậm trễ, lập tức nói: "Chị là con gái, một thân một mình đi gặp người ta cũng không hay. Để ngày mai con và anh Cẩn tan học tới nhà ông Luận một chuyến, tiện thể nhìn xem cháu trai ông ấy ra sao."
Ông Cung nghe thế cũng xuôi xuôi. Ông hừ một tiếng: "Nhà người ta thì cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy. Mấy anh chị nhìn lại cái nhà này xem! Lời thầy nói ra mà cứ cãi nhem nhẻm nhem nhẻm!"
Năm chị em cúi đầu bỏ qua lời ông cụ, chị Nghiêm xếp bát vào rổ rồi ôm ra sân. Bình nhìn trời, cậu cầm theo ngọn đèn dầu đuổi theo chị.
"Chị Nghiêm, đợi em!" Bình vừa chạy vừa nói: "Để em múc nước soi đèn cho chị."
Nghiêm nghe vậy thì bước chân chậm lại, chị đặt rổ bát xuống, đợi Bình cầm đèn ra.
"Chị Nghiêm." Bình đổ đầy chậu nước, nhỏ giọng gọi chị. Qua ánh đèn lập loè, cậu nhìn thấy nước mắt trên má chị. "Hay, để em nói chuyện lại với thầy? Chị đừng khóc!"
Nghiêm bật cười, chị dùng vạt áo lau đi vệt nước lấm lem: "Vớ vẩn, em thì nói cái gì được? Nghe vậy là thầy đã quyết rồi. Em... thôi, em với Cẩn giúp chị xem người kia thế nào. Còn lại thì chị nghe theo số phận."
Nghe theo số phận.
Nghe mới nực cười làm sao!
Cả ngày hôm ấy, cậu không nghe lọt được chữ gì. Ngay cả thầy giáo cũng phát hiện ra điểm bất thường của cậu, nhưng thầy cũng không nói gì. Thời buổi này, học sinh có muốn học hay không thầy cô cũng không quản được.
Vừa mới hết giờ, Bình đã vội vàng dọn dẹp sách vở trên bàn, sau đó chạy ra khỏi lớp. Cẩn nhìn thấy thế thì hoảng sợ, anh cứ ngỡ em trai mình gặp chuyện gì. Nhưng rồi nhìn dáng vẻ đứng ngồi không yên của Bình, anh mới nhớ đến câu chuyện tối qua. Bọn anh phải tới nhà ông Luận để gặp thử cháu trai ông.
Người mà ông Cung muốn mai mối với con gái mình là một thanh niên hai mươi tuổi, tên là Nghị. Nhà Nghị có hai anh em, người anh lớn đã kết hôn từ ba năm trước, còn Nghị thì vẫn sống một mình. Nghe ông Cung nói, Nghị vừa thật thà vừa chăm chỉ, chị Nghiêm gả qua cũng không bị thiệt thòi.
Nhưng lời ngoài môi lúc nào chả tốt đẹp? Bình khó lòng mà tin nổi, nhất là người sắp trở thành anh rể mình. Trăm nghe không bằng một thấy, tốt nhất bọn họ nên đến tận nơi nhìn xem, anh Nghị là người thế nào. Nhà ông Luận cách nhà họ mấy cây, bình thường cũng ít qua lại, nếu có cũng là hai ông cụ hẹn nhau đánh cờ nói chuyện phiếm.
Khi hai người vừa đến nhà ông Luận, vừa lúc Nghị bước ra khỏi cổng. Anh nhìn thấy hai người lạ mắt bèn nhìn nhiều thêm một chút. Nghị đắn đo một lúc cuối cùng vẫn hỏi: "Xin hỏi, hai anh là?"
Cẩn tiến lên trên một bước, lễ phép chào hỏi: "Xin chào, đây có phải nhà ông Luận không ạ? Chúng tôi muốn đến tìm anh Nghị."
Nghị ngơ ngác, nhìn vào trong sân rồi lại nhìn về phía Cẩn: "Tôi là Nghị đây. Hai anh có chuyện gì sao?"
Ngay lúc này, một giọng nói từ xa vọng lại: "Anh Nghị, anh nhanh lên, bọn em sắp xuất phát rồi!"
Bình theo tiếng hét quay đầu sang. Cậu nhìn thấy một thanh niên với mái tóc ngắn cũn cỡn, khuôn mặt trầm tĩnh khác hẳn với giọng nói sang sảng của mình. Người nọ mặc trên người bộ quần áo cũ, mụn vá ở khắp nơi. Thế nhưng vẻ ngoài cũ kỹ ấy cũng không thể che lấp đi vẻ đẹp trai vốn có. Bình thầm nghĩ, nếu trong thời đại no ấm hơn, hẳn người này sẽ trở thành trai tài. Anh sẽ là đoá hồng mà bao thiếu nữ mong chờ, ngưỡng mộ.
Trên tay người nọ còn cầm một đài sen bị bóc nham nhở, nhận ra ánh mắt của Bình không hiểu sao người nọ lại trở nên bối rối. Người ấy nhận ra có hai người lạ xuất hiện trước cửa nhà ông Nghị, bèn thu lại dáng vẻ gấp gáp vừa rồi.
"Anh Nghị, khách của anh ạ?"
Nghị lắc đầu: "Anh không biết, hai người này bảo rằng đến để tìm anh."
Nói rồi, Nghị quay qua phía Cẩn, nói: "Anh muốn nói chuyện gì? Hiện tại tôi hơi gấp, chúng tôi đã thuê một con thuyền định chèo ra giữa hồ để hái sen. Nếu hai anh không ngại thì theo bọn tôi, xong chuyện rồi chúng ta hãy nói chuyện."
Cuối cùng, cuộc gặp mặt với anh rể tương lai trở thành buổi chèo thuyền hái sen. Người chèo thuyền là một thanh niên tầm hai mươi hai mốt, y có vẻ ngoài khá giống người cầm đài sen vừa rồi. Bình rũ mắt theo chân Nghị ngồi vào một bên thuyền.
Thuyền vốn không lớn, năm người ngồi càng trở nên chật chội, Bình vô thức ngồi sát vào người nọ. Mà người nọ dường như nhận ra vẻ mất tự nhiên của Bình, bèn nhỏ giọng bắt chuyện.
"Này, em là người quen của anh Nghị à? Sao tôi chưa từng gặp em lần nào?"
Bình nhìn vào đôi mắt người nọ, con ngươi sáng ngời, đen nhánh như chứa cả vũ trụ nhỏ. Anh nghiêng đầu, mỉm cười nói: "Làm quen một chút nhé! Tôi tên là Lâm, là hàng xóm của anh Nghị. Em tên là gì?"
Hàng xóm của anh Nghị vậy chắc anh ấy sẽ hiểu rõ về Nghị lắm, Bình nghĩ vậy. Cậu ngẩng đầu, nhìn Lâm đang mỉm cười đối diện với mình.
"Em tên là Bình." Bình lấp lửng: "Anh quen thân với anh Nghị lắm đúng không?"
Khi hỏi câu này, Bình nói rất nhỏ, phần lớn là do cậu sợ Nghị sẽ nghe thấy. Cậu mong chờ nhìn vào thanh niên bên cạnh mình, mong anh có thể cho mình một đáp án như ý.
"Đúng vậy." Quả như suy nghĩ trong lòng cậu, Lâm trả lời rất dứt khoát: "Vậy em không phải người quen của anh Nghị hả?"
Nghiêm và cơm ăn, ngoan ngoãn gật đầu đồng ý. Trong bát cơm hãy còn lẫn vài hạt thóc vàng chưa sàng kỹ, chị chỉ dùng lưỡi linh hoạt tách vỏ rồi nhai thịt hạt bên trong, nó đã trở thành thói quen của nhà họ rồi. Chị bóc đầu một con tôm để vào bát mình, phần đuôi để sang bát Nhiên. Rõ ràng, con tôm chỉ nhỏ bằng nửa ngón út nhưng chị vẫn chăm chú tách từng phần ra cho em gái.
"Đừng có chiều nó quá!" Ông Cung không nhìn được nữa bèn nói. "Chị chiều nó được cả đời à? Có ăn là tốt lắm rồi còn đòi không ăn này không ăn kia!"
Nghiêm ăn xong miếng cơm cuối cùng, chị đặt bát xuống rồi vỗ đầu cô em gái.
"Nhà mình có mỗi cái Nhiên còn nhỏ, không chiều em thì chiều ai ạ?" Nghiêm vừa nói vừa gắp một ít rau vào bát cho ông Cung: "Thầy đừng có khắt khe em nó quá. Nhà mình giờ cũng không khó khăn như ngày trước nữa rồi, việc gì phải cấm Nhiên? Mấy năm nữa thôi khéo mình còn được ăn thịt thoải mái ấy chứ."
Bình nghe thế thì cười, gật đầu tán đồng: "Chị Nghiêm nói đúng ạ. Con thấy đời em Nhiên sẽ ấm no hơn mình nhiều."
Có lẽ chính Bình và Nghiêm cũng không ngờ tới, chỉ chưa tới mười năm sau, xã hội sẽ lần nữa đổi thay. Giống như lời nói hai người, muốn ăn gì cũng được, muốn sống sao cũng ổn.
"À phải rồi, Nghiêm này." Ông Cung ăn xong cơm, lên trên bàn trà ngồi: "Hôm trước ông Luận có nói với tôi về cháu trai ông ấy. Chị xem thế nào gặp người ta một lần đi!"
Lần này, ông Cung không vòng vo hỏi ý kiến con trai con gái nữa mà trực tiếp đi vào vấn đề. Thoáng chốc, bàn cơm trở nên im lặng một cách đáng sợ, những người vốn đang dùng cơm cũng dừng đũa lại. Hai mắt chị Nghiêm phiếm đỏ, chị nghẹn ngào nói: "Thầy muốn đuổi con ra khỏi nhà như vậy ư?"
"Tôi bảo đuổi chị ra khỏi nhà lúc nào?" Ông Cung tức giận nói: "Tôi bảo chị đi gặp người kia một lần. Nếu hợp mắt nhau thì kết hôn cho yên bề gia thất."
Bà Liên nhìn con gái rồi lại nhìn chồng mình, cuối cùng cũng không nói tiếng nào. Cẩn và Bình nhìn nhau trao đổi ánh mắt một lúc, rồi Cẩn lên tiếng.
"Thầy, không thì thầy để con và Bình qua đó xem người kia thế nào." Cẩn chọn lời xoa dịu cả hai bên. Anh đánh mắt sang cho Bình để cậu tiếp lời.
Bình cũng không chậm trễ, lập tức nói: "Chị là con gái, một thân một mình đi gặp người ta cũng không hay. Để ngày mai con và anh Cẩn tan học tới nhà ông Luận một chuyến, tiện thể nhìn xem cháu trai ông ấy ra sao."
Ông Cung nghe thế cũng xuôi xuôi. Ông hừ một tiếng: "Nhà người ta thì cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy. Mấy anh chị nhìn lại cái nhà này xem! Lời thầy nói ra mà cứ cãi nhem nhẻm nhem nhẻm!"
Năm chị em cúi đầu bỏ qua lời ông cụ, chị Nghiêm xếp bát vào rổ rồi ôm ra sân. Bình nhìn trời, cậu cầm theo ngọn đèn dầu đuổi theo chị.
"Chị Nghiêm, đợi em!" Bình vừa chạy vừa nói: "Để em múc nước soi đèn cho chị."
Nghiêm nghe vậy thì bước chân chậm lại, chị đặt rổ bát xuống, đợi Bình cầm đèn ra.
"Chị Nghiêm." Bình đổ đầy chậu nước, nhỏ giọng gọi chị. Qua ánh đèn lập loè, cậu nhìn thấy nước mắt trên má chị. "Hay, để em nói chuyện lại với thầy? Chị đừng khóc!"
Nghiêm bật cười, chị dùng vạt áo lau đi vệt nước lấm lem: "Vớ vẩn, em thì nói cái gì được? Nghe vậy là thầy đã quyết rồi. Em... thôi, em với Cẩn giúp chị xem người kia thế nào. Còn lại thì chị nghe theo số phận."
Nghe theo số phận.
Nghe mới nực cười làm sao!
Cả ngày hôm ấy, cậu không nghe lọt được chữ gì. Ngay cả thầy giáo cũng phát hiện ra điểm bất thường của cậu, nhưng thầy cũng không nói gì. Thời buổi này, học sinh có muốn học hay không thầy cô cũng không quản được.
Vừa mới hết giờ, Bình đã vội vàng dọn dẹp sách vở trên bàn, sau đó chạy ra khỏi lớp. Cẩn nhìn thấy thế thì hoảng sợ, anh cứ ngỡ em trai mình gặp chuyện gì. Nhưng rồi nhìn dáng vẻ đứng ngồi không yên của Bình, anh mới nhớ đến câu chuyện tối qua. Bọn anh phải tới nhà ông Luận để gặp thử cháu trai ông.
Người mà ông Cung muốn mai mối với con gái mình là một thanh niên hai mươi tuổi, tên là Nghị. Nhà Nghị có hai anh em, người anh lớn đã kết hôn từ ba năm trước, còn Nghị thì vẫn sống một mình. Nghe ông Cung nói, Nghị vừa thật thà vừa chăm chỉ, chị Nghiêm gả qua cũng không bị thiệt thòi.
Nhưng lời ngoài môi lúc nào chả tốt đẹp? Bình khó lòng mà tin nổi, nhất là người sắp trở thành anh rể mình. Trăm nghe không bằng một thấy, tốt nhất bọn họ nên đến tận nơi nhìn xem, anh Nghị là người thế nào. Nhà ông Luận cách nhà họ mấy cây, bình thường cũng ít qua lại, nếu có cũng là hai ông cụ hẹn nhau đánh cờ nói chuyện phiếm.
Khi hai người vừa đến nhà ông Luận, vừa lúc Nghị bước ra khỏi cổng. Anh nhìn thấy hai người lạ mắt bèn nhìn nhiều thêm một chút. Nghị đắn đo một lúc cuối cùng vẫn hỏi: "Xin hỏi, hai anh là?"
Cẩn tiến lên trên một bước, lễ phép chào hỏi: "Xin chào, đây có phải nhà ông Luận không ạ? Chúng tôi muốn đến tìm anh Nghị."
Nghị ngơ ngác, nhìn vào trong sân rồi lại nhìn về phía Cẩn: "Tôi là Nghị đây. Hai anh có chuyện gì sao?"
Ngay lúc này, một giọng nói từ xa vọng lại: "Anh Nghị, anh nhanh lên, bọn em sắp xuất phát rồi!"
Bình theo tiếng hét quay đầu sang. Cậu nhìn thấy một thanh niên với mái tóc ngắn cũn cỡn, khuôn mặt trầm tĩnh khác hẳn với giọng nói sang sảng của mình. Người nọ mặc trên người bộ quần áo cũ, mụn vá ở khắp nơi. Thế nhưng vẻ ngoài cũ kỹ ấy cũng không thể che lấp đi vẻ đẹp trai vốn có. Bình thầm nghĩ, nếu trong thời đại no ấm hơn, hẳn người này sẽ trở thành trai tài. Anh sẽ là đoá hồng mà bao thiếu nữ mong chờ, ngưỡng mộ.
Trên tay người nọ còn cầm một đài sen bị bóc nham nhở, nhận ra ánh mắt của Bình không hiểu sao người nọ lại trở nên bối rối. Người ấy nhận ra có hai người lạ xuất hiện trước cửa nhà ông Nghị, bèn thu lại dáng vẻ gấp gáp vừa rồi.
"Anh Nghị, khách của anh ạ?"
Nghị lắc đầu: "Anh không biết, hai người này bảo rằng đến để tìm anh."
Nói rồi, Nghị quay qua phía Cẩn, nói: "Anh muốn nói chuyện gì? Hiện tại tôi hơi gấp, chúng tôi đã thuê một con thuyền định chèo ra giữa hồ để hái sen. Nếu hai anh không ngại thì theo bọn tôi, xong chuyện rồi chúng ta hãy nói chuyện."
Cuối cùng, cuộc gặp mặt với anh rể tương lai trở thành buổi chèo thuyền hái sen. Người chèo thuyền là một thanh niên tầm hai mươi hai mốt, y có vẻ ngoài khá giống người cầm đài sen vừa rồi. Bình rũ mắt theo chân Nghị ngồi vào một bên thuyền.
Thuyền vốn không lớn, năm người ngồi càng trở nên chật chội, Bình vô thức ngồi sát vào người nọ. Mà người nọ dường như nhận ra vẻ mất tự nhiên của Bình, bèn nhỏ giọng bắt chuyện.
"Này, em là người quen của anh Nghị à? Sao tôi chưa từng gặp em lần nào?"
Bình nhìn vào đôi mắt người nọ, con ngươi sáng ngời, đen nhánh như chứa cả vũ trụ nhỏ. Anh nghiêng đầu, mỉm cười nói: "Làm quen một chút nhé! Tôi tên là Lâm, là hàng xóm của anh Nghị. Em tên là gì?"
Hàng xóm của anh Nghị vậy chắc anh ấy sẽ hiểu rõ về Nghị lắm, Bình nghĩ vậy. Cậu ngẩng đầu, nhìn Lâm đang mỉm cười đối diện với mình.
"Em tên là Bình." Bình lấp lửng: "Anh quen thân với anh Nghị lắm đúng không?"
Khi hỏi câu này, Bình nói rất nhỏ, phần lớn là do cậu sợ Nghị sẽ nghe thấy. Cậu mong chờ nhìn vào thanh niên bên cạnh mình, mong anh có thể cho mình một đáp án như ý.
"Đúng vậy." Quả như suy nghĩ trong lòng cậu, Lâm trả lời rất dứt khoát: "Vậy em không phải người quen của anh Nghị hả?"
