Khi tôi lách mình lại vào trong phòng, người phụ nữ đang đung đưa mình trên kệ sách và dán mắt vào một cuốn sách trên tay. Cô có vẻ hơi hoảng hốt vì sự xuất hiện đột ngột của tôi, nhưng nhanh chóng bình tĩnh lại khi nhận ra đó chẳng phải ai lạ lẫm.
"A! Anh về sớm!" Đôi mắt cô sáng lên. "Trời còn chưa trở tối nữa."
Nụ cười rộng ngoác của cô ta khiến tôi cảm tưởng như như cô sẽ nhảy cẫng lên và tíu tít xung quanh tôi như một con chim sẻ nâu. Tôi khá chắc là tôi biết cô ấy đang nghĩ gì, và điều đó khiến tôi không dám báo tin xấu cho cô. Nhưng sớm muộn gì tôi cũng phải làm vậy thôi.
"Tôi không tìm thấy chiếc nhẫn của cô." Tôi cố tình lược đi, không nhắc tới chuyện kẻ khác đã lấy nó đi rồi.
"Ồ.." Đôi mắt cô rủ xuống.
Thế là hết vui ngay.
Tôi nhún vai. "Nó có quan trọng với cô không?"
"Rất quan trọng."
"Cô có thể sống mà không có nó không?"
"Thật bất hạnh làm sao, nhưng cũng không phải là tuyệt đối không thể.." Cô cứ thở dài liên hồi.
"Chà, vậy thì nó không quan trọng đến thế, phải không?" Ý nghĩ về việc khiến cô ta bật khóc thoáng qua đầu tôi, và tôi nhanh chóng sửa sai, "Này, điều đó không có nghĩa là tôi sẽ ngừng cố gắng, được chứ? Nhưng tôi cần cô nói với tôi một điều."
"Dạ?"
"Cô biết về cái két đó, phải không?" Tôi cố gắng hết sức để giữ một cái lườm nghiêm trọng.
"C-cái gì cơ?" Cô lắp bắp, tay che miệng. Chừng đó là quá đủ để tự tố cáo mình. "Cái két ư? V-vâng. Em biết két là cái gì. Em biết cách dùng chúng."
"Thật sao?" Tôi nhướng mày. "Chỉ vậy thôi sao? Cô không còn gì để nói với tôi à?"
"Em đã nói với anh mọi thứ rồi."
"Tôi không biết cô không biết điều gì, bởi vì cô cứ làm như mình chả biết gì mấy."
"Xin lỗi vì chẳng biết gì mấy!" Cô cau mày, khuôn mặt như muốn nói 'tôi chịu đựng đủ rồi đấy' "Hãy nói cho em biết điều em cần biết thay vì cứ nói rằng em không biết gì!"
"Ồ. Đanh đá đấy. Tôi không có ý gì đâu." Tôi còn chẳng nói mấy cái điều mà cô ta hàm ý!
"Anh cứ nói vậy, nhưng một lúc nữa anh sẽ lại tìm cách chế nhạo em, đúng không?"
Sự bạo dạn của cô ta thật đáng ngờ. Cô ta đang cố tình đánh lạc hướng tôi sao?
"Làm ơn hãy tập trung vào câu hỏi của tôi. Cô biết hay không biết về chiếc két đó?"
Cô quay mặt đi. "Có thể.."
"Tuyệt vời. Họ nói với tôi rằng mấy người thường giữ các vật có giá trị bên trong két sắt, nhưng tôi không biết họ là họ giấu cả phụ nữ đấy!"
"Em không nói rằng em đã ở trong cái két đó!" Cô nhăn mũi.
"Ha! Thế là cô có biết về nó!" Tôi vung tay lên không trung, "Thế nó đến từ đâu?"
"E-em sẽ nói với anh nếu anh có thể tìm thấy chiếc nhẫn của em! Chúng ta đã có một thỏa thuận mà!"
Bây giờ, đến lượt tôi thở dài. "Rồi, sao cũng được. Cũng đâu phải tôi muốn biết hay gì đâu."
Bầu không khí giữa chúng tôi không được dễ chịu lắm. Nếu không phải bọn tôi cũng có chút thân thiện với nhau thì tôi đã nện cho cô ta một trận để cô ta nôn mấy điều cô giấu ra rồi. Nhưng nghĩ kĩ lại thì kể cả tôi có biết sự thật thì cái két kia cũng không biến mất, và tôi đủ khôn để biết chưa nên vì chuyện này mà làm hỏng mối quan hệ bọn tôi vừa xác lập. Tôi vẫn còn cả đống điều để hỏi, nhất là về khả năng chiếc nhẫn của cô ta có thể là vũ khí hủy diệt hàng loạt, nhưng bây giờ chưa phải lúc. Khi tôi đứng ở vị trí thương thảo tốt hơn, chẳng hạn như khi tôi thực sự kiếm được chiếc nhẫn đó, tôi có thể bắt cô ta nói ra sự thật dễ dàng hơn nhiều.
Tôi dựa lưng vào tường, cố gắng tập trung vào việc lau tuyết khỏi khẩu súng trường của mình. Cô ấy cũng giả vờ bận rộn; đôi mắt cô lại dán chặt vào một quyển sách. Cô ta trông có vẻ bực tức (dù chẳng có lí do chính đáng gì), nhưng ít ra cô ta cũng không kiếm chuyện cãi nhau.
Sau một lúc lâu, tôi mới dạm hỏi, "Thế nào? Đọc vui vẻ chứ?"
"Em không định đọc nữa," Cô trả lời. "Trời tối quá rồi." Đoán từ giọng của cô thì có vẻ cô cũng không còn thái độ nữa.
"Đừng có nói dối. Cái thứ đấy chán bỏ mẹ đi được."
"Cũng đâu phải vậy. Alexei, em hỏi anh một điều được không?"
"Hỏi đi."
"Tại sao Bang Sakha lại tuyên bố độc lập khi đáng lẽ họ sẽ nhận được một khoản trợ cấp lớn nếu họ vẫn là một quốc gia chư hầu của Cộng hòa?"
Tôi đã định phớt lờ câu hỏi của cô ta, nhưng cô trông như thể có thể chết đi được vì thất vọng. Vì vậy, tôi bắt đầu nói, "Theo cách tôi nhìn nhận, tất cả chỉ là một trò chơi chính trị thôi. Nếu cô đọc tiếp, cô sẽ được biết là nhiều quốc gia khác cũng công khai thách thức Cộng hòa Moskva ngay sau đó. Như phản ứng dây chuyền ấy, cô hiểu ý tôi chứ? Bang Sakha và năm bang khác tuyên bố độc lập năm 1932. Yanamo-Nenets và bảy bang khác thì năm 1933. Cộng hòa Komi, 1936. Và chỗ này này-" Tôi chỉ xuống đất "-Bang Tatarstan, 1937. Có một bản đồ nhỏ ở cuối cuốn sách giúp cô có thể hình dung vị trí của các bang vào năm 1967 đấy. Nhiều bang trong số đó giờ đã biến mất từ lâu vì hợp nhất lại với Cộng hòa. Cái nghề làm bản đồ trong thời đại ngày nay khổ thật đấy; anh hoàn thành bản đồ của mình rồi, bùm một phát, Cộng hòa Komi giờ chỉ còn là một tòa tháp tro tàn."
Cô nhăn mũi, "Anh thật xấu tính. Em đoán đó là lý do vì sao anh không được lòng mọi người."
Tôi thở dài. "Tôi biết tôi đã làm cô thất vọng, nhưng cô không cần phải nặc nô đến thế, cô biết không? Tôi biết tôi đã không mang chiếc nhẫn trở lại, nhưng tôi đã mang theo được thứ này còn hữu dụng hơn này."
Cô nàng rướn người về gần tôi hơn trong sự tò mò, điều mà tôi đã dự đoán trước.
"Tôi cho rằng cô đang muốn biết về chiếc bao tải trên tay tôi." Tôi vỗ chiếc bao.
"Đúng là vậy. Trong đó có gì vậy?"
Tôi mỉm cười. "Sao cô không tự xem lấy nhỉ?" Tôi tìm chỗ để ngồi. "Đừng có ngó nghiêng vậy, muốn nhìn thì xuống hẳn đây mà nhìn."
Sau khi cô nàng đi xuống, tôi bắt đầu lấy những thứ ra khỏi những chiếc bao, vừa lôi chúng ra vừa lẩm bẩm. "Lũ lính gác khốn nạn, nếu không phải vì lũ đó thì tôi đã lấy được nhiều hơn rồi.."
"Họ làm sao cơ?"
"Chẳng sao cả. Tôi muốn có thêm một vài ổ bánh, nhưng sau đó lính canh bỗng dưng đến, và điều đó về cơ bản có nghĩa là 'cút'."
"Anh có hỏi họ một cách lịch sự không?" Khuôn mặt cô trông vô cùng ngố khi cô hỏi câu đó.
"Có. Bọn họ bảo 'cút'."
"Chẳng phải anh đã nói rằng anh chỉ được phát một chiếc mỗi ngày sao?"
"Phải."
"Và bốn ổ thì không phải một ổ."
"Cảm ơn. Tôi cũng biết đếm."
"Thế thì anh sẽ biết bốn ổ bánh mì không phải là một ổ bánh! Họ không cho anh thêm bánh vì anh đã quá tham lam đấy."
"Này. Cô không hiểu, phải không?"
"Hiểu điều gì? Sao mà anh kiếm được nhiều vậy?"
Khuôn mặt đờ đẫn của cô nói rằng cô không hiểu rằng tôi đã ăn trộm chúng. Thôi thì không hiểu là tốt nhất.
"Chúng tôi ăn mừng nỗ lực chống trả thành công. Mỗi người được một bọc. Tôi định xin thêm một bọc nữa, nhưng như thế đúng là tham thật." Tôi cầm một miếng bánh và dí vào trước mặt cô ta "Giờ bỏ quyển sách xuống và bắt đầu gặm đi. Nó không nóng hổi và béo ngậy đâu, nhưng vẫn là đồ ăn."
"Không vấn đề gì đâu." Cô cúi người khi lấy bánh mì. Tôi không biết tại sao cô làm thế. "Chúng có độc không?"
"Hả?"
"Em nhớ lần đầu tiên anh đưa bánh mì cho em. Khả năng bánh mì bị nhiễm độc chưa bao giờ hiện ra trong đầu em cho tới khi anh nhắc nhở em vậy. Ở đây người ta thường bỏ thuốc độc vào bánh mì đến nỗi anh phải cảnh báo em sao?"
"Không. Chỉ là cô dường như không tin tưởng tôi chút nào."
"Anh thử một miếng trước xem bao tải này có tẩm độc hay không xem."
Tôi gầm gừ. "Cô nói thật sao?" Tôi lấy một ổ bánh mì và cắn một miếng. "Vui chưa?"
"Chỉ là em trêu ghẹo anh thôi."
"Hài hước thật đấy." Tôi cắn một miếng nữa. "Tôi vẫn chưa chết. Tới lượt cô."
Cô cười trong im lặng. Chúng tôi ngồi lại gần nhau hơn, cho đến khi chỉ còn cách nhau một gang, và bắt đầu ăn.
"A! Anh về sớm!" Đôi mắt cô sáng lên. "Trời còn chưa trở tối nữa."
Nụ cười rộng ngoác của cô ta khiến tôi cảm tưởng như như cô sẽ nhảy cẫng lên và tíu tít xung quanh tôi như một con chim sẻ nâu. Tôi khá chắc là tôi biết cô ấy đang nghĩ gì, và điều đó khiến tôi không dám báo tin xấu cho cô. Nhưng sớm muộn gì tôi cũng phải làm vậy thôi.
"Tôi không tìm thấy chiếc nhẫn của cô." Tôi cố tình lược đi, không nhắc tới chuyện kẻ khác đã lấy nó đi rồi.
"Ồ.." Đôi mắt cô rủ xuống.
Thế là hết vui ngay.
Tôi nhún vai. "Nó có quan trọng với cô không?"
"Rất quan trọng."
"Cô có thể sống mà không có nó không?"
"Thật bất hạnh làm sao, nhưng cũng không phải là tuyệt đối không thể.." Cô cứ thở dài liên hồi.
"Chà, vậy thì nó không quan trọng đến thế, phải không?" Ý nghĩ về việc khiến cô ta bật khóc thoáng qua đầu tôi, và tôi nhanh chóng sửa sai, "Này, điều đó không có nghĩa là tôi sẽ ngừng cố gắng, được chứ? Nhưng tôi cần cô nói với tôi một điều."
"Dạ?"
"Cô biết về cái két đó, phải không?" Tôi cố gắng hết sức để giữ một cái lườm nghiêm trọng.
"C-cái gì cơ?" Cô lắp bắp, tay che miệng. Chừng đó là quá đủ để tự tố cáo mình. "Cái két ư? V-vâng. Em biết két là cái gì. Em biết cách dùng chúng."
"Thật sao?" Tôi nhướng mày. "Chỉ vậy thôi sao? Cô không còn gì để nói với tôi à?"
"Em đã nói với anh mọi thứ rồi."
"Tôi không biết cô không biết điều gì, bởi vì cô cứ làm như mình chả biết gì mấy."
"Xin lỗi vì chẳng biết gì mấy!" Cô cau mày, khuôn mặt như muốn nói 'tôi chịu đựng đủ rồi đấy' "Hãy nói cho em biết điều em cần biết thay vì cứ nói rằng em không biết gì!"
"Ồ. Đanh đá đấy. Tôi không có ý gì đâu." Tôi còn chẳng nói mấy cái điều mà cô ta hàm ý!
"Anh cứ nói vậy, nhưng một lúc nữa anh sẽ lại tìm cách chế nhạo em, đúng không?"
Sự bạo dạn của cô ta thật đáng ngờ. Cô ta đang cố tình đánh lạc hướng tôi sao?
"Làm ơn hãy tập trung vào câu hỏi của tôi. Cô biết hay không biết về chiếc két đó?"
Cô quay mặt đi. "Có thể.."
"Tuyệt vời. Họ nói với tôi rằng mấy người thường giữ các vật có giá trị bên trong két sắt, nhưng tôi không biết họ là họ giấu cả phụ nữ đấy!"
"Em không nói rằng em đã ở trong cái két đó!" Cô nhăn mũi.
"Ha! Thế là cô có biết về nó!" Tôi vung tay lên không trung, "Thế nó đến từ đâu?"
"E-em sẽ nói với anh nếu anh có thể tìm thấy chiếc nhẫn của em! Chúng ta đã có một thỏa thuận mà!"
Bây giờ, đến lượt tôi thở dài. "Rồi, sao cũng được. Cũng đâu phải tôi muốn biết hay gì đâu."
Bầu không khí giữa chúng tôi không được dễ chịu lắm. Nếu không phải bọn tôi cũng có chút thân thiện với nhau thì tôi đã nện cho cô ta một trận để cô ta nôn mấy điều cô giấu ra rồi. Nhưng nghĩ kĩ lại thì kể cả tôi có biết sự thật thì cái két kia cũng không biến mất, và tôi đủ khôn để biết chưa nên vì chuyện này mà làm hỏng mối quan hệ bọn tôi vừa xác lập. Tôi vẫn còn cả đống điều để hỏi, nhất là về khả năng chiếc nhẫn của cô ta có thể là vũ khí hủy diệt hàng loạt, nhưng bây giờ chưa phải lúc. Khi tôi đứng ở vị trí thương thảo tốt hơn, chẳng hạn như khi tôi thực sự kiếm được chiếc nhẫn đó, tôi có thể bắt cô ta nói ra sự thật dễ dàng hơn nhiều.
Tôi dựa lưng vào tường, cố gắng tập trung vào việc lau tuyết khỏi khẩu súng trường của mình. Cô ấy cũng giả vờ bận rộn; đôi mắt cô lại dán chặt vào một quyển sách. Cô ta trông có vẻ bực tức (dù chẳng có lí do chính đáng gì), nhưng ít ra cô ta cũng không kiếm chuyện cãi nhau.
Sau một lúc lâu, tôi mới dạm hỏi, "Thế nào? Đọc vui vẻ chứ?"
"Em không định đọc nữa," Cô trả lời. "Trời tối quá rồi." Đoán từ giọng của cô thì có vẻ cô cũng không còn thái độ nữa.
"Đừng có nói dối. Cái thứ đấy chán bỏ mẹ đi được."
"Cũng đâu phải vậy. Alexei, em hỏi anh một điều được không?"
"Hỏi đi."
"Tại sao Bang Sakha lại tuyên bố độc lập khi đáng lẽ họ sẽ nhận được một khoản trợ cấp lớn nếu họ vẫn là một quốc gia chư hầu của Cộng hòa?"
Tôi đã định phớt lờ câu hỏi của cô ta, nhưng cô trông như thể có thể chết đi được vì thất vọng. Vì vậy, tôi bắt đầu nói, "Theo cách tôi nhìn nhận, tất cả chỉ là một trò chơi chính trị thôi. Nếu cô đọc tiếp, cô sẽ được biết là nhiều quốc gia khác cũng công khai thách thức Cộng hòa Moskva ngay sau đó. Như phản ứng dây chuyền ấy, cô hiểu ý tôi chứ? Bang Sakha và năm bang khác tuyên bố độc lập năm 1932. Yanamo-Nenets và bảy bang khác thì năm 1933. Cộng hòa Komi, 1936. Và chỗ này này-" Tôi chỉ xuống đất "-Bang Tatarstan, 1937. Có một bản đồ nhỏ ở cuối cuốn sách giúp cô có thể hình dung vị trí của các bang vào năm 1967 đấy. Nhiều bang trong số đó giờ đã biến mất từ lâu vì hợp nhất lại với Cộng hòa. Cái nghề làm bản đồ trong thời đại ngày nay khổ thật đấy; anh hoàn thành bản đồ của mình rồi, bùm một phát, Cộng hòa Komi giờ chỉ còn là một tòa tháp tro tàn."
Cô nhăn mũi, "Anh thật xấu tính. Em đoán đó là lý do vì sao anh không được lòng mọi người."
Tôi thở dài. "Tôi biết tôi đã làm cô thất vọng, nhưng cô không cần phải nặc nô đến thế, cô biết không? Tôi biết tôi đã không mang chiếc nhẫn trở lại, nhưng tôi đã mang theo được thứ này còn hữu dụng hơn này."
Cô nàng rướn người về gần tôi hơn trong sự tò mò, điều mà tôi đã dự đoán trước.
"Tôi cho rằng cô đang muốn biết về chiếc bao tải trên tay tôi." Tôi vỗ chiếc bao.
"Đúng là vậy. Trong đó có gì vậy?"
Tôi mỉm cười. "Sao cô không tự xem lấy nhỉ?" Tôi tìm chỗ để ngồi. "Đừng có ngó nghiêng vậy, muốn nhìn thì xuống hẳn đây mà nhìn."
Sau khi cô nàng đi xuống, tôi bắt đầu lấy những thứ ra khỏi những chiếc bao, vừa lôi chúng ra vừa lẩm bẩm. "Lũ lính gác khốn nạn, nếu không phải vì lũ đó thì tôi đã lấy được nhiều hơn rồi.."
"Họ làm sao cơ?"
"Chẳng sao cả. Tôi muốn có thêm một vài ổ bánh, nhưng sau đó lính canh bỗng dưng đến, và điều đó về cơ bản có nghĩa là 'cút'."
"Anh có hỏi họ một cách lịch sự không?" Khuôn mặt cô trông vô cùng ngố khi cô hỏi câu đó.
"Có. Bọn họ bảo 'cút'."
"Chẳng phải anh đã nói rằng anh chỉ được phát một chiếc mỗi ngày sao?"
"Phải."
"Và bốn ổ thì không phải một ổ."
"Cảm ơn. Tôi cũng biết đếm."
"Thế thì anh sẽ biết bốn ổ bánh mì không phải là một ổ bánh! Họ không cho anh thêm bánh vì anh đã quá tham lam đấy."
"Này. Cô không hiểu, phải không?"
"Hiểu điều gì? Sao mà anh kiếm được nhiều vậy?"
Khuôn mặt đờ đẫn của cô nói rằng cô không hiểu rằng tôi đã ăn trộm chúng. Thôi thì không hiểu là tốt nhất.
"Chúng tôi ăn mừng nỗ lực chống trả thành công. Mỗi người được một bọc. Tôi định xin thêm một bọc nữa, nhưng như thế đúng là tham thật." Tôi cầm một miếng bánh và dí vào trước mặt cô ta "Giờ bỏ quyển sách xuống và bắt đầu gặm đi. Nó không nóng hổi và béo ngậy đâu, nhưng vẫn là đồ ăn."
"Không vấn đề gì đâu." Cô cúi người khi lấy bánh mì. Tôi không biết tại sao cô làm thế. "Chúng có độc không?"
"Hả?"
"Em nhớ lần đầu tiên anh đưa bánh mì cho em. Khả năng bánh mì bị nhiễm độc chưa bao giờ hiện ra trong đầu em cho tới khi anh nhắc nhở em vậy. Ở đây người ta thường bỏ thuốc độc vào bánh mì đến nỗi anh phải cảnh báo em sao?"
"Không. Chỉ là cô dường như không tin tưởng tôi chút nào."
"Anh thử một miếng trước xem bao tải này có tẩm độc hay không xem."
Tôi gầm gừ. "Cô nói thật sao?" Tôi lấy một ổ bánh mì và cắn một miếng. "Vui chưa?"
"Chỉ là em trêu ghẹo anh thôi."
"Hài hước thật đấy." Tôi cắn một miếng nữa. "Tôi vẫn chưa chết. Tới lượt cô."
Cô cười trong im lặng. Chúng tôi ngồi lại gần nhau hơn, cho đến khi chỉ còn cách nhau một gang, và bắt đầu ăn.
