Từ trước đến nay, hoa cúc vẫn là loài hoa được nhiều văn nhân nho sĩ ưa thích: Dìu dịu thanh cao tự hồn hoa (1), đại diện cho phong thái đấng quân tử – phẩm cách cao thượng, tiết tháo kiên trinh (2) – người người tôn kính ngưỡng mộ! Hoa cúc như mùa thu, rất tự nhiên, đem lại cho con người cảm giác thoải mái. Mùa thu khiến người ta thư thái. Hoa cúc cũng vậy.
Nơi cúc hoa đang kiêu hãnh đua nở này chính là ngự hoa viên Thanh triều.
Trời thu. Cao vời vợi. Xanh thăm thẳm. Không gợn mây. Không khí mát mẻ trong lành khiến tâm trạng con người như cũng vui vẻ sảng khoái hơn. Lúc này, Ái Tân Giác La – Huyền Diệp (3) đang dạo bước trong vườn, ngắm nhìn những bông hoa muôn sắc nghìn thái, miệng ngâm:
“Thường cửu nguyệt cửu nhật xuất trạch biên cúc tùng trung tọa, cửu chi, mãn thủ bả cúc. Hốt Trị Hoằng tống tửu chí, tức tiện tựu chước, túy nhi hậu quy.” (4)
Đại nội tổng quản (5) Lý Đức Toàn, theo hầu phía sau, thấy Khang Hy ngâm thơ, đoán biết tâm trạng chủ nhân chắc hẳn không tồi nên cất tiếng nói: “Hiếm khi Vạn Tuế Gia (6) có hứng ngâm thơ, tiếc thay nô tài học vấn hạn hẹp, nếu như trung đường (7) có ở đây, nhất định có thể ngâm vài câu giúp vui Vạn Tuế.”
Khang Hy cười nói: “Theo hầu trẫm lâu rồi mà chẳng chút tiến bộ! Đây nào phải thơ trẫm. Có nghe “Thính qua thái cúc đông li hạ, du nhiên kiến nam sơn” (8) chứ?”
“Câu này nô tài biết! Của Đào Uyên Minh (9). “ Lý Đức Toàn cũng có đọc qua vài trang sách.
Gần đây Khang Hy long thể không tốt, lại gặp phải quá nhiều chuyện phiền não, thường xuyên không có chút tinh thần, hiếm có khi nào được vui vẻ như hôm nay, Lý Đức Toàn kiếm chuyện nói: “Vạn Tuế Gia, hoa cúc năm nay nở đẹp hơn năm ngoái!”
Khang Hy chỉ gật đầu, không đáp.
Lý Đức Toàn liếc thấy Khang Hy không có vẻ gì phật lòng, lại nói: “Vạn Tuế Gia, nô tài có ý này, không biết có nên nói?”
“Nói.”
“Nô tài trộm nghĩ, hoa nở đẹp thế này nên có nhiều người cùng thưởng thức, cũng tiện hầu Vạn Tuế Gia ngâm thơ, túy nhi hậu quy (10)!”
Nghe Lý Đức Toàn nói thế, Khang Hy mỉm cười, “Túy nhi hậu quy!”. Đột nhiên dừng bước, nhìn Lý Đức Toàn, nói: “Có điều… ý này của ngươi không tồi, trẫm cũng đang buồn bực trong lòng… uhm… việc này giao ngươi sắp xếp!”
Vạn Tuế Gia mời quần thần uống rượu ngắm hoa, phàm đại đa số quan chức kinh thành đều có cơ hội tham dự, một số khác chức vị không cao càng cảm thấy muôn phần vinh dự.
Yến tiệc chiều mới bắt đầu nhưng đám quan chức đó sớm đã có mặt đông đủ. Hoàng đế thiết tiệc, ai dám đến muộn! Không ai muốn đến muộn ấy chứ! Cả đám tụ tập lại một chỗ, quen biết thì hô huynh gọi đệ, chuyện trò vui vẻ; dù những người ngày thường ít qua lại, lúc này cũng gật đầu, chắp tay, vái chào, bắt chuyện cùng nhau.
Cuối cùng thì cũng đợi được đến lúc truyền gọi, quần thần đồng loạt chỉnh đốn lại y phục, theo đúng cấp bậc lần lượt bước vào ngự hoa viên.
Trong vườn, hàng chục chiếc bàn vuông nhỏ xếp thành hai dãy thẳng tắp; phía trước, ở chính giữa là một chiếc bàn lớn; trên mỗi bàn đều có bày đủ loại hoa quả tươi ngon, từng chậu cảnh từng chậu cảnh hoa cúc, trắng, vàng, hồng, tím, đủ màu đủ sắc; hoặc tựa, hoặc nghiêng, hoặc vươn cao, hoặc cúi mình; như ca, như múa, như cười, như nói, tranh nhau đua nở, khoe sắc khoe hương.
Nhìn thấy các hoàng tử sớm đã ngồi ở đó, quần thần lập tức tiến lên trước yết kiến.
Tứ A Ca Dận Chân thường ngày vốn điềm đạm ít nói, chỉ khẽ gật đầu. Khác với Dận Chân, bát A Ca Dận Tự, dù quen biết hay không, đều nhiệt tình đáp lễ, thấy một vài vị quan chức vụ thấp, ăn mặc tương đối mỏng manh, còn đặc biệt quan tâm vài câu đại loại như chú ý giữ gìn sức khỏe…khiến bọn họ cảm động phát khóc.
Dận Chân lạnh lùng quan sát Dận Tự, bụng nghĩ: “Thật biết cách mua chuộc lòng người! Để xem xem nó có thể lung lạc được bao nhiêu người!”, chợt nhìn thấy Lý Đức Toàn dìu Khang Hy bước về phía mình, vội vàng đứng dậy.
Những người khác cũng đều nhìn thấy Khang Hy, lập tức trở về chỗ của mình, im lặng, cúi đầu thi lễ.
Khang Hy đến bên bàn lớn ngồi xuống, Lý Đức Toàn đứng hầu bên cạnh, bên kia còn có một thanh niên mặc trang phục thị vệ, khoảng 30 tuổi, mày đậm, mắt long lanh có thần, sống mũi cao, môi hơi mỏng nam tính, da sạm nắng, vóc người, dùng cách nói của chúng ta bây giờ, tầm 1m76. ‘Chàng’ vừa xuất hiện, lập tức thu hút ánh mắt ngưỡng mộ của toàn bộ đám cung nữ! Vài cô tự thấy mình có chút nhan sắc, bạo dạn hướng về phía ‘chàng’ liếc mắt đưa tình, ‘truyền điện’ tới tấp, tiếc thay ‘chàng’ như không hề nhìn thấy, vẻ mặt lạnh nhạt chẳng biểu hiện chút cảm xúc. Vị này họ Na Lan, tên Đức Duật, con trai độc nhất của Cửu môn Đề đốc Ngạp Lan Hoằng. Đừng thấy anh ta còn trẻ mà coi thường, võ công No.một, được tôn vinh Đại nội đệ nhất cao thủ, hiện là Tổng lĩnh hoàng cung thị vệ.
Sau khi yên vị, Khang Hy vẫy tay ra hiệu, nói: “Ngồi cả đi, giờ không phải lúc thiết triều, thoải mái chút, không cần quá chú trọng lễ tiết.” Đợi quần thần về hết chỗ, Khang Hy lại nói: “Trẫm rỗi rãi thấy trong vườn hoa cúc đua nở, nghĩ gần đây cũng không có việc gì cấp bách, bèn vời các khanh đến thưởng rượu ngắm hoa, cùng vui vẻ thoải mái một bữa. Ai… đừng ngây ra thế chứ, uống rượu, ngâm thơ, có không khí chút coi!”
Dận Chân vội tiếp lời: “Hoàng A Mã, nhi thần mạn phép mở đầu.” Nói xong liền ngâm: “Táp táp tây phong mãn viện tài, nhụy hàn hương lãnh điệp nan lai. Tha niên ngã nhược vi Thanh Đế, báo dữ đào hoa nhất xứ khai.” (11)
“‘Đề cúc hoa’ của Hoàng Sào (12).” Khang Hy gật đầu.
Mấy câu thơ rất bình thường, có lúc, vào tai người khác, liền trở nên… khác thường, Dận Chân vừa dứt lời, Cửu A Ca liền: “Tha niên ngã nhược vi Thanh – Đế, tứ ca thật biết chọn thơ!”
“Lão cửu, ý gì thế hả?” Dận Chân nén giận hỏi.
Khang Hy cũng hiểu ra, khẽ nhíu mày.
“Cửu đệ, mới nhấp có vài chén đã say rồi! Đệ xem, thơ cụ Tao có câu: Thu cúc hữu giai sắc, ấp lộ chuyết (đốt) kì anh. Phiếm thử vong ưu vật, viễn ngã di thế tình. Nhất thương tuy độc tiến, bôi tận hồ tự khuynh. Nhật nhập quần động tức, quy điểu xu lâm minh. Tiểu ngạo đông hiên hạ, liêu phục đắc thử sinh (13).” Bát A Ca khuyên.
“Đệ đã uống đâu, sao say được, đệ nào có phúc như cụ Tao, hưởng thụ cuộc sống nhàn nhã thảnh thơi như thế, ai! Khả thán đông li cúc, kinh sơ diệp thả vi. Tuy ngôn dị lan huệ, diệc tự hữu phương phi. Vị phiến doanh tôn tửu, đồ triêm thanh lộ huy. Đương vinh quân bất thái, phiêu lạc dục hà y (14).” Cửu A Ca Dận Đường thừa biết Dận Tự muốn hòa giải, nhưng vẫn vờ như không hay.
Thơ ca vốn là ‘bài tập bắt buộc’ từ nhỏ, sớm đã thuộc nằm lòng, Dận Chân lập tức tiếp lời: “‘Cảm ngộ’ của Lí Bạch, cửu đệ ngâm bài này, không lẽ đệ cũng buồn bực bất đắc chí?”
Vẻ mặt Khang Hy lúc này không còn mấy vui vẻ, liếc nhìn một vòng đám ‘quý tử’, nói: “Muốn cãi lộn ra ngoài cãi, đừng có ở đây làm người khác mất hứng!”
Biết làm Khang Hy mất vui, bọn họ lập tức đứng dậy tạ lỗi: “Nhi thần không dám.”
‘Biến cố’ đó khiến không khí buổi tiệc ‘hạ nhiệt’ nhanh chóng, quần thần chỉ biết nhìn nhau, không dám ho he lấy một tiếng.
Thấy các vị ‘ái khanh’ đồng loạt… cắm đầu vào cốc rượu của mình, Khang Hy không khỏi cụt hứng: “Hừ, sao không nói gì cả thế? Trẫm kêu các khanh đến thưởng cúc là để thư giãn, thay đổi không khí, quân thần cùng chung vui. Các khanh mắt to nhìn mắt nhỏ, mắt nhỏ nhìn mắt to có gì hay, đừng chỉ biết ngâm vịnh thơ cổ như thế, ai đó làm một bài coi? Không biết làm thơ thì kể chuyện cười cũng được.” Chỉ vào Thủ Phụ Đại Học Sĩ Trương Đình Ngọc (15), “Hoành Thần, khanh mở đầu đi, kể một chuyện cười trẫm nghe xem.”
Trương Đình Ngọc đứng dậy nói: “Bẩm hoàng thượng, thần xin phép làm thơ thì hơn!”
Khang Hy lắc đầu, “Hôm nay trẫm không muốn nghe khanh đoc thơ, chỉ muốn nghe khanh kể chuyện.”
Trương Đình Ngọc hơi do dự, “Điều này… để thần nghĩ đã.” Nói xong liền ngồi xuống, tự rót rượu vào chén của mình, nhấp một ngụm, thầm nghĩ, “Kể chuyện cười phải khiến hoàng thượng thấy đáng cười, bất ngờ thế này, thật không sao nghĩ ra!” Ông ta ngồi đó vắt óc suy nghĩ hoài vẫn không ra, vô tình ngẩng đầu nhìn lên, nét mặt lập tức từ vẻ nghĩ ngợi chuyển thành kinh ngạc.
Từ trong không trung, một điểm đen nhỏ xíu đang rơi xuống…
Chớp mắt, điểm đen đó càng ngày càng lớn dần… cuối cùng rơi thẳng xuống bàn đối diện bàn của Trương Đình Ngọc, chỉ chếch có một chút, khiến Dận Chân đang ngồi ở đó nhảy dựng lên, vội vội vàng vàng né qua một bên.
Cung nữ, thái giám bị sự cố bất ngờ này dọa cho la hét ầm ĩ, tháo chạy tứ tán.
Na Lan Đức Duật cũng không khỏi ngây ra, nhưng anh nhanh chóng định thần lại, chạy đến ‘xem xét hiện trường’.
Quần thần đồng loạt đứng dậy, tò mò ngóng cổ ‘dòm’ xem vật thể ‘rơi’ không xác định đó là cái gì.
Chỉ nghe thấy một tiếng nói: “Aiyaya… đau chết được!”
“Ý, biết nói kìa, là người… người sao lại rơi từ trên trời xuống được?” Mọi người thì thầm bàn tán.
Na Lan Đức Duật cũng đưa mắt quan sát ‘con người’ đang ngồi dưới đất, “Trời! Mình chưa bao giờ nhìn thấy cô nào thê thảm như cô này!”
Cuối cùng thì cô gái đó trông thê thảm đến mức nào? Mái tóc dài rối tung rối mù, khuôn mặt dính đầy đồ ăn, nước quả, xanh xanh đỏ đỏ… căn bản không cách nào nhìn rõ dung nhan của cô ra làm sao; quần áo thì… ống tay áo ngắn trên cả khuỷu tay, còn để lộ ra nửa bả vai, cánh tay cũng đen nhem nhẻm, bẩn thỉu khủng khiếp; ống quần chỉ vừa đến đầu gối, lộ ra cẳng chân, một cái vỏ chuối nằm vắt vẻo bên trên, mép ống quần rách te tua, rủ xuống từng sợi sợi, trên bắp đùi còn có hai lỗ thủng, toàn thân ‘nhuộm’ bảy sắc cầu vồng.
Cô gái thử động đậy tay chân: “May quá, chưa ngã gẫy cái nào.” Vừa đưa tay nhặt cọng rau dính trên mũi vừa lẩm bẩm: “Nơi quỷ quái gì thế này?” rồi một tay xoa xoa cái ‘bàn tọa’ đáng thương của mình, một tay chống đất đứng dậy: “Đau!”
Đột nhiên cô ta đứng im: một thanh kiếm sắc lạnh, sáng loáng đang chĩa thẳng vào ngực cô, thuận theo chiều dài thanh kiếm, ánh mắt cô nhìn thẳng vào người đứng đối diện. Cái nhìn này không khỏi khiến cô ngây người ra, ánh mắt như dán chặt vào khuôn mặt Na Lan Đức Duật không cách nào rời ra được, trong tim cảm xúc trào dâng, suýt nữa thì thốt ra hai tiếng “Tử Kiện!” nhưng môi cô chỉ hơi mấp máy, không thốt thành lời, “Không phải, đó không phải là Tử Kiện, Tử Kiện đã… đã không còn trên thế gian này nữa… Nhưng sao người đó lại giống Tử Kiện đến vậy, cứ như anh em sinh đôi ấy.”
Cô gái đứng ngây ra đó thầm nghĩ.
Nhưng Na Lan Đức Duật lại hiểu nhầm, “Ai… đẹp trai cũng là cái tội!”
hai người nhìn qua nhìn lại hồi lâu, cuối cùng Na Lan Đức Duật bị ‘nghía’ cho… hết còn tự nhiên nổi, bụng nghĩ: “Vẫn chưa nhìn đủ sao trời!”, thế là anh khẽ ho khan vài tiếng.
Cô gái giờ mới chợt nhận ra nãy giờ mình cứ nhìn chằm chằm con cái nhà người ta, “Ah, sorry nghen, làm ảnh hưởng các anh quay phim. Đạo diễn của các anh đâu? Để tôi đến xin lỗi ông ta một tiếng.”
“Đạo… diễn?” Từ nhỏ đến lớn, Na Lan Đức Duật có từng nghe thấy từ ngữ này bao giờ đâu, mặt mày đần thối ra.
“Uh, không có đạo diễn sao quay phim? Đừng nói với tôi anh không biết đạo diễn là ai nhé!”
Na Lan Đức Duật cau mày nói: “Chẳng hiểu cô đang nói gì hết. Cô là ai? Âm mưu gì ở đây?”
Cô gái bị hỏi ngớ người ra: “Làm gì căng dzữ dzậy, tôi có cố ý đâu.”
“Nói! Nếu không, không khách sáo.” Na Lan Đức Duật lạnh như băng.
Cô gái cũng bắt đầu cảm thấy khó chịu: “Âm mưu gì chứ? Có phải tôi thích đến đây đâu! Ông trời quẳng tôi xuống đây, tôi làm gì được?! Đến lượt anh trả lời – ai là đạo diễn?”
“Ai là đạo diễn? Đạo diễn là cái gì?” Vô cùng bực mình với câu trả lời chẳng khớp chút nào với câu hỏi của cô ta.
Cô gái đăm đăm nhìn Na Lan, “Ngất trên cành quất! Sao đạo diễn lại đi chọn người đầu đất như anh làm diễn viên nhỉ? Thế này chẳng phải là tôi cũng có thể đóng vai nữ chính! Thôi, cho qua, tìm đạo diễn khó gì chứ. Ê, chĩa thanh kiếm gỉ của anh ra chỗ khác, thật coi mình là thị vệ chắc!” Nói xong, dùng hai ngón tay kẹp chặt lưỡi kiếm định đẩy qua một bên nhưng thanh kiếm không hề nhúc nhích, tức mình, lại đẩy một cái thật mạnh, không cẩn thận làm dứt tay mình.
Nhìn máu chảy ra từ ngón tay mình, cô gái không khỏi ngơ ra. Vội đưa ngón tay lên miệng, mút hết máu, hét thẳng vào mặt Na Lan Đức Duật, “Mấy người…tổ làm phim gì chứ! Diễn viên không biết đạo diễn là ai!! Phụ trách đạo cụ lại đem kiếm thật cho diễn viên dùng!!! Chết người như chơi à nha!!!!”
Na Lan Đức Duật vẫn giữ nguyên tư thế ban đầu, “Đương nhiên là kiếm thật, dù có là giả, cũng đừng hòng nhích được phân nào, cô nghĩ thị vệ bọn tôi ăn chay sống chắc?”
Cô gái trợn tròn mắt, “Anh là thị… vệ? Đồ thật?”
Na Lan Đức Duật không đáp lời, trái lại, khẽ mỉm cười. Nụ cười của anh khiến đám cung nữ đứng quanh đó hồn xiêu phách lạc.
Cô gái chẳng chút quan tâm nụ cười của Na Lan mê hồn đến mức nào, chỉ cúi đầu nghĩ ngợi, “Chả nhẽ đây không phải làng điện ảnh?” Quay đầu nhìn xung quanh, “AAAHHHHH!!!!!!!!! Không có máy quay phim!” Nhìn thật kỹ trang phục của đám đông lần nữa, không khỏi thầm kêu khổ, “Thôi rồi, xem ra mình đi ngược thời gian quay về triều Thanh thật rồi.”
Thấy mọi người đều nhìn mình bằng ánh mắt hiếu kỳ, cô gái trợn mắt nhìn lại: “Nhìn gì mà nhìn, chưa thấy mỹ nhân bao giờ hả?”
Thường ngày vốn điềm đạm như Na Lan Đức Duật, lúc này cũng không khỏi bật cười: “Cô? Mỹ nhân? Có mỹ nhân nào trông bẩn thỉu như cô thế này không?”
“Xí, đó là do anh không có con mắt thẩm mỹ, không biết thưởng thức cái đẹp.” Cô gái cũng không chịu thiệt, lập tức phản bác.
Na Lan Đức Duật giấu đi nụ cười: “Tôi cũng không cần biết thưởng thức vẻ đẹp của cô. Tôi chỉ cần cô nói rõ tên tuổi? nhà ở đâu? đến đây vì mục đích gì?”
“Anh nói anh là ai trước đã!”
“Ngự tiền thị vệ thống lãnh Na Lan Đức Duật.” Na Lan cũng thật thà.
Cô gái nhấn mạnh từng chữ một: “Nạp, Lan, Đức, Duật, phiền anh chĩa kiếm ra chỗ khác, có được không?”
Na Lan Đức Duật vẫn đứng im.
Cất cao giọng: “Chĩa ra chỗ khác, anh trông tôi giống người biết võ?!”
Na Lan Đức Duật hơi do dự, thu kiếm về bao.
“Ê, đây là triều Thanh thật hả?” Cô gái hỏi.
“Tôi không tên ‘Ê’.”
“Biết rồi. Nạp, Lan, Đức, Duật! Sao cha mẹ anh lại đặt cho anh cái tên phức tạp thế này nhỉ? Gọi chẳng thuận miệng chút nào!”
Na Lan Đức Duật chẳng mấy vui vẻ nói: “Tôi họ Na Lan.”
“Tôi cũng đâu ngu đến mức nghĩ anh họ Na!” Cô gái cười nói, “Ê, anh vẫn chưa trả lời câu hỏi của tôi.”
“Sao trên đời này lại có một cô gái như thế này, mở miệng ‘ê’, khép miệng ‘ê’, chẳng chút gia giáo.” Na Lan Đức Duật nghĩ, nhưng vẫn trả lời cô gái, “Không sai, đây là Ngự hoa viên của Tử Cấm Thành.”
Cô gái hướng về phía anh khẽ phẩy tay.
Na Lan Đức Duật không hiểu, hỏi: “Gì?”
“Nhích ra một chút, đừng cản tầm nhìn của tôi. Anh thật không chỉ ngốc bình thường.” Cô gái lại giễu Na Lan một câu.
Na Lan Đức Duật cau mày nhưng vẫn nhích qua một bên.
Cô gái chỉ Khang Hy, “Ông ta là vua hả?”
“Đúng!” Na Lan Đức Duật đáp một cách cung kính.
“Hóa ra hoàng đế trong đời thực và trong phim chẳng khác nhau là mấy!” Cô gái nghiêng đầu nhìn Khang Hy.
—————
Chú thích:
*Chân mệnh thiên tử, hay còn gọi bạch mã hoàng tử (prince of charming): người yêu.
(1) Dìu dịu (mùi hương), thanh cao (khí chất) tự hồn hoa.
(2) Đại diện cho phong thái quân tử phẩm cách cao thượng, tiết tháo kiên trinh, người người tôn kính ngưỡng mộ.
(3) Ái Tân Giác La – Huyền Diệp: đây là tên đầy đủ của Khang Hy.
(4) <Hán việt> Thường cửu nguyệt cửu nhật xuất trạch biên cúc tùng trung tọa, cửu chi, mãn thủ bả cúc. Hốt Trị Hoằng tống tửu chí, tức tiện tựu chước, túy nhi hậu quy.
<Dịch nghĩa> Thưởng Tết Trùng Cửu ra cạnh nhà ngồi bên đám cúc, tay nắm đầy hoa. Chợt Trị Hoằng mang rượu đến, liền rót ngay, say mới về.
(5) Đại nội tổng quản: tổng quản thái giám, hầu cận bên cạnh Khang Hy.
(6) Vạn Tuế Gia: đây là một trong rất nhiều cách gọi Hoàng đế, sau này hẳn sẽ còn gặp nhiều cách khác nữa.
(7) Trung đường: đời Thanh, ‘đại học sĩ’ đứng đầu ‘nội các’, quan nhất phẩm gọi là ‘trung đường’. Tóm lại, đây là chức quan văn, nhất phẩm.
(8) <Hán việt> Thính qua thái cúc đông li hạ, du nhiên kiến nam sơn.
<Dịch nghĩa> Từng nghe hái cúc dưới giậu đông, nhàn nhã ngắm núi Nam.
(9) Đào Uyên Minh (365 – 427): nhà thơ nổi tiếng đời Đông Tấn với giai đoạn “Ngũ hồ thập lục quốc”.
(10) Túy nhi hậu quy: say mới về
(11) <Hán việt> Táp táp tây phong mãn viện tài, nhụy hàn hương lãnh điệp nan lai. Tha niên ngã nhược vi Thanh Đế, báo dữ đào hoa nhất xứ khai.
<Dịch thơ> Vi vút đầy vườn thổi gió tây
Nhụy rầu hương lạnh bướm khôn bay
Nếu xuân năm tới ta làm chúa
Truyền với hoa đào nở cả đây
(12) Hoàng Sào: người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa nông dân cuối đời Đường.
(13) <Hán việt>: Thu cúc hữu giai sắc, ấp lộ chuyết (đốt) kì anh. Phiếm thử vong ưu vật, viễn ngã di thế tình. Nhất thương tuy độc tiến, bôi tận hồ tự khuynh. Nhật nhập quần động tức, quy điểu xu lâm minh. Tiểu ngạo đông hiên hạ, liêu phục/phúc đắc thử sinh.
(14) <Hán việt> Khả thán đông li cúc, kinh sơ diệp thả vi. Tuy ngôn dị lan huệ, diệc tự hữu phương phi. Vị phiến doanh tôn tửu, đồ triêm thanh lộ huy. Đương vinh quân bất thái, phiêu lạc dục hà y.
(15) Thủ Phụ Đại Học Sĩ: chức quan đứng đầu Nội các.
Trương Đình Ngọc (1672 – 1755), tự Hoành Thần, hiệu Nghiên Trai, quê An Huy – Đồng Thành, Thanh triều Bảo Hòa điện Đại học sĩ, quân cơ đại thần, thái bảo (thầy dạy hoặc người phụ giúp hoàng tử), nguyên lão 3 triều, làm quan 50 năm.
_________________
Nơi cúc hoa đang kiêu hãnh đua nở này chính là ngự hoa viên Thanh triều.
Trời thu. Cao vời vợi. Xanh thăm thẳm. Không gợn mây. Không khí mát mẻ trong lành khiến tâm trạng con người như cũng vui vẻ sảng khoái hơn. Lúc này, Ái Tân Giác La – Huyền Diệp (3) đang dạo bước trong vườn, ngắm nhìn những bông hoa muôn sắc nghìn thái, miệng ngâm:
“Thường cửu nguyệt cửu nhật xuất trạch biên cúc tùng trung tọa, cửu chi, mãn thủ bả cúc. Hốt Trị Hoằng tống tửu chí, tức tiện tựu chước, túy nhi hậu quy.” (4)
Đại nội tổng quản (5) Lý Đức Toàn, theo hầu phía sau, thấy Khang Hy ngâm thơ, đoán biết tâm trạng chủ nhân chắc hẳn không tồi nên cất tiếng nói: “Hiếm khi Vạn Tuế Gia (6) có hứng ngâm thơ, tiếc thay nô tài học vấn hạn hẹp, nếu như trung đường (7) có ở đây, nhất định có thể ngâm vài câu giúp vui Vạn Tuế.”
Khang Hy cười nói: “Theo hầu trẫm lâu rồi mà chẳng chút tiến bộ! Đây nào phải thơ trẫm. Có nghe “Thính qua thái cúc đông li hạ, du nhiên kiến nam sơn” (8) chứ?”
“Câu này nô tài biết! Của Đào Uyên Minh (9). “ Lý Đức Toàn cũng có đọc qua vài trang sách.
Gần đây Khang Hy long thể không tốt, lại gặp phải quá nhiều chuyện phiền não, thường xuyên không có chút tinh thần, hiếm có khi nào được vui vẻ như hôm nay, Lý Đức Toàn kiếm chuyện nói: “Vạn Tuế Gia, hoa cúc năm nay nở đẹp hơn năm ngoái!”
Khang Hy chỉ gật đầu, không đáp.
Lý Đức Toàn liếc thấy Khang Hy không có vẻ gì phật lòng, lại nói: “Vạn Tuế Gia, nô tài có ý này, không biết có nên nói?”
“Nói.”
“Nô tài trộm nghĩ, hoa nở đẹp thế này nên có nhiều người cùng thưởng thức, cũng tiện hầu Vạn Tuế Gia ngâm thơ, túy nhi hậu quy (10)!”
Nghe Lý Đức Toàn nói thế, Khang Hy mỉm cười, “Túy nhi hậu quy!”. Đột nhiên dừng bước, nhìn Lý Đức Toàn, nói: “Có điều… ý này của ngươi không tồi, trẫm cũng đang buồn bực trong lòng… uhm… việc này giao ngươi sắp xếp!”
Vạn Tuế Gia mời quần thần uống rượu ngắm hoa, phàm đại đa số quan chức kinh thành đều có cơ hội tham dự, một số khác chức vị không cao càng cảm thấy muôn phần vinh dự.
Yến tiệc chiều mới bắt đầu nhưng đám quan chức đó sớm đã có mặt đông đủ. Hoàng đế thiết tiệc, ai dám đến muộn! Không ai muốn đến muộn ấy chứ! Cả đám tụ tập lại một chỗ, quen biết thì hô huynh gọi đệ, chuyện trò vui vẻ; dù những người ngày thường ít qua lại, lúc này cũng gật đầu, chắp tay, vái chào, bắt chuyện cùng nhau.
Cuối cùng thì cũng đợi được đến lúc truyền gọi, quần thần đồng loạt chỉnh đốn lại y phục, theo đúng cấp bậc lần lượt bước vào ngự hoa viên.
Trong vườn, hàng chục chiếc bàn vuông nhỏ xếp thành hai dãy thẳng tắp; phía trước, ở chính giữa là một chiếc bàn lớn; trên mỗi bàn đều có bày đủ loại hoa quả tươi ngon, từng chậu cảnh từng chậu cảnh hoa cúc, trắng, vàng, hồng, tím, đủ màu đủ sắc; hoặc tựa, hoặc nghiêng, hoặc vươn cao, hoặc cúi mình; như ca, như múa, như cười, như nói, tranh nhau đua nở, khoe sắc khoe hương.
Nhìn thấy các hoàng tử sớm đã ngồi ở đó, quần thần lập tức tiến lên trước yết kiến.
Tứ A Ca Dận Chân thường ngày vốn điềm đạm ít nói, chỉ khẽ gật đầu. Khác với Dận Chân, bát A Ca Dận Tự, dù quen biết hay không, đều nhiệt tình đáp lễ, thấy một vài vị quan chức vụ thấp, ăn mặc tương đối mỏng manh, còn đặc biệt quan tâm vài câu đại loại như chú ý giữ gìn sức khỏe…khiến bọn họ cảm động phát khóc.
Dận Chân lạnh lùng quan sát Dận Tự, bụng nghĩ: “Thật biết cách mua chuộc lòng người! Để xem xem nó có thể lung lạc được bao nhiêu người!”, chợt nhìn thấy Lý Đức Toàn dìu Khang Hy bước về phía mình, vội vàng đứng dậy.
Những người khác cũng đều nhìn thấy Khang Hy, lập tức trở về chỗ của mình, im lặng, cúi đầu thi lễ.
Khang Hy đến bên bàn lớn ngồi xuống, Lý Đức Toàn đứng hầu bên cạnh, bên kia còn có một thanh niên mặc trang phục thị vệ, khoảng 30 tuổi, mày đậm, mắt long lanh có thần, sống mũi cao, môi hơi mỏng nam tính, da sạm nắng, vóc người, dùng cách nói của chúng ta bây giờ, tầm 1m76. ‘Chàng’ vừa xuất hiện, lập tức thu hút ánh mắt ngưỡng mộ của toàn bộ đám cung nữ! Vài cô tự thấy mình có chút nhan sắc, bạo dạn hướng về phía ‘chàng’ liếc mắt đưa tình, ‘truyền điện’ tới tấp, tiếc thay ‘chàng’ như không hề nhìn thấy, vẻ mặt lạnh nhạt chẳng biểu hiện chút cảm xúc. Vị này họ Na Lan, tên Đức Duật, con trai độc nhất của Cửu môn Đề đốc Ngạp Lan Hoằng. Đừng thấy anh ta còn trẻ mà coi thường, võ công No.một, được tôn vinh Đại nội đệ nhất cao thủ, hiện là Tổng lĩnh hoàng cung thị vệ.
Sau khi yên vị, Khang Hy vẫy tay ra hiệu, nói: “Ngồi cả đi, giờ không phải lúc thiết triều, thoải mái chút, không cần quá chú trọng lễ tiết.” Đợi quần thần về hết chỗ, Khang Hy lại nói: “Trẫm rỗi rãi thấy trong vườn hoa cúc đua nở, nghĩ gần đây cũng không có việc gì cấp bách, bèn vời các khanh đến thưởng rượu ngắm hoa, cùng vui vẻ thoải mái một bữa. Ai… đừng ngây ra thế chứ, uống rượu, ngâm thơ, có không khí chút coi!”
Dận Chân vội tiếp lời: “Hoàng A Mã, nhi thần mạn phép mở đầu.” Nói xong liền ngâm: “Táp táp tây phong mãn viện tài, nhụy hàn hương lãnh điệp nan lai. Tha niên ngã nhược vi Thanh Đế, báo dữ đào hoa nhất xứ khai.” (11)
“‘Đề cúc hoa’ của Hoàng Sào (12).” Khang Hy gật đầu.
Mấy câu thơ rất bình thường, có lúc, vào tai người khác, liền trở nên… khác thường, Dận Chân vừa dứt lời, Cửu A Ca liền: “Tha niên ngã nhược vi Thanh – Đế, tứ ca thật biết chọn thơ!”
“Lão cửu, ý gì thế hả?” Dận Chân nén giận hỏi.
Khang Hy cũng hiểu ra, khẽ nhíu mày.
“Cửu đệ, mới nhấp có vài chén đã say rồi! Đệ xem, thơ cụ Tao có câu: Thu cúc hữu giai sắc, ấp lộ chuyết (đốt) kì anh. Phiếm thử vong ưu vật, viễn ngã di thế tình. Nhất thương tuy độc tiến, bôi tận hồ tự khuynh. Nhật nhập quần động tức, quy điểu xu lâm minh. Tiểu ngạo đông hiên hạ, liêu phục đắc thử sinh (13).” Bát A Ca khuyên.
“Đệ đã uống đâu, sao say được, đệ nào có phúc như cụ Tao, hưởng thụ cuộc sống nhàn nhã thảnh thơi như thế, ai! Khả thán đông li cúc, kinh sơ diệp thả vi. Tuy ngôn dị lan huệ, diệc tự hữu phương phi. Vị phiến doanh tôn tửu, đồ triêm thanh lộ huy. Đương vinh quân bất thái, phiêu lạc dục hà y (14).” Cửu A Ca Dận Đường thừa biết Dận Tự muốn hòa giải, nhưng vẫn vờ như không hay.
Thơ ca vốn là ‘bài tập bắt buộc’ từ nhỏ, sớm đã thuộc nằm lòng, Dận Chân lập tức tiếp lời: “‘Cảm ngộ’ của Lí Bạch, cửu đệ ngâm bài này, không lẽ đệ cũng buồn bực bất đắc chí?”
Vẻ mặt Khang Hy lúc này không còn mấy vui vẻ, liếc nhìn một vòng đám ‘quý tử’, nói: “Muốn cãi lộn ra ngoài cãi, đừng có ở đây làm người khác mất hứng!”
Biết làm Khang Hy mất vui, bọn họ lập tức đứng dậy tạ lỗi: “Nhi thần không dám.”
‘Biến cố’ đó khiến không khí buổi tiệc ‘hạ nhiệt’ nhanh chóng, quần thần chỉ biết nhìn nhau, không dám ho he lấy một tiếng.
Thấy các vị ‘ái khanh’ đồng loạt… cắm đầu vào cốc rượu của mình, Khang Hy không khỏi cụt hứng: “Hừ, sao không nói gì cả thế? Trẫm kêu các khanh đến thưởng cúc là để thư giãn, thay đổi không khí, quân thần cùng chung vui. Các khanh mắt to nhìn mắt nhỏ, mắt nhỏ nhìn mắt to có gì hay, đừng chỉ biết ngâm vịnh thơ cổ như thế, ai đó làm một bài coi? Không biết làm thơ thì kể chuyện cười cũng được.” Chỉ vào Thủ Phụ Đại Học Sĩ Trương Đình Ngọc (15), “Hoành Thần, khanh mở đầu đi, kể một chuyện cười trẫm nghe xem.”
Trương Đình Ngọc đứng dậy nói: “Bẩm hoàng thượng, thần xin phép làm thơ thì hơn!”
Khang Hy lắc đầu, “Hôm nay trẫm không muốn nghe khanh đoc thơ, chỉ muốn nghe khanh kể chuyện.”
Trương Đình Ngọc hơi do dự, “Điều này… để thần nghĩ đã.” Nói xong liền ngồi xuống, tự rót rượu vào chén của mình, nhấp một ngụm, thầm nghĩ, “Kể chuyện cười phải khiến hoàng thượng thấy đáng cười, bất ngờ thế này, thật không sao nghĩ ra!” Ông ta ngồi đó vắt óc suy nghĩ hoài vẫn không ra, vô tình ngẩng đầu nhìn lên, nét mặt lập tức từ vẻ nghĩ ngợi chuyển thành kinh ngạc.
Từ trong không trung, một điểm đen nhỏ xíu đang rơi xuống…
Chớp mắt, điểm đen đó càng ngày càng lớn dần… cuối cùng rơi thẳng xuống bàn đối diện bàn của Trương Đình Ngọc, chỉ chếch có một chút, khiến Dận Chân đang ngồi ở đó nhảy dựng lên, vội vội vàng vàng né qua một bên.
Cung nữ, thái giám bị sự cố bất ngờ này dọa cho la hét ầm ĩ, tháo chạy tứ tán.
Na Lan Đức Duật cũng không khỏi ngây ra, nhưng anh nhanh chóng định thần lại, chạy đến ‘xem xét hiện trường’.
Quần thần đồng loạt đứng dậy, tò mò ngóng cổ ‘dòm’ xem vật thể ‘rơi’ không xác định đó là cái gì.
Chỉ nghe thấy một tiếng nói: “Aiyaya… đau chết được!”
“Ý, biết nói kìa, là người… người sao lại rơi từ trên trời xuống được?” Mọi người thì thầm bàn tán.
Na Lan Đức Duật cũng đưa mắt quan sát ‘con người’ đang ngồi dưới đất, “Trời! Mình chưa bao giờ nhìn thấy cô nào thê thảm như cô này!”
Cuối cùng thì cô gái đó trông thê thảm đến mức nào? Mái tóc dài rối tung rối mù, khuôn mặt dính đầy đồ ăn, nước quả, xanh xanh đỏ đỏ… căn bản không cách nào nhìn rõ dung nhan của cô ra làm sao; quần áo thì… ống tay áo ngắn trên cả khuỷu tay, còn để lộ ra nửa bả vai, cánh tay cũng đen nhem nhẻm, bẩn thỉu khủng khiếp; ống quần chỉ vừa đến đầu gối, lộ ra cẳng chân, một cái vỏ chuối nằm vắt vẻo bên trên, mép ống quần rách te tua, rủ xuống từng sợi sợi, trên bắp đùi còn có hai lỗ thủng, toàn thân ‘nhuộm’ bảy sắc cầu vồng.
Cô gái thử động đậy tay chân: “May quá, chưa ngã gẫy cái nào.” Vừa đưa tay nhặt cọng rau dính trên mũi vừa lẩm bẩm: “Nơi quỷ quái gì thế này?” rồi một tay xoa xoa cái ‘bàn tọa’ đáng thương của mình, một tay chống đất đứng dậy: “Đau!”
Đột nhiên cô ta đứng im: một thanh kiếm sắc lạnh, sáng loáng đang chĩa thẳng vào ngực cô, thuận theo chiều dài thanh kiếm, ánh mắt cô nhìn thẳng vào người đứng đối diện. Cái nhìn này không khỏi khiến cô ngây người ra, ánh mắt như dán chặt vào khuôn mặt Na Lan Đức Duật không cách nào rời ra được, trong tim cảm xúc trào dâng, suýt nữa thì thốt ra hai tiếng “Tử Kiện!” nhưng môi cô chỉ hơi mấp máy, không thốt thành lời, “Không phải, đó không phải là Tử Kiện, Tử Kiện đã… đã không còn trên thế gian này nữa… Nhưng sao người đó lại giống Tử Kiện đến vậy, cứ như anh em sinh đôi ấy.”
Cô gái đứng ngây ra đó thầm nghĩ.
Nhưng Na Lan Đức Duật lại hiểu nhầm, “Ai… đẹp trai cũng là cái tội!”
hai người nhìn qua nhìn lại hồi lâu, cuối cùng Na Lan Đức Duật bị ‘nghía’ cho… hết còn tự nhiên nổi, bụng nghĩ: “Vẫn chưa nhìn đủ sao trời!”, thế là anh khẽ ho khan vài tiếng.
Cô gái giờ mới chợt nhận ra nãy giờ mình cứ nhìn chằm chằm con cái nhà người ta, “Ah, sorry nghen, làm ảnh hưởng các anh quay phim. Đạo diễn của các anh đâu? Để tôi đến xin lỗi ông ta một tiếng.”
“Đạo… diễn?” Từ nhỏ đến lớn, Na Lan Đức Duật có từng nghe thấy từ ngữ này bao giờ đâu, mặt mày đần thối ra.
“Uh, không có đạo diễn sao quay phim? Đừng nói với tôi anh không biết đạo diễn là ai nhé!”
Na Lan Đức Duật cau mày nói: “Chẳng hiểu cô đang nói gì hết. Cô là ai? Âm mưu gì ở đây?”
Cô gái bị hỏi ngớ người ra: “Làm gì căng dzữ dzậy, tôi có cố ý đâu.”
“Nói! Nếu không, không khách sáo.” Na Lan Đức Duật lạnh như băng.
Cô gái cũng bắt đầu cảm thấy khó chịu: “Âm mưu gì chứ? Có phải tôi thích đến đây đâu! Ông trời quẳng tôi xuống đây, tôi làm gì được?! Đến lượt anh trả lời – ai là đạo diễn?”
“Ai là đạo diễn? Đạo diễn là cái gì?” Vô cùng bực mình với câu trả lời chẳng khớp chút nào với câu hỏi của cô ta.
Cô gái đăm đăm nhìn Na Lan, “Ngất trên cành quất! Sao đạo diễn lại đi chọn người đầu đất như anh làm diễn viên nhỉ? Thế này chẳng phải là tôi cũng có thể đóng vai nữ chính! Thôi, cho qua, tìm đạo diễn khó gì chứ. Ê, chĩa thanh kiếm gỉ của anh ra chỗ khác, thật coi mình là thị vệ chắc!” Nói xong, dùng hai ngón tay kẹp chặt lưỡi kiếm định đẩy qua một bên nhưng thanh kiếm không hề nhúc nhích, tức mình, lại đẩy một cái thật mạnh, không cẩn thận làm dứt tay mình.
Nhìn máu chảy ra từ ngón tay mình, cô gái không khỏi ngơ ra. Vội đưa ngón tay lên miệng, mút hết máu, hét thẳng vào mặt Na Lan Đức Duật, “Mấy người…tổ làm phim gì chứ! Diễn viên không biết đạo diễn là ai!! Phụ trách đạo cụ lại đem kiếm thật cho diễn viên dùng!!! Chết người như chơi à nha!!!!”
Na Lan Đức Duật vẫn giữ nguyên tư thế ban đầu, “Đương nhiên là kiếm thật, dù có là giả, cũng đừng hòng nhích được phân nào, cô nghĩ thị vệ bọn tôi ăn chay sống chắc?”
Cô gái trợn tròn mắt, “Anh là thị… vệ? Đồ thật?”
Na Lan Đức Duật không đáp lời, trái lại, khẽ mỉm cười. Nụ cười của anh khiến đám cung nữ đứng quanh đó hồn xiêu phách lạc.
Cô gái chẳng chút quan tâm nụ cười của Na Lan mê hồn đến mức nào, chỉ cúi đầu nghĩ ngợi, “Chả nhẽ đây không phải làng điện ảnh?” Quay đầu nhìn xung quanh, “AAAHHHHH!!!!!!!!! Không có máy quay phim!” Nhìn thật kỹ trang phục của đám đông lần nữa, không khỏi thầm kêu khổ, “Thôi rồi, xem ra mình đi ngược thời gian quay về triều Thanh thật rồi.”
Thấy mọi người đều nhìn mình bằng ánh mắt hiếu kỳ, cô gái trợn mắt nhìn lại: “Nhìn gì mà nhìn, chưa thấy mỹ nhân bao giờ hả?”
Thường ngày vốn điềm đạm như Na Lan Đức Duật, lúc này cũng không khỏi bật cười: “Cô? Mỹ nhân? Có mỹ nhân nào trông bẩn thỉu như cô thế này không?”
“Xí, đó là do anh không có con mắt thẩm mỹ, không biết thưởng thức cái đẹp.” Cô gái cũng không chịu thiệt, lập tức phản bác.
Na Lan Đức Duật giấu đi nụ cười: “Tôi cũng không cần biết thưởng thức vẻ đẹp của cô. Tôi chỉ cần cô nói rõ tên tuổi? nhà ở đâu? đến đây vì mục đích gì?”
“Anh nói anh là ai trước đã!”
“Ngự tiền thị vệ thống lãnh Na Lan Đức Duật.” Na Lan cũng thật thà.
Cô gái nhấn mạnh từng chữ một: “Nạp, Lan, Đức, Duật, phiền anh chĩa kiếm ra chỗ khác, có được không?”
Na Lan Đức Duật vẫn đứng im.
Cất cao giọng: “Chĩa ra chỗ khác, anh trông tôi giống người biết võ?!”
Na Lan Đức Duật hơi do dự, thu kiếm về bao.
“Ê, đây là triều Thanh thật hả?” Cô gái hỏi.
“Tôi không tên ‘Ê’.”
“Biết rồi. Nạp, Lan, Đức, Duật! Sao cha mẹ anh lại đặt cho anh cái tên phức tạp thế này nhỉ? Gọi chẳng thuận miệng chút nào!”
Na Lan Đức Duật chẳng mấy vui vẻ nói: “Tôi họ Na Lan.”
“Tôi cũng đâu ngu đến mức nghĩ anh họ Na!” Cô gái cười nói, “Ê, anh vẫn chưa trả lời câu hỏi của tôi.”
“Sao trên đời này lại có một cô gái như thế này, mở miệng ‘ê’, khép miệng ‘ê’, chẳng chút gia giáo.” Na Lan Đức Duật nghĩ, nhưng vẫn trả lời cô gái, “Không sai, đây là Ngự hoa viên của Tử Cấm Thành.”
Cô gái hướng về phía anh khẽ phẩy tay.
Na Lan Đức Duật không hiểu, hỏi: “Gì?”
“Nhích ra một chút, đừng cản tầm nhìn của tôi. Anh thật không chỉ ngốc bình thường.” Cô gái lại giễu Na Lan một câu.
Na Lan Đức Duật cau mày nhưng vẫn nhích qua một bên.
Cô gái chỉ Khang Hy, “Ông ta là vua hả?”
“Đúng!” Na Lan Đức Duật đáp một cách cung kính.
“Hóa ra hoàng đế trong đời thực và trong phim chẳng khác nhau là mấy!” Cô gái nghiêng đầu nhìn Khang Hy.
—————
Chú thích:
*Chân mệnh thiên tử, hay còn gọi bạch mã hoàng tử (prince of charming): người yêu.
(1) Dìu dịu (mùi hương), thanh cao (khí chất) tự hồn hoa.
(2) Đại diện cho phong thái quân tử phẩm cách cao thượng, tiết tháo kiên trinh, người người tôn kính ngưỡng mộ.
(3) Ái Tân Giác La – Huyền Diệp: đây là tên đầy đủ của Khang Hy.
(4) <Hán việt> Thường cửu nguyệt cửu nhật xuất trạch biên cúc tùng trung tọa, cửu chi, mãn thủ bả cúc. Hốt Trị Hoằng tống tửu chí, tức tiện tựu chước, túy nhi hậu quy.
<Dịch nghĩa> Thưởng Tết Trùng Cửu ra cạnh nhà ngồi bên đám cúc, tay nắm đầy hoa. Chợt Trị Hoằng mang rượu đến, liền rót ngay, say mới về.
(5) Đại nội tổng quản: tổng quản thái giám, hầu cận bên cạnh Khang Hy.
(6) Vạn Tuế Gia: đây là một trong rất nhiều cách gọi Hoàng đế, sau này hẳn sẽ còn gặp nhiều cách khác nữa.
(7) Trung đường: đời Thanh, ‘đại học sĩ’ đứng đầu ‘nội các’, quan nhất phẩm gọi là ‘trung đường’. Tóm lại, đây là chức quan văn, nhất phẩm.
(8) <Hán việt> Thính qua thái cúc đông li hạ, du nhiên kiến nam sơn.
<Dịch nghĩa> Từng nghe hái cúc dưới giậu đông, nhàn nhã ngắm núi Nam.
(9) Đào Uyên Minh (365 – 427): nhà thơ nổi tiếng đời Đông Tấn với giai đoạn “Ngũ hồ thập lục quốc”.
(10) Túy nhi hậu quy: say mới về
(11) <Hán việt> Táp táp tây phong mãn viện tài, nhụy hàn hương lãnh điệp nan lai. Tha niên ngã nhược vi Thanh Đế, báo dữ đào hoa nhất xứ khai.
<Dịch thơ> Vi vút đầy vườn thổi gió tây
Nhụy rầu hương lạnh bướm khôn bay
Nếu xuân năm tới ta làm chúa
Truyền với hoa đào nở cả đây
(12) Hoàng Sào: người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa nông dân cuối đời Đường.
(13) <Hán việt>: Thu cúc hữu giai sắc, ấp lộ chuyết (đốt) kì anh. Phiếm thử vong ưu vật, viễn ngã di thế tình. Nhất thương tuy độc tiến, bôi tận hồ tự khuynh. Nhật nhập quần động tức, quy điểu xu lâm minh. Tiểu ngạo đông hiên hạ, liêu phục/phúc đắc thử sinh.
(14) <Hán việt> Khả thán đông li cúc, kinh sơ diệp thả vi. Tuy ngôn dị lan huệ, diệc tự hữu phương phi. Vị phiến doanh tôn tửu, đồ triêm thanh lộ huy. Đương vinh quân bất thái, phiêu lạc dục hà y.
(15) Thủ Phụ Đại Học Sĩ: chức quan đứng đầu Nội các.
Trương Đình Ngọc (1672 – 1755), tự Hoành Thần, hiệu Nghiên Trai, quê An Huy – Đồng Thành, Thanh triều Bảo Hòa điện Đại học sĩ, quân cơ đại thần, thái bảo (thầy dạy hoặc người phụ giúp hoàng tử), nguyên lão 3 triều, làm quan 50 năm.
_________________
