Tôi tên là Ngọc, biệt danh là Đậu, bởi vì tôi rất thích ăn các loại đậu, từ đậu xanh, đậu đen, đậu đỏ, đậu nành, đậu bắp, đậu cô ve đến các sản phẩm làm ra từ đậu như đậu phụ, sữa đậu.. Nói ra thì có vẻ buồn cười, nhưng mà tôi cũng có những sở thích kì lạ và hơi phiến diện.
Nếu cái gì tôi đã thích, thì có thể thích đến mức điên rồ và cuồng loạn, còn ngược lại, nếu là những thứ tôi ghét thì sẽ chịu số phận ghét cay ghét đắng, không đội trời chung. Tính cách này hình như mới gần đây thôi tôi mới trở nên như vậy, trước đây tôi lại là một người hoàn toàn khác.
Trước đây, khoảng chừng năm hay sáu năm gì đó, tôi là một người khá qua loa đại khái, hay nói cách khác là thế nào cũng được. Ai tốt với ai, xấu với ai, ai thích tôi hay ghét tôi, khen tôi hay chê tôi, tôi đều không quan tâm. Nhiều người bảo tôi khó gần và khó tính, nhưng thực ra là vì tôi không có cảm xúc với mọi thứ.
Ngay cả với những sở thích của bản thân mình tôi cũng không có cảm xúc gì nhiều. Ăn cũng được, nhịn cũng được, ăn món này cũng được, món kia cũng chẳng sao, đi chơi ở đây cũng ổn, không thì đi chỗ khác, chẳng có gì phải lăn tăn vì những chuyện này làm gì cả. Vậy thì điều tôi thực sự quan tâm là gì, tôi cũng không biết nữa.
Năm nay tôi hai mươi sáu tuổi, một chồng mới cưới và chưa có đứa con nào. Hai vợ chồng tôi dự định năm nay kết hôn thì sẽ sinh em bé trong năm sau, nên năm nay tôi vẫn được ăn chơi nhảy múa. Tôi là một nhà văn nghiệp dư, thỉnh thoảng viết vài bộ truyện đăng lên các trang web để kiếm thêm chút tiền tiêu vặt. Thời gian còn lại thì tôi trông coi quán cà phê thay chồng.
Chồng tôi có một quán cà phê nhỏ xinh ở phố cổ. Công việc chính của anh là thiết kế nội thất, nên thường thì anh hay vắng nhà. Tôi hay đùa anh là ngày nào chồng vắng nhà chứng tỏ vợ sẽ không lo chết đói, vì chồng ra khỏi nhà tức là có khách hàng gọi đi, còn ngày nào mà chồng ở nhà ôm vợ không thấy dậy sớm, thì hôm đó chắc chắn là ăn mì tôm cho qua bữa.
Quán cà phê này anh chung vốn với một vài người bạn mở ra, sau đó các bạn anh lần lượt rút vốn vì có kế hoạch khác, anh cũng tiếc công sức nên vẫn giữ quán lại tiếp tục kinh doanh, một mình anh thành ông chủ. Lấy anh rồi nên tôi nghiễm nhiên trở thành bà chủ.
Để nói về chuyện tại sao tôi lại quen chồng tôi thì đó là một câu chuyện dài. Nên có lẽ tôi sẽ kể trong một dịp khác. Lần này chuyện tôi muốn kể lại không liên quan đến chồng tôi cho lắm. Thực ra thì trong đời ai chẳng có vài mối tình.
Có người may mắn khi tình đầu là tình cuối, một phát ăn ngay. Có người thì yêu dăm ba anh, rồi cuối cùng lấy một anh mà chẳng ai ngờ tới, cũng có người thì vẫn chưa may mắn khi tình duyên lận đận, ngày lắm mối tối nằm không. Nếu như không quen chồng tôi bây giờ thì có lẽ tôi cũng thuộc nhóm người ế trong tư thế ngẩng cao đầu. Nhưng chồng tôi không phải là mối tình đầu của tôi, và với anh thì.. tôi cũng vậy.
Tôi quen anh khi anh đã có trong tay sự nghiệp ổn định, nhưng đang chênh vênh vì cuộc tình dang dở. Còn tôi thì cũng đang loay hoay với đam mê viết lách và một mối tình quá nhiều kỉ niệm giống như Hà Lan và Ngạn trong "Mắt Biếc" của Nguyễn Nhật Ánh. Chỉ có điều Ngạn của tôi không ôm mãi một mối tình, mà đổi lại là tôi, không quên được cậu ấy.
Bây giờ khi viết những dòng này, tôi đang ngồi ngẩn ngơ để hồi tưởng lại những kỉ niệm. Từ khi mới quen nhau cho đến khi chia xa. Thôi chết, nói thế này thì lộ hết kết thúc câu chuyện, nhưng thôi kệ đi, những chuyện bất ngờ vẫn còn ở phía sau, dù buồn hay vui thì kỉ niệm đều đáng được trân trọng mà, đúng không nhỉ?
Chờ tôi một chút, có khách đến, vị khách đầu tiên của ngày hôm nay đây rồi. Đó là một cô gái khá trẻ, có vẻ như là sinh viên.
"Em uống gì nào?" Tôi quên mất không nói với các bạn tôi là bà chủ kiêm nhân viên order nhỉ.
"Cho em một ly caramel macchiato nóng, ít ngọt ạ." Ồ cô bé này có sở thích khá giống tôi đó chứ. Đây là món khoái khẩu của tôi mỗi lần đến quán cà phê, tuy uống lần nào mất ngủ lần đó nhưng tôi vẫn không thể cưỡng lại được hương vị của nó.
"Hóa đơn của em đây, em ra bàn ngồi chờ vài phút nhé."
"Vâng ạ."
Cô bé lễ phép trả lời tôi rồi nhẹ nhàng đi ra chiếc bàn ở góc trong cùng. Ồ lại thêm một sở thích giống tôi nữa kìa. Tuy là khách hàng đầu tiên, quán còn rất nhiều chỗ trống nhưng tôi luôn chọn chỗ ngồi ở góc trong cùng, chắc lại là một cô bé sống nội tâm và nhiều tâm sự như tôi đây mà.
Trông có bé có vẻ không vui, chắc là mới cãi nhau với người yêu đây. Các bạn trẻ bây giờ hay giận dỗi vu vơ lắm. Sau khi đưa order món cho cậu nhân viên pha chế tôi lại tiếp tục công cuộc quan sát của mình. Không biết từ bao giờ tôi đã có thói quen quan sát những con người và sự việc xung quanh mình, không biết là tốt hay xấu nhưng nó khá là giúp ích cho công việc viết lách của tôi.
Sau khi cốc caramel macchiato được chuẩn bị xong, cậu nhân viên định bưng ra thì bị tôi ngăn lại. Tôi cười toe toét ra hiệu cho cậu ấy để tôi mang ra cho cô bé đó, cậu ấy mới vui vẻ đưa cái khay cho tôi. Tôi nhẹ nhàng bước tới bàn cô bé ngồi, lúc này cũng có thêm vài vị khách bước vào, tôi mỉm cười chào hỏi rồi nháy mắt cho cậu nhân viên khi nãy giúp tôi order món cho khách.
Tôi đặt cốc nước lên bàn cô bé lúc nãy, mỉm cười thân thiện, "Chị gửi em cốc caramel macchiato nhé, chúc em ngon miệng."
Cô bé ngẩng đầu nhìn tôi vui vẻ cảm ơn. Cô bé có đôi mắt sáng long lanh, gương mặt khá đáng yêu, giống tôi hồi đó ghê. Tôi đột nhiên có cảm giác thân thiết và muốn ngồi xuống trò chuyện cùng cô bé.
"Chị ngồi đây một lát được không?" Tôi nhẹ nhàng đề nghị. Lúc đầu cô bé cũng khá bất ngờ, nhưng sau khi im lặng suy nghĩ một lát cô bé cũng quyết định gật đầu đồng ý.
"Chị không biết có hơi vô duyên không? Nhưng chị thấy em có vẻ không vui, em có phiền nếu chị hỏi có chuyện gì không?"
Tôi không biết có phải vì tôi có gương mặt khá thiện cảm hay không, nhưng có rất nhiều vị khách đến đây đều kể cho tôi nghe những câu chuyện của họ. Có khi là những câu chuyện vui, cũng có khi là những chuyện khiến họ phiền lòng, về gia đình, công việc, hay con cái, hoặc tình yêu. Khi cô bé mới bước vào, tôi có cảm giác cô bé đang gặp phải chuyện gì đó.
"Sao chị biết?" Cô bé có vẻ khá ngạc nhiên, xem ra tôi đoán trúng rồi. Ngọc ơi là Ngọc, sao mày không đi làm chuyên gia tư vấn tâm lý đi.
"Chị cũng chỉ dựa theo cảm giác thôi, hi vọng là chị có thể giúp được em, nếu em cho chị cơ hội đó." Tôi chân thành đáp lại, cô bé nhìn tôi chăm chú, có lẽ là đang đánh giá xem tôi có đáng tin cậy hay không. Và rồi câu trả lời là có.
"Em mới chia tay bạn trai.." Cô bé ngậm ngùi, tôi cũng ngậm ngùi. Đúng là ở lứa tuổi này thì chỉ có chuyện tình yêu mới làm cho các bé buồn khổ vậy thôi, học lưu ban thì cũng chẳng sao nhưng thất tình có thể chết người đó. Tôi không có ý định hỏi thêm gì, vì tôi có thể nhìn ra là cô bé đang cố gắng sắp xếp lại những suy nghĩ xem nên kể từ đâu.
"Cậu ấy là mối tình đầu của em, từ hồi cấp ba đến giờ cũng được năm năm rồi. Cứ tưởng mọi chuyện vẫn sẽ tốt đẹp, nhưng cậu ấy lại nói với em là cậu ấy muốn đi du học. Nên là chia tay.." Cô bé vừa kể vừa nghẹn ngào, đôi mắt long lanh ngân ngấn nước. Tôi vội vàng đưa cho cô bé ít khăn giấy. Nhưng tôi vẫn chưa hiểu lắm, vì đi du học nên chia tay thôi hả, đơn giản vậy thôi á! Đương nhiên là tôi chỉ nghĩ thôi chứ không nói ra như vậy.
"Cậu ấy đi bao lâu?" Tôi hỏi.
"Ba năm ạ." Cô bé sụt sịt trả lời. Ủa có ba năm thôi mà sao lại căng thẳng thế nhỉ, cứ đi đi rồi yêu xa ba năm có sao đâu ta. Thực ra đó chỉ là suy nghĩ cá nhân của tôi thôi, nhưng mỗi người đều có một suy nghĩ khác nhau mà.
".. Em không muốn yêu xa. Em bảo anh ấy hoặc là chọn em, hoặc là đi du học thì chia tay em. Anh ấy suy nghĩ ba ngày rồi quyết định vẫn đi du học.."
Nói đến đây cô bé òa khóc, mọi người xung quanh quay lại nhìn hai chúng tôi. Tôi bối rối vỗ nhẹ lên vai cô bé để an ủi, "Sao em lại sợ yêu xa? Thực ra ba năm trôi qua nhanh thôi mà, chỉ cần em còn yêu cậu ta là được."
".. Nhưng em sợ, em sợ.. em sẽ thay lòng.."
Tôi như bừng tỉnh, tôi còn tưởng cô bé sợ bạn trai sẽ thay lòng khi đi du học, nhưng hóa ra không phải thế. Cô bé sợ bản thân sẽ thay đổi, sẽ trong lúc cô đơn mà phải lòng một người khác. Hóa ra còn có thể như vậy nữa. Tôi mới chợt nghĩ đến bản thân mình và tôi nhận ra một điều, nếu tôi rơi vào hoàn cảnh yêu xa như cô bé thì sẽ thế nào? Và câu trả lời là, chính tôi sẽ là người thay đổi trước.
Thật buồn cười phải không? Nhưng không, đó là sự thật đấy. Cô bé ấy vô tình đã khiến tôi nhớ lại mối tình đầu của tôi. Có lẽ nguyên nhân khiến chúng tôi xa nhau không phải vì cậu ấy đã thay lòng như tôi vẫn nghĩ. Mà chính là tôi, chính tôi đã đổi thay rồi.
Sau khi an ủi cô bé, tôi trở về với quầy thu ngân của mình. Tôi nhìn quanh một lượt những vị khách đang ngồi nhâm nhi những ly trà, cà phê hay nước ép, mỗi người một tâm trạng. Đủ các độ tuổi, ngành nghề và giới tính khác nhau, nhưng tôi chắc rằng ai trong số họ cũng có những mối tình đầu của riêng mình. Có thể là kết thúc tốt đẹp, cũng có thể là chia ly, nhưng tất cả đều đáng được trân trọng. Mối tình của tôi cũng không phải là ngoại lệ.
Nếu cái gì tôi đã thích, thì có thể thích đến mức điên rồ và cuồng loạn, còn ngược lại, nếu là những thứ tôi ghét thì sẽ chịu số phận ghét cay ghét đắng, không đội trời chung. Tính cách này hình như mới gần đây thôi tôi mới trở nên như vậy, trước đây tôi lại là một người hoàn toàn khác.
Trước đây, khoảng chừng năm hay sáu năm gì đó, tôi là một người khá qua loa đại khái, hay nói cách khác là thế nào cũng được. Ai tốt với ai, xấu với ai, ai thích tôi hay ghét tôi, khen tôi hay chê tôi, tôi đều không quan tâm. Nhiều người bảo tôi khó gần và khó tính, nhưng thực ra là vì tôi không có cảm xúc với mọi thứ.
Ngay cả với những sở thích của bản thân mình tôi cũng không có cảm xúc gì nhiều. Ăn cũng được, nhịn cũng được, ăn món này cũng được, món kia cũng chẳng sao, đi chơi ở đây cũng ổn, không thì đi chỗ khác, chẳng có gì phải lăn tăn vì những chuyện này làm gì cả. Vậy thì điều tôi thực sự quan tâm là gì, tôi cũng không biết nữa.
Năm nay tôi hai mươi sáu tuổi, một chồng mới cưới và chưa có đứa con nào. Hai vợ chồng tôi dự định năm nay kết hôn thì sẽ sinh em bé trong năm sau, nên năm nay tôi vẫn được ăn chơi nhảy múa. Tôi là một nhà văn nghiệp dư, thỉnh thoảng viết vài bộ truyện đăng lên các trang web để kiếm thêm chút tiền tiêu vặt. Thời gian còn lại thì tôi trông coi quán cà phê thay chồng.
Chồng tôi có một quán cà phê nhỏ xinh ở phố cổ. Công việc chính của anh là thiết kế nội thất, nên thường thì anh hay vắng nhà. Tôi hay đùa anh là ngày nào chồng vắng nhà chứng tỏ vợ sẽ không lo chết đói, vì chồng ra khỏi nhà tức là có khách hàng gọi đi, còn ngày nào mà chồng ở nhà ôm vợ không thấy dậy sớm, thì hôm đó chắc chắn là ăn mì tôm cho qua bữa.
Quán cà phê này anh chung vốn với một vài người bạn mở ra, sau đó các bạn anh lần lượt rút vốn vì có kế hoạch khác, anh cũng tiếc công sức nên vẫn giữ quán lại tiếp tục kinh doanh, một mình anh thành ông chủ. Lấy anh rồi nên tôi nghiễm nhiên trở thành bà chủ.
Để nói về chuyện tại sao tôi lại quen chồng tôi thì đó là một câu chuyện dài. Nên có lẽ tôi sẽ kể trong một dịp khác. Lần này chuyện tôi muốn kể lại không liên quan đến chồng tôi cho lắm. Thực ra thì trong đời ai chẳng có vài mối tình.
Có người may mắn khi tình đầu là tình cuối, một phát ăn ngay. Có người thì yêu dăm ba anh, rồi cuối cùng lấy một anh mà chẳng ai ngờ tới, cũng có người thì vẫn chưa may mắn khi tình duyên lận đận, ngày lắm mối tối nằm không. Nếu như không quen chồng tôi bây giờ thì có lẽ tôi cũng thuộc nhóm người ế trong tư thế ngẩng cao đầu. Nhưng chồng tôi không phải là mối tình đầu của tôi, và với anh thì.. tôi cũng vậy.
Tôi quen anh khi anh đã có trong tay sự nghiệp ổn định, nhưng đang chênh vênh vì cuộc tình dang dở. Còn tôi thì cũng đang loay hoay với đam mê viết lách và một mối tình quá nhiều kỉ niệm giống như Hà Lan và Ngạn trong "Mắt Biếc" của Nguyễn Nhật Ánh. Chỉ có điều Ngạn của tôi không ôm mãi một mối tình, mà đổi lại là tôi, không quên được cậu ấy.
Bây giờ khi viết những dòng này, tôi đang ngồi ngẩn ngơ để hồi tưởng lại những kỉ niệm. Từ khi mới quen nhau cho đến khi chia xa. Thôi chết, nói thế này thì lộ hết kết thúc câu chuyện, nhưng thôi kệ đi, những chuyện bất ngờ vẫn còn ở phía sau, dù buồn hay vui thì kỉ niệm đều đáng được trân trọng mà, đúng không nhỉ?
Chờ tôi một chút, có khách đến, vị khách đầu tiên của ngày hôm nay đây rồi. Đó là một cô gái khá trẻ, có vẻ như là sinh viên.
"Em uống gì nào?" Tôi quên mất không nói với các bạn tôi là bà chủ kiêm nhân viên order nhỉ.
"Cho em một ly caramel macchiato nóng, ít ngọt ạ." Ồ cô bé này có sở thích khá giống tôi đó chứ. Đây là món khoái khẩu của tôi mỗi lần đến quán cà phê, tuy uống lần nào mất ngủ lần đó nhưng tôi vẫn không thể cưỡng lại được hương vị của nó.
"Hóa đơn của em đây, em ra bàn ngồi chờ vài phút nhé."
"Vâng ạ."
Cô bé lễ phép trả lời tôi rồi nhẹ nhàng đi ra chiếc bàn ở góc trong cùng. Ồ lại thêm một sở thích giống tôi nữa kìa. Tuy là khách hàng đầu tiên, quán còn rất nhiều chỗ trống nhưng tôi luôn chọn chỗ ngồi ở góc trong cùng, chắc lại là một cô bé sống nội tâm và nhiều tâm sự như tôi đây mà.
Trông có bé có vẻ không vui, chắc là mới cãi nhau với người yêu đây. Các bạn trẻ bây giờ hay giận dỗi vu vơ lắm. Sau khi đưa order món cho cậu nhân viên pha chế tôi lại tiếp tục công cuộc quan sát của mình. Không biết từ bao giờ tôi đã có thói quen quan sát những con người và sự việc xung quanh mình, không biết là tốt hay xấu nhưng nó khá là giúp ích cho công việc viết lách của tôi.
Sau khi cốc caramel macchiato được chuẩn bị xong, cậu nhân viên định bưng ra thì bị tôi ngăn lại. Tôi cười toe toét ra hiệu cho cậu ấy để tôi mang ra cho cô bé đó, cậu ấy mới vui vẻ đưa cái khay cho tôi. Tôi nhẹ nhàng bước tới bàn cô bé ngồi, lúc này cũng có thêm vài vị khách bước vào, tôi mỉm cười chào hỏi rồi nháy mắt cho cậu nhân viên khi nãy giúp tôi order món cho khách.
Tôi đặt cốc nước lên bàn cô bé lúc nãy, mỉm cười thân thiện, "Chị gửi em cốc caramel macchiato nhé, chúc em ngon miệng."
Cô bé ngẩng đầu nhìn tôi vui vẻ cảm ơn. Cô bé có đôi mắt sáng long lanh, gương mặt khá đáng yêu, giống tôi hồi đó ghê. Tôi đột nhiên có cảm giác thân thiết và muốn ngồi xuống trò chuyện cùng cô bé.
"Chị ngồi đây một lát được không?" Tôi nhẹ nhàng đề nghị. Lúc đầu cô bé cũng khá bất ngờ, nhưng sau khi im lặng suy nghĩ một lát cô bé cũng quyết định gật đầu đồng ý.
"Chị không biết có hơi vô duyên không? Nhưng chị thấy em có vẻ không vui, em có phiền nếu chị hỏi có chuyện gì không?"
Tôi không biết có phải vì tôi có gương mặt khá thiện cảm hay không, nhưng có rất nhiều vị khách đến đây đều kể cho tôi nghe những câu chuyện của họ. Có khi là những câu chuyện vui, cũng có khi là những chuyện khiến họ phiền lòng, về gia đình, công việc, hay con cái, hoặc tình yêu. Khi cô bé mới bước vào, tôi có cảm giác cô bé đang gặp phải chuyện gì đó.
"Sao chị biết?" Cô bé có vẻ khá ngạc nhiên, xem ra tôi đoán trúng rồi. Ngọc ơi là Ngọc, sao mày không đi làm chuyên gia tư vấn tâm lý đi.
"Chị cũng chỉ dựa theo cảm giác thôi, hi vọng là chị có thể giúp được em, nếu em cho chị cơ hội đó." Tôi chân thành đáp lại, cô bé nhìn tôi chăm chú, có lẽ là đang đánh giá xem tôi có đáng tin cậy hay không. Và rồi câu trả lời là có.
"Em mới chia tay bạn trai.." Cô bé ngậm ngùi, tôi cũng ngậm ngùi. Đúng là ở lứa tuổi này thì chỉ có chuyện tình yêu mới làm cho các bé buồn khổ vậy thôi, học lưu ban thì cũng chẳng sao nhưng thất tình có thể chết người đó. Tôi không có ý định hỏi thêm gì, vì tôi có thể nhìn ra là cô bé đang cố gắng sắp xếp lại những suy nghĩ xem nên kể từ đâu.
"Cậu ấy là mối tình đầu của em, từ hồi cấp ba đến giờ cũng được năm năm rồi. Cứ tưởng mọi chuyện vẫn sẽ tốt đẹp, nhưng cậu ấy lại nói với em là cậu ấy muốn đi du học. Nên là chia tay.." Cô bé vừa kể vừa nghẹn ngào, đôi mắt long lanh ngân ngấn nước. Tôi vội vàng đưa cho cô bé ít khăn giấy. Nhưng tôi vẫn chưa hiểu lắm, vì đi du học nên chia tay thôi hả, đơn giản vậy thôi á! Đương nhiên là tôi chỉ nghĩ thôi chứ không nói ra như vậy.
"Cậu ấy đi bao lâu?" Tôi hỏi.
"Ba năm ạ." Cô bé sụt sịt trả lời. Ủa có ba năm thôi mà sao lại căng thẳng thế nhỉ, cứ đi đi rồi yêu xa ba năm có sao đâu ta. Thực ra đó chỉ là suy nghĩ cá nhân của tôi thôi, nhưng mỗi người đều có một suy nghĩ khác nhau mà.
".. Em không muốn yêu xa. Em bảo anh ấy hoặc là chọn em, hoặc là đi du học thì chia tay em. Anh ấy suy nghĩ ba ngày rồi quyết định vẫn đi du học.."
Nói đến đây cô bé òa khóc, mọi người xung quanh quay lại nhìn hai chúng tôi. Tôi bối rối vỗ nhẹ lên vai cô bé để an ủi, "Sao em lại sợ yêu xa? Thực ra ba năm trôi qua nhanh thôi mà, chỉ cần em còn yêu cậu ta là được."
".. Nhưng em sợ, em sợ.. em sẽ thay lòng.."
Tôi như bừng tỉnh, tôi còn tưởng cô bé sợ bạn trai sẽ thay lòng khi đi du học, nhưng hóa ra không phải thế. Cô bé sợ bản thân sẽ thay đổi, sẽ trong lúc cô đơn mà phải lòng một người khác. Hóa ra còn có thể như vậy nữa. Tôi mới chợt nghĩ đến bản thân mình và tôi nhận ra một điều, nếu tôi rơi vào hoàn cảnh yêu xa như cô bé thì sẽ thế nào? Và câu trả lời là, chính tôi sẽ là người thay đổi trước.
Thật buồn cười phải không? Nhưng không, đó là sự thật đấy. Cô bé ấy vô tình đã khiến tôi nhớ lại mối tình đầu của tôi. Có lẽ nguyên nhân khiến chúng tôi xa nhau không phải vì cậu ấy đã thay lòng như tôi vẫn nghĩ. Mà chính là tôi, chính tôi đã đổi thay rồi.
Sau khi an ủi cô bé, tôi trở về với quầy thu ngân của mình. Tôi nhìn quanh một lượt những vị khách đang ngồi nhâm nhi những ly trà, cà phê hay nước ép, mỗi người một tâm trạng. Đủ các độ tuổi, ngành nghề và giới tính khác nhau, nhưng tôi chắc rằng ai trong số họ cũng có những mối tình đầu của riêng mình. Có thể là kết thúc tốt đẹp, cũng có thể là chia ly, nhưng tất cả đều đáng được trân trọng. Mối tình của tôi cũng không phải là ngoại lệ.
