*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.
‘Đến cả móng chân em cũng duyên dáng và đỏ bừng đấy.’
—— ‘Xứ tuyết’ (Kawabata Yasunari)
***
Xem xong thân cây kỳ lạ kia, Trần Tri Ngộ cho xe quay đầu đi vào đường cao tốc, về tới đô thị đại học đã mười giờ.
Xế chiều Tô Nam ngủ một giấc đảo lộn ngày đêm, nên đến tối chẳng thấy buồn ngủ tẹo nào, sau khi tắm rửa xong chiếm dụng luôn góc đọc sách của Trần Tri Ngộ.
Đọc nửa giờ, càng đọc càng tỉnh.
Trần Tri Ngộ đi tới lấy quyển sách trong tay cô, nhét nửa ly rượu vang đỏ vào: “Uống một chút, rồi đi ngủ nào.”
Anh vừa tắm xong, mặc đồ ngủ, tóc vẫn còn ẩm ướt.
Tô Nam bưng ly rượu nhấp một ngụm nhỏ, giương mắt nhìn Trần Tri Ngộ.
Muốn ngủ, nhưng mà ngủ ở đâu cơ chứ?
Căn hộ ba phòng ngủ, hai phòng sinh hoạt chung. Trừ căn phòng kia của Trần Tri Ngộ, hai phòng còn lại đều trống trơn, chỉ đặt giường và tủ quần áo, ngay cả gối mền cũng không có.
Ánh mắt Trần Tri Ngộ lướt vụt qua mặt cô: “Đã trải xong drap giường phòng bên cạnh cho em rồi.”
Tô Nam: “À…”
Cũng không biết là thất vọng hay thở phào nhẹ nhõm.
Drap giường phòng bên cạnh cũng là một bộ chăn drap ba món màu xám đơ giống trong phòng ngủ của anh.
Trần Tri Ngộ bật sáng chiếc đèn ngủ trên tủ đầu giường: “Sáng mai, sáu giờ bốn mươi anh gọi em dậy.”
“Anh đưa em đi sao?”
“Không đưa em đi, em có thể lạc từ đô thị Đại học đến Thiên Cung 1*.” (*Trạm không gian đầu tiên của Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.)
Tô Nam cười toe: “Anh phát hiện ra ạ?”
“Còn có thể không phát hiện sao? Lần trước bảo em đến cửa hàng in ấn lấy đồ cho anh, anh nói ra cổng phía Tây, đi về hướng nam tám trăm mét, em đặc biệt ngơ ngác nhìn anh…”
Tô Nam bật cười: “Không phải cuối cùng em cũng lấy về cho anh rồi đó sao.”
Nói mãi nói mãi, hết chuyện này đến chuyện khác, hoàn toàn không có chút dấu hiệu nào dừng lại, Trần Tri Ngộ đành phải quyết đoán bắt cô nhóc đi ngủ: “Nhanh ngủ đi nào.” Nói xong tắt đèn chính trong phòng chỉ để lại đèn ngủ nhỏ.
Tô Nam nằm trên giường.
Trần Tri Ngộ đứng ở cửa: “Không được nghịch di động.”
Tô Nam: “Có thể nghĩ mù không ạ?”
Trần Tri Ngộ nghiêm mặt: “Không được.”
Ngày hôm sau, thảo luận lãnh đạo nhóm và phỏng vấn sâu cá nhân được tiến hành liên tiếp. Buổi trưa Tô Nam không có thời gian gặp Trần Tri Ngộ, cô xuống tiệm bánh ngọt dưới lầu tòa nhà nơi phỏng vấn mua mấy cái bánh sừng bò giải quyết tạm bữa trưa.
Công ty nhỏ, quá trình phỏng vấn đơn giản, không phức tạp bằng một phần tập đoàn sừng sỏ. Ba giờ chiều, Tô Nam kết thúc hai vòng phỏng vấn, trở về chờ thông báo kết quả.
Ra khỏi văn phòng, lấy điện thoại đang đặt chế độ im lặng trong túi xách ra, vừa mở lên thì nhìn thấy hai tin nhắn của Trần Tri Ngộ, một tin hỏi cô đã kết thúc chưa, một tin bảo cô khi nào phỏng vấn xong gọi điện cho anh.
Nói chuyện điện thoại xong, đợi chưa đến mười lăm phút, đã nhìn thấy chiếc xe quen thuộc xuất hiện trong tầm mắt.
Tô Nam huơ huơ tay.
Trần Tri Ngộ dừng xe, hạ cửa sổ xuống.
Phía đối diện, Tô Nam đang dòm quanh băng qua đường.
Mặc áo vest công sở kết hợp với chân váy, quần tất, giày cao gót đen.
Cũng không phải chưa từng thấy cô mặc váy, sinh nhật năm ngoái, cô mặc chiếc váy nhung rộng, dài đến mắt cá chân, bao bọc kín kẽ hoàn toàn.
Nhưng hôm nay chiếc váy này có phần bó sát, phác họa lên đường cong từ mông đến đùi, dù mặc quần tất cũng không thể nào che được đôi chân thon nuột.
Trần Tri Ngộ nheo mắt nhìn, quờ tay mò tìm thuốc lá.
Tô Nam đến bên cạnh xe, đặt túi xách ra phía sau, còn mình ngồi xuống ghế phụ lái.
“Sao rồi em?”
“Em thấy cũng tạm được ạ.” Tô Nam xõa mái tóc buộc đuôi ngựa xuống, lấy khăn giấy lau hết chút son phơn phớt trên môi: “Em nói đã từng thực tập ở Bắc Kinh, người phỏng vấn có quan hệ khá tốt với Hạ Duệ nên trò chuyện cũng vui vẻ thoải mái.”
“Nếu vào đó thì sau này làm công việc gì?”
“Dạ, làm quản lý hoạt động cộng đồng…” Tô Nam cúi đầu, khẽ mấp máy môi: “Ngày mai còn hai vòng phỏng vấn nữa, cũng chưa biết có được chọn không.”
(*Quản lý hoạt động cộng đồng ở đây là q uản lý các phương tiện truyền thông xã hội, thương hiệu và tạo ra một cộng đồng quanh công ty. Các cộng đồng có thể là Facebook, Zing, Google Group, các diễn đàn của công ty hoặc diễn đàn công cộng …)
Nội dung công việc cô không thích lắm, quy mô công ty cũng không được như trong kỳ vọng của cô.
Liếc mắt nhìn Trần Tri Ngộ: “Hôm nay, có rất nhiều người đến phỏng vấn, trong nhóm của em có mấy sinh viên đại học Sùng, chắc là được anh dạy dỗ, lúc thảo luận nhóm, khí thế vô cùng hùng hổ dọa người, có ý kiến trái ngược với em, hai bên còn tranh luận một hồi.”
Trần Tri Ngộ phì cười: “Em thì chuyện gì cũng có thể đẩy lên đầu anh —— tìm việc không nên nôn nóng, từ từ xem thêm những chỗ khác, không phải đến tháng mười một mới kết thúc thời gian tham gia tuyển dụng, quay về trường sao?”
Tô Nam mỉm cười: “Dạ.”
Trần Tri Ngộ liếc nhìn cô một cái, đánh tay lái ở giao lộ phía trước, quay đầu xe.
“Không phải anh định đưa em đi gặp một người sao ạ?”
“Không phải gặp mặt chính thức, trang phục này của em nghiêm túc quá, về đổi quần áo khác.” Ánh mắt không biến sắc lướt qua quần tất trên đùi cô —— nếu như mặc bộ đồ này, thì scandal tình ái giữa bản thân và thư ký riêng nhà mình, đích xác sẽ thành sự thật.
Anh không nói thì thôi, vừa nói tới lập tức khiến Tô Nam có chút quẫn bách.
Bộ trang phục công sở trên người, là đi mua chung với bạn cùng phòng ký túc xá, không đắt, nên hiển nhiên chất liệu vải và đường cắt may không tinh xảo, size S thì chật, size M lại hơi lớn, cuối cùng vẫn mua size M, nên có phần không vừa vặn nhưng cũng đành phải chấp nhận.
Hiện giờ, có một số kinh nghiệm phỏng vấn chia sẻ trên BBS, cho rằng sinh viên tốt nghiệp đi xin việc không cần phải mặc những bộ vest công sở quá khuôn mẫu cứng nhắc; chỉ cần mặc trang phục văn phòng đơn giản, nền nã kín đáo là được. Nhưng khi đến nơi phỏng vấn, nhìn lướt qua mười người thì đã hết tám người mặc vest, rốt cuộc bản thân cũng không dám đùa giỡn với ấn tượng ban đầu của nhà phỏng vấn, đành phải chạy theo trào lưu chung.
Âu phục và áo sơ mi của Trần Tri Ngộ đều là quần áo may đo cao cấp, nhất định sẽ cảm thấy cô mặc bộ đồ này trên người giống hệt như nhân viên phục vụ khách hàng của các phòng kinh doanh.
Mỗi người ôm một nỗi niềm tâm sự, chẳng mấy chốc xe đã về đến dưới lầu.
Lên nhà, Tô Nam lấy trong vali ra một bộ quần áo thường ngày mặc vào.
Đầm sơ mi cách điệu tay lỡ, màu trắng, gấu dài chưa đến gối. Bên trong mặc áo hai dây cùng màu. Sơ mi để mở đến cúc thứ ba, lộ ra phần cổ và xương quai xanh trắng nuột sáng bóng.
Tô Nam thấy ánh mắt Trần Tri Ngộ dán chặt trên người mình, thấp thỏm hỏi một câu: “… Được không anh?”
“Được…”
Chiếc váy này trước đây anh chưa từng thấy qua, không biết cô mua khi nào.
Mặc vào vừa mang dáng vẻ nữ sinh đáng yêu vừa đượm chất quyến rũ phụ nữ, chủ yếu do lộ xương quai xanh và đôi chân rất trắng, gầy guộc yếu ớt, hết đỗi ngây thơ vô tội. Loáng cái trong đầu anh không còn suy nghĩ được bất cứ chuyện gì, chỉ muốn liều mạng bỏ luôn bữa hẹn cơm tối này, cũng lười quản học trò ngốc có bằng lòng hay không…
Tô Nam thấy Trần Tri Ngộ ngồi trên sofa mặt thoắt cái chuyển mây đen cứng ngắc, chẳng nói chẳng rằng, bất giác cảm thấy một chữ ‘Được’ này của anh quá sức miễn cưỡng.
Nhưng lần này cô đến thành phố Sùng có ba ngày, chỉ mang theo hai bộ quần áo để thay đổi, bộ còn lại trước đây đã mặc qua mấy lần, chắc chắn Trần Tri Ngộ càng không vừa ý.
Càng nghĩ càng cảm thấy quẫn bách: “Hay là, em không đi…”
Trần Tri Ngộ kéo cổ tay cô.
Tô Nam loạng choạng đứng không vững, vội chống tay lên đầu gối anh: “Thầy Trần…”
Trần Tri Ngộ ấn cô ngồi xuống đùi mình, bàn tay dùng sức rất mạnh siết chặt vòng eo thon mảnh của cô.
Hơi thở nóng rẫy phả bên tai: “… Đừng động, để anh ôm một lát.”
Học trò ngốc quả nhiên không nhúc nhích.
Anh cũng không dám động cựa, động một cái chắc chắn hôm nay khỏi ra cửa.
Nhịn được… thật mẹ nó thống khổ.
Thời gian trước, mấy năm hoang đường và suy sụp ở Mỹ, anh đã từng có hơn một năm đắm chìm trong tửu sắc, tựa hồ muốn dùng thứ ấm áp giả tạo nhất thời không có ngày mai đó sưởi ấm cho linh hồn rét lạnh trống rỗng của mình; hoặc có lẽ muốn tìm ra chút gì đó nét váng vất ngày xưa trong những gương mặt mơ hồ loáng thoáng, khăng khăng làm tê dại trái tim chứ không chịu chấp nhận hiện thực.
Song hoàn toàn vô dụng, trái lại sau những cơn phóng túng vô độ, càng cảm thấy chán ghét bản thân.
Con người rơi xuống dễ dàng, đi lên, rất khó.
Nhưng trong quá trình vật lộn để trèo lên đó, trái tim vì phải trả giá cho những cơ cực khốn cùng mà bình lặng yên ổn.
Khi bước đến nơi đủ cao, rồi quay đầu nhìn lại, anh phát hiện trong quá khứ mình chỉ cách vực sâu chới với một bước chân.
Vì vậy, thời gian sau đó, sau khi đã rút chân ra khỏi vũng lầy, anh hoàn toàn rời xa quan hệ thể xác thuần túy, mặc dù không phải cố ý —— nhưng anh biết, những thứ này chỉ có thể làm tăng nhất thời cái thứ hóa chất hạnh phúc dopamine, không phải là thuốc giải của anh.
(* Dopamine đóng vai trò chủ chốt đối với những trải nghiệm của chúng ta về sự vui thú và nỗi đau, liên quan đến khao khát, sự nghiện đắm, ham muốn và khoái lạc. Nó rất hiếm, được tiết ra từ đỉnh thân não, một trong các vùng nguyên sơ nhất của não.)
Mấy phút sau, Trần Tri Ngộ mới khẽ nới lỏng tay: “Em mặc váy đẹp lắm.”
Mắt Tô Nam sáng ngời: “Thật không anh?”
“Thật.”
Trần Tri Ngộ vẫn xuôi xị mặt: “Ở trường mặc ít thôi, cái váy này của em ngắn như vậy, lên cầu thang…”
“Ngắn ạ?” Tô Nam cúi đầu nhìn: “Không ngắn mà, cũng gần đến đầu gối.”
Trần Tri Ngộ: “…”
***
Xe chạy tầm nửa tiếng, rẽ vào một con đường rừng.
Hoàng hôn đang buông xuống, rừng chiều nhuộm một màu bảng lảng nồng nàn.
Tô Nam nằm nhoài trên cửa sổ, ngắm đến ngẩn ngơ: “Thầy Trần, hình như em nhìn thấy có sóc lủi qua, không biết có phải do em ảo giác không.”
“Không đâu.” Trần Tri Ngộ nhìn cô yêu chiều: “Thích nơi này sao?”
“Dạ, thật yên tĩnh.” Ánh cam đỏ, xuyên qua phiến lá, chớp tắt lấp láy rơi vào mắt cô.
Tô Nam cười tỏa rạng: “Từ nhỏ đến lớn, những nơi em ở đều rất ồn ào. Khi còn bé, ở chung phòng với chị, lớn lên thì vào ký túc xá của trường, nhất cử nhất động gì của mọi người cũng đều có thể nghe thấy. Tiếng chén bát, thau chậu va chạm hàng ngày; tiếng cãi vã đánh nhau, tiếng trẻ con khóc; thời điểm mừng năm mới, tiếng pháo nổ, tiếng mạt chược… Dường như trong trí nhớ của em, lúc nào cũng tràn ngập những âm thanh này. Sau đó, có một năm em về nhà, đột nhiên cảm thấy sao quá đỗi ầm ĩ, chỉ một tiếng ồn nhỏ cũng làm em thấy phiền não… Em đã nghĩ, không biết khi nào em có thể có được một nơi yên tĩnh, chỉ thuộc về riêng mình, em sẽ không còn bị quấy rầy bởi những âm thanh đó nữa?”
Mái tóc cô thổi vung theo chiều gió, Trần Tri Ngộ nhìn dáng hình cô ngược nắng mong manh, ngực thắt lại.
Bình thường, cô rất ít khi kể về những tháng ngày trưởng thành của mình, chỉ duy nhất lần đó ở thị trấn, nghe thấy cô nhắc tới đôi câu. Kỳ thật anh cũng không dám hỏi, biết tâm tư học trò ngốc của mình nhạy cảm, lòng tự trọng lại cao.
Lúc này không mảy may chuẩn bị, đột nhiên bị những lời đó đánh trúng, trầm mặc thật lâu: “… Sau này, có thể ở đây.”
Tô Nam mỉm cười, không nói gì.
Xe rẽ mấy lối ngoặt, một ngôi biệt thự màu trắng giấu mình dưới những tán lá, loáng thoáng hiện ra trong tầm mắt.
“Sắp đến rồi.”
Tô Nam bồn chồn ‘dạ’ một tiếng: “Thầy Trần, chí ít có thể nói cho em biết danh tính của đối phương không ạ? Em sợ mình thể hiện không tốt, làm mất mặt anh.”
Trần Tri Ngộ cong khóe môi mỉm cười nhìn cô: “Không cần thể hiện gì đâu, em cứ như bình thường là được rồi.”
Xe tới gần biệt thự, từ từ giảm tốc độ, chạy vào trong rồi dừng lại.
Tô Nam xuống xe, lo lắng bất an lẽo đẽo đi sát theo sau Trần Tri Ngộ.
Mở cửa, từ bên trong thoang thoảng bay ra mùi thức ăn thơm phức ngạt ngào.
Tô Nam bước vào, đưa mắt nhìn.
Phong cách trang trí lấy gam màu trắng và sắc gỗ hồ đào nhạt làm chủ đạo, hoa được cắm trong lọ thủy tinh cổ dày lóng lánh nước trong suốt đặt trên bàn gỗ.
Trần Tri Ngộ đi tới tủ giày ở lối vào, lấy một đôi dép lê đặt bên chân Tô Nam.
Tô Nam vội vàng đổi dép, xếp giày của mình lên kệ ngay ngắn rồi đi vào.
Trong nhà bếp, truyền đến âm thanh ma sát mặt đất.
Chốc lát, một người đẩy xe lăn đi ra.
Khoảng tầm năm sáu mươi tuổi, gương mặt nở nụ cười dịu dàng: “Còn phải hầm canh thêm chừng nửa tiếng nữa là có thể bắt đầu ăn cơm —— trên đường có bị kẹt xe không?”
“Dạ không,” Trần Tri Ngộ cười nói: “Mẹ, mẹ đã bớt cảm chưa ạ?”
…
Tô Nam ngây người, sợ choáng váng.
***
Về câu trích dẫn và truyện ‘Xứ tuyết’ của Kawabata Yasunari
‘Đến cả móng chân em cũng duyên dáng và đỏ bừng đấy.’
Đây là câu mà nam chính Shimamura nói với nữ chính Komako, khi cô trở về với anh sau một dạ hội của người trong làng. Lẩn khuất đâu đó nỗi hờn ghen của anh.
‘Xứ tuyết’ mở đầu bằng hình ảnh ‘Con tàu vượt ra khỏi đường hầm dài, đi vào xứ tuyết’, bắt đầu với chuyến trở lại xứ tuyết lần thứ hai của Shimamura.
Shimamura là một người đàn ông tài tử nhàn rỗi phong lưu đất Tokyo, và theo mình cả bạc tình, khi đặt gia đình sang một bên để đi tìm kiếm cái bản ngã, khi đã say mê quấn quýt với Komako rồi sau đó những gì còn đọng lại trong anh chỉ là sự vương vấn nơi ngón tay trỏ bàn tay trái khi nó vuốt ve cơ thể cô, chỉ duy nhất nó còn giữ được những kỷ niệm tinh tế sống động, có thể giúp anh hồi tưởng lại quá khứ.
Tuy giữa hai người đã có nhiều điều, tuy trong anh cô là cô gái tuyệt vời nhất với vẻ trong sạch và tươi mát, tinh khiết đến tận chân tơ kẽ tóc. Dù rằng khi Komako bước vào cuộc đời anh, anh thấy cô như tia sáng ấm áp trong đêm trường của mình, anh vẫn không viết thư cho cô. Trong lần thứ hai trở lại xứ tuyết, trái tim anh không có cô, thế nên ánh mắt anh dễ dàng lạc lối khi nghe thấy một giọng nói thanh trong như tiếng vọng trên tuyết trong màn đêm khiến người ta man mác buồn, và đôi mắt mang vẻ đẹp huyền diệu kỳ lạ như lênh đênh trên đại dương đêm tối của Yoko – một cô gái tình cờ gặp trên tàu qua hình ảnh phản chiếu của tấm kính. Anh đã hoàn toàn bị cuốn vào điều kỳ diệu ấy không biết mình mơ hay tỉnh. Anh quên cả bản thân anh thì làm sao còn nhớ đến cô.
Cho đến tận dòng cuối cùng của câu chuyện chẳng có câu nào anh nói yêu Komako, dù rằng cô quên mình để dâng hiến tất cả cho anh mà không nhận được thứ gì trao lại, ‘Anh hãy trở lại, dù một năm một lần cũng được. Hứa với em rằng chừng nào em còn ở đây, mỗi năm anh sẽ trở về…’ nhưng cái anh có thể đáp lại chỉ là lời tự vấn ‘K hông sao hiểu nổi sự lạnh lùng của lòng mình, tại sao mình không thể sống được mãnh liệt, trọn vẹn và hy sinh trong dâng hiến không đòi hỏi chút gì trả lại như cô ’. Rõ ràng ngay từ đầu anh chỉ muốn có một mình cô. Nhưng Yêu hay không, có lẽ cả bản thân anh cũng chẳng biết (cũng như chính bản thân tác giả cũng lạc lối trong cuộc đời khi chọn kết thúc bằng cách tự sát), họ chỉ biết rõ một điều ‘cả anh và cô, đang nhập vào một trò chơi, một trò chơi thân mật’. Và khi người ta đạt tới sự tự do cực độ về tinh thần trong hành trình tìm lại chính mình thì cái gọi là ‘tình yêu’ nó cũng sẽ mông lung huyễn hoặc, vì nó dễ dàng nảy nở với những rung động sâu xa trước cái mĩ lệ.
Nhưng ít ra câu nói ở trên cho thấy ở anh có chút gì đó lòng ghen.
Minh Khai Dạ Hợp đưa câu trích dẫn này vào để thể hiện sự ghen tuông – ‘chiếm hữu khi yêu’ của thầy Trần chúng ta.
‘Xứ tuyết’ là một câu chuyện rất hay. Nếu có thời gian các bạn hãy thử đọc. Truyện gồm 3 phần khá ngắn nhưng văng vẳng những lời bỏ ngỏ, có thể khi đọc xong chúng ta cảm thấy mình chẳng cách nào nắm bắt được một thứ gì đó hết đỗi mông lung. Nó tịch mịch u buồn váng vất nỗi hoài niệm về miền tuyết đã tan, về mối tình đã mất nhưng lời văn đẹp đến rung động trái tim, vượt hết những chuẩn mực thông thường.
Lần thứ nhất gặp anh vào đầu mùa xuân, cô là một thiếu nữ đang tập sự để trở thành Geisa.
Lần thứ hai gặp lại anh vào mùa đông, cô đã bán thân trở thành Geisa để kiếm tiền giúp thầy dạy đàn trị bệnh lao ruột cho con trai bà, để trả ơn.
Cô là người con gái đẹp nhất với tiếng đàn Samisen hay nhất. Dịu dàng dễ thương và đôi chút buông lơi khiến cô xiết bao quyến rũ, ‘Má em hồng rực như một khối lửa’, anh đã nói với cô như thế. Xuyên suốt câu chuyện là màu đỏ rực tương phản với màu trắng của tuyết trời, sạch sẽ tinh khiết.
Khối lửa đỏ đó khiến anh bị hớp hồn nhưng không đủ để níu giữ chân kẻ lãng du, để rồi cuối cùng màu sắc đó nói lên lời vĩnh biệt thế giới thực trong lần thứ ba anh đến xứ tuyết vào mùa thu, khi ngọn lửa rừng rực cháy bùng lên trong kho kén khiến gương mặt cô đỏ ửng, đã lấy đi sinh mạng Yoko dâng hiến cho lễ hỏa thiêu, còn Komako thì nói như mê sảng và vẻ mặt như sắp hóa điên.
***
Kiệt tác ‘Xứ tuyết’ được Kawabata Yasunari viết từ năm 1935 đến 1947, với hình ảnh chân thật là nàng Onsen Geisa Matsuei vùng Yukiguni no Yado Takahan, Yuzawa mà ông đã gặp năm 1934 rồi xây dựng nên một Komako ‘Tràn trề nữ tính, mạnh mẽ, tương phản giữa thánh thiện và trần tục, giữa tỉnh táo và đam mê, giữa vẻ đẹp sáng ngời nét thơ ngây bên ngoài và sức trầm lắng của nội cảm. Cảm giác mà nàng đem lại cho Shimamura là sự tươi mát và thanh sạch tuyệt vời ’.
‘Xứ tuyết’ được đánh giá là quốc bảo của nền văn học Nhật Bản, và là một trong những tác phẩm giúp mang lại cho tác giả giải thưởng Nobel văn học năm 1968.
Kawabata Yasunari dùng cả đời để miêu tả vẻ đẹp cổ xưa của Nhật Bản, chạm vào văn chương của ông là chạm vào cái tinh tế thanh cao, u uẩn mong manh. Cả đời theo đuổi cái đẹp nhưng luôn sống trong nỗi buồn và sự cô đơn, lên án việc tự tử nhưng cuối cùng chọn cách kết thúc cuộc đời mình bằng khí ga năm 1972 mà không để lại bất kỳ bức thư tuyệt mệnh nào. (Trích Wiki)
***
Ở Việt Nam, tác phẩm được xuất bản 3 lần với 3 bản dịch khác nhau. Mình chỉ tìm được ebook trọn vẹn của bản dịch mới nhất năm 1995 của dịch giả Ngô Văn Phú và Vũ Đình Bình.
Bản dịch rất hay nhưng mình thấy phần đối thoại giữa Shimamura và Komako còn chút lỗi xưng hô và đôi nét không được mềm mại lắm (xin lỗi dịch giả). Nên mình đã thử tìm các bản khác, nhưng không có bản nào hoàn chỉnh. Chỉ có một bản phỏng dịch tóm tắt truyện (của anh Huỳnh Văn Ba) đọc thấy rất tình cảm.
Mình ví dụ một câu:
Khi anh nhờ cô tìm cho mình một kỹ nữ để giải khuây trong lần gặp đầu tiên:
Sách xuất bản: “Sao ông lại nghĩ đến chuyện nhờ tôi một việc như thế được nhỉ! Hừ! Hay thật! Hay thật đấy.”
Bản phỏng dịch: “Dù là trong mơ em cũng không nghĩ anh có thể nhờ em chuyện như thế…”
Komako nổi giận đó nhưng ngập nét cáu kỉnh trẻ con, đáng yêu như thế và khi đã yêu một người là hết lòng hy sinh ‘Với em, em không hối tiếc gì. Chẳng bao giờ em hối tiếc gì’ như thế thì người đàn ông nào có thể không đổ gục siêu lòng.
***
Tuy cốt truyện đơn giản nhưng cách viết tinh tế và đứt quãng có thể khiến những ai không quen sẽ cảm thấy hơi khó hiểu. Các bạn có thể vào đây www.erct.com/2-ThoVan/HVanBa/Xu-Tuyet.htm xem bản phỏng dịch tóm tắt của anh Huỳnh Văn Ba sẽ dễ hiểu hơn khi bước vào đọc truyện. Nhưng mình tin nếu các bạn kiên nhẫn đọc thật kỹ những dòng văn đẹp đẽ đó, bạn sẽ được lạc vào một thế giới rất lạ của câu chữ. Có thể nó không hợp với bạn nhưng bạn lại không có cách nào phủ nhận và cưỡng được cái hay, cái quyến rũ của nó. Lạ lùng như vậy đó.
(‘Đến cả móng chân em cũng duyên dáng và đỏ bừng đấy.’ – Ảnh trong phim)
***
(Lọ cổ dày)
(Căn hộ ba phòng ngủ, hai phòng sinh hoạt chung)
Giải trí
(Em nhỏ mặc thế này đi phỏng vấn)
(Trần sư phụ mặt không biến sắc lia chỗ này, máu nào không phụt)
(Sau đó bắt em nhỏ về thay đồ, em nhỏ chuyển qua style này, Trần sư phụ càng nhấp nhỏm không yên)
‘Đến cả móng chân em cũng duyên dáng và đỏ bừng đấy.’
—— ‘Xứ tuyết’ (Kawabata Yasunari)
***
Xem xong thân cây kỳ lạ kia, Trần Tri Ngộ cho xe quay đầu đi vào đường cao tốc, về tới đô thị đại học đã mười giờ.
Xế chiều Tô Nam ngủ một giấc đảo lộn ngày đêm, nên đến tối chẳng thấy buồn ngủ tẹo nào, sau khi tắm rửa xong chiếm dụng luôn góc đọc sách của Trần Tri Ngộ.
Đọc nửa giờ, càng đọc càng tỉnh.
Trần Tri Ngộ đi tới lấy quyển sách trong tay cô, nhét nửa ly rượu vang đỏ vào: “Uống một chút, rồi đi ngủ nào.”
Anh vừa tắm xong, mặc đồ ngủ, tóc vẫn còn ẩm ướt.
Tô Nam bưng ly rượu nhấp một ngụm nhỏ, giương mắt nhìn Trần Tri Ngộ.
Muốn ngủ, nhưng mà ngủ ở đâu cơ chứ?
Căn hộ ba phòng ngủ, hai phòng sinh hoạt chung. Trừ căn phòng kia của Trần Tri Ngộ, hai phòng còn lại đều trống trơn, chỉ đặt giường và tủ quần áo, ngay cả gối mền cũng không có.
Ánh mắt Trần Tri Ngộ lướt vụt qua mặt cô: “Đã trải xong drap giường phòng bên cạnh cho em rồi.”
Tô Nam: “À…”
Cũng không biết là thất vọng hay thở phào nhẹ nhõm.
Drap giường phòng bên cạnh cũng là một bộ chăn drap ba món màu xám đơ giống trong phòng ngủ của anh.
Trần Tri Ngộ bật sáng chiếc đèn ngủ trên tủ đầu giường: “Sáng mai, sáu giờ bốn mươi anh gọi em dậy.”
“Anh đưa em đi sao?”
“Không đưa em đi, em có thể lạc từ đô thị Đại học đến Thiên Cung 1*.” (*Trạm không gian đầu tiên của Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.)
Tô Nam cười toe: “Anh phát hiện ra ạ?”
“Còn có thể không phát hiện sao? Lần trước bảo em đến cửa hàng in ấn lấy đồ cho anh, anh nói ra cổng phía Tây, đi về hướng nam tám trăm mét, em đặc biệt ngơ ngác nhìn anh…”
Tô Nam bật cười: “Không phải cuối cùng em cũng lấy về cho anh rồi đó sao.”
Nói mãi nói mãi, hết chuyện này đến chuyện khác, hoàn toàn không có chút dấu hiệu nào dừng lại, Trần Tri Ngộ đành phải quyết đoán bắt cô nhóc đi ngủ: “Nhanh ngủ đi nào.” Nói xong tắt đèn chính trong phòng chỉ để lại đèn ngủ nhỏ.
Tô Nam nằm trên giường.
Trần Tri Ngộ đứng ở cửa: “Không được nghịch di động.”
Tô Nam: “Có thể nghĩ mù không ạ?”
Trần Tri Ngộ nghiêm mặt: “Không được.”
Ngày hôm sau, thảo luận lãnh đạo nhóm và phỏng vấn sâu cá nhân được tiến hành liên tiếp. Buổi trưa Tô Nam không có thời gian gặp Trần Tri Ngộ, cô xuống tiệm bánh ngọt dưới lầu tòa nhà nơi phỏng vấn mua mấy cái bánh sừng bò giải quyết tạm bữa trưa.
Công ty nhỏ, quá trình phỏng vấn đơn giản, không phức tạp bằng một phần tập đoàn sừng sỏ. Ba giờ chiều, Tô Nam kết thúc hai vòng phỏng vấn, trở về chờ thông báo kết quả.
Ra khỏi văn phòng, lấy điện thoại đang đặt chế độ im lặng trong túi xách ra, vừa mở lên thì nhìn thấy hai tin nhắn của Trần Tri Ngộ, một tin hỏi cô đã kết thúc chưa, một tin bảo cô khi nào phỏng vấn xong gọi điện cho anh.
Nói chuyện điện thoại xong, đợi chưa đến mười lăm phút, đã nhìn thấy chiếc xe quen thuộc xuất hiện trong tầm mắt.
Tô Nam huơ huơ tay.
Trần Tri Ngộ dừng xe, hạ cửa sổ xuống.
Phía đối diện, Tô Nam đang dòm quanh băng qua đường.
Mặc áo vest công sở kết hợp với chân váy, quần tất, giày cao gót đen.
Cũng không phải chưa từng thấy cô mặc váy, sinh nhật năm ngoái, cô mặc chiếc váy nhung rộng, dài đến mắt cá chân, bao bọc kín kẽ hoàn toàn.
Nhưng hôm nay chiếc váy này có phần bó sát, phác họa lên đường cong từ mông đến đùi, dù mặc quần tất cũng không thể nào che được đôi chân thon nuột.
Trần Tri Ngộ nheo mắt nhìn, quờ tay mò tìm thuốc lá.
Tô Nam đến bên cạnh xe, đặt túi xách ra phía sau, còn mình ngồi xuống ghế phụ lái.
“Sao rồi em?”
“Em thấy cũng tạm được ạ.” Tô Nam xõa mái tóc buộc đuôi ngựa xuống, lấy khăn giấy lau hết chút son phơn phớt trên môi: “Em nói đã từng thực tập ở Bắc Kinh, người phỏng vấn có quan hệ khá tốt với Hạ Duệ nên trò chuyện cũng vui vẻ thoải mái.”
“Nếu vào đó thì sau này làm công việc gì?”
“Dạ, làm quản lý hoạt động cộng đồng…” Tô Nam cúi đầu, khẽ mấp máy môi: “Ngày mai còn hai vòng phỏng vấn nữa, cũng chưa biết có được chọn không.”
(*Quản lý hoạt động cộng đồng ở đây là q uản lý các phương tiện truyền thông xã hội, thương hiệu và tạo ra một cộng đồng quanh công ty. Các cộng đồng có thể là Facebook, Zing, Google Group, các diễn đàn của công ty hoặc diễn đàn công cộng …)
Nội dung công việc cô không thích lắm, quy mô công ty cũng không được như trong kỳ vọng của cô.
Liếc mắt nhìn Trần Tri Ngộ: “Hôm nay, có rất nhiều người đến phỏng vấn, trong nhóm của em có mấy sinh viên đại học Sùng, chắc là được anh dạy dỗ, lúc thảo luận nhóm, khí thế vô cùng hùng hổ dọa người, có ý kiến trái ngược với em, hai bên còn tranh luận một hồi.”
Trần Tri Ngộ phì cười: “Em thì chuyện gì cũng có thể đẩy lên đầu anh —— tìm việc không nên nôn nóng, từ từ xem thêm những chỗ khác, không phải đến tháng mười một mới kết thúc thời gian tham gia tuyển dụng, quay về trường sao?”
Tô Nam mỉm cười: “Dạ.”
Trần Tri Ngộ liếc nhìn cô một cái, đánh tay lái ở giao lộ phía trước, quay đầu xe.
“Không phải anh định đưa em đi gặp một người sao ạ?”
“Không phải gặp mặt chính thức, trang phục này của em nghiêm túc quá, về đổi quần áo khác.” Ánh mắt không biến sắc lướt qua quần tất trên đùi cô —— nếu như mặc bộ đồ này, thì scandal tình ái giữa bản thân và thư ký riêng nhà mình, đích xác sẽ thành sự thật.
Anh không nói thì thôi, vừa nói tới lập tức khiến Tô Nam có chút quẫn bách.
Bộ trang phục công sở trên người, là đi mua chung với bạn cùng phòng ký túc xá, không đắt, nên hiển nhiên chất liệu vải và đường cắt may không tinh xảo, size S thì chật, size M lại hơi lớn, cuối cùng vẫn mua size M, nên có phần không vừa vặn nhưng cũng đành phải chấp nhận.
Hiện giờ, có một số kinh nghiệm phỏng vấn chia sẻ trên BBS, cho rằng sinh viên tốt nghiệp đi xin việc không cần phải mặc những bộ vest công sở quá khuôn mẫu cứng nhắc; chỉ cần mặc trang phục văn phòng đơn giản, nền nã kín đáo là được. Nhưng khi đến nơi phỏng vấn, nhìn lướt qua mười người thì đã hết tám người mặc vest, rốt cuộc bản thân cũng không dám đùa giỡn với ấn tượng ban đầu của nhà phỏng vấn, đành phải chạy theo trào lưu chung.
Âu phục và áo sơ mi của Trần Tri Ngộ đều là quần áo may đo cao cấp, nhất định sẽ cảm thấy cô mặc bộ đồ này trên người giống hệt như nhân viên phục vụ khách hàng của các phòng kinh doanh.
Mỗi người ôm một nỗi niềm tâm sự, chẳng mấy chốc xe đã về đến dưới lầu.
Lên nhà, Tô Nam lấy trong vali ra một bộ quần áo thường ngày mặc vào.
Đầm sơ mi cách điệu tay lỡ, màu trắng, gấu dài chưa đến gối. Bên trong mặc áo hai dây cùng màu. Sơ mi để mở đến cúc thứ ba, lộ ra phần cổ và xương quai xanh trắng nuột sáng bóng.
Tô Nam thấy ánh mắt Trần Tri Ngộ dán chặt trên người mình, thấp thỏm hỏi một câu: “… Được không anh?”
“Được…”
Chiếc váy này trước đây anh chưa từng thấy qua, không biết cô mua khi nào.
Mặc vào vừa mang dáng vẻ nữ sinh đáng yêu vừa đượm chất quyến rũ phụ nữ, chủ yếu do lộ xương quai xanh và đôi chân rất trắng, gầy guộc yếu ớt, hết đỗi ngây thơ vô tội. Loáng cái trong đầu anh không còn suy nghĩ được bất cứ chuyện gì, chỉ muốn liều mạng bỏ luôn bữa hẹn cơm tối này, cũng lười quản học trò ngốc có bằng lòng hay không…
Tô Nam thấy Trần Tri Ngộ ngồi trên sofa mặt thoắt cái chuyển mây đen cứng ngắc, chẳng nói chẳng rằng, bất giác cảm thấy một chữ ‘Được’ này của anh quá sức miễn cưỡng.
Nhưng lần này cô đến thành phố Sùng có ba ngày, chỉ mang theo hai bộ quần áo để thay đổi, bộ còn lại trước đây đã mặc qua mấy lần, chắc chắn Trần Tri Ngộ càng không vừa ý.
Càng nghĩ càng cảm thấy quẫn bách: “Hay là, em không đi…”
Trần Tri Ngộ kéo cổ tay cô.
Tô Nam loạng choạng đứng không vững, vội chống tay lên đầu gối anh: “Thầy Trần…”
Trần Tri Ngộ ấn cô ngồi xuống đùi mình, bàn tay dùng sức rất mạnh siết chặt vòng eo thon mảnh của cô.
Hơi thở nóng rẫy phả bên tai: “… Đừng động, để anh ôm một lát.”
Học trò ngốc quả nhiên không nhúc nhích.
Anh cũng không dám động cựa, động một cái chắc chắn hôm nay khỏi ra cửa.
Nhịn được… thật mẹ nó thống khổ.
Thời gian trước, mấy năm hoang đường và suy sụp ở Mỹ, anh đã từng có hơn một năm đắm chìm trong tửu sắc, tựa hồ muốn dùng thứ ấm áp giả tạo nhất thời không có ngày mai đó sưởi ấm cho linh hồn rét lạnh trống rỗng của mình; hoặc có lẽ muốn tìm ra chút gì đó nét váng vất ngày xưa trong những gương mặt mơ hồ loáng thoáng, khăng khăng làm tê dại trái tim chứ không chịu chấp nhận hiện thực.
Song hoàn toàn vô dụng, trái lại sau những cơn phóng túng vô độ, càng cảm thấy chán ghét bản thân.
Con người rơi xuống dễ dàng, đi lên, rất khó.
Nhưng trong quá trình vật lộn để trèo lên đó, trái tim vì phải trả giá cho những cơ cực khốn cùng mà bình lặng yên ổn.
Khi bước đến nơi đủ cao, rồi quay đầu nhìn lại, anh phát hiện trong quá khứ mình chỉ cách vực sâu chới với một bước chân.
Vì vậy, thời gian sau đó, sau khi đã rút chân ra khỏi vũng lầy, anh hoàn toàn rời xa quan hệ thể xác thuần túy, mặc dù không phải cố ý —— nhưng anh biết, những thứ này chỉ có thể làm tăng nhất thời cái thứ hóa chất hạnh phúc dopamine, không phải là thuốc giải của anh.
(* Dopamine đóng vai trò chủ chốt đối với những trải nghiệm của chúng ta về sự vui thú và nỗi đau, liên quan đến khao khát, sự nghiện đắm, ham muốn và khoái lạc. Nó rất hiếm, được tiết ra từ đỉnh thân não, một trong các vùng nguyên sơ nhất của não.)
Mấy phút sau, Trần Tri Ngộ mới khẽ nới lỏng tay: “Em mặc váy đẹp lắm.”
Mắt Tô Nam sáng ngời: “Thật không anh?”
“Thật.”
Trần Tri Ngộ vẫn xuôi xị mặt: “Ở trường mặc ít thôi, cái váy này của em ngắn như vậy, lên cầu thang…”
“Ngắn ạ?” Tô Nam cúi đầu nhìn: “Không ngắn mà, cũng gần đến đầu gối.”
Trần Tri Ngộ: “…”
***
Xe chạy tầm nửa tiếng, rẽ vào một con đường rừng.
Hoàng hôn đang buông xuống, rừng chiều nhuộm một màu bảng lảng nồng nàn.
Tô Nam nằm nhoài trên cửa sổ, ngắm đến ngẩn ngơ: “Thầy Trần, hình như em nhìn thấy có sóc lủi qua, không biết có phải do em ảo giác không.”
“Không đâu.” Trần Tri Ngộ nhìn cô yêu chiều: “Thích nơi này sao?”
“Dạ, thật yên tĩnh.” Ánh cam đỏ, xuyên qua phiến lá, chớp tắt lấp láy rơi vào mắt cô.
Tô Nam cười tỏa rạng: “Từ nhỏ đến lớn, những nơi em ở đều rất ồn ào. Khi còn bé, ở chung phòng với chị, lớn lên thì vào ký túc xá của trường, nhất cử nhất động gì của mọi người cũng đều có thể nghe thấy. Tiếng chén bát, thau chậu va chạm hàng ngày; tiếng cãi vã đánh nhau, tiếng trẻ con khóc; thời điểm mừng năm mới, tiếng pháo nổ, tiếng mạt chược… Dường như trong trí nhớ của em, lúc nào cũng tràn ngập những âm thanh này. Sau đó, có một năm em về nhà, đột nhiên cảm thấy sao quá đỗi ầm ĩ, chỉ một tiếng ồn nhỏ cũng làm em thấy phiền não… Em đã nghĩ, không biết khi nào em có thể có được một nơi yên tĩnh, chỉ thuộc về riêng mình, em sẽ không còn bị quấy rầy bởi những âm thanh đó nữa?”
Mái tóc cô thổi vung theo chiều gió, Trần Tri Ngộ nhìn dáng hình cô ngược nắng mong manh, ngực thắt lại.
Bình thường, cô rất ít khi kể về những tháng ngày trưởng thành của mình, chỉ duy nhất lần đó ở thị trấn, nghe thấy cô nhắc tới đôi câu. Kỳ thật anh cũng không dám hỏi, biết tâm tư học trò ngốc của mình nhạy cảm, lòng tự trọng lại cao.
Lúc này không mảy may chuẩn bị, đột nhiên bị những lời đó đánh trúng, trầm mặc thật lâu: “… Sau này, có thể ở đây.”
Tô Nam mỉm cười, không nói gì.
Xe rẽ mấy lối ngoặt, một ngôi biệt thự màu trắng giấu mình dưới những tán lá, loáng thoáng hiện ra trong tầm mắt.
“Sắp đến rồi.”
Tô Nam bồn chồn ‘dạ’ một tiếng: “Thầy Trần, chí ít có thể nói cho em biết danh tính của đối phương không ạ? Em sợ mình thể hiện không tốt, làm mất mặt anh.”
Trần Tri Ngộ cong khóe môi mỉm cười nhìn cô: “Không cần thể hiện gì đâu, em cứ như bình thường là được rồi.”
Xe tới gần biệt thự, từ từ giảm tốc độ, chạy vào trong rồi dừng lại.
Tô Nam xuống xe, lo lắng bất an lẽo đẽo đi sát theo sau Trần Tri Ngộ.
Mở cửa, từ bên trong thoang thoảng bay ra mùi thức ăn thơm phức ngạt ngào.
Tô Nam bước vào, đưa mắt nhìn.
Phong cách trang trí lấy gam màu trắng và sắc gỗ hồ đào nhạt làm chủ đạo, hoa được cắm trong lọ thủy tinh cổ dày lóng lánh nước trong suốt đặt trên bàn gỗ.
Trần Tri Ngộ đi tới tủ giày ở lối vào, lấy một đôi dép lê đặt bên chân Tô Nam.
Tô Nam vội vàng đổi dép, xếp giày của mình lên kệ ngay ngắn rồi đi vào.
Trong nhà bếp, truyền đến âm thanh ma sát mặt đất.
Chốc lát, một người đẩy xe lăn đi ra.
Khoảng tầm năm sáu mươi tuổi, gương mặt nở nụ cười dịu dàng: “Còn phải hầm canh thêm chừng nửa tiếng nữa là có thể bắt đầu ăn cơm —— trên đường có bị kẹt xe không?”
“Dạ không,” Trần Tri Ngộ cười nói: “Mẹ, mẹ đã bớt cảm chưa ạ?”
…
Tô Nam ngây người, sợ choáng váng.
***
Về câu trích dẫn và truyện ‘Xứ tuyết’ của Kawabata Yasunari
‘Đến cả móng chân em cũng duyên dáng và đỏ bừng đấy.’
Đây là câu mà nam chính Shimamura nói với nữ chính Komako, khi cô trở về với anh sau một dạ hội của người trong làng. Lẩn khuất đâu đó nỗi hờn ghen của anh.
‘Xứ tuyết’ mở đầu bằng hình ảnh ‘Con tàu vượt ra khỏi đường hầm dài, đi vào xứ tuyết’, bắt đầu với chuyến trở lại xứ tuyết lần thứ hai của Shimamura.
Shimamura là một người đàn ông tài tử nhàn rỗi phong lưu đất Tokyo, và theo mình cả bạc tình, khi đặt gia đình sang một bên để đi tìm kiếm cái bản ngã, khi đã say mê quấn quýt với Komako rồi sau đó những gì còn đọng lại trong anh chỉ là sự vương vấn nơi ngón tay trỏ bàn tay trái khi nó vuốt ve cơ thể cô, chỉ duy nhất nó còn giữ được những kỷ niệm tinh tế sống động, có thể giúp anh hồi tưởng lại quá khứ.
Tuy giữa hai người đã có nhiều điều, tuy trong anh cô là cô gái tuyệt vời nhất với vẻ trong sạch và tươi mát, tinh khiết đến tận chân tơ kẽ tóc. Dù rằng khi Komako bước vào cuộc đời anh, anh thấy cô như tia sáng ấm áp trong đêm trường của mình, anh vẫn không viết thư cho cô. Trong lần thứ hai trở lại xứ tuyết, trái tim anh không có cô, thế nên ánh mắt anh dễ dàng lạc lối khi nghe thấy một giọng nói thanh trong như tiếng vọng trên tuyết trong màn đêm khiến người ta man mác buồn, và đôi mắt mang vẻ đẹp huyền diệu kỳ lạ như lênh đênh trên đại dương đêm tối của Yoko – một cô gái tình cờ gặp trên tàu qua hình ảnh phản chiếu của tấm kính. Anh đã hoàn toàn bị cuốn vào điều kỳ diệu ấy không biết mình mơ hay tỉnh. Anh quên cả bản thân anh thì làm sao còn nhớ đến cô.
Cho đến tận dòng cuối cùng của câu chuyện chẳng có câu nào anh nói yêu Komako, dù rằng cô quên mình để dâng hiến tất cả cho anh mà không nhận được thứ gì trao lại, ‘Anh hãy trở lại, dù một năm một lần cũng được. Hứa với em rằng chừng nào em còn ở đây, mỗi năm anh sẽ trở về…’ nhưng cái anh có thể đáp lại chỉ là lời tự vấn ‘K hông sao hiểu nổi sự lạnh lùng của lòng mình, tại sao mình không thể sống được mãnh liệt, trọn vẹn và hy sinh trong dâng hiến không đòi hỏi chút gì trả lại như cô ’. Rõ ràng ngay từ đầu anh chỉ muốn có một mình cô. Nhưng Yêu hay không, có lẽ cả bản thân anh cũng chẳng biết (cũng như chính bản thân tác giả cũng lạc lối trong cuộc đời khi chọn kết thúc bằng cách tự sát), họ chỉ biết rõ một điều ‘cả anh và cô, đang nhập vào một trò chơi, một trò chơi thân mật’. Và khi người ta đạt tới sự tự do cực độ về tinh thần trong hành trình tìm lại chính mình thì cái gọi là ‘tình yêu’ nó cũng sẽ mông lung huyễn hoặc, vì nó dễ dàng nảy nở với những rung động sâu xa trước cái mĩ lệ.
Nhưng ít ra câu nói ở trên cho thấy ở anh có chút gì đó lòng ghen.
Minh Khai Dạ Hợp đưa câu trích dẫn này vào để thể hiện sự ghen tuông – ‘chiếm hữu khi yêu’ của thầy Trần chúng ta.
‘Xứ tuyết’ là một câu chuyện rất hay. Nếu có thời gian các bạn hãy thử đọc. Truyện gồm 3 phần khá ngắn nhưng văng vẳng những lời bỏ ngỏ, có thể khi đọc xong chúng ta cảm thấy mình chẳng cách nào nắm bắt được một thứ gì đó hết đỗi mông lung. Nó tịch mịch u buồn váng vất nỗi hoài niệm về miền tuyết đã tan, về mối tình đã mất nhưng lời văn đẹp đến rung động trái tim, vượt hết những chuẩn mực thông thường.
Lần thứ nhất gặp anh vào đầu mùa xuân, cô là một thiếu nữ đang tập sự để trở thành Geisa.
Lần thứ hai gặp lại anh vào mùa đông, cô đã bán thân trở thành Geisa để kiếm tiền giúp thầy dạy đàn trị bệnh lao ruột cho con trai bà, để trả ơn.
Cô là người con gái đẹp nhất với tiếng đàn Samisen hay nhất. Dịu dàng dễ thương và đôi chút buông lơi khiến cô xiết bao quyến rũ, ‘Má em hồng rực như một khối lửa’, anh đã nói với cô như thế. Xuyên suốt câu chuyện là màu đỏ rực tương phản với màu trắng của tuyết trời, sạch sẽ tinh khiết.
Khối lửa đỏ đó khiến anh bị hớp hồn nhưng không đủ để níu giữ chân kẻ lãng du, để rồi cuối cùng màu sắc đó nói lên lời vĩnh biệt thế giới thực trong lần thứ ba anh đến xứ tuyết vào mùa thu, khi ngọn lửa rừng rực cháy bùng lên trong kho kén khiến gương mặt cô đỏ ửng, đã lấy đi sinh mạng Yoko dâng hiến cho lễ hỏa thiêu, còn Komako thì nói như mê sảng và vẻ mặt như sắp hóa điên.
***
Kiệt tác ‘Xứ tuyết’ được Kawabata Yasunari viết từ năm 1935 đến 1947, với hình ảnh chân thật là nàng Onsen Geisa Matsuei vùng Yukiguni no Yado Takahan, Yuzawa mà ông đã gặp năm 1934 rồi xây dựng nên một Komako ‘Tràn trề nữ tính, mạnh mẽ, tương phản giữa thánh thiện và trần tục, giữa tỉnh táo và đam mê, giữa vẻ đẹp sáng ngời nét thơ ngây bên ngoài và sức trầm lắng của nội cảm. Cảm giác mà nàng đem lại cho Shimamura là sự tươi mát và thanh sạch tuyệt vời ’.
‘Xứ tuyết’ được đánh giá là quốc bảo của nền văn học Nhật Bản, và là một trong những tác phẩm giúp mang lại cho tác giả giải thưởng Nobel văn học năm 1968.
Kawabata Yasunari dùng cả đời để miêu tả vẻ đẹp cổ xưa của Nhật Bản, chạm vào văn chương của ông là chạm vào cái tinh tế thanh cao, u uẩn mong manh. Cả đời theo đuổi cái đẹp nhưng luôn sống trong nỗi buồn và sự cô đơn, lên án việc tự tử nhưng cuối cùng chọn cách kết thúc cuộc đời mình bằng khí ga năm 1972 mà không để lại bất kỳ bức thư tuyệt mệnh nào. (Trích Wiki)
***
Ở Việt Nam, tác phẩm được xuất bản 3 lần với 3 bản dịch khác nhau. Mình chỉ tìm được ebook trọn vẹn của bản dịch mới nhất năm 1995 của dịch giả Ngô Văn Phú và Vũ Đình Bình.
Bản dịch rất hay nhưng mình thấy phần đối thoại giữa Shimamura và Komako còn chút lỗi xưng hô và đôi nét không được mềm mại lắm (xin lỗi dịch giả). Nên mình đã thử tìm các bản khác, nhưng không có bản nào hoàn chỉnh. Chỉ có một bản phỏng dịch tóm tắt truyện (của anh Huỳnh Văn Ba) đọc thấy rất tình cảm.
Mình ví dụ một câu:
Khi anh nhờ cô tìm cho mình một kỹ nữ để giải khuây trong lần gặp đầu tiên:
Sách xuất bản: “Sao ông lại nghĩ đến chuyện nhờ tôi một việc như thế được nhỉ! Hừ! Hay thật! Hay thật đấy.”
Bản phỏng dịch: “Dù là trong mơ em cũng không nghĩ anh có thể nhờ em chuyện như thế…”
Komako nổi giận đó nhưng ngập nét cáu kỉnh trẻ con, đáng yêu như thế và khi đã yêu một người là hết lòng hy sinh ‘Với em, em không hối tiếc gì. Chẳng bao giờ em hối tiếc gì’ như thế thì người đàn ông nào có thể không đổ gục siêu lòng.
***
Tuy cốt truyện đơn giản nhưng cách viết tinh tế và đứt quãng có thể khiến những ai không quen sẽ cảm thấy hơi khó hiểu. Các bạn có thể vào đây www.erct.com/2-ThoVan/HVanBa/Xu-Tuyet.htm xem bản phỏng dịch tóm tắt của anh Huỳnh Văn Ba sẽ dễ hiểu hơn khi bước vào đọc truyện. Nhưng mình tin nếu các bạn kiên nhẫn đọc thật kỹ những dòng văn đẹp đẽ đó, bạn sẽ được lạc vào một thế giới rất lạ của câu chữ. Có thể nó không hợp với bạn nhưng bạn lại không có cách nào phủ nhận và cưỡng được cái hay, cái quyến rũ của nó. Lạ lùng như vậy đó.
(‘Đến cả móng chân em cũng duyên dáng và đỏ bừng đấy.’ – Ảnh trong phim)
***(Lọ cổ dày)
(Căn hộ ba phòng ngủ, hai phòng sinh hoạt chung)Giải trí (Em nhỏ mặc thế này đi phỏng vấn)
(Trần sư phụ mặt không biến sắc lia chỗ này, máu nào không phụt)(Sau đó bắt em nhỏ về thay đồ, em nhỏ chuyển qua style này, Trần sư phụ càng nhấp nhỏm không yên)
