*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.
“Cảm ơn nhiều ạ, cháu muốn chuyển ra sống ở một nhà khác thì hơn.” Pudtan liếc nhìn về phía Mae Glin đang ưỡn người như thổ địa thì nghĩ rằng nhất định không thể sống chung một nhà được.
Cô không thích mặt tôi, tôi cũng đâu có thích cô.
“Ăn mặc khác lạ, nói năng cũng khác lạ. Bản thân đến ở đâu cũng không biết.” Mae Glin lẩm bẩm than trước khi vụt đứng dậy. “Ta đi xem người hầu khuân đồ từ bến thuyền thì hơn, nếu còn ở đây thì nhất định sẽ vỡ ngực mà chết.”
“Ra ngoài thì bảo người hầu mang rau tươi sang nhà Praya Wisutsakorn nhé Mae Glin. Hôm nay nghe Meun Rit bảo rằng Meun Reuang và hai tiểu thư sẽ quay về. Ta nghĩ rằng ngài hẳn sẽ ở nhà dài ngày.” Bà Kui không trách cứ người cháu gái vốn chiều ý từ tấm bé và tranh thủ cơ hội giao việc. Vẻ mặt bất bình của Mae Glin chuyển thành mỉm cười vui vẻ đến mức nhìn thấy răng đen. Nàng vội đi xuống nhà, bà Kui nhìn theo trong khi lắc đầu nửa ngán ngẩm nửa yêu chiều. Làm sao bà lại không biết Mae Glin suy nghĩ định nhìn trộm con trai của Praya Wisutsakorn, vốn có ngoại hình đẹp không khác gì cha thời còn trẻ. Còn tốt ở chỗ Mae Glin chỉ nhìn trộm chứ chưa từng cư xử khiến cho giảm giá trị nên bà yên lòng và chưa từng nghĩ sẽ ngăn cản. Với lại nếu như Mae Glin cháu gái bà có phúc phần, không chừng sẽ có mối quan hệ với quan lại phong kiến vốn là chủ nhân mảnh đất mà bà thuê kiếm sống cũng nên. Dù không phải là chính thất* nhưng được làm thiếp** cũng vẫn được tính là con dâu của ngài.
*Trong bản gốc là “vợ trong thành”.
**Trong bản gốc là “vợ bên ngoài”.
Pudtan cúi mặt suy nghĩ rằng cô nên làm gì trước trong lúc này. Nhớ lại lời dạy của sư Reuangrit thì tương đối chắc chắn rằng ngài hẳn là biết trước chuyện như mọi khi. Suy nghĩ đó khiến cho cô bắt đầu bình tâm lại rất nhiều, có khi ngài đang tìm cách giúp cô ở kiếp đó cũng nên. Cuộc đời cô trải qua sự thay đổi từ lúc bé, nhưng nghĩ rằng đây là một sự thay đổi nữa mà cô phải chấp nhận cho bằng được.
“Lý trí, mình phải có lý trí…” Đôi môi đầy đặn lẩm bẩm động viên bản thân. Nếu muốn quen thuộc với chỗ mới thì phải ra ngoài mở rộng tầm mắt, vì việc hỏi han trông ra không giúp được gì nhiều trong lúc này. Cô cảm thấy lo sợ một cách khác thường, thời gian cách biệt nhau những 300 năm, kế sinh nhai, ngôn ngữ văn hóa, ngay cả cách sống của con người trong thời đại này khác biệt với thời của cô đến mức gần như là từ lòng bàn tay thành mu bàn tay, và cô sẽ sống thế nào…
“Cảm ơn bà Kui nhiều vì đã ưu ái cháu.”
“Ngươi nói năng thật là lạ. Nếu không muốn để cho mọi người phải ngây ra thì thử tập nói giống như chúng ta có được hay không?”
“À… cháu sẽ cố gắng ạ.*”
“Khi nói chuyện với người lớn tuổi hơn thì kết câu bằng ‘jao ka’*. ‘Jao ka’ sẽ hay hơn, và xưng bản thân là ‘ta’ thì sẽ thích hợp hơn đấy.” Bà Kui dạy dần dần, càng thấy đôi mắt to tròn trong trẻo nhìn đến lắng nghe và chuyên tâm thì càng suy nghĩ thấy yêu quý. Người con gái kỳ lạ này dù cho hành động không đoan trang như những người phụ nữ quý tộc nói chung nhưng ngoại hình da dẻ cũng đẹp hơn dân thường, dù thế nào thì cũng không phải là tầng lớp bình dân bình thường. Bà không nhịn được nên đưa tay ra nắm lấy cánh tay như được chạm trổ tinh xảo, da thịt thật là mịn mềm ấm tay quá.
*Pudtan kết câu là ‘na ka’, là cách nói thời hiện đại. Nên bà Kui dạy cho chuyển thành nói ‘jao ka’.
“Ở cõi trời, cõi bất tử của ngươi chắc là có lâu đài thủy tinh, lâu đài vàng có phải không? Cớ gì lại rơi xuống ở nhân gian? Hay là bị thần thánh bề trên nguyền rủa? Ngươi có cha mẹ không? Hay là sinh ra rồi tự lớn lên luôn?”
“Ôi… Bà Kui ạ, ta là người, không phải thần thánh hay tiên nữ gì đâu, chỉ là rơi xuống thôi. Phải rồi, quyển sổ duối đó, nhất định là quyển sổ duối đó kéo ta đến đây.”
“Quyển sổ duối, à, đồ trong hòm mà Meun Rit ngài ấy đào lên có phải không?”
“Phải ạ, người đàn ông đó tên Meun Rit sao ạ?”
“Meun* là tước vị của ngài, ngài tên Rit, danh hiệu Vua ban là Maharit*, là tên địa vị cận thần chính.” Pudtan nghe rồi thì chỉ có thể chớp chớp mắt vì không hiểu bao nhiêu, do kiến thức bộ môn xã hội nghiên cứu vấn đề địa vị thì cô đã trả hết lại cho giáo viên thời trung học rồi.
*Meun đọc là “mừn”. Maharit đọc “ma hả rít”.
“Thế nếu ta muốn gặp Khun* Meun Rit, ta phải làm thế nào vậy bà?” Bà Kui tỏ vẻ mặt lấy làm lạ với cách gọi đó nhưng cũng bắt đầu bỏ qua. Dù cho lời nói theo kiểu đầu Manggu đuôi rồng** nhưng cũng tính là có cố gắng cho nó hòa nhập, khiến cho biết được rằng người con gái này thông minh đủ dùng và đủ để dạy được.
*Pudtan dùng từ ‘คุณ’, là cách gọi lịch sự đối với người được nhắc đến trong thời hiện đại, nhưng do Meun Rit là quan lại có địa vị, nên thường sẽ dùng từ ‘ท่าน’ / ngài, đọc là ‘thăn’.
**Thành ngữ ý nói không ăn nhập gì với nhau. Manggu và rồng đều là loài vật trong truyền thuyết, nhưng thuộc hai loài khác nhau nên khi ghép lại thì không khớp.
“Ngài là con trai của Praya Wisutsakorn, nhà ở phía đằng kia, cách vườn mà người xuất hiện không xa lắm. Phần đất này cũng là của Praya Wisutsakorn, ta là bình dân thuộc sự cai quản của ngài theo bố mẹ ta. Và còn thuê đất của ngài kiếm sống vì ta là trụ cột gia đình không có chồng che chở.”
“Nói thật, ta không mấy hiểu hệ thống cai quản cho lắm. Như ta đây phải làm thế nào để trông không quá khác biệt với người ở đây ạ?” Pudtan nói giọng nghiêm túc trong khi chớp chớp mắt.
“Ngươi phải vào sổ để làm bình dân, nhưng phụ nữ thì sức lực không nhiều bao nhiêu như đàn ông. Chủ yếu là vào sổ theo lẽ tự nhiên, nhưng không cần bị tuyển đi làm việc cho ngài như bình dân nam đâu.”
“Tại sao phải vào sổ ạ? Là người không thuộc cai quản ở đâu không được sao ạ?”
“Ngươi làm người không thuộc cai quản thì cũng được vì ngươi là nữ, ngài không cần sức lực bình dân nữ bao nhiêu đâu. Chỉ là nếu thuộc cai quản thì sẽ có người che chở. Lỡ đối diện với vận hạn, gặp phải chuyện không tốt thì cái danh của chủ nhân cai quản ngươi sẽ giúp cho thoát hạn. Chính ta cũng thuộc cai quản của ngài Praya Wisutsakorn, nếu như ngươi đến ở cùng ta, ta sẽ nhận làm cháu, cho vào sổ làm bình dân thuộc sự cai quản của ngài. Và giúp nhau làm vườn làm rẫy để kiếm sống đấy.”
“Thế nếu là bình dân thuộc cai quản thì có phải làm việc cho họ không ạ? Và có được nhận lương tháng không?”
“Bình dân thuộc cai quản nếu là nam thì phải dùng sức lực cho ngài gọi là vào tháng ra tháng. Một năm phải làm việc cho ngài sáu tháng, còn không thì phải nộp cống. Nhưng nếu là nữ thì ngài thường không yêu cầu nộp cống gì. Lúc chồng ta chưa chết thì cũng sinh sống thuê đất của ngài từ khi cha của ngài còn sống, nên ngài rất ưu ái. Bình thường chỉ đưa phí thuê hằng năm, nhưng ta làm rẫy làm vườn nên thường gửi rau quả trái cây đến cho ngài. Năm nào nông sản thiếu thốn, không gửi ngài cũng không trách. Cả cha ngài cả Praya Wisutsakorn đều có lòng thương xót rất cao, chưa từng áp bức khiến bình dân thuộc cai quản phải chịu khổ.” Bà Kui giải thích thật dài vì suy nghĩ tin chắc rằng người con gái trước mặt chưa từng quen thuộc với nhân gian.
“Đủ để hiểu rồi ạ, kết luận là bây giờ bà ở dưới sự trông coi của Praya Wisutsakorn, và bà là góa phụ, chỉ ở cùng với nữ thôi phải không ạ? À… thế còn Khun* Glin thì sao ạ?”
“Hãy gọi là Mae Glin đi, với ta thì người cũng nên gọi là bà, không cần có “khun”* đi trước đâu, nào có thích hợp. Ta đã từng gả đi nhưng chồng ta chết đã lâu rồi, con cái cũng không có. Mae Glin là họ hàng xa của ta, cha mẹ đều chết hết lúc dịch tả thủy đậu đến hơn mười năm trước, ta liền đưa nàng ta về nuôi từ khi còn bé.”
*Cách gọi người khác một cách lịch sự trong thời hiện đại. Trước đó Pudtan gọi là ‘khun yai’, nên bà Kui bảo chuyển sang gọi là ‘yai’ thôi. ‘Yai’ nghĩa đen là ‘bà/bà ngoại’.
“Ôi! Điều bà nói nghe khó lắm luôn ạ, nhưng cũng đủ hiểu.”
“Ngươi có thể làm được việc gì? Có thể biến đá thành vàng hay không?” Bà Kui tỏ vẻ thờ ơ lời nói lạ tai đó trong khi nhỏ giọng thì thà thì thầm hỏi đầy hy vọng.
“Hừ… ta không phải nhà ảo thuật đâu bà Kui, nhưng ta có thể trồng rau trồng cây được ạ. Có thể sắp xếp vườn, sắp xếp cây cối cho thật đẹp. Vì ta học xong về lĩnh vực này.”
“Ngươi cũng học sao?”
“Vâng, ở nơi này nữ thường không được học phải không ạ?”
“Ta đủ đọc được viết được, cha và chồng ta từng là bình dân giúp việc cho ngài nên được dạy. Mae Glin mới là không được, nhưng vẫn đủ có thể tính toán sổ sách khi bán hàng. Ngươi có thể đọc và viết sao?”
“Đọc được viết được ạ. Nhưng có lẽ đọc viết ngôn ngữ nơi này không được bao nhiêu.”
“À, ngôn ngữ nói, ngôn ngữ viết của nơi này và cõi trời có lẽ khác nhau. Cho nên khi nói lại lạ tai thế này.”
“Chắc là thế ạ.” Pudtan hết động lực để giải thích khi người phụ nữ lớn tuổi khăng khăng tin rằng cô đến từ cõi tiên một cách không mở tai mở mắt. Không biết tại sao bà Kui lại có thể chắc chắn rằng đã nhận lời chăm sóc cô với thần thánh. Nhưng coi như cũng có ích với cô, thế nên cô không trái ý đối phương.
“Ngươi chắc phải đi thay đồ một chút. Để rồi ta sẽ cho con Eung giúp mặc đồ để còn đi chợ tìm mua đồ đạc cùng nhau.” Bà Kui đứng dậy nhìn hầu tớ đang khuân đồ bên dưới nhà trong khi hét lớn tiếng ra lệnh công việc một cách rất có uy. Cô nhìn bà Kui vốn là một người già tháo vát nghĩ nhanh làm nhanh, ra lệnh công việc cho người trong nhà rất dứt khoát, trông thông minh khéo léo thì không thể không lấy làm lạ. Khoảng thời gian cách xa hơn 300 năm, cô nghĩ rằng phụ nữ thời này sẽ dịu dàng yếu đuối phó thác cho đàn ông chứ. Dù cho bà Kui có suy nghĩ hay có niềm tin khó mà hiểu được, nhưng cũng trông không khác gì phụ nữ lớn tuổi có sự tự tin cao trong thời đại của cô. Hơn nữa lại còn có thể sống một mình mà không có chồng mới.
Eung vào phòng làm theo lệnh của chủ, trang phục đem đến cho Pudtan mặc là của Mae Glin như mọi khi. Bà Kui nhìn người con gái bước ra từ sau bình phong được đan bằng gỗ tre cùng cảm giác pha lẫn giữa e dè và nặng lòng. Chồng quần áo cũ dính bùn vẫn nằm chất đống ở gần gần phảng nên bà bảo nàng On ở bên ngoài đem đi giặt. Khi người con gái mới đến mặc váy quấn có hoa văn kiểu gấp nếp trước* và sabai của cháu gái thì trông khá hòa nhập, không mấy khác biệt những người ở kinh thành bao nhiêu. Dù cho không có trang sức gì ngoài sợi dây chuyền vàng đeo trên cổ nàng nhưng trông cũng đẹp mắt.
*Có kèm ảnh giải thích ở nửa đầu chương 3.
“Rồi sẽ phải chọn đồ mới cho Mae Glin. Nếu không Mae Glin nhất định than phiền đến mức bực lỗ tai rằng đem vải nàng ta ra dùng. Ngươi cũng chịu đựng dùng đồ của Mae Glin trước đi đã, vải rất đắt, ta cũng không giàu có gì.” On cầm áo lót của Pudtan được chất thành đống từ khi cô nàng ngất xỉu không tỉnh lên xem một cách đầy hứng thú, trước khi nhìn về phía hai thứ trông lạ mắt còn lại. Eung cũng nghía nhìn, Pudtan vội vơ lấy cả áo lót lẫn quần lót vào trong tay mình trước khi cười he he khi nhìn thấy ánh mắt lấy làm lạ của On, Eung và bà Kui.
“Hai miếng vải đó là vải gì mà chỉ một mảnh nhỏ che trên và dưới vậy? Ta định hỏi từ khi ngươi tỉnh lại thì quên mất. Còn cái bao chân lót chân này thì cũng lạ mắt, tương tự như của người Tây nhưng cũng không phải của người Tây, không có dây buộc.”
“Hai mảnh này họ gọi là đồ lót ạ. Nơi này không có dùng đúng không ạ? Còn đây gọi là giày thể thao.” Pudtan đáp một hơi trong khi dịch người một cách hơi bức bối trong lòng khi mà lúc này chỉ mặc mỗi sabai và váy quấn. Hơn nữa một lát nữa hẳn là phải đi lại trống trải ở chợ. Cuộc đời hẳn sẽ đầy màu sắc nếu như váy quấn hay sabai tuột ra giữa chợ. Còn tốt là Eung mang dây chuối đến cột váy quấn sao cho thật chặt. Cô cố gắng kéo viền sabai chỉnh vải cùng sự không quen thuộc cho lắm.
“Tên thì lạ tai, trang phục của ngươi cũng thật lạ. Để cho con On mang ra bến sông mà giặt, vì đã vấy bùn hết rồi. Còn con Eung đi chợ cùng chúng ta.”
“Hai đồ lót này để ta sẽ tự giặt nhé bà Kui. Chị On không cần giặt cho đâu.” On há hốc miệng khi nghe cách gọi và lời nói lạ tai. Nàng quay lại nhìn chủ một cách dè chừng. Người con gái trước mặt vóc dáng gương mặt đều quá đẹp, lại nghe chủ nói chuyện cùng người con gái lạ mặt mà xem ra có sự nâng niu, có lẽ sẽ nuôi như cháu giống như Mae Glin, thì cũng như đến làm chủ của nàng. Thân hình đẫy đà của nàng On liền thụp xuống một cách kinh sợ.
“Để ta giặt giũ cho ạ.”
“Chỉ giặt áo quần và tất là đủ. Đôi giày thể thao này giặt được bao nhiêu thì giặt, không cần trắng như cũ cũng được. Hai mảnh đồ lót này ta tự làm thì hơn.” Nói lại rồi càng thấy bức bối, cái khác thì còn có đồ khác đến dùng thay. Còn áo lót quần lót nếu thật sự phải sống ở đây thì phải tìm cách tạo ra nó. Chỉ là tay nghề trong việc cắt may của cô quá mức chịu đựng mà. Xem ra cô phải dằn lòng, không thì nhờ người ở đây cắt may giùm. Và nếu như phải thuê người khác thì hiện nay tiền ăn tiền dùng cô còn không có một đồng. Bảo xòe tay xin bà Kui thì cũng hết sức ái ngại, xem ra cô phải làm điều gì đó để kiếm tiền đến chi tiêu và đền đáp điều mà bà Kui cho cô.
Việc ra ngoài nhìn thế giới bên ngoài hẳn sẽ khiến cho cô có lối thoát rõ ràng hơn, lại còn phải săn lùng tìm kiếm quyển sổ duối rắc rối đấy nữa. Vì cô đến được đây là do chạm vào nó, cách quay về nhất định có liên quan đến quyển sổ duối đó.
* * *
Hầu tớ nam là người chèo đầu thuyền trong khi Eung đẩy phía cuối thuyền cho. Thời tiết buổi đầu chiều tương đối nóng nhưng cũng không quá nóng do có cây cối hai bên đường. Khi qua khỏi cửa kênh Trấu thì bà Kui liền thầm nhìn người con gái mới đến một cách thông cảm.
“Nắng gắt thế này, ngươi dùng khăn này che đầu đi, da dẻ trông cực kỳ mềm mỏng.”
“Cảm ơn* ạ.”
“Cảm ơn*… À, là cảm tạ** à?”
*Kob khun: cách nói của người hiện đại.
**Kob jai: cách nói người xưa hay dùng.
“À, nơi này hẳn chưa có từ cảm ơn đâu nhỉ, cảm tạ thì cảm tạ ạ.” Pudtan sượng mặt, mọi thứ thật lạ tai lạ mắt đến mức nhọc lòng.
“Kênh mà chúng ta vừa đi qua khỏi gọi là gì ạ? Và chúng ta đang đi đâu ạ?”
“Kênh Trấu. Để rồi sẽ đến khu vực chùa Khun Prom, cùng khu phao cau để tìm vải sabai cùng vải băng ngực trả cho Mae Glin, mỗi thứ hai cái. Vì của Mae Glin ngươi không dùng được, thấy hơi lỏng.” Bà Kui liếc nhìn kích cỡ ngực của người con gái mà thần thánh gửi đến vốn trông rất khác với Mae Glin.
“He he, dù mẹ cho không nhiều nhưng cũng đủ ạ. Dùng của Mae Glin cũng được.” Pudtan vội nói với người gièm pha hàng thật mà mẹ cho, trong khi quả quyết trong lòng rằng áo lót định may đấy phải làm chỗ trống nhét bông vào để độn lên… Thất tình là chuyện nhỏ, ngực nhỏ mới là chuyện lớn. Điều nghe thấy tạo dấu hoài nghi bỏ lại trong ánh mắt của người nghe như bà Kui, nhưng người nói nào có quan tâm, mắt nhìn hai bên đường để so sánh với thế giới của cô. Nhà cửa hai bên đường tương đối dày đặc nhưng chủ yếu là nhà gỗ tre, một vài là nhà bè, khác với tỉnh Phra Nakorn Sri Ayutthaya trong thời đại của cô khi mà hai bên đường vài chỗ chỉ có cỏ, đôi chỗ thì chật ních nhà xi măng ven sông. Cô nhìn thấy đôi chỗ đen như gỗ mun cả một dãy trước khi quay sang to mắt nhìn bà Kui.
“Bị cháy sao ạ?”
“Bị cháy thường xuyên, cháy một rồi cháy cả dãy. Nhà làm bằng gỗ tre kiểu thành hàng thế này dễ bắt lửa, chỉ một thoáng thì rụi hết cả.”
“Ngay cả xây ven sông mà cũng không giúp dập kịp sao ạ?”
“Kịp thì may, không kịp thì cũng không sao. Gỗ tre này lái thương xuôi dòng từ Ampawa bán đầy ra. Giá thì rẻ như cho không, xây mới trong một thoáng rồi sẽ dựng lại được.” Bà Kui trả lời trong khi nhai trầu một cách tâm tình vui vẻ.
“Bà Kui, chi tiêu bao nhiêu thì cứ ghi lại ạ, ta sẽ tìm trả cho đủ mọi đồng mọi xu* luôn.”
“Xu*… sao? Xu* là gì?”
*Trong bản truyện gốc là “mọi baht mọi satang”, ở thời hiện đại thì 1 baht bằng 100 satang.
“Xu, à tiền ạ. Nơi này mua đồ không có phần lẻ như xu sao ạ?”
“Không có, chỉ có chang, tamleung, baht, saleung, feuang, pai, glam, glom, ốc tiền.”
Glam, glom, cái gì chứ… Pudtan nghe rồi thì cảm thấy như thở không ra nhưng cũng gượng lòng nói với bà Kui.
*Hệ thống tiền tệ xưa của Thái không dùng giấy mà là hạt tiền sâu cong như đã nhắc đến trong chương trước, giá trị càng lớn thì kích cỡ của hạt tiền sẽ càng to. Như ảnh dưới đây từ nhỏ đến lớn có pai, feuang, saleung, baht, tamleung.
Tiền tệ theo giá trị từ nhỏ đến lớn, lấy baht làm giá trị chuẩn bao gồm:
Ốc tiền = 1/6400 baht (đọc là bia)
Glom = 1/128 baht (đọc là glòm)
Glam = 1/64 baht (đọc là glằm)
At = 1/64 baht (đọc là ặt)
Pai = 1/32 baht (đọc là pài)
Feuang = 1/8 baht (đọc là phướng)
Saleung = 1/4 baht (đọc là xalửng)
Baht
Tamleung = 4 baht (đọc là tằm lừng)
Chang = 80 baht (đọc là chăng)
“Thế thì sẽ tìm về trả đầy đủ mọi baht mọi ốc tiền luôn ạ.”
“Không sao đâu, dù ta không giàu có như quan lại phong kiến nhưng chỉ không mấy at mấy feuang thì ta không tính toán. Ngươi lạ nước lạ cái thế này thì làm sao bảo ta nhẫn tâm được.”
“Dù thế nào thì cũng không tốt đâu ạ. Cứ tính như tiền cho mượn trước thì hơn. Còn phần ta có tìm được để trả hay không, hay khi nào trả… thì vẫn chưa biết.” Pudtan nói một cách rụt rè, khiến cho bà Kui cười thành tiếng đến mức nước trầu suýt thì bắn ra.
“Coi nào, ta sẽ tính cho.” Bà Kui nhìn đối phương trong khi nghĩ rằng không tệ, người con gái này quả xứng là thần thánh gửi đến, ít nhất cũng không nghĩ sẽ lấy đồ người khác mà không trả tiền lại.
“Cảm ơn nhiều ạ, cháu muốn chuyển ra sống ở một nhà khác thì hơn.” Pudtan liếc nhìn về phía Mae Glin đang ưỡn người như thổ địa thì nghĩ rằng nhất định không thể sống chung một nhà được.
Cô không thích mặt tôi, tôi cũng đâu có thích cô.
“Ăn mặc khác lạ, nói năng cũng khác lạ. Bản thân đến ở đâu cũng không biết.” Mae Glin lẩm bẩm than trước khi vụt đứng dậy. “Ta đi xem người hầu khuân đồ từ bến thuyền thì hơn, nếu còn ở đây thì nhất định sẽ vỡ ngực mà chết.”
“Ra ngoài thì bảo người hầu mang rau tươi sang nhà Praya Wisutsakorn nhé Mae Glin. Hôm nay nghe Meun Rit bảo rằng Meun Reuang và hai tiểu thư sẽ quay về. Ta nghĩ rằng ngài hẳn sẽ ở nhà dài ngày.” Bà Kui không trách cứ người cháu gái vốn chiều ý từ tấm bé và tranh thủ cơ hội giao việc. Vẻ mặt bất bình của Mae Glin chuyển thành mỉm cười vui vẻ đến mức nhìn thấy răng đen. Nàng vội đi xuống nhà, bà Kui nhìn theo trong khi lắc đầu nửa ngán ngẩm nửa yêu chiều. Làm sao bà lại không biết Mae Glin suy nghĩ định nhìn trộm con trai của Praya Wisutsakorn, vốn có ngoại hình đẹp không khác gì cha thời còn trẻ. Còn tốt ở chỗ Mae Glin chỉ nhìn trộm chứ chưa từng cư xử khiến cho giảm giá trị nên bà yên lòng và chưa từng nghĩ sẽ ngăn cản. Với lại nếu như Mae Glin cháu gái bà có phúc phần, không chừng sẽ có mối quan hệ với quan lại phong kiến vốn là chủ nhân mảnh đất mà bà thuê kiếm sống cũng nên. Dù không phải là chính thất* nhưng được làm thiếp** cũng vẫn được tính là con dâu của ngài.
*Trong bản gốc là “vợ trong thành”.
**Trong bản gốc là “vợ bên ngoài”.
Pudtan cúi mặt suy nghĩ rằng cô nên làm gì trước trong lúc này. Nhớ lại lời dạy của sư Reuangrit thì tương đối chắc chắn rằng ngài hẳn là biết trước chuyện như mọi khi. Suy nghĩ đó khiến cho cô bắt đầu bình tâm lại rất nhiều, có khi ngài đang tìm cách giúp cô ở kiếp đó cũng nên. Cuộc đời cô trải qua sự thay đổi từ lúc bé, nhưng nghĩ rằng đây là một sự thay đổi nữa mà cô phải chấp nhận cho bằng được.
“Lý trí, mình phải có lý trí…” Đôi môi đầy đặn lẩm bẩm động viên bản thân. Nếu muốn quen thuộc với chỗ mới thì phải ra ngoài mở rộng tầm mắt, vì việc hỏi han trông ra không giúp được gì nhiều trong lúc này. Cô cảm thấy lo sợ một cách khác thường, thời gian cách biệt nhau những 300 năm, kế sinh nhai, ngôn ngữ văn hóa, ngay cả cách sống của con người trong thời đại này khác biệt với thời của cô đến mức gần như là từ lòng bàn tay thành mu bàn tay, và cô sẽ sống thế nào…
“Cảm ơn bà Kui nhiều vì đã ưu ái cháu.”
“Ngươi nói năng thật là lạ. Nếu không muốn để cho mọi người phải ngây ra thì thử tập nói giống như chúng ta có được hay không?”
“À… cháu sẽ cố gắng ạ.*”
“Khi nói chuyện với người lớn tuổi hơn thì kết câu bằng ‘jao ka’*. ‘Jao ka’ sẽ hay hơn, và xưng bản thân là ‘ta’ thì sẽ thích hợp hơn đấy.” Bà Kui dạy dần dần, càng thấy đôi mắt to tròn trong trẻo nhìn đến lắng nghe và chuyên tâm thì càng suy nghĩ thấy yêu quý. Người con gái kỳ lạ này dù cho hành động không đoan trang như những người phụ nữ quý tộc nói chung nhưng ngoại hình da dẻ cũng đẹp hơn dân thường, dù thế nào thì cũng không phải là tầng lớp bình dân bình thường. Bà không nhịn được nên đưa tay ra nắm lấy cánh tay như được chạm trổ tinh xảo, da thịt thật là mịn mềm ấm tay quá.
*Pudtan kết câu là ‘na ka’, là cách nói thời hiện đại. Nên bà Kui dạy cho chuyển thành nói ‘jao ka’.
“Ở cõi trời, cõi bất tử của ngươi chắc là có lâu đài thủy tinh, lâu đài vàng có phải không? Cớ gì lại rơi xuống ở nhân gian? Hay là bị thần thánh bề trên nguyền rủa? Ngươi có cha mẹ không? Hay là sinh ra rồi tự lớn lên luôn?”
“Ôi… Bà Kui ạ, ta là người, không phải thần thánh hay tiên nữ gì đâu, chỉ là rơi xuống thôi. Phải rồi, quyển sổ duối đó, nhất định là quyển sổ duối đó kéo ta đến đây.”
“Quyển sổ duối, à, đồ trong hòm mà Meun Rit ngài ấy đào lên có phải không?”
“Phải ạ, người đàn ông đó tên Meun Rit sao ạ?”
“Meun* là tước vị của ngài, ngài tên Rit, danh hiệu Vua ban là Maharit*, là tên địa vị cận thần chính.” Pudtan nghe rồi thì chỉ có thể chớp chớp mắt vì không hiểu bao nhiêu, do kiến thức bộ môn xã hội nghiên cứu vấn đề địa vị thì cô đã trả hết lại cho giáo viên thời trung học rồi.
*Meun đọc là “mừn”. Maharit đọc “ma hả rít”.
“Thế nếu ta muốn gặp Khun* Meun Rit, ta phải làm thế nào vậy bà?” Bà Kui tỏ vẻ mặt lấy làm lạ với cách gọi đó nhưng cũng bắt đầu bỏ qua. Dù cho lời nói theo kiểu đầu Manggu đuôi rồng** nhưng cũng tính là có cố gắng cho nó hòa nhập, khiến cho biết được rằng người con gái này thông minh đủ dùng và đủ để dạy được.
*Pudtan dùng từ ‘คุณ’, là cách gọi lịch sự đối với người được nhắc đến trong thời hiện đại, nhưng do Meun Rit là quan lại có địa vị, nên thường sẽ dùng từ ‘ท่าน’ / ngài, đọc là ‘thăn’.
**Thành ngữ ý nói không ăn nhập gì với nhau. Manggu và rồng đều là loài vật trong truyền thuyết, nhưng thuộc hai loài khác nhau nên khi ghép lại thì không khớp.
“Ngài là con trai của Praya Wisutsakorn, nhà ở phía đằng kia, cách vườn mà người xuất hiện không xa lắm. Phần đất này cũng là của Praya Wisutsakorn, ta là bình dân thuộc sự cai quản của ngài theo bố mẹ ta. Và còn thuê đất của ngài kiếm sống vì ta là trụ cột gia đình không có chồng che chở.”
“Nói thật, ta không mấy hiểu hệ thống cai quản cho lắm. Như ta đây phải làm thế nào để trông không quá khác biệt với người ở đây ạ?” Pudtan nói giọng nghiêm túc trong khi chớp chớp mắt.
“Ngươi phải vào sổ để làm bình dân, nhưng phụ nữ thì sức lực không nhiều bao nhiêu như đàn ông. Chủ yếu là vào sổ theo lẽ tự nhiên, nhưng không cần bị tuyển đi làm việc cho ngài như bình dân nam đâu.”
“Tại sao phải vào sổ ạ? Là người không thuộc cai quản ở đâu không được sao ạ?”
“Ngươi làm người không thuộc cai quản thì cũng được vì ngươi là nữ, ngài không cần sức lực bình dân nữ bao nhiêu đâu. Chỉ là nếu thuộc cai quản thì sẽ có người che chở. Lỡ đối diện với vận hạn, gặp phải chuyện không tốt thì cái danh của chủ nhân cai quản ngươi sẽ giúp cho thoát hạn. Chính ta cũng thuộc cai quản của ngài Praya Wisutsakorn, nếu như ngươi đến ở cùng ta, ta sẽ nhận làm cháu, cho vào sổ làm bình dân thuộc sự cai quản của ngài. Và giúp nhau làm vườn làm rẫy để kiếm sống đấy.”
“Thế nếu là bình dân thuộc cai quản thì có phải làm việc cho họ không ạ? Và có được nhận lương tháng không?”
“Bình dân thuộc cai quản nếu là nam thì phải dùng sức lực cho ngài gọi là vào tháng ra tháng. Một năm phải làm việc cho ngài sáu tháng, còn không thì phải nộp cống. Nhưng nếu là nữ thì ngài thường không yêu cầu nộp cống gì. Lúc chồng ta chưa chết thì cũng sinh sống thuê đất của ngài từ khi cha của ngài còn sống, nên ngài rất ưu ái. Bình thường chỉ đưa phí thuê hằng năm, nhưng ta làm rẫy làm vườn nên thường gửi rau quả trái cây đến cho ngài. Năm nào nông sản thiếu thốn, không gửi ngài cũng không trách. Cả cha ngài cả Praya Wisutsakorn đều có lòng thương xót rất cao, chưa từng áp bức khiến bình dân thuộc cai quản phải chịu khổ.” Bà Kui giải thích thật dài vì suy nghĩ tin chắc rằng người con gái trước mặt chưa từng quen thuộc với nhân gian.
“Đủ để hiểu rồi ạ, kết luận là bây giờ bà ở dưới sự trông coi của Praya Wisutsakorn, và bà là góa phụ, chỉ ở cùng với nữ thôi phải không ạ? À… thế còn Khun* Glin thì sao ạ?”
“Hãy gọi là Mae Glin đi, với ta thì người cũng nên gọi là bà, không cần có “khun”* đi trước đâu, nào có thích hợp. Ta đã từng gả đi nhưng chồng ta chết đã lâu rồi, con cái cũng không có. Mae Glin là họ hàng xa của ta, cha mẹ đều chết hết lúc dịch tả thủy đậu đến hơn mười năm trước, ta liền đưa nàng ta về nuôi từ khi còn bé.”
*Cách gọi người khác một cách lịch sự trong thời hiện đại. Trước đó Pudtan gọi là ‘khun yai’, nên bà Kui bảo chuyển sang gọi là ‘yai’ thôi. ‘Yai’ nghĩa đen là ‘bà/bà ngoại’.
“Ôi! Điều bà nói nghe khó lắm luôn ạ, nhưng cũng đủ hiểu.”
“Ngươi có thể làm được việc gì? Có thể biến đá thành vàng hay không?” Bà Kui tỏ vẻ thờ ơ lời nói lạ tai đó trong khi nhỏ giọng thì thà thì thầm hỏi đầy hy vọng.
“Hừ… ta không phải nhà ảo thuật đâu bà Kui, nhưng ta có thể trồng rau trồng cây được ạ. Có thể sắp xếp vườn, sắp xếp cây cối cho thật đẹp. Vì ta học xong về lĩnh vực này.”
“Ngươi cũng học sao?”
“Vâng, ở nơi này nữ thường không được học phải không ạ?”
“Ta đủ đọc được viết được, cha và chồng ta từng là bình dân giúp việc cho ngài nên được dạy. Mae Glin mới là không được, nhưng vẫn đủ có thể tính toán sổ sách khi bán hàng. Ngươi có thể đọc và viết sao?”
“Đọc được viết được ạ. Nhưng có lẽ đọc viết ngôn ngữ nơi này không được bao nhiêu.”
“À, ngôn ngữ nói, ngôn ngữ viết của nơi này và cõi trời có lẽ khác nhau. Cho nên khi nói lại lạ tai thế này.”
“Chắc là thế ạ.” Pudtan hết động lực để giải thích khi người phụ nữ lớn tuổi khăng khăng tin rằng cô đến từ cõi tiên một cách không mở tai mở mắt. Không biết tại sao bà Kui lại có thể chắc chắn rằng đã nhận lời chăm sóc cô với thần thánh. Nhưng coi như cũng có ích với cô, thế nên cô không trái ý đối phương.
“Ngươi chắc phải đi thay đồ một chút. Để rồi ta sẽ cho con Eung giúp mặc đồ để còn đi chợ tìm mua đồ đạc cùng nhau.” Bà Kui đứng dậy nhìn hầu tớ đang khuân đồ bên dưới nhà trong khi hét lớn tiếng ra lệnh công việc một cách rất có uy. Cô nhìn bà Kui vốn là một người già tháo vát nghĩ nhanh làm nhanh, ra lệnh công việc cho người trong nhà rất dứt khoát, trông thông minh khéo léo thì không thể không lấy làm lạ. Khoảng thời gian cách xa hơn 300 năm, cô nghĩ rằng phụ nữ thời này sẽ dịu dàng yếu đuối phó thác cho đàn ông chứ. Dù cho bà Kui có suy nghĩ hay có niềm tin khó mà hiểu được, nhưng cũng trông không khác gì phụ nữ lớn tuổi có sự tự tin cao trong thời đại của cô. Hơn nữa lại còn có thể sống một mình mà không có chồng mới.
Eung vào phòng làm theo lệnh của chủ, trang phục đem đến cho Pudtan mặc là của Mae Glin như mọi khi. Bà Kui nhìn người con gái bước ra từ sau bình phong được đan bằng gỗ tre cùng cảm giác pha lẫn giữa e dè và nặng lòng. Chồng quần áo cũ dính bùn vẫn nằm chất đống ở gần gần phảng nên bà bảo nàng On ở bên ngoài đem đi giặt. Khi người con gái mới đến mặc váy quấn có hoa văn kiểu gấp nếp trước* và sabai của cháu gái thì trông khá hòa nhập, không mấy khác biệt những người ở kinh thành bao nhiêu. Dù cho không có trang sức gì ngoài sợi dây chuyền vàng đeo trên cổ nàng nhưng trông cũng đẹp mắt.
*Có kèm ảnh giải thích ở nửa đầu chương 3.
“Rồi sẽ phải chọn đồ mới cho Mae Glin. Nếu không Mae Glin nhất định than phiền đến mức bực lỗ tai rằng đem vải nàng ta ra dùng. Ngươi cũng chịu đựng dùng đồ của Mae Glin trước đi đã, vải rất đắt, ta cũng không giàu có gì.” On cầm áo lót của Pudtan được chất thành đống từ khi cô nàng ngất xỉu không tỉnh lên xem một cách đầy hứng thú, trước khi nhìn về phía hai thứ trông lạ mắt còn lại. Eung cũng nghía nhìn, Pudtan vội vơ lấy cả áo lót lẫn quần lót vào trong tay mình trước khi cười he he khi nhìn thấy ánh mắt lấy làm lạ của On, Eung và bà Kui.
“Hai miếng vải đó là vải gì mà chỉ một mảnh nhỏ che trên và dưới vậy? Ta định hỏi từ khi ngươi tỉnh lại thì quên mất. Còn cái bao chân lót chân này thì cũng lạ mắt, tương tự như của người Tây nhưng cũng không phải của người Tây, không có dây buộc.”
“Hai mảnh này họ gọi là đồ lót ạ. Nơi này không có dùng đúng không ạ? Còn đây gọi là giày thể thao.” Pudtan đáp một hơi trong khi dịch người một cách hơi bức bối trong lòng khi mà lúc này chỉ mặc mỗi sabai và váy quấn. Hơn nữa một lát nữa hẳn là phải đi lại trống trải ở chợ. Cuộc đời hẳn sẽ đầy màu sắc nếu như váy quấn hay sabai tuột ra giữa chợ. Còn tốt là Eung mang dây chuối đến cột váy quấn sao cho thật chặt. Cô cố gắng kéo viền sabai chỉnh vải cùng sự không quen thuộc cho lắm.
“Tên thì lạ tai, trang phục của ngươi cũng thật lạ. Để cho con On mang ra bến sông mà giặt, vì đã vấy bùn hết rồi. Còn con Eung đi chợ cùng chúng ta.”
“Hai đồ lót này để ta sẽ tự giặt nhé bà Kui. Chị On không cần giặt cho đâu.” On há hốc miệng khi nghe cách gọi và lời nói lạ tai. Nàng quay lại nhìn chủ một cách dè chừng. Người con gái trước mặt vóc dáng gương mặt đều quá đẹp, lại nghe chủ nói chuyện cùng người con gái lạ mặt mà xem ra có sự nâng niu, có lẽ sẽ nuôi như cháu giống như Mae Glin, thì cũng như đến làm chủ của nàng. Thân hình đẫy đà của nàng On liền thụp xuống một cách kinh sợ.
“Để ta giặt giũ cho ạ.”
“Chỉ giặt áo quần và tất là đủ. Đôi giày thể thao này giặt được bao nhiêu thì giặt, không cần trắng như cũ cũng được. Hai mảnh đồ lót này ta tự làm thì hơn.” Nói lại rồi càng thấy bức bối, cái khác thì còn có đồ khác đến dùng thay. Còn áo lót quần lót nếu thật sự phải sống ở đây thì phải tìm cách tạo ra nó. Chỉ là tay nghề trong việc cắt may của cô quá mức chịu đựng mà. Xem ra cô phải dằn lòng, không thì nhờ người ở đây cắt may giùm. Và nếu như phải thuê người khác thì hiện nay tiền ăn tiền dùng cô còn không có một đồng. Bảo xòe tay xin bà Kui thì cũng hết sức ái ngại, xem ra cô phải làm điều gì đó để kiếm tiền đến chi tiêu và đền đáp điều mà bà Kui cho cô.
Việc ra ngoài nhìn thế giới bên ngoài hẳn sẽ khiến cho cô có lối thoát rõ ràng hơn, lại còn phải săn lùng tìm kiếm quyển sổ duối rắc rối đấy nữa. Vì cô đến được đây là do chạm vào nó, cách quay về nhất định có liên quan đến quyển sổ duối đó.
* * *
Hầu tớ nam là người chèo đầu thuyền trong khi Eung đẩy phía cuối thuyền cho. Thời tiết buổi đầu chiều tương đối nóng nhưng cũng không quá nóng do có cây cối hai bên đường. Khi qua khỏi cửa kênh Trấu thì bà Kui liền thầm nhìn người con gái mới đến một cách thông cảm.
“Nắng gắt thế này, ngươi dùng khăn này che đầu đi, da dẻ trông cực kỳ mềm mỏng.”
“Cảm ơn* ạ.”
“Cảm ơn*… À, là cảm tạ** à?”
*Kob khun: cách nói của người hiện đại.
**Kob jai: cách nói người xưa hay dùng.
“À, nơi này hẳn chưa có từ cảm ơn đâu nhỉ, cảm tạ thì cảm tạ ạ.” Pudtan sượng mặt, mọi thứ thật lạ tai lạ mắt đến mức nhọc lòng.
“Kênh mà chúng ta vừa đi qua khỏi gọi là gì ạ? Và chúng ta đang đi đâu ạ?”
“Kênh Trấu. Để rồi sẽ đến khu vực chùa Khun Prom, cùng khu phao cau để tìm vải sabai cùng vải băng ngực trả cho Mae Glin, mỗi thứ hai cái. Vì của Mae Glin ngươi không dùng được, thấy hơi lỏng.” Bà Kui liếc nhìn kích cỡ ngực của người con gái mà thần thánh gửi đến vốn trông rất khác với Mae Glin.
“He he, dù mẹ cho không nhiều nhưng cũng đủ ạ. Dùng của Mae Glin cũng được.” Pudtan vội nói với người gièm pha hàng thật mà mẹ cho, trong khi quả quyết trong lòng rằng áo lót định may đấy phải làm chỗ trống nhét bông vào để độn lên… Thất tình là chuyện nhỏ, ngực nhỏ mới là chuyện lớn. Điều nghe thấy tạo dấu hoài nghi bỏ lại trong ánh mắt của người nghe như bà Kui, nhưng người nói nào có quan tâm, mắt nhìn hai bên đường để so sánh với thế giới của cô. Nhà cửa hai bên đường tương đối dày đặc nhưng chủ yếu là nhà gỗ tre, một vài là nhà bè, khác với tỉnh Phra Nakorn Sri Ayutthaya trong thời đại của cô khi mà hai bên đường vài chỗ chỉ có cỏ, đôi chỗ thì chật ních nhà xi măng ven sông. Cô nhìn thấy đôi chỗ đen như gỗ mun cả một dãy trước khi quay sang to mắt nhìn bà Kui.
“Bị cháy sao ạ?”
“Bị cháy thường xuyên, cháy một rồi cháy cả dãy. Nhà làm bằng gỗ tre kiểu thành hàng thế này dễ bắt lửa, chỉ một thoáng thì rụi hết cả.”
“Ngay cả xây ven sông mà cũng không giúp dập kịp sao ạ?”
“Kịp thì may, không kịp thì cũng không sao. Gỗ tre này lái thương xuôi dòng từ Ampawa bán đầy ra. Giá thì rẻ như cho không, xây mới trong một thoáng rồi sẽ dựng lại được.” Bà Kui trả lời trong khi nhai trầu một cách tâm tình vui vẻ.
“Bà Kui, chi tiêu bao nhiêu thì cứ ghi lại ạ, ta sẽ tìm trả cho đủ mọi đồng mọi xu* luôn.”
“Xu*… sao? Xu* là gì?”
*Trong bản truyện gốc là “mọi baht mọi satang”, ở thời hiện đại thì 1 baht bằng 100 satang.
“Xu, à tiền ạ. Nơi này mua đồ không có phần lẻ như xu sao ạ?”
“Không có, chỉ có chang, tamleung, baht, saleung, feuang, pai, glam, glom, ốc tiền.”
Glam, glom, cái gì chứ… Pudtan nghe rồi thì cảm thấy như thở không ra nhưng cũng gượng lòng nói với bà Kui.
*Hệ thống tiền tệ xưa của Thái không dùng giấy mà là hạt tiền sâu cong như đã nhắc đến trong chương trước, giá trị càng lớn thì kích cỡ của hạt tiền sẽ càng to. Như ảnh dưới đây từ nhỏ đến lớn có pai, feuang, saleung, baht, tamleung.
Tiền tệ theo giá trị từ nhỏ đến lớn, lấy baht làm giá trị chuẩn bao gồm:
Ốc tiền = 1/6400 baht (đọc là bia)
Glom = 1/128 baht (đọc là glòm)
Glam = 1/64 baht (đọc là glằm)
At = 1/64 baht (đọc là ặt)
Pai = 1/32 baht (đọc là pài)
Feuang = 1/8 baht (đọc là phướng)
Saleung = 1/4 baht (đọc là xalửng)
Baht
Tamleung = 4 baht (đọc là tằm lừng)
Chang = 80 baht (đọc là chăng)
“Thế thì sẽ tìm về trả đầy đủ mọi baht mọi ốc tiền luôn ạ.”
“Không sao đâu, dù ta không giàu có như quan lại phong kiến nhưng chỉ không mấy at mấy feuang thì ta không tính toán. Ngươi lạ nước lạ cái thế này thì làm sao bảo ta nhẫn tâm được.”
“Dù thế nào thì cũng không tốt đâu ạ. Cứ tính như tiền cho mượn trước thì hơn. Còn phần ta có tìm được để trả hay không, hay khi nào trả… thì vẫn chưa biết.” Pudtan nói một cách rụt rè, khiến cho bà Kui cười thành tiếng đến mức nước trầu suýt thì bắn ra.
“Coi nào, ta sẽ tính cho.” Bà Kui nhìn đối phương trong khi nghĩ rằng không tệ, người con gái này quả xứng là thần thánh gửi đến, ít nhất cũng không nghĩ sẽ lấy đồ người khác mà không trả tiền lại.
