HAI NGƯỜI BẠN

Tôi và Lucinda là hai người bạn thân. Chúng tôi cùng sinh ra và lớn lên trên một góc hòn đảo tại vùng biển miền tây nước Cộng Hòa Dominica, nhà chúng tôi cách nhau một rặng cây. Cha của Lucinda và cha của tôi đều là ngư phủ. Vài người trong làng bỏ nghề cá đi làm trong hãng chế biến dầu dừa, nhưng cha tôi nói là thà chết chứ không thể suốt ngày làm việc trong nhà chật chội thiếu không khí được và cha của Lucinada cũng nói như vậy. Vì vậy ngày nào cũng thế, tờ mờ sáng, họ ra đi trên chiếc thuyền gỗ với chiếc lưới và đến tối mịt mới quay trở về.

Phần lớn đàn ông trong làng đều như vậy cả. Ngày nào thu hoạch được nhiều cá thì nghe thấy trước khi nhìn thấy họ trở về. Họ ca hát, la lối vang cả một góc biển. Mặt trời thấp dần làm người ta chói mắt, nó chiếu xuống nước như thế những tia sét trên đất liền vậy. Chúng tôi nghe tiếng họ rồi bóng những chiếc thuyền hiện dần lên, mới đầu là những chấm đen, khi gần bờ hơn thì bóng dáng người hiện dần lên.

Cha tôi thường vẫy tay từ xa. Khi nhìn thấy vậy, tôi và Lucinda chạy băng qua con đồi ra bãi cát. Chúng tôi hồi hộp đứng đợi trong khi những chiếc thuyền tiến dần vào bờ rồi kiểm tra lại mức thu hoạch. Đàn bà thì tất cả tụ tập ở đây, họ chia cá, phần thì dành cho gia đình, phân thì để bán ngoài chợ. Cha của tôi và Lucina thì ôm chúng tôi vào lòng rồi đặt lên chiếc vai lực lưỡng bước về nhà. Còn những ngày thu hoạch ít cha cũng nói là vui khi thấy tôi chạy ra đón ông.

Chúng tôi đi học cùng một trong, ngôi trường tiểu học năm ở cuối làng. Cả căn nhà của tôi và của Lucinda đều nằm trên ngọn đồi. Cha tôi tự tay cất ngôi nhà này, Mỗi buổi sáng, tôi và Lucinda chạy qua khu rừng, quá nhiều căn nhà trong làng để tới trường. Chúng tôi thường đua nhau ai tới trong trước, thường thì Lucinda thắng cuộc vì nó chạy nhanh lắm.

Cả hai chúng tôi đều không thích đi học. Mẹ thường bảo là chúng tôi lười. Tôi nghĩ là mỗi ngày làm cùng một công việc thì thật là nhàm chán, cô giáo bắt chúng tôi làm đủ thứ: đọc sách, làm toán, viết luận, vân vân, thật là chẳng có gì thú vị. Nhiều hôm, thay vì tới trường, chúng tôi ra bãi biển chơi. Vào giờ này bãi biển vắng tanh, ngoại trừ vài ba bà già đang ngồi vá lưới. Đàn ông đã đi biển hết, còn đàn bà thì ở nhà lo đi chợ, lo việc nhà hay vườn tược. Suốt ngày chúng tôi đùa giỡn với sóng nước, bắt cá. Đôi khi chúng tôi đi vào rừng hay bơi lội trong con suối trên núi. Nước ở đây thật lạnh và ngọt. Chúng tôi thường nằm dài trên những tảng đá rồi để mặc cho dòng nước chảy qua người, ngước mắt nhìn lên trời chỉ có những cảnh bơi trên cao coi tựa như chiếc trần nhà, qua những kẽ hở của cành lá là những mảnh mặt trời chói lọi Sau bốn năm bậc tiểu học, mẹ tôi nói là tôi không cần đi học nữa, ở nhà giúp mę. Tôi cảm thấy thật vui vì được bước chân vào đời như một người lớn. Lucinda thì tiếp tục việc học thêm bốn năm nữa. Tôi nghĩ Lucinda không gặp trở ngại gì với các môn đọc, viết hay tính toán ngoại trừ việc nó thường thay đổi ý kiến luôn. Cô giáo nói suốt thời gian dạy ở đây, cô chưa thấy có đứa trẻ nào thông minh như nó. Nếu chịu khó, nó sẽ học hết cấp hai rồi lên đại học. Trên đảo này, kể cả trai lẫn gái, chưa có ai bước chân lên đại học cả, ngoại trừ con cái những gia đình có tiền ngoài tỉnh.

Lucinda nói với tôi là nếu lên đại học, tất cả chi phí cô giáo sẽ trả cho. Đôi khi nó còn nói tới ước mơ sang Anh học nữa. Ý nghĩ là đi tới một nơi xa lạ và học nhiều điều mới mẻ là một việc mà không bao giờ tôi nghĩ tới.

Nhưng những dự tính đó chẳng bao giờ thực hiện được khi nó gặp Carlton Hibbert. Anh này từ Portsmouth tới. Một đêm nọ, anh ta tới một vũ trường, mà những vũ trường thường nằm trên tại chung quanh tỉnh lỵ. Tôi và Lucinda khi đó đã được mười ba và mười bốn tuổi và bắt đầu tới những chỗ tụ tập này. Tôi thì còn mắc cỡ, trước mặt người là chẳng nói được câu nào trong khi Lucinda thì khác, nó cao lớn hơn số tuổi, xinh đẹp và lúc nào cũng cười nói luôn miệng. Nó lại biết đối xử với bọn con trai như thế nào, như thế biết sử dụng chiếc lưới vậy. Bọn con trai thường rủ nó đi chơi, nó biết phải trả lời có hay không ngay lập tức.

Carlton Hibbert là một gã đàn ông bảnh trai, ngoài việc làm chủ một chiếc xe tắc xi, hắn còn làm việc cho một chiếc tàu đánh cá tại Portsmouth. Mỗi khi ra biển, hắn là một thủy thủ còn nếu ở nhà thì là một tài xế chở khách trên chiếc tắc xi của mình. Đôi khi hắn còn là nhân viên hướng dẫn du lịch đưa khách đi thăm đảo nữa.

Chung quanh Carlton có nhiều đàn bà, nhưng Lucinda là một cô gái đặc biệt với hắn. Hắn lợi dụng Lucinda nhưng Lucinda cũng lợi dụng lại hắn. Tôi biết là Lucinda yêu hắn nhưng không ngu gì để Carlton bỏ rơi. Hắn là một người đặc biệt khác hẳn với đám con trai mà nó quen nên rất thích. Nó không bao giờ lộ ra cho Carlton biết là nó thích hắn như thế nào và lúc nào cũng chứng tỏ có nhiều thằng con trai khác quanh nó. Cuối cùng thì Carlton xây một căn nhà ven rừng, gần nhà chúng tôi và xin Lucinda về chung sống. Mọi người trong làng ngạc nhiên là Lucinda bắt được Carlton dễ dàng như vậy. Một năm hay lâu hơn một chút, hai người sinh được một đứa con và sau đó thêm hai đứa nữa.

Ít lâu sau, tôi không còn tính mắc cỡ nữa, trông có vẻ đàn bà và chững chạc hơn. Tôi cũng kiếm được một người, một thanh niên thật tốt. Khi tôi được mười lăm tuổi thì Damon Anthony chú ý tới tôi. Anh ta sinh ra trong làng này, yêu mến biển cả và đi biển cùng với người cha. Khi lớn lên, anh làm trên một tàu chuyên chở hàng hóa giữa các đảo và đôi khi đi xa tới tận Puerto Rico.

Một lần kia, sau khi lênh đênh trên biển suốt ba tháng, anh trở về và chúng tôi để ý tới nhau. Vì cùng ở trong làng, trước kia chúng tôi vẫn gặp nhau thường như bao nhiêu người khác, nhưng lần này tình cảm của chúng tôi lại có gì đặc biệt. Anh tới nhà tôi thường xuyên hơn và mang theo quà cáp sau mỗi chuyến đi xa Anh rất hoạt bát, thích khiêu vũ, hay pha trò và kể lại những câu chuyện lạ lùng từ những vùng đất xa lạ mà anh đã đi qua. Khi con tàu vừa cặp bến Roseau, anh tới ngay nhà tôi, gọi tên tôi thật to ngay khi còn đi trên đường tới nhà. Nghe thấy vậy, dù đang làm gì tôi cũng ngừng tay và chạy ra đón anh. Mẹ bảo là tôi điên lên vì Damon.

Có một lần trong một chuyến đi xa, Damon đưa tôi lên tàu, đây là lần đầu tiên tôi đi ra khỏi đảo. Con tàu đi về Martinique, khi tàu cặp vào cảng Port-de-France, anh mua cho tôi một lọ nước hoa và một sợi dây chuyền. Lúc đó có nhiều người lắm, họ đứng đầy trên bến, đi ngược xuôi trên đường phố phó, ra vào rầm rập tai các cửa hiệu hay tiệm ăn. Tôi cảm thấy xa lạ và chóng mặt, thầm nghĩ là sống ở nơi rừng núi êm đềm hay tại bờ biển nơi tôi quen biết mọi người thì dễ chịu và thoải mái hơn nhiều.

Damon có căn nhà riêng, anh cho sửa sang lại, làm phòng ngủ và bếp rộng ra rồi sau đó nói với tôi về ở với anh. Dĩ nhiên mẹ hài lòng và cha cũng vui.

Như vậy Lucinda và tôi đều lập gia đình và vẫn là bạn thân. Chúng tôi vẫn cùng nhau làm việc, cùng đi chợ. Khi hai người đàn ông ở nhà, chúng tôi cùng đi chung tới các buổi họp mặt hay picnic. Một năm sau ngày cưới, tôi sinh được một đứa con gái và dĩ nhiên con cái chúng tôi cũng là bạn với nhau.

Có một điều mà chúng tôi không chia sẻ với nhau được là việc nấu nướng. Cuộc chiến âm thầm giữa hai người thân ai là người nấu giỏi, và tôi cũng thầm hãnh diện là tôi nấu ăn ngon hơn Lucinda. Không nhiều nhưng vừa đủ để thắng. Lucinda nấu món gà rừng và tôi cũng chẳng chịu thua. Cả hai chúng tôi cùng lên đồi săn gà rừng, nhưng gia vị thì lại bí mật ở trong bếp. Tương tự như vậy với các món súp, cá hấp, và nhất là món thịt dê hầm.

Hàng năm cứ vào tháng Hai, trước ngày lễ Tro một tuần là những ngày lễ hội. Trên đảo có diễu hành, picnic, nhảy múa và chơi dã cầu. Damon và Carlton cùng ở trong đội banh này đấu với làng bên.

Đối với phe đàn bà chúng tôi cũng có cuộc đua, đó là xem ai nấu món dê hầm ngon nhất. Lucinda và tôi cùng tham gia vào cuộc đua này, lúc này chúng tôi đã được mười bảy tuổi bảy tuổi. Trước kia hầu như mọi năm mę tôi đều thắng cuộc, cũng có vài ba bà già khác cũng thắng. Sau vài năm tôi đứng hạng nhì và năm sau đó nữa. Tôi chọn ra những con dê cứng cáp trong bầy dê con mới đẻ để có một chế độ dinh dưỡng và chăm sóc đặc biệt. Tôi sử dụng nhiều thời giờ tìm kiếm các gia vị, trộn lẫn với nhau, ai mà hiểu được tôi làm như thế nào. Tôi vào sâu trong rừng, kiếm các loại lá, củ, rễ, rồi thái nhỏ trộn theo những tỉ lệ khác nhau cho đến khi có hương vị vừa đúng. Một loại mà tôi ưa nhất mà tôi gọi là củ xanh vì lá của nó có sắc xanh đậm hơn các loại cây khác, nó mọc ở giữa rừng.

Lucinda cũng làm như tôi là tìm kiếm các gia vị từ thảo mộc trong rừng. Suốt trong thời gian mười lăm năm thi môn nấu này, tôi chiếm giai nhất chín lần, Lucinda năm lần. Một lần về tay người khác vì năm đó chúng tôi ham nhẩy nên không chú ý tới việc nấu nướng.

Lucinda có ba đứa con, còn tôi thi sau khi sinh đứa con gái nhiều năm cũng chẳng có thêm đứa nào nữa. Đấy là một nỗi buồn ray rứt, tôi mong có được nhiều con, hoặc là thêm một thằng con trai nữa mà tôi sẽ đặt tên tên cho nó là Damon Jr. Mười năm sau tôi vui mừng có mang một đứa con trai, nhưng sau khi sanh nó quá
yếu, chỉ sống được có ba tuần. Sau cái chết của đứa bé, tôi muốn tự tử, Damon phải nghỉ ở nhà suốt sáu tháng an ủi tôi.

Ba đứa con của Lucinda cao lớn dần với tháng năm cũng như đứa con gái của tôi, còn riêng Lucinda thì ít thay đổi, tính tình vẫn như xưa, ngoại trừ quần áo.

Rồi trong bốn năm qua, tôi nhận thấy có gì lạ đang xảy ra, nó không còn là Lucinda như xưa nữa. Cuối cùng nó nói cho tôi biết là Carlton đã khác xưa, đang theo đuổi người cô gái trẻ tuổi. Một bữa nọ, nó thấy đồ đạc và quần áo của Carlton biến mất. Người hàng xóm kể lại là sáng hôm đó bà ta gặp Carlton đi cùng với một người đàn bà lên thuyền ở cảng Roseau.

Trong một quãng thời gian dài, Lucinda như một người điên. Nó bắt đầu đi ra ngoài nay với người đàn ông này, mai với người đàn ông kia và khi về nhà thì say sưa nữa. Có khi nó bỏ nhà đi tới Portmouth hay Roseau trong nhiều ngày để ba đứa con lại cho tôi coi, nhưng dù sao tôi cũng xem chúng như con của tôi nên chẳng có vấn đề gì. Damon nói bây giờ Lucinda không tốt nữa rồi, đang làm bố mẹ nó phải xấu hổ và bôi lọ danh dự gia đình. Có hôm nó nằm ở nhà suốt ngày, tôi sang nói nói chuyện và nghe nó tâm sự. Tôi hiểu là nó cần thời gian để vết thương lành lại.

Và nó trở về với chính con người nó. Không còn đi ra ngoài, đêm đến nó thường đi ra bãi biển với tôi, ban ngày làm việc trong vườn. Bây giờ nó hơi ít nói nhưng vẫn là Lucinda dạo nào, nói nhanh, pha trò và đanh đá với bọn đàn ông. Lucinda vẫn là người đàn bà đẹp nhất trong làng.

Rồi một năm rưỡi trước, chiếc tàu của Damon làm việc trên đường trở về từ St. Kitts thì gặp bão. Con tàu bị đánh chìm mang theo tất cả thủy thủ đoàn, mãi hai ngày sau người ta mới tìm thấy xác của Damon. Được tin này tin này tôi ngất xỉu, Lucinda phải ở luôn trong nhà tôi mấy ngày.

Cuối cùng thì Lucinda cũng tìm được một người, đó là Harry Clemson. Suốt hai năm, nó đi lại với nhiều người và nó ưng ý Harry Clemson nhất. Theo tôi, đây là một người đàn ông lý tưởng làm cho tôi nhớ Damon nhiều. Harry hay cười, rất tự tin khi tham gia các buổi họp mặt và cũng là người chịu khó làm việc nữa. Anh ta và Lucinda thật xứng đôi nhưng dù cho Lucinda đề nghị nhiều lần vẫn không chịu sống chung với nó. Anh ta đến từ Portmouth, chúng tôi nghe nói là anh ta sống với người vợ trên hai chục năm, thình lình người vợ bỏ đi mất nên bây giờ rất sợ tình cảnh này tái diễn.

Lucinda thường cùng với Harry tới nhà tôi, cùng ở với tôi suốt buổi tối hay đưa tôi ra tỉnh. Nó biết là tôi còn buồn và muốn đối xử với tôi như hồi trước tôi đã từng giúp nó khi Carlton bỏ nhà đi vậy. Nó cũng nói là Harry thích món thịt dê hầm của tôi và báo là nếu nấu ngon được như vậy thì Harry sẽ đón về đây ở với nó.

Tôi sống một mình trong căn nhà này. Con gái tôi đã mười sáu tuổi, nó tìm được một thanh niên và bắt đầu sống chung với nhau. Ít lâu sau tôi nghe nói tụi nó bỏ xứ Dominica này để sang tận St. Martin sinh sống.

Tôi dựng một quán nhỏ gần nhà bán bánh mì, thịt gà hầm và dĩ nhiên có cả thịt dê hầm nữa. Ngoài ra còn có trái cây và cả rượu mạnh. Lucinda nói sinh ra đã có máu làm thương mại sẵn. Càng ngày nó càng bất mãn với Harry vì anh ta không chịu dọn về sống chung với nó. Tôi cũng nhận ra Harry có ánh mắt thật lạ lùng mỗi khi nhìn tôi và tôi cũng có thật nhiều cảm tình với anh ấy. Nhiều lần Lucinda bàn với tôi để làm sao thuyết phục hắn về ở. Ba đứa con bây giờ đã lớn, đứa con đầu đã lấy vợ và ở riêng, hai đứa kia sẽ lập gia đình trong tương lai gần đây thôi. Nó nói với tôi:

- Thật vô lý nếu Harry ở một mình còn tao thì cũng một mình trong căn nhà rộng thênh thang này.

Nó nói là nếu nấu được món dê hầm ngon như tôi thì Harry sẽ về ở với nó. Nó bắt đầu làm phiền tôi, nói đi nói lại việc cho xin công thức pha chế các gia vị. Nhưng hiện nay tôi đang làm thương mại, có quán nhỏ bán hàng thì làm sao tiết lộ những bí mật này được?

Khi nghe tôi nói vậy, nó nói là sẽ không cho người nào biết mà chỉ nấu riêng cho Harry ăn thôi. Nó kể lể những năm chúng tôi còn bé và là bạn thân chia ngọt sẻ bùi với nhau suốt bao năm qua. Thế rồi cuối cùng tôi cũng phải chia cho nó ít gia vį vỏ, rễ và lá cây, có cả củ xanh và đậu đỏ nữa. Dĩ nhiên tôi không nói rõ liều lượng bao nhiêu cũng như chẳng nói cho nó biết tình cảm của tôi với Harry như thế nào. Tôi nói:

- Bỏ một chút củ, một chút rễ, một chút lá rồi nếm, rồi thêm chút này, bớt chút kia cho đến lúc vừa miệng.

Không có một công thức nào ấn định được cả. Phải tiếp tục nếm cho tới lúc cảm thấy ưng ý nhất. Nấu đi nấu lại vài lần sẽ có kinh nghiệm.

Tôi chưa bao giờ thấy Lucinda vui như vậy. Khi tôi sang bên nhà nó thấy nó đang nấu, nếm và bốc gia vị thêm bớt luôn tay. Đêm hôm đó, hai đứa con về thì thấy mẹ nó nằm gục chết bên cạnh chiếc bàn. Bác sĩ nói là nó chết vì bệnh đau tim còn tôi thì không nghĩ vậy. Loại củ xanh nếu dùng quá liều lượng sẽ gây ngộ độc. Việc này có lẽ chỉ có một mình tôi biết thôi.

Sau đó Harry đến nhà tôi thường xuyên hơn. Anh ta rất mê món thịt dê hầm của tôi và cho đến bây giờ thì anh đã về ở luôn với tôi rồi, chúng tôi cùng lo cho quán hàng ăn này.