Điểm khác biệt giữa hai đứa là Travis tự biết rằng nó bị điên còn Nathan khẳng định rằng cậu không bị điên. Travis biết nó có vấn đề; nó không biết là vấn đề gì nhưng chắc chắn là có vấn đề. Não nó được cấu tạo bởi dây nylon và chỉ nha khoa và mảnh thiếc dẹp lép quấn cục bòng bong lại với nhau, thay vì như não người thường có các thớ dài được xếp nếp rất trật tự. Nếu đang nói chuyện mà ngừng chỉ một giây thôi, nó quên béng đi nó định nói cái gì. Từng chữ được nhả ra từ từ và não nó phải co giò chạy đua theo để nghĩ. Nó mất hàng giờ nghĩ ngợi để nói ra được một câu hoàn chỉnh và nói được nửa chừng thì quên mất cả câu. Thỉnh thoảng nó lại không nhớ nổi nửa đuôi sau của một từ; thật ra thì nó biết từ đó nhưng cái đuôi lại bị kẹt cứng ở đâu đó trong mớ hỗn độn của phần não nằm sau tai trái – nó có thể “cảm thấy” nhưng không cách nào giằng phần đuôi thất lạc ấy ra được. Bố mẹ nó rất giàu có và rất lấy làm hổ thẹn về chuyện này.
Nó nhớ nó từng ở hai căn nhà, căn nào cũng to lớn, vững chắc, ngoại trừ một căn hăng nồng mùi thuốc tê còn một căn thì thơm lừng mùi rượu táo. Suốt tám năm nó mang dép bông và chơi xếp bài một mình từ sáng đến tối, trong một căn phòng có lò sưởi nằm sau chấn song và hai cái giường plastic không có góc nhọn. Không chỗ nào trong phòng có góc nhọn.
Nathan đã qua mười hai lần chẩn đoán là bị “trạng thái rối loạn tâm thần hoang tưởng” (paranoid schizophrenia). Bố mẹ cậu đã dẫn cậu đi gặp mười bác sĩ và ba chuyên gia thần kinh để rồi cuối cùng chấp nhận rằng đầu óc cậu có vấn đề thật, nhưng cậu thì vẫn chưa. Ngày hai đứa gặp nhau, cả người cậu cứng ngắc, uể oải, mí mắt lờ đờ ngây dại do tác dụng của đủ các loại thuốc có lẽ mới được tiêm chỉ vài phút trước. Mặt cậu xám ngoét. Bên ngoài trời tháng chín rực rỡ nắng nóng. Mấy bệnh nhân OCD đang chạy chơi trên thảm cỏ.
Một cô y tá giới thiệu. “Đây là Travis. Travis, đây là Nathan.” Trên sàn là vali hành lý của cậu. “Ngày mai họ sẽ đem tủ quần áo mới đến.” Cô ta ra khỏi phòng thật nhanh. Đồng phục cô màu vàng và tím, chật ních.
“Tôi chưa bao giờ có – ừm, có – ”
“Bạn cùng phòng.”
“Ừ.”
“Tôi không có điên. Cậu thì chắc là điên. Tối nay không chừng tôi sẽ bị cậu đâm chết. Chết tiệt chết tiệt chết tiệt.” Giọng Nathan kéo dài mệt mỏi. Cậu ngồi phịch xuống giường. Mặt cậu liền dính chặt vào hai bàn tay như bị nam châm hút. Cậu vẫn còn mặc quần jean và áo gió. Cái nào nhìn cũng mềm.
“Ở đây không có cái gì để đâm hết.”
“Cậu vẫn bóp cổ tôi được. Hoặc cách nào khác ấy. Chả biết.” Cậu vất vả tuột giày ra rồi nằm dài xuống giường. Đầu gối cậu lập tức thu về phía ngực và được ôm vào lòng. “Mà cậu bị gì? Mất khả năng giao tiếp. Tâm trạng bất thường. Trộm cắp không tự chủ. Phóng hỏa không tự chủ. Nói đi để tôi còn biết lúc tôi ngủ cậu sẽ ám sát tôi bằng cách nào.”
“Cậu bị gì?”
“Không gì hết. Tôi không có điên, tôi đã bảo là tôi không có điên. Tôi bị đưa vào đây vì tôi có ảo giác.” Cậu ngúc ngoắc hai ngón tay diễn tả dấu ngoặc kép. “Và hoang tưởng. Nếu những gì tôi thấy là thật thì làm sao là ảo giác với hoang tưởng được.”
Travis bật cười làm Nathan trừng mắt liếc.
“Tôi nói thật. Khốn kiếp, những gì tôi nói trăm phần trăm là sự thật. Cứ chờ rồi xem, cứ chờ rồi xem.”
“Là gì?”
“Gì là gì?” Nathan nửa nạt nửa rên rỉ.
“Ảo giác của cậu.” Travis nhặt bộ bài của nó lên, xoay xoay trong tay. “Cho tôi biết đi.”
“Ảo giác của tôi cũng như của tất cả những người có ảo giác trên hành tinh này thôi. Thứ nhất, nhân loại sắp diệt vong. Thứ hai, một trong số nhân loại sẽ là tôi. Thứ ba, vũ khí hóa học. Thứ tư, tôi bị tân Phát xít bắt cóc và mổ banh não. Thứ năm, mấy người điên như cậu. Thứ sáu, khủng bố Hồi giáo. Thứ bảy, người ngoài hành tinh. Vân vân và vân vân.”
“Tôi chưa bao giờ nghĩ đến mấy chuyện đó.”
“Ấy là tại vì cậu bị nhốt trong bệnh viện tâm thần, không xem đài CNN mỗi tối, không biết dấu hiệu UFO là gì, có lẽ cậu còn không đọc tạp chí National Graphic hay Time và chưa từng nghe tới từ subjective doubles và reduplicative paramnesia.”
Travis gật đầu vì nó có xem đài CNN và có biết dấu hiệu UFO là gì và có đọc tạp chí National Graphic hay Time và có từng nghe tới từ subjective doubles.
“Nhất định là cậu bị chứng nói dối không tự chủ. Chắc chắn đó là bệnh thần kinh của cậu. Không những vậy còn bị yêu đời không tự chủ nữa. Người ta gọi là gì nhỉ, có cái tên mà.”
“Hypo – ừm, hypo-gì-đó.”
“Hypomania.”
“Ừ. Tôi không có bị cái đó.”
“Ước gì tôi bị cái đó.” Nathan ước. Rồi cậu không nói gì nữa. Khi Travis đứng dậy kiểm tra để chắc rằng cậu chưa chết thì mắt Nathan đã nhắm, hơi thở nhẹ và đều, gương mặt hoàn toàn tỉnh táo và yên bình. Nhưng Travis biết máu cậu đang có năm mươi phần trăm Thorazine và khi thức dậy, cậu sẽ ước mình bị nymphomania.
Nó nhớ nó từng ở hai căn nhà, căn nào cũng to lớn, vững chắc, ngoại trừ một căn hăng nồng mùi thuốc tê còn một căn thì thơm lừng mùi rượu táo. Suốt tám năm nó mang dép bông và chơi xếp bài một mình từ sáng đến tối, trong một căn phòng có lò sưởi nằm sau chấn song và hai cái giường plastic không có góc nhọn. Không chỗ nào trong phòng có góc nhọn.
Nathan đã qua mười hai lần chẩn đoán là bị “trạng thái rối loạn tâm thần hoang tưởng” (paranoid schizophrenia). Bố mẹ cậu đã dẫn cậu đi gặp mười bác sĩ và ba chuyên gia thần kinh để rồi cuối cùng chấp nhận rằng đầu óc cậu có vấn đề thật, nhưng cậu thì vẫn chưa. Ngày hai đứa gặp nhau, cả người cậu cứng ngắc, uể oải, mí mắt lờ đờ ngây dại do tác dụng của đủ các loại thuốc có lẽ mới được tiêm chỉ vài phút trước. Mặt cậu xám ngoét. Bên ngoài trời tháng chín rực rỡ nắng nóng. Mấy bệnh nhân OCD đang chạy chơi trên thảm cỏ.
Một cô y tá giới thiệu. “Đây là Travis. Travis, đây là Nathan.” Trên sàn là vali hành lý của cậu. “Ngày mai họ sẽ đem tủ quần áo mới đến.” Cô ta ra khỏi phòng thật nhanh. Đồng phục cô màu vàng và tím, chật ních.
“Tôi chưa bao giờ có – ừm, có – ”
“Bạn cùng phòng.”
“Ừ.”
“Tôi không có điên. Cậu thì chắc là điên. Tối nay không chừng tôi sẽ bị cậu đâm chết. Chết tiệt chết tiệt chết tiệt.” Giọng Nathan kéo dài mệt mỏi. Cậu ngồi phịch xuống giường. Mặt cậu liền dính chặt vào hai bàn tay như bị nam châm hút. Cậu vẫn còn mặc quần jean và áo gió. Cái nào nhìn cũng mềm.
“Ở đây không có cái gì để đâm hết.”
“Cậu vẫn bóp cổ tôi được. Hoặc cách nào khác ấy. Chả biết.” Cậu vất vả tuột giày ra rồi nằm dài xuống giường. Đầu gối cậu lập tức thu về phía ngực và được ôm vào lòng. “Mà cậu bị gì? Mất khả năng giao tiếp. Tâm trạng bất thường. Trộm cắp không tự chủ. Phóng hỏa không tự chủ. Nói đi để tôi còn biết lúc tôi ngủ cậu sẽ ám sát tôi bằng cách nào.”
“Cậu bị gì?”
“Không gì hết. Tôi không có điên, tôi đã bảo là tôi không có điên. Tôi bị đưa vào đây vì tôi có ảo giác.” Cậu ngúc ngoắc hai ngón tay diễn tả dấu ngoặc kép. “Và hoang tưởng. Nếu những gì tôi thấy là thật thì làm sao là ảo giác với hoang tưởng được.”
Travis bật cười làm Nathan trừng mắt liếc.
“Tôi nói thật. Khốn kiếp, những gì tôi nói trăm phần trăm là sự thật. Cứ chờ rồi xem, cứ chờ rồi xem.”
“Là gì?”
“Gì là gì?” Nathan nửa nạt nửa rên rỉ.
“Ảo giác của cậu.” Travis nhặt bộ bài của nó lên, xoay xoay trong tay. “Cho tôi biết đi.”
“Ảo giác của tôi cũng như của tất cả những người có ảo giác trên hành tinh này thôi. Thứ nhất, nhân loại sắp diệt vong. Thứ hai, một trong số nhân loại sẽ là tôi. Thứ ba, vũ khí hóa học. Thứ tư, tôi bị tân Phát xít bắt cóc và mổ banh não. Thứ năm, mấy người điên như cậu. Thứ sáu, khủng bố Hồi giáo. Thứ bảy, người ngoài hành tinh. Vân vân và vân vân.”
“Tôi chưa bao giờ nghĩ đến mấy chuyện đó.”
“Ấy là tại vì cậu bị nhốt trong bệnh viện tâm thần, không xem đài CNN mỗi tối, không biết dấu hiệu UFO là gì, có lẽ cậu còn không đọc tạp chí National Graphic hay Time và chưa từng nghe tới từ subjective doubles và reduplicative paramnesia.”
Travis gật đầu vì nó có xem đài CNN và có biết dấu hiệu UFO là gì và có đọc tạp chí National Graphic hay Time và có từng nghe tới từ subjective doubles.
“Nhất định là cậu bị chứng nói dối không tự chủ. Chắc chắn đó là bệnh thần kinh của cậu. Không những vậy còn bị yêu đời không tự chủ nữa. Người ta gọi là gì nhỉ, có cái tên mà.”
“Hypo – ừm, hypo-gì-đó.”
“Hypomania.”
“Ừ. Tôi không có bị cái đó.”
“Ước gì tôi bị cái đó.” Nathan ước. Rồi cậu không nói gì nữa. Khi Travis đứng dậy kiểm tra để chắc rằng cậu chưa chết thì mắt Nathan đã nhắm, hơi thở nhẹ và đều, gương mặt hoàn toàn tỉnh táo và yên bình. Nhưng Travis biết máu cậu đang có năm mươi phần trăm Thorazine và khi thức dậy, cậu sẽ ước mình bị nymphomania.
