Francisco có tính cách hoạt bát ngả ngớn cùng gia cảnh công tử nhà giàu, nghe bảo là thích cô nàng tóc vàng mắt xanh ngực bự, mọi người gọi yêu cậu ta là “Tiểu Hoa Điểu”.
Có điều đêm nay chắc tôi cũng không rảnh ra ngoài uống rượu tán gái với cậu ta đâu.
Cửa phòng làm việc của Carayon mở hé, tôi nhẹ nhàng nắm tay vịn trên cánh cửa.
Carayon đang ngồi ở bàn, dựa vào lưng ghế nhắm chặt hai mắt, cổ ngửa ra sau. Ánh chiều tà xuyên qua kẽ lá cây Berry rọi vào bên trong song cửa, vừa khéo phác họa vầng trán, sống mũi, cằm, hầu kết——gò má của hắn ra một đường viền màu vàng duyên dáng.
Tôi còn chưa kịp gõ cửa, Carayon đã nhạy bén mở hai mắt ra——giày da của hắn đá nhẹ một cái, xoay chuyển góc độ của cái ghế, nói với tôi: “Qua sopha bên kia chờ tôi chút. Nhớ đóng cửa lại, cảm ơn”
Tôi ngồi trên ghế sa lông dài ngán ngẩm quan sát chung quanh. Một năm trước tôi không có sở thích tới thăm văn phòng giáo sư, thế nên cũng không rõ căn phòng này của Carayon có hiu quạnh quá không. Bàn làm việc của hắn là một chiếc bàn gỗ rộng. Lấy bàn làm việc làm ranh giới, bài trí phía bên phải tương đối có không khí làm việc, một giá sách rất lớn dựa vào tường, bên trong lấp hơn nửa là sách, tầng cao nhất là giấy tờ này nọ, bởi vì vị trí cửa sổ có đủ ánh sáng, bài trí bên trái thì lại cực khiến người ta hoa mắt mê mẩn.
Tường và mặt đất dùng ma pháp lát thành tinh hà âm u, trong phòng vẫn còn đủ ánh sáng thì có thể thấy sao nhỏ không an phận xẹt qua theo quỹ đạo, có lẽ đến tối thì ánh sao lấp lánh sẽ hiện rõ hơn. Trên cái giá màu đen dựa vào tường bày đầy đồ chơi nhỏ hiếm lạ, mô hình địa cầu lập thể bằng bạc, mô hình dải ngân hà tinh xảo, đèn lồng trăng nghe đâu có thể trữ được ánh trăng, bản đồ hàng hải bằng da dê cuộn ở một bên, vân vân. Bên này dường như không thích hợp làm nơi tiếp khách, ngay cả cái ghế cũng không có ——thay vào đó chính là giấy tờ dày như tuyết rơi, phong thư chưa từng được mở ra chất đống một góc bàn, gió mát thổi tung tán trên mặt đất, giống như bọt sóng bay khắp biển đêm khuya.
Tôi ngồi duỗi hai bên ghế salong, đưa mắt về phía Carayon, dõi theo ngón tay thon dài nhợt nhạt cầm bút của hắn, không biết từ lúc nào hắn đã trượt cái ghế tới trước mặt tôi.
“Trò Vicente, tôi đang cân nhắc đề xuất liên quan đến bài tập kết môn của em, song phải có một lí do rõ ràng hơn mới có thể khiến tôi cho em câu trả lời” Hắn tóm lược bài giảng cuối cùng trên lớp, đặt một tờ giấy đầy chữ vào tay tôi, “Em nghĩ sao về nó?”
“Đám đao phủ ấy mà/ Chúng chẳng thèm chém đầu mi đâu/ Bởi thứ đó quá thẳng thắn thấp hèn, khiến người ta xem thường…” Tôi khẽ đọc nói “Một bài trong 《Mười hai tổ khúc》 của Goya”
“Đúng thế”
“Nếu em nhớ không nhầm thì đây là《 Hoang mang 》”
Hắn mỉm cười, “Em có thể đoán ra được sao? Sách cũ của Goya đều là độc bản tốt nhất, mấy bài còn sót lại cũng viết lẫn vào. Ai bảo năm đó ông ấy không thích đánh dấu đề mục phía trước thơ, chỉ tiện tay viết bừa tiêu đề mục lục. Người đời sau lại sao lại rất nhiều phiên bản, trình tự lộn xộn hết lên, đa phần là không khớp số”
“Hồi còn bé em từng đọc trong thư viện của ông nội, có điều lâu rồi không ôn lại. Thế nên về sau không thể——“
Carayon bỏ qua đoạn dừng lại đột ngột này của tôi.
“Thư viện tuyệt lắm, có thể lưu trữ di tác của Goya. Tôi ước mình cũng có ông nội và thư viện giống em”
Tôi cảm thấy có thứ gì đó mềm mại, theo câu nói này của hắn nhẹ nhàng mà dịu dàng mơn trớn trái tim tôi.
“Cảm ơn thầy. Đáng tiếc nó không được lưu truyền rộng rãi, nhiều người cũng không biết đến, gần như đã bị lãng quên”
Hắn ý tứ sâu xa nói: “Đúng vậy, mọi người đều đã lãng quên. Nguyên nhân quên có thể do trí nhớ của họ kém, cũng không thể trách được, chẳng qua có vài thứ chưa từng được đặt vào trong đầu họ mà thôi”
Tôi bỗng nhìn về phía hắn, dường như muốn tìm tòi một số thâm ý trong ánh mắt đó.
“Đọc tiếp đi, Vicente” Hắn nói.
Tôi nghe theo đề nghị của hắn, tiếp tục di chuyển mắt xuống:
“…
Đám đao phủ ấy mà
Chúng chẳng thèm chém đầu mi đâu
Bởi thứ đó quá thẳng thắn thấp hèn, khiến người ta xem thường
Chúng nghiền móng tay mi
Gần như gọt rời hai tay
Chúng cười nhạo mi máu tươi đầm đìa
Còn khen ngợi vết nứt của mi nghiền thật mịn
Bởi vì có vết nứt bằng phẳng đó
Mi có thể nâng chén dưới ánh đèn nhộn nhịp
Mi có thể cận kề đồng thể đẫy đà ấm nóng
Mi có thể vì thiện, thu nhận linh hồn thần phục
Mi có thể gian trá vận xảo, bỏ thêm vào kho tàng của mình
Bọn chúng tán dương:
“Đôi tay đáng yêu biết bao——không gì không làm được“
Cho dù đôi tay đó vốn phải dùng để đào lên
Một cái hố đất nhỏ trong rừng cây
…”
Đó là nội dung mặt trước của tớ giấy đó. Tôi nắm chặt mép giấy, chậm chạp không lật sang mặt sau.
Carayon cũng không giục tôi. Tôi nghe thấy tiếng cười nhẹ của hắn.
“Em đang tức giận à?” Hắn nói.
Tôi ngước mắt lên, nhìn về phía hắn——đôi mắt hắn trong veo, lúc này như có mạch nước ngầm phun trào trong đó, làm nổi điểm màu lam nhạt gần như không thể nhận thấy ra lớp ngoài cùng. Chúng nó lấy cách lễ độ nhất, nhưng lại đường đột nhất nhìn sâu vào tôi, giống như tự nhiên thẳng thắn bày ra mọi thứ với tôi, lại như có thể thăm dò tất cả của tôi.
Tôi mỉm cười, tránh né câu hỏi của hắn “Em cảm thấy nó rất thú vị”
“Vậy thì đọc tiếp đi”
Tôi lật sang mặt sau, phát hiện trên đó không có gì.
“Đây cũng là bản thiếu ạ?” Tôi hỏi hắn.
“Đúng thế. Không có phần sau. Thế nhưng dựa vào một vài cuộc điều tra nhỏ, tôi nghiêng về hướng Goya chưa viết xong, chứ không phải do hậu nhân làm mất” Hắn nhếch khóe miệng, “Dù sao chữ ông ta nhỏ thế, bài thơ hoàn chỉnh chắc chắn sẽ viết gộp trong cùng một tờ giấy”
“Vậy nên,” Tôi chần chờ hỏi, “Thầy cảm thấy đây không phải là ‘dư âm’?”
“Tôi không nghĩ thế. Lời muốn nói của ông ấy vẫn chưa lấp kín vật chứa ấy. Hoặc là ông ấy đang trưng cầu câu trả lời của tất cả mọi người”
Hắn nghiêng người về phía trước. Một cây bút lông chim vững vàng đặt trên tờ giấy trải phẳng của tôi.
Giọng nói của hắn thấp mà khàn, êm tai vô cùng: “Vicente, em có bằng lòng cho tôi nhìn câu trả lời của em không?”
Tôi cau mày, ngòi bút nhấn trên tờ giấy. Carayon chuẩn bị thứ gì đó cho tôi ở nửa bên kia phòng, phát ra vài tiếng vang leng keng. Sau đó hắn lại ngồi về. Tôi cảm giác được tầm mắt của hắn dừng lại trên người tôi.
Lúc trước tôi không thừa nhận với hắn sự phẫn nộ của mình, cũng không phải muốn giấu diếm gì. Chẳng qua lúc ấy có cảm giác chợt lóe lên chặn lại cổ họng tôi: Nếu tôi mà gật đầu, tôi sẽ thất bại hoàn toàn. Bại bởi Goya, giống như chính ông cũng bại bởi những dòng thơ trào phúng kia của ông, thừa nhận mình tồn tại trong gập ghềnh trắc trở, mà tôi cũng thế, tất cả mọi người cũng vậy.
Tôi cho rằng đây có thể là bài thơ cuối cùng của Goya. Tôi cảm thấy lúc ông ấy viết bài thơ này nhất định là phẫn nộ mà tuyệt vọng, đến nỗi phải cười trào phúng mà khen nó.
Ngòi bút của tôi bắt đầu sột soạt trên giấy. Chất giấy rất tốt, khiến cho mực nước màu đen tuôn ra trôi chảy.
“Bài giảng đạo của chúng vĩnh viễn không ngừng được lòng vị tha vô tận
Nhét vào lồng ngực kẻ cô độc
Để chúng dạy mi vui lòng phục tùng mà nhiệt tâm nhé
Mi trước đây vô tri lại tầm thường
Sau này tín ngưỡng của mi
Chính là tín ngưỡng nhiệt tình như mọi người
Con cừu non thứ chín vượt ngục thất bại
Cũng chỉ có thể lúc về già
Buông hai tay tạ tội
Được đồ đao sáng loáng kia vỗ về cái chết bình an
Cá nhân sinh ra đã cô độc
Bản chất đó chính là bản cáo trạng tội lỗi
…”
Tôi viết đến chữ “tội” thứ hai, cảm thấy ngực có gì đó đang giãy dụa. Nó biện luận, phủ định, bị đè nén, khiến người ta có ảo giác nghẹt thở.
Còn thiếu chút nữa. Tôi nhìn đoạn trên, đột nhiên cảm thấy hoang đường tột cùng, bổ sung một câu:
“…
Đám đao phủ mở miệng khen:
‘Tất cả đều như chúng ta nghĩ, người đời nghĩ
Đó là đôi tay không gì không làm được’”
Carayon cầm lấy tờ giấy đó, lẳng lặng nhìn. Tư thế của hắn bất động rất lâu.
“Không hay ạ?” Tôi hỏi hắn. Lại nhớ tới câu hỏi lúc đầu hắn hỏi tôi, không khỏi thấy buồn cười, “Thầy đang tức giận ạ?”
Hắn dời tầm mắt khỏi tờ giấy, nghiên cứu tìm tòi mà nhìn tôi, dường như nở nụ cười: “Không, hay lắm. Tôi rất thích. Tôi vốn muốn bảo nó không phù hợp với tuổi tác của em, nhưng nói thế đối với em là không công bằng”
Tôi gật đầu mạnh, biểu thị sự ghét cay ghét đắng đối với lời nói của hắn. Hắn bị chọc cho bật cười, một sợi tóc mái màu đỏ vàng trượt xuống từ thái dương, ánh tà dương sau lưng làm nổi bật vẻ rực rỡ của nó.
Hắn cầm lấy nửa bài thơ kia, lại nhìn nó lần nữa.
Hắn thở dài nói: “Đúng thế, tại sao cứ phải giống nhau?”
Hắn nói câu này, tôi biết là hắn đã hiểu rồi.
Alice: Làm xong chương này, suy nghĩ của tôi là “Ôi đám người làm nghệ thuật chắc không sống cùng hành tinh với mình rồi”. Cả chương cứ như viết bằng tiếng ngoài hành tinh ấy
Có điều đêm nay chắc tôi cũng không rảnh ra ngoài uống rượu tán gái với cậu ta đâu.
Cửa phòng làm việc của Carayon mở hé, tôi nhẹ nhàng nắm tay vịn trên cánh cửa.
Carayon đang ngồi ở bàn, dựa vào lưng ghế nhắm chặt hai mắt, cổ ngửa ra sau. Ánh chiều tà xuyên qua kẽ lá cây Berry rọi vào bên trong song cửa, vừa khéo phác họa vầng trán, sống mũi, cằm, hầu kết——gò má của hắn ra một đường viền màu vàng duyên dáng.
Tôi còn chưa kịp gõ cửa, Carayon đã nhạy bén mở hai mắt ra——giày da của hắn đá nhẹ một cái, xoay chuyển góc độ của cái ghế, nói với tôi: “Qua sopha bên kia chờ tôi chút. Nhớ đóng cửa lại, cảm ơn”
Tôi ngồi trên ghế sa lông dài ngán ngẩm quan sát chung quanh. Một năm trước tôi không có sở thích tới thăm văn phòng giáo sư, thế nên cũng không rõ căn phòng này của Carayon có hiu quạnh quá không. Bàn làm việc của hắn là một chiếc bàn gỗ rộng. Lấy bàn làm việc làm ranh giới, bài trí phía bên phải tương đối có không khí làm việc, một giá sách rất lớn dựa vào tường, bên trong lấp hơn nửa là sách, tầng cao nhất là giấy tờ này nọ, bởi vì vị trí cửa sổ có đủ ánh sáng, bài trí bên trái thì lại cực khiến người ta hoa mắt mê mẩn.
Tường và mặt đất dùng ma pháp lát thành tinh hà âm u, trong phòng vẫn còn đủ ánh sáng thì có thể thấy sao nhỏ không an phận xẹt qua theo quỹ đạo, có lẽ đến tối thì ánh sao lấp lánh sẽ hiện rõ hơn. Trên cái giá màu đen dựa vào tường bày đầy đồ chơi nhỏ hiếm lạ, mô hình địa cầu lập thể bằng bạc, mô hình dải ngân hà tinh xảo, đèn lồng trăng nghe đâu có thể trữ được ánh trăng, bản đồ hàng hải bằng da dê cuộn ở một bên, vân vân. Bên này dường như không thích hợp làm nơi tiếp khách, ngay cả cái ghế cũng không có ——thay vào đó chính là giấy tờ dày như tuyết rơi, phong thư chưa từng được mở ra chất đống một góc bàn, gió mát thổi tung tán trên mặt đất, giống như bọt sóng bay khắp biển đêm khuya.
Tôi ngồi duỗi hai bên ghế salong, đưa mắt về phía Carayon, dõi theo ngón tay thon dài nhợt nhạt cầm bút của hắn, không biết từ lúc nào hắn đã trượt cái ghế tới trước mặt tôi.
“Trò Vicente, tôi đang cân nhắc đề xuất liên quan đến bài tập kết môn của em, song phải có một lí do rõ ràng hơn mới có thể khiến tôi cho em câu trả lời” Hắn tóm lược bài giảng cuối cùng trên lớp, đặt một tờ giấy đầy chữ vào tay tôi, “Em nghĩ sao về nó?”
“Đám đao phủ ấy mà/ Chúng chẳng thèm chém đầu mi đâu/ Bởi thứ đó quá thẳng thắn thấp hèn, khiến người ta xem thường…” Tôi khẽ đọc nói “Một bài trong 《Mười hai tổ khúc》 của Goya”
“Đúng thế”
“Nếu em nhớ không nhầm thì đây là《 Hoang mang 》”
Hắn mỉm cười, “Em có thể đoán ra được sao? Sách cũ của Goya đều là độc bản tốt nhất, mấy bài còn sót lại cũng viết lẫn vào. Ai bảo năm đó ông ấy không thích đánh dấu đề mục phía trước thơ, chỉ tiện tay viết bừa tiêu đề mục lục. Người đời sau lại sao lại rất nhiều phiên bản, trình tự lộn xộn hết lên, đa phần là không khớp số”
“Hồi còn bé em từng đọc trong thư viện của ông nội, có điều lâu rồi không ôn lại. Thế nên về sau không thể——“
Carayon bỏ qua đoạn dừng lại đột ngột này của tôi.
“Thư viện tuyệt lắm, có thể lưu trữ di tác của Goya. Tôi ước mình cũng có ông nội và thư viện giống em”
Tôi cảm thấy có thứ gì đó mềm mại, theo câu nói này của hắn nhẹ nhàng mà dịu dàng mơn trớn trái tim tôi.
“Cảm ơn thầy. Đáng tiếc nó không được lưu truyền rộng rãi, nhiều người cũng không biết đến, gần như đã bị lãng quên”
Hắn ý tứ sâu xa nói: “Đúng vậy, mọi người đều đã lãng quên. Nguyên nhân quên có thể do trí nhớ của họ kém, cũng không thể trách được, chẳng qua có vài thứ chưa từng được đặt vào trong đầu họ mà thôi”
Tôi bỗng nhìn về phía hắn, dường như muốn tìm tòi một số thâm ý trong ánh mắt đó.
“Đọc tiếp đi, Vicente” Hắn nói.
Tôi nghe theo đề nghị của hắn, tiếp tục di chuyển mắt xuống:
“…
Đám đao phủ ấy mà
Chúng chẳng thèm chém đầu mi đâu
Bởi thứ đó quá thẳng thắn thấp hèn, khiến người ta xem thường
Chúng nghiền móng tay mi
Gần như gọt rời hai tay
Chúng cười nhạo mi máu tươi đầm đìa
Còn khen ngợi vết nứt của mi nghiền thật mịn
Bởi vì có vết nứt bằng phẳng đó
Mi có thể nâng chén dưới ánh đèn nhộn nhịp
Mi có thể cận kề đồng thể đẫy đà ấm nóng
Mi có thể vì thiện, thu nhận linh hồn thần phục
Mi có thể gian trá vận xảo, bỏ thêm vào kho tàng của mình
Bọn chúng tán dương:
“Đôi tay đáng yêu biết bao——không gì không làm được“
Cho dù đôi tay đó vốn phải dùng để đào lên
Một cái hố đất nhỏ trong rừng cây
…”
Đó là nội dung mặt trước của tớ giấy đó. Tôi nắm chặt mép giấy, chậm chạp không lật sang mặt sau.
Carayon cũng không giục tôi. Tôi nghe thấy tiếng cười nhẹ của hắn.
“Em đang tức giận à?” Hắn nói.
Tôi ngước mắt lên, nhìn về phía hắn——đôi mắt hắn trong veo, lúc này như có mạch nước ngầm phun trào trong đó, làm nổi điểm màu lam nhạt gần như không thể nhận thấy ra lớp ngoài cùng. Chúng nó lấy cách lễ độ nhất, nhưng lại đường đột nhất nhìn sâu vào tôi, giống như tự nhiên thẳng thắn bày ra mọi thứ với tôi, lại như có thể thăm dò tất cả của tôi.
Tôi mỉm cười, tránh né câu hỏi của hắn “Em cảm thấy nó rất thú vị”
“Vậy thì đọc tiếp đi”
Tôi lật sang mặt sau, phát hiện trên đó không có gì.
“Đây cũng là bản thiếu ạ?” Tôi hỏi hắn.
“Đúng thế. Không có phần sau. Thế nhưng dựa vào một vài cuộc điều tra nhỏ, tôi nghiêng về hướng Goya chưa viết xong, chứ không phải do hậu nhân làm mất” Hắn nhếch khóe miệng, “Dù sao chữ ông ta nhỏ thế, bài thơ hoàn chỉnh chắc chắn sẽ viết gộp trong cùng một tờ giấy”
“Vậy nên,” Tôi chần chờ hỏi, “Thầy cảm thấy đây không phải là ‘dư âm’?”
“Tôi không nghĩ thế. Lời muốn nói của ông ấy vẫn chưa lấp kín vật chứa ấy. Hoặc là ông ấy đang trưng cầu câu trả lời của tất cả mọi người”
Hắn nghiêng người về phía trước. Một cây bút lông chim vững vàng đặt trên tờ giấy trải phẳng của tôi.
Giọng nói của hắn thấp mà khàn, êm tai vô cùng: “Vicente, em có bằng lòng cho tôi nhìn câu trả lời của em không?”
Tôi cau mày, ngòi bút nhấn trên tờ giấy. Carayon chuẩn bị thứ gì đó cho tôi ở nửa bên kia phòng, phát ra vài tiếng vang leng keng. Sau đó hắn lại ngồi về. Tôi cảm giác được tầm mắt của hắn dừng lại trên người tôi.
Lúc trước tôi không thừa nhận với hắn sự phẫn nộ của mình, cũng không phải muốn giấu diếm gì. Chẳng qua lúc ấy có cảm giác chợt lóe lên chặn lại cổ họng tôi: Nếu tôi mà gật đầu, tôi sẽ thất bại hoàn toàn. Bại bởi Goya, giống như chính ông cũng bại bởi những dòng thơ trào phúng kia của ông, thừa nhận mình tồn tại trong gập ghềnh trắc trở, mà tôi cũng thế, tất cả mọi người cũng vậy.
Tôi cho rằng đây có thể là bài thơ cuối cùng của Goya. Tôi cảm thấy lúc ông ấy viết bài thơ này nhất định là phẫn nộ mà tuyệt vọng, đến nỗi phải cười trào phúng mà khen nó.
Ngòi bút của tôi bắt đầu sột soạt trên giấy. Chất giấy rất tốt, khiến cho mực nước màu đen tuôn ra trôi chảy.
“Bài giảng đạo của chúng vĩnh viễn không ngừng được lòng vị tha vô tận
Nhét vào lồng ngực kẻ cô độc
Để chúng dạy mi vui lòng phục tùng mà nhiệt tâm nhé
Mi trước đây vô tri lại tầm thường
Sau này tín ngưỡng của mi
Chính là tín ngưỡng nhiệt tình như mọi người
Con cừu non thứ chín vượt ngục thất bại
Cũng chỉ có thể lúc về già
Buông hai tay tạ tội
Được đồ đao sáng loáng kia vỗ về cái chết bình an
Cá nhân sinh ra đã cô độc
Bản chất đó chính là bản cáo trạng tội lỗi
…”
Tôi viết đến chữ “tội” thứ hai, cảm thấy ngực có gì đó đang giãy dụa. Nó biện luận, phủ định, bị đè nén, khiến người ta có ảo giác nghẹt thở.
Còn thiếu chút nữa. Tôi nhìn đoạn trên, đột nhiên cảm thấy hoang đường tột cùng, bổ sung một câu:
“…
Đám đao phủ mở miệng khen:
‘Tất cả đều như chúng ta nghĩ, người đời nghĩ
Đó là đôi tay không gì không làm được’”
Carayon cầm lấy tờ giấy đó, lẳng lặng nhìn. Tư thế của hắn bất động rất lâu.
“Không hay ạ?” Tôi hỏi hắn. Lại nhớ tới câu hỏi lúc đầu hắn hỏi tôi, không khỏi thấy buồn cười, “Thầy đang tức giận ạ?”
Hắn dời tầm mắt khỏi tờ giấy, nghiên cứu tìm tòi mà nhìn tôi, dường như nở nụ cười: “Không, hay lắm. Tôi rất thích. Tôi vốn muốn bảo nó không phù hợp với tuổi tác của em, nhưng nói thế đối với em là không công bằng”
Tôi gật đầu mạnh, biểu thị sự ghét cay ghét đắng đối với lời nói của hắn. Hắn bị chọc cho bật cười, một sợi tóc mái màu đỏ vàng trượt xuống từ thái dương, ánh tà dương sau lưng làm nổi bật vẻ rực rỡ của nó.
Hắn cầm lấy nửa bài thơ kia, lại nhìn nó lần nữa.
Hắn thở dài nói: “Đúng thế, tại sao cứ phải giống nhau?”
Hắn nói câu này, tôi biết là hắn đã hiểu rồi.
Alice: Làm xong chương này, suy nghĩ của tôi là “Ôi đám người làm nghệ thuật chắc không sống cùng hành tinh với mình rồi”. Cả chương cứ như viết bằng tiếng ngoài hành tinh ấy
