Một chuyện theo niềm tin dân gian ở Lào thì người ta hay gọi là con Thuồng Luồng.
Một miền xanh tươi với núi rừng thiên nhiên cả ngàn năm theo sau nhau kể đã lâu. Những con suối nhỏ đẹp mát trong mùa hè ngó dễ thương quanh co theo khe núi, nhưng khi đến mùa mưa dầm con suối bình yên trở nên dữ dằng. Lũ bao nhiêu cây cành từ trên núi xuống cũng là một cái nguy hiểm cho những ngôi làng miền quê mà sát bờ suối.
Một gia đình quê quán của ông sư thầy ở miền núi rừng xa thành phố, mà ông đang ngồi kể:
- Một gia đình nghèo khổ nhất ở đầu làng mà tấm lòng lương thiện nhất làng hay đi cúng bái giúp chùa chiền. Khi chùa cần giúp đỡ thì gia đình này có mặt luôn luôn, cũng thường xuyên xin xôi khô ở chùa về ăn khi túng thiếu. Hai vợ chồng đi làm mướn ở ruộng vườn người khác để kiếm ăn, ruộng thì không có, hai vợ chồng luôn luôn ngày rằm đến bờ suối than cực than khổ cho trôi đi theo suối và xin cho được may mắn. Trong nhà có một đứa con trai 12 tuổi rất là ngoan, biết chuyện nữa, biết ba mẹ nghèo nên không đòi hỏi gì cả dù quần áo mặc đã ngó thấy là thiếu thốn, rồi cũng là người ít nói. Cậu hay đến làm việc giúp chùa có khi có quà bánh một chút, ông sư thầy thấy thương còn nhỏ mà ai sai gì cũng được, ông thường xuyên gói gạo hay xôi khô đem về nhà. Vì cái nghèo khổ không đủ đến cả quần áo nên cậu cũng không có bạn trong làng hay đi học nữa. Ba mẹ đi làm mướn thì đi theo, trong làng không có ai chơi với cậu vì chia cách cái nghèo.
Mùa mưa năm nay đã bắt đầu, một cơn bão tố mưa đổ dài qua đêm, một trận lũ lớn mang theo cây cành khô và tươi từ trên ngọn núi cao đổ về. Trong đêm trời mưa lũ đó, hai vợ chồng nằm mơ cùng một câu chuyện. Khi sáng sớm dậy hai vợ chồng kể cho nhau nghe chuyện trong mơ đêm qua:
- Thấy một cô bé gái mặc đồ truyền thống người Lào cũng cỡ 10 tuổi đến xin ở chung với gia đình.
Sáng ra ngó xuống sân nhà thì đêm qua cây cành phủ hết cả sân, gầm nhà, củi trôi tới rất là nhiều có thể đủ cho cả năm xài cũng không hết. Hai vợ chồng với đứa con trai nhỏ bỗng ngó thấy một cây củi cỡ 3-4 thước dài to bằng bắp chân người, mà bóng như người lau chùi, có dấu vết như vẩy con trăn lớn. Tất cả đem vào góc sân đằng trước nhà để cắt ra từng khúc rồi chẻ ra làm củi sau, 3 người đứng ngó cây củi với đôi mắt kỳ lạ rồi nói:
- Sao cây củi thẳng và đẹp dữ như vậy? Nhà mình là ngôi nhà đầu làng mà đâu phải cây hay gỗ nhà ai trôi tới đâu, đây là từ trên rừng núi trôi về.
Nói xong thì chồng lên đống củi ở góc sân. Xong xuôi gom củi sân nhà trước, hai vợ chồng xuống vườn bờ suối với sân ở sau nhà dọn dẹp tiếp, còn đứa bé mệt ngồi dựa vào đống củi rồi ngủ lúc nào không biết luôn. Cậu bé nằm nửa mơ nửa tỉnh thấy: một cô hiện hình từ cây củi đó ra và nói với cậu rồi dẫn cậu bé đến một gốc cây, chỉ tay cho cậu bé là ở chỗ này có tiền cô để lại cho, nói với ba mẹ đến đào lấy nghe để khỏi nghèo. Khi tỉnh giấc ngủ, cậu bé là người ít nói nên nghĩ là giấc mơ thôi.
Một ngày mệt nhọc sau cơn mưa lũ ngập sân dẹp dọn và nhặt củi từ trên núi trôi xuống. Đêm tới ai cũng mệt nhoài tắm rửa cơm chiều xong là ngủ luôn. Khi đêm tới lại thêm một giấc mơ nữa hai vợ chồng nằm mơ giống nhau: một cô em gái như đêm trước mơ đến xin ở rồi sẽ phù hộ cho được giàu sang. Khi sáng dậy hai vợ chồng ngồi rồi kể cho nhau nghe, hai người chắp tay khấn:
- Cầu cho giấc mơ trở thành sự thật để giảm bớt cái nghèo khổ.
Ngồi ăn cơm sáng, rồi xuống sân nhà làm việc tiếp. Sau cơn mưa lũ lượt ngược lên bờ suối thì chồng chất bao nhiêu củi mà nó dạt vào hai bên bờ suối, cũng phải xài cả tuần lễ còn chưa nhặt được hết củi về nhà. Vừa đặt bước chân xuống sân thì vợ nói:
- Anh coi kìa hôm qua mình để cây củi này ở góc sân hay anh để nó một mình ở gầm nhà vậy?
Anh đứng ngơ ngác một chút rồi bước vào gầm nhà lấy cây củi đó ra để chung với đống củi góc vườn trước nhà nơi chồng chất củi nhặt về. Nói xong, hai vợ chồng với cậu bé đi theo nhau ngược dòng suối lên để gom lấy củi về nhà, nó quá nhiều vì cả chục ngọn núi đổ xuống dòng suối trong một đêm. Hai vợ chồng với cậu bé gom củi thành đống từng nơi, từng nơi như báo cho biết là đống củi nó có chủ để khỏi người khác lấy, rồi mới từ từ mang về sau. 3 người ăn cơm trưa ở bờ suối rồi gom củi tiếp, vợ chồng nói nhau:
- Năm nay một đêm mưa lũ mà củi nếu gom về được hết thì đống củi nó to hơn mái nhà mình đang ở đó đến 3 lần luôn, năm nay mình có củi cúng vào chùa rồi, còn thừa để bán nữa.
Xế chiều cả 3 người đều vác về những gì mà mình đem về được. Khi đến sân nhà cả ba người đứng sững luôn ngó mặt nhau về cây củi thẳng đó mà sáng nay vừa mới đem nó ra khỏi gầm nhà, bây giờ nó lại vào gầm nhà nằm nữa rồi. Tất cả đang mệt lên nhà nấu cơm chiều, xong xuống suối tắm rửa rồi mới ăn cơm. Khi xuống tắm thì anh vác cây củi thẳng đó để lại trên đống củi nữa, trong khi cả 3 người đang tắm thì bỗng cậu bé hỏi:
- Ba mẹ ơi, ở trong làng mình hay ở đâu mà có một cây đề cổ thụ lớn to hơn cây ở trong chùa nữa?
Cậu là người ít nói nên ba mẹ ngạc nhiên tại chỗ ngó mặt nhau rồi mới trả lời:
- Có chứ con, ở nơi nghĩa địa đó có một cây mà lớn hơn trong chùa nhiều lần, nhưng nó có ma nhiều lắm con, đừng nên đến gần nó nghe.
Cậu bé mỉm cười rồi tắm tiếp, xong tắm rửa cả 3 người đi lên bờ suối về nhà. Lại thêm một trạm đứng sững nữa khi thấy cây củi nó đã chạy vào gầm nhà nằm im lìm như ngủ yên. Cậu bé bước tới cây củi lấy cái khăn mặt lau cây củi cho sạch, miệng lẩm bẩm:
- Tôi tắm cho cô nghe, thân thể cô toàn là bùn lầy quá dơ đó.
Hai vợ chồng ngồi quỳ xuống chắp tay lễ cây củi và khấn xin cho rõ giấc mơ đêm nay để tôi còn làm miếu cúng bái cho gọn lòng gia đình chúng tôi. Khấn xong anh đi lấy một cái chiếu rách ở gầm nhà và để cây củi lên đó, rồi mới lên nhà ăn cơm chiều rồi đi ngủ. Ánh đèn dầu mờ mờ tối đang gọi giấc ngủ đến thì tiếng vợ nói lớn:
- Con đâu rồi?
Chồng đứng sững và bước xuống nhà gọi tìm tới con, vừa đi vừa gọi quanh nhà từ vườn đằng trước ra đằng sau cũng không thấy gì cả. Anh ráo bước xuống bờ suối trong lúc nửa tối nửa sáng cũng không tìm được cậu bé đó ở đâu. Hai vợ chồng kiếm hết vòng quanh gần một tiếng đồng hồ, rồi khi ngẩng đầu lên lan can thì thấy cậu bé ngồi đó một mình, ba mẹ hỏi:
- Con đi đâu về mà làm cho ba mẹ lo lắng tìm kiếm con cả tiếng đồng hồ, mà sao con không trả lời gì cả vậy?
Cậu bé trả lời:
- Con đâu có đi đâu, con ngồi chơi với một cô bạn ở gầm nhà mình, cô đến ngồi chơi với con, rồi con cũng chẳng nghe tiếng ba mẹ gọi hay tìm kiếm gì cả. Cô vừa mới về thì con cũng vừa lên ngồi ở lan can thì ngó xuống thấy ba và mẹ gọi con đây. Cô ít tuổi hơn con một tuổi mà quần áo cô mặc đẹp lắm, lần sau cô đến chơi thì con dẫn cô đến gặp ba mẹ.
Hai vợ chồng ngó mặt nhau như có gì lạ lạ, vì con trai mình lại là một đứa bé mà ít nói năng. Nói xong thì cả nhà lên ngủ. Đêm nay hình bóng của một cô đang ngóng chờ gặp hai vợ chồng trong giấc mơ đã hiện nữa rồi, mà lần này hơi rõ vì hiện từ cây củi đó ra thành hình người cám ơn đã tắm rửa cho cô rồi phủ cái chiếu cho cô được nằm. Cả hai cũng mơ như vậy rồi vợ thiếp ngủ tiếp, đến gần sáng bà vợ chợt tỉnh giấc ngủ bật ngồi dậy thì thấy chồng vẫn ngủ say. Cô dậy nấu xôi sáng sớm để đem đi chùa như hàng ngày, xong đưa xôi vào chùa cô ráo bước về nhà và đứng sững ngó góc vườn, thấy một cái miếu nhỏ rồi cây củi nằm trên cái miếu đó. Cô chạy lên nhà và gọi chồng dậy, kéo tay chồng và con ra coi cái miếu đó.
Anh nói:
- Đêm qua sau giấc mơ, tôi nửa mơ nửa tỉnh là tôi đã làm một cái miếu cho cô rồi tôi lên ngủ lại.
Vợ nói:
- Chúng mình mơ giống nhau luôn luôn thì là ở với cây củi này.
Xong tất cả chắp tay lễ cho may mắn và cúng bái theo ngày rằm. Cậu bé ít nói mỉm cười tay vỗ lên cái miếu miệng lẩm bẩm, rồi chuẩn bị đi gom củi tiếp. Vợ chồng nói nhau:
- Từ ngày nó sanh đẻ chưa bao giờ thấy nó vui cười như mấy ngày hôm nay, nó lạnh lùng một mình mà trong làng ai cũng khinh bỉ nó nghèo, không cho con chơi với nó.
Rồi cả 3 người đi ngược dòng suối lên. Xa làng chừng 1 km cũng xa bờ suối cỡ 400 m, một rừng cây cổ thụ tối um tùm đã lâu năm trôi qua. 3 người dọc theo bờ suối nhặt cây củi đi từng trạm.
Ba nói:
- Hôm nay con có gì mà vừa đi vừa ngó như con đang kiếm ai, ba chẳng thấy con ngó kiếm củi gì cả.
- Cậu bé chỉ mỉm cười thôi.
Trong lúc đang bận rộn kiếm gom củi thì bầu trời tối sầm, tiếng sấm sét như muốn đổ mưa.
Hai vợ chồng nói nhau:
- Nếu mưa lớn thì củi mình gom sẽ trôi chảy đi hết đó, mình về hay gom tiếp?
Đang nói nhau thì bỗng nhiên cậu bé nói lên:
- Trời không có mưa đâu, đừng sợ.
Cậu bé chỉ tay rồi hỏi:
- Bụi cây cổ thụ um tùm đó là đâu vậy? Con muốn vào coi ba mẹ, dẫn con vào được không? Có một cô mà đến thăm con ở trong đó, cây đề cổ thụ cũng ở trong đó có phải không?
Hai vợ chồng toát mồ hôi ngó mặt nhau rồi nói:
- Đó thời trước mấy trăm năm là một ngôi làng có chùa chiền đầy đủ, bây giờ là nghĩa địa đó con, ngó vào cũng đủ nổi gai ốc rồi chứ nói đi vào thì cũng không mấy người muốn vào trong đó đâu con.
Cậu bé nói tiếp:
- Con muốn vào trong coi cho biết, ba mẹ dẫn con vào đi.
Hai người ngó mặt nhau, với một đứa con ít nói năng lại chưa bao giờ đòi hỏi gì cả.
- Thôi ba mẹ dẫn con vào coi nghe cho biết.
Cả 3 người bước thẳng vào nơi um tùm cây cối cả ngàn năm, âm u ẩm ướt với xác chết chôn cất hay thiêu táng đã lâu năm. Khi còn chừng 100 thước thì cậu bé chỉ tay rồi nói:
- Đó cây đề mà con hỏi ba mẹ đó.
Thấy cậu bé quá vui mừng, chạy đi trước như không có sợ hãi về tâm linh ma quái gì cả. Hai vợ chồng sợ kiếm con không thấy vì cây cỏ cao ngập đầu người, vừa đang nghĩ như vậy bỗng tiếng cậu bé gọi:
- Ba mẹ ơi đến đây, đến đây, đến đây gấp!
Hai người chạy tới thấy cậu bé đang đứng ở gốc cây đề, lấy tay chỉ xuống đất và nói:
- Chỗ này ba mẹ ơi, đào đi, đào đi. Khi con ngủ trưa ở đống củi, đã có một cô ra từ cây củi đó nói với con là cô để tiền ở đây cho con mà. Cô dẫn con đến đây cô đánh dấu có hòn sỏi trắng nè. Hôm con ngồi nói chuyện với cô ở gầm nhà cô cũng nhắc nhủ con mà. Đào đi ba mẹ.
Cậu bé vừa nói vừa lấy con dao đào đất, hai người ngó nhau rồi ngó đứa con mình, anh nói:
- Để ba mẹ phát cỏ chừng vài thước rồi hẵng đào.
Nói xong, hai vợ chồng cúi xuống phát cỏ vài thước vuông rồi giúp nhau đào đất, lấy con dao chặt củi đào với nhau, không lâu cỡ một tiếng thì quả thật một cái chum nhỏ đã xuất hiện ở dưới đất, miệng chum bị chét bằng đất sét nung cứng như không cho nước vào trong chum được. Trong lúc đang đào đất đó, bầu trời mây gió tối mịt mù vừa sấm sét như cơn bão mưa lớn sắp đổ tới, rồi đến khi đào được cái chum lên mặt đất thì bầu trời hết căng thẳng và xanh sáng như thường im cả tiếng sấm sét đó. Cái chum nhỏ quá nặng, bỗng cậu bé chạy về phía sau cây đề, hai người ngó theo, một lát cậu đi ra thấy mặt con vui vẻ, cả hai người cũng không hỏi vì biết tánh nết con của mình. Xong cả 3 người gánh cái chum nhỏ về đến bờ suối mới bắt đầu đập cái miệng chum ra coi trong đó có những gì. Cả 3 người đều bật ngửa ra luôn vì trong cái chum đó toàn là vàng bạc, hai vợ chồng ngó mặt nhau run run và ngó về đằng nghĩa địa đó, xong quay lại ngó đứa con mình đang cười tủm tỉm với lời nói nhè nhẹ:
- Cám ơn cô đã cho tôi tiền bạc.
3 người giúp nhau mang về nhà và tất cả làm bí mật không cho một ai biết chuyện này, dù có phúc phần được vàng bạc. Hàng ngày 3 người vẫn đi gom củi về nhà cho xong, hơn một tuần mới xong chuyện nhặt củi về, rồi chia làm 3 phần để xài cho đủ năm. Phần hai để đem bán rồi thêm một phần tặng vào chùa như thường xuyên mà gia đình đã làm từ trước. Hai vợ chồng đem vàng lên một chút còn thì chôn giấu lại nơi kín đáo.
Chuyện đầu tiên mà gia đình phải làm là sửa sang cái miếu ở sau vườn cho thật đẹp với mền chăn gối cho cây củi được ấm êm, rồi đi mua 2 bộ quần áo cho đứa con mà từ ngày sanh đẻ chưa bao giờ được mặc bộ quần áo mới, sửa sang mái nhà tranh lại để khỏi mưa dột, cuối cùng là làm mâm cơm cúng vào chùa, và cầu khấn trong lòng cho cây củi được bình an. Xong mới nói chuyện đi kiếm mua ruộng đất để sinh sống khỏi phải đi làm mướn kiếm từng bát cơm ăn qua ngày như trước kia.
Câu bé nói:
- Mua một bộ váy truyền thống, cô có 10 tuổi cho con, con muốn tặng cô.
Hai người đi chợ đặt một bộ đem về, hai vợ chồng ngó thấy con mình quá vui vẻ ngày ngày chiều chiều nó hay đến cái miếu đằng sau nhà ngồi chơi một mình.
Sự biến chuyển gia đình có một chút vậy mà cũng không tránh khỏi sự để ý của đôi mắt, và lòng ghen của người trong làng khi nghe vào tai là gia đình này kiếm mua đất đai hay ruộng nương cho kịp mùa mưa sắp tới năm nay, nhưng đời sống thì vẫn thường xuyên đi làm mướn để kiếm ăn qua ngày, không có phung phí hoang mang gì cả.
Một hôm, mẹ nói với cậu bé đi chợ mua muối giúp mẹ. Chợ ở cuối làng cỡ 300 thước, phải đi qua chùa mới tới cuối làng. Khi cậu bé lấy tiền với mẹ rồi ra đi, cỡ đâu mấy chục thước thì trời đổ mưa lớn, mẹ cậu bé lấy cái dù chạy theo thì không kịp cậu bé đã xa rồi ngó không thấy nữa, mẹ quay về nhà lẩm bẩm:
- Tội nghiệp con trời mưa ướt hết, sợ bị cảm nữa.
Một lát cỡ hơn nửa tiếng đồng hồ thì cậu bé về nhà với muối đi mua về, mẹ đứng lên tại chỗ ngó con mình tại sao mà không ướt mưa chút nào cả trong khi ngoài nhà mưa đang đổ ầm ầm, mẹ hỏi:
- Trời mưa như vậy mà con lại chẳng ướt gì cả?
Cậu bé trả lời, vừa mỉm cười nói:
- Có cô ở trong cây củi chạy theo con, cô có cái dù lớn rồi hai người đi chung nhau vậy con mới không ướt.
Mẹ đứng hình ngó cậu bé ngơ ngác không biết nói sao nữa, vừa đứng nổi da gà, thấy đứa con mình cười vui vẻ rồi đi ra lan can nhà ngồi ngó mưa một mình. Một lát sau trời mưa tạnh hạt rơi thì ở dưới nhà nghe tiếng gọi cô cô cô. Khi cô chạy lên nhà thì thấy ông chủ trì già đang đứng ở dưới sân trước nhà ngó lên. Còn cậu bé, mưa tạnh thì luôn luôn xuống ngồi chơi với cái miếu ở vườn sau nhà lủi thủi một mình. Cô mời ông sư thầy lên lan can nhà và rót nước ấm mời, cô chắp tay quỳ xuống cúi đầu lễ rồi hỏi:
- Ông có gì khẩn cấp hay quan trọng sao ông không nhắn chú tiểu gọi chúng con đến chùa, ông đã già lại trời mưa vừa tạnh nữa, nếu ông trơn té thì chúng con cả gia đình có tội đó.
Ông chủ trì già mỉm cười cám ơn và nói:
- Đừng cho cậu bé gọi bạn, một cô gái đi theo, khi trời mưa hôm nay, ông ngồi trong chùa ngó ra thấy một cô mặc đồ khôi phục truyền thống che dù cho nhau, nhưng người làng sẽ ngó không thấy cô bé gái đó, chỉ thấy cậu đi phơi mưa mà không ướt thôi. Trong làng đang xôn xao chuyện cậu bé đi mà không ướt mưa, ngày mai không tốt cho nó, nó sắp có nạn lớn đó, nó là một đứa bé mà không có bạn bè lại ít nói chuyện nữa. Thôi ông phải về, chiều rồi sắp đến giờ tụng kinh nữa.
Cô chắp tay lễ tiễn đưa ông sư thầy về. Chiều sắp tối đến khi anh về, vợ kể lại câu chuyện cho chồng nghe, cả hai vợ chồng đến cám ơn cái miếu củi đó và cũng xin cho cô bé đừng làm như vậy nữa, rồi cả nhà ăn cơm chiều rồi đi ngủ.
Sáng ra sau cơm sáng sớm, nhắn nhủ cậu bé ở nhà trông nhà đừng đi chơi đâu nghe con, dạo này có người để ý mình đó con. Cậu bé mỉm cười cúi đầu. Hai vợ chồng gánh củi đi giao cho người làng rồi đi làm mướn đến chiều buông hay tối mới về nhà.
Hôm nay chiều đã chào đi, hai vợ chồng về tới nhà tay cầm mớ rau rừng về nấu canh, đứng sững trước nhà với cơn khủng hoảng tay vất mớ rau đó xuống đất, chạy lên cầu thang nhà thấy đồ đạc quần áo lung tung khắp nhà mà chẳng thấy con trai mình ở đâu, xuống cầu thang lùng kiếm khắp vườn đằng sau nhà mà cũng chẳng thấy con ở đâu cả. Hai vợ chồng thắp đuốc lên vừa đi vừa gọi con theo bờ suối, xong hai người thắp nhang nến lên khấn cây củi ở cái miếu nhỏ rồi đi tìm gọi thêm. Hai người quên cả cái mệt mỏi, đói bụng nữa, hai người về ngồi với nắm xôi nguội mà nấu từ sáng sớm ăn cho đỡ đói, vừa ăn vừa lau hai dòng nước mắt chảy, ngó trong nhà không có một đồ vật nào mà hoàn chỉnh như trước, rách nát hết từ: mùng, mền, gối, chăn, quần áo. Hai vợ chồng ôm nhau khóc rồi chợt nghĩ là đi ra chùa coi, một cái ước vọng cuối cùng của hai người xin cho biết tin tức con mình đang ở đâu dù chết hay còn sống sót. Hai người tay cầm cái đuốc rọi đường đi tới chùa.
Ông chủ trì đứng chờ như đã biết gì xảy ra với cậu bé ngoan ngoãn ít nói và đáng tội nghiệp nhất làng, ông gọi vào ngồi. Hai người chắp tay lễ chào.
Ông nói:
- Cậu bé còn chưa chết đâu, cái lương thiện trong lòng chúng con, cũng có thêm một người đang kiếm đường giúp cậu và lo lắng cho cậu, chắc các con cũng biết là ai. Cô bé đang đứng khóc ở ngoài cổng chùa kìa, các con về nghỉ ngơi đi để ông nói chuyện với cô bé đó kiếm đường giúp cậu. Hôm qua tôi đã đến nhà cô rồi chắc hai người hiểu.
Hai người chắp tay cầu xin ông chủ trì già giúp đỡ cho cậu còn sống sót quay về nhà.
Hai người về khấn xin cái miếu đằng sau thêm một lần nữa, rồi mới lên dẹp dọn đồ đạc đang lung tung ngập trong nhà. Hai vợ chồng chợt nằm chợt ngồi, nửa ngủ nửa tỉnh nửa khóc cho tới sáng. Đêm nay quá buồn sầu mà cả hai người lại không có một giấc mơ nào cả.
Khi chập choạng sáng dậy nấu xôi, cô ngồi bật dậy vì không thấy chồng mình nằm bên cạnh, cô hét lên gọi chạy ra tìm và xuống nhà thì thấy anh đang ngồi ở nơi cái miếu đó với giọt nước mắt. Hai người ôm lấy nhau khóc rồi lên nhà nấu xôi sáng để đi cúng vào chùa, để xin cái bình an trong lòng. Xong cả hai đến ông trưởng làng xin giúp đỡ cái mất tích của con trai bé đó. Ông sư thầy cho mấy chú tiểu với người trong làng chia đường nhau ra đi tìm kiếm khắp nơi trong 2 km vòng quanh làng. Một ngày mệt mỏi không có kết quả gì hay cả, khi chiều về ông trưởng làng với mấy người lòng lương thiện họp nhau ở chùa, để tìm kiếm coi dấu vết cậu bé này thì từ lúc cậu bé đi mua muối khi trời đổ mưa đó thì trong làng không thấy cậu bé nữa, chỉ còn vọng cái lời nói của người là:
- Cậu bé này rất là linh thiêng nếu cho số thì khỏi nói luôn.
Hai vợ chồng không hãm được tiếng khóc khi nghe lời nói đó, chắc là con mình chết rồi vì lòng tham của người về số sách ma đề. Lời an ủi của tất cả mọi người, ông chủ trì với ông trưởng làng nói:
- Nếu còn chưa thấy xác thì đừng quá buồn, một chốc nữa thêm cơn bệnh thì ai lo lắng cho các con đây, người ghen thì nhiều mà người thương thì ít. Con thấy hôm nay đó làng mình rộng lớn bao la mà khi chia sẻ đi tìm thì chỉ có 4 người ngồi ở đây thôi, ngày mai gặp nhau ở đây rồi hẵng chia đường nhau.
Một ngày quá mệt mỏi thất vọng lo âu cùng giọt nước mắt, hai vợ chồng buồn bã về nhà, rồi đến khấn ở cái miếu củi đó trước khi lên nhà. Hai vợ chồng thơ thẩn ăn được vài miếng xôi chiều thôi, cái quá buồn sầu mệt mỏi kéo dài từ đêm qua không được ngủ đầy giấc đó, đã gọi giấc ngủ đêm nay tới sớm hơn, nửa choàng nửa tỉnh của hai người rồi có một giấc mơ đến thăm: một cô bé gái đó đứng ở chân chỗ hai người đang ngủ nói:
- Đi kiếm cậu cũng không thấy đâu, con cố hết mọi đường để giúp cậu ra khỏi nhà người, đừng buồn cậu còn sống mà, cũng đừng nói giấc mơ gì với người ngoài nghe.
Tới đây thì cả hai vợ chồng tỉnh giấc bật ngồi dậy tại chỗ, đã sắp sáng rồi hai người dậy luôn và xuống thắp nhang cho cái miếu mới lên rửa mặt và nấu xôi sáng. Hai người nói chuyện nhau:
- Cầu cho giấc mơ đêm qua là một sự thật, vì đã bao nhiêu lần mơ thấy cô bé này thì tất cả mọi chuyện cũng xảy ra thật, đến cả chuyện cái chum vàng đó nữa.
Nói tới đây, hai vợ chồng chắp tay vừa đi vừa lễ. Khi đến chùa cúng cơm sáng, hai vợ chồng ngồi chờ tất cả đến rồi mới chia đường nhau đi tìm kiếm. Ông trưởng làng với ông chủ trì là người làm chủ chuyện đi kiếm cậu bé.
Thêm một ngày hồi hộp dài đằng đẳng, trong lòng không muốn nghe người ta gặp xác con trai của mình, muốn nghe một lời thôi là nó còn sống sót. Một ngày với cái hồi hộp và lo lắng trong lòng của người làm cha mẹ. Rừng sâu nước độc nào cũng lần mò vào tìm kiếm, cho đến chiều trở về sân chùa gặp lại nhau cũng không có được một cái tin may mắn gì cả. Tất cả ngồi thở dài lắc đầu với cái sống sót của đứa bé chắc là không còn nữa đâu, chỉ biết an ủi nhau về đằng số phận đời thôi chứ biết nói sao nữa.
Ông chủ trì nói với ông trưởng làng:
- Là xin thêm một ngày tìm kiếm nữa cho gọn tấm lòng mong nhớ cậu bé, khi người làng đang gặp khó khăn. Ngày mai nữa là ngày cuối cùng nếu không gặp được người thì cũng xin gặp xác cậu bé.
Tất cả chào ông sư thầy rồi ra về, hai vợ chồng như bước không muốn nổi khi về, không biết ước vào đâu và hy vọng ở nơi nào, mà im lìm không có một tin hay bóng dáng gì cả. Vợ chồng đi ngược về chợ làng mua chút thức ăn vì không có thời gian nào để nấu ăn, khi hai người đến chợ, mua thức ăn thì ai cũng cười từ xa rồi tránh hay nhổ nước miếng, tiếng thì thầm thì thào:
- Bây giờ có tiền mua ăn, kiếm mua đất đai nữa. Cô bán muối tránh từ xa.
Hai vợ chồng về ăn cơm với giọt nước mắt nhớ con, trong lòng không nghĩ luôn là con mình còn sống sót gì cả. Hai người xuống lễ cái miếu cầu xin rồi mới lên nhà ngủ, khi hai người quay lưng vào cái miếu trở lên nhà thì bỗng nghe tiếng nhè nhẹ vọng từ phía sau lưng:
- Ba mẹ đừng buồn, cậu còn sống, con cố hết mọi đường để giúp anh về.
Nghe xong, hai người dừng bước tại chỗ quay mặt lại chắp tay lễ và cám ơn cầu cho có thật đứa con còn sống sót quay về với ba mẹ. Hai người ngồi thơ thẩn đến quá nửa đêm mới ngủ được.
Thêm một ngày cuối đi tìm chung với người làng, ai cũng chắp tay lạy xin linh hồn cậu bé hiện báo cho biết là ở đâu để người quen được làm mai táng cho bình an. Ngày thứ ba chiều, nơi sân chùa không người nào vui vẻ hết, với lời nói cuối cùng của người đi kiếm đó là:
- Nếu có tin gì với cậu bé sẽ báo cho ba mẹ cậu được hay sau.
Hai vợ chồng với giọt nước mắt chắp tay cúi đầu cám ơn người làng và ông chủ trì trong 3 ngày bận rộn tìm kiếm con trai mình. Hai người vừa đi vừa khóc lóc cầu van khấn vái cho tới cái miếu trước khi lên nhà. Đến 3 ngày rồi thì cái ước vọng thấy con trai mình đó như nhạt nhòa từng phút giờ. Hai người an ủi nhau cố ngủ cho được một ít để khỏi bệnh thêm nữa thì biết sao.
Nửa đêm đã gọi với bắt đầu chìm vào giấc ngủ, trong khi giấc ngủ của người mệt mỏi cả mấy ngày đang say đó, một giấc mơ thấy cô bé đó gõ cửa cốc cốc cốc rồi nói:
- Dậy, dậy, dậy! Cô bé đứng ở chân hai người ngủ. Cậu bé đang ở gốc cây đề đi lấy cậu về gấp, kẻo không kịp đó.
Hai vợ chồng choàng tỉnh giấc, ngó mặt nhau ngơ ngác bật đứng dậy chạy đi lấy mỗi người một cái đuốc rồi ráo bước chân lẹ ra nghĩa địa ngay tại chỗ. Hai vợ chồng vừa khóc, vừa đi, vừa khấn vái cho gặp con trai mình theo giấc mơ. Một lát sau hai vợ chồng đứng hét lên khi ngó thấy con mình đang nằm với sợi dây cột tay cột chân về phía sau. Ôm lấy con gọi ầm ĩ, đứa bé bắt đầu tỉnh lại, hai người cởi sợi dây và cõng đứa bé chạy gấp về nhà. Cậu bé chỉ nói được vài câu là:
- Con khát nước với đói bụng, 3 ngày rồi không được ăn gì cả.
Cậu bé ăn vài miếng xôi, uống hai ly nước rồi thiếp ngủ vì quá mệt.
Trời đã xuôi về canh sáng, hai vợ chồng ngồi ngó con ngủ, trong lòng đầy những cái hận thù mà xảy ra với đứa con mình, còn bao nhiêu câu hỏi thắc mắc trong lòng cùng giọt nước mắt cho tới sáng.
Anh ra ngồi lan can, nửa mừng nửa buồn rồi anh đi xuống cái miếu cám ơn, vợ thì xuống bếp nấu ăn. Trong lòng vừa mừng vừa trong cái hồi hộp muốn biết chuyện gì đã xảy ra với con mình mà độc ác tới mức chết người với một đứa bé hiền lành và ít nói. Xong xuôi hai vợ chồng ra ngồi ở lan can ngó vào nơi con nằm ngủ chờ sáng với dòng nước mắt. Khi cậu bé tỉnh giấc dậy ngó thấy ba mẹ, cả đôi bên chạy lại ôm lấy nhau khóc lóc thảm thương.
Anh nói:
- Con đi tắm rửa cho tỉnh, ăn cơm cho no bụng rồi hẵng kể chuyện xảy ra với con cho ba mẹ nghe.
Trong lúc đó anh nghĩ ra một chuyện mới nói với vợ chạy đi gọi ông trưởng làng đến nghe chuyện. Một lát sau thì ông trưởng làng với 2 người mà đi kiếm tìm cậu bé cũng tới. Sau cơm sáng, cậu bé ngồi kể:
- Ngày mà ba mẹ đi làm vườn đó, con xuống ngồi chơi cắt cỏ ở vườn, thì nghe tiếng chân người đằng sau con với lời nói thì thầm 4 người. Đằng phía bên cạnh con biết hai người đó là ai, hai người đằng sau vồ lấy con rồi lấy con bịt mắt và miệng xong cột tay cột chân con bỏ vào bao, rồi tiếng hỏi nhau đem về nhà ai. Khi đem về mấy người cởi vải bịt miệng thôi rồi tra hỏi con về số đề và nếu con không nói thì sẽ không cho con ăn uống gì cả. Con trả lời con không biết người ta hỏi cái gì là số đề, con nhớ tiếng người mà đánh con, rồi cứ tiếp tục thay tiếng người đến tra hỏi, con chỉ biết nằm xuống khóc thôi, rồi tới một chiều nghe người nói nhau phảng phất vào tai con: “Nó tắt thở rồi, nó chết rồi, tối nay mình đem nó vứt vào nghĩa địa cho xong”. Rồi con cũng không biết gì luôn, khi con tỉnh thì nghe tiếng ba mẹ đang hò hét bên tai con. Cậu bé vừa nói vừa khóc, ai nghe cũng không hãm được giọt nước mắt, xong chuyện kể đó thì tất cả dẫn nhau đi chùa cho ông chủ trì gọi hồn lại cho. Ông đã đứng chờ ở cổng vào chùa trước rồi, tất cả ngồi xuống chắp tay lễ rồi vào trong chùa ngồi xuống và kể lại câu chuyện, khi ông nghe xong thì ông nói:
- Chuyện hận thù ân oán cái gì mà nó đã qua thì cho nó trôi qua đi các con, bây giờ cậu bé ngoan nhất làng đã trở về hoàn hảo với gia đình rồi. Người không tốt độc ác thì trời cũng xử tội sau thôi con.
Ông trưởng làng không vui lòng muốn bắt bỏ tù luôn cho xong, như ông sư thầy hãm lại muốn tha thứ cho người vì cậu bé sanh đẻ ra đã có thiên cứu mạng rồi, xong 3 người chắp tay lễ chào ông chủ trì ra về.
- Từ giờ con có đến giúp chùa như xưa không con?
- Cậu bé cúi đầu mỉm cười.
Ông với mấy người trong làng còn ngồi trò chuyện nhau một lát mới từ giã về.
Một ngày mà vui vẻ nhất của mái nhà bé nhỏ, tất cả đi thẳng vào chợ mua đồ quà bánh cho con và mua quà cho cái miếu đó khi tai qua nạn khỏi. Chuyện này trong làng xôn xao đầy chợ búa là:
- Một đứa bé bị bắt làm con tin xin số đề chết đi sống lại và trở về nhà với ba mẹ bình an.
Chợ búa khi nghe cũng chạy tới hỏi han, nhiều người tốt bụng thì chạy theo đưa quà cho cậu bé đáng tội nghiệp đó.
Giữa buổi trưa thì về tới nhà, ba người đến cái miếu chào và cám ơn cây củi, ngó cậu bé mà không hãm được giọt nước mắt khi thấy cậu chạy thẳng đến cây củi vuốt ve than thở và khóc, xong thấy cậu lấy cái khăn lau cho cây củi rồi mới lên nhà. Hai người nói nhau:
- Mình nghỉ ngơi vài ngày ở với con để khỏi con khủng hoảng.
Chiều, cả 3 người xuống tưới nước vườn rau ở bờ suối với sau nhà, cái mùi vị gia đình êm ấm đã trở lại với lòng người như mây mù đã tan lớp. Đêm đầu tiên mái nhà bằng nứa nhỏ đã tới, tất cả, sau cái mệt mỏi buồn sầu mấy ngày đó như giấc ngủ đến lẹ cho cả mọi người được nghỉ ngơi trong đêm. Nào ngờ cơn giông tố bão mưa lớn đang đứng chờ cho đêm gọi, tới với mái nhà nhỏ này. Khi giấc ngủ đã chìm vào quá nửa đêm, lại thấy cô bé hiện bóng trong mơ. Hai vợ chồng chợt choàng tỉnh giấc dậy thì đã thấy con mình đứng ở chân, rồi cả 3 người đứng dậy và chạy ra khỏi nhà xuống bờ suối nửa đêm và trốn sau bụi chuối. Nửa vầng trăng đã xế rèm mờ mờ thì một lát sau:
- Thấy 4 người tay xách mỗi người một thùng dầu hôi, xong đến đổ khắp nơi của gian nhà nhỏ đó cả đống củi ngoài sân rồi đến cả cái miếu đó luôn. Nhà bằng nứa khô lợp cỏ tranh nữa, một ngọn lửa với dầu hôi bốc lên tại chỗ trong nửa đêm khuya làm cho sáng hết cả đầu làng, lại thêm một đống củi to hơn cái nhà ở nữa.
Cả 3 người im lặng với giọt nước mắt, tay bịt miệng chỉ một lát cháy thì thấy mấy chú tiểu và người làng đổ tới tay xách sô nước và gọi tìm kiếm, thấy cả ông trưởng làng nữa, rồi nghe tiếng người nói với ông trưởng làng là:
- Chắc không còn ai sống sót đâu, ngọn lửa quá lớn.
Cả 3 người hoảng hồn cố gọi cái bình tĩnh lại rồi bước ra khỏi bụi chuối ở bờ suối lên. Người làng, chú tiểu ai cũng quá mừng tất cả còn sống sót là đủ rồi và dẫn 3 người thẳng vào chùa nghỉ mặc kệ cho lửa cháy, sáng ngày rồi hẵng nói nhau sau. Cả 3 người đã quá nửa đêm nên không ngủ luôn ôm lấy nhau khóc với cái xui xẻo độc ác của lòng người mà cứ mãi xảy ra với mái nhà nhỏ này, khi 3 người may mắn thì ông trưởng làng nói:
- Về nghỉ ngơi mặc kệ cho nhà cháy.
Khi sáng sớm 3 người nằm ngủ lăn quay từ lúc nào không biết, sau cơm sáng trong chùa 3 người mới tỉnh giấc ngủ. Mấy người chủ ruộng hay vườn mà từng mướn hai vợ chồng này làm việc đó cũng đến và mang quần áo đồ khẩn cấp đến gửi cho, ngoài ra chùa rồi cũng còn có người tốt bụng nữa, không ai mà hãm được giọt nước mắt luôn. Người trong làng ai cũng đến coi lửa cháy đêm qua, nhiều người thì khóc, ai cũng lắc đầu cái thoát sống thoát chết của mái nhà nhỏ này. Sau cơm sáng ở chùa rồi 3 người đi về coi nhà, mấy ông chú tiểu cũng đi theo.
Một mảnh đất đầy là tro bụi, đống củi to lớn hơn cả mái nhà vẫn còn bốc khói với lửa, còn cái miếu linh thiêng đó chỉ có cháy nhám một bên vách thôi để lại mùi dầu hôi mịt mù. Cậu bé đứng khóc với cái miếu nhỏ đó và tay đang lau dầu hôi ra khỏi cây củi nằm dài, còn bên 2 vợ chồng đứng rỏ nước mắt mà thoát chết đêm qua. Có bà bán muối với thêm hai bà gần nhau đó là 3 bà đến khóc lóc xin lỗi, và xin làm lại gian nhà mới cho.
Hai vợ chồng đứng sững khi thấy 3 bà này quỳ xuống chân người mà nói ra những lời như vậy, một lát ngạc nhiên mới hỏi:
- Tại sao mấy bà lại đến nói với tôi đền trả lại cái gì chứ tôi không có hiểu gì cả?
Một ông chú tiểu lớn hơn hết mới nói:
- Đêm qua ông trưởng làng đã theo dõi từ lúc cậu bé mất tích, còn ông chủ trì đã không cho chúng tôi ngủ đêm qua, để cứu mạng cho kịp, còn 4 người thì bị bắt từ đêm qua và đưa lên công an huyện rồi, chờ xử án vào tù thôi.
Nói xong, chú tiểu nói với hai vợ chồng về chùa nghỉ ngơi ông chủ trì lo lắng lắm đó, vừa cậu bé ngó thấy vậy chạy tới và nói:
- Con bị chồng bà bán muối này bắt để trong nhà bà này đó.
Chú tiểu gọi gấp về chùa, khi về tới chùa vừa đúng cơm trưa, xong cơm thì ngó thấy ông trưởng làng với mấy người đang bước vào chùa với nụ cười vui vẻ và nói:
- Trời tan lớp mây mù rồi nghe các con, 4 người vào tù và phải bồi thường lại nhà cửa và tiền phạt cho gia đình các con. Ngày nay trong làng và cả làng trên làng dưới ầm ĩ, chợ búa, 4 gia đình đó đóng cửa im lìm.
Ông chủ trì nói:
- Các con ở chùa trước nghe, xong cửa xong nhà rồi hẵng về nghe.
Ông nói với cậu bé là:
- Mỗi ngày con phải về cúng cái miếu bạn thân của con dù con đang sống ở chùa. Ở gần ông con có vui không trong chùa có bánh đầy ra cho con ăn nữa?
Cậu bé mỉm cười trả lời:
- Dạ, con xin thêm một cái cho bạn được không?
Ai cũng quay lại ngó cậu bé cười vì ít khi cậu nói năng gì cả. Đằng cổng chùa thì 4 bà đang đi tới chẳng hỏi han hay chào ông trưởng làng cùng với người làng và ông sư thầy gì cả, rồi chạy thẳng tới gia đình nhỏ khóc lóc, chắp tay vái xin tha thứ cho chồng mình. Cả làng, cả trong chùa cũng không ai mà không nổi gai ốc với cái độc ác của lòng người. Chuyện này xảy ra làm cho cả làng ai cũng tội nghiệp rồi đem mền, chăn, mùng, cơm gạo đến giúp. Hai vợ chồng ngó mặt nhau với cái lòng ác của người, rồi gọi cậu bé về lan can chùa đằng sau nơi nghỉ ngơi mặc kệ cho 4 bà ngồi đó. Người bao nhiêu đến chùa cho đồ, người ngồi đầy đó, ai cũng đứng lên ra xa khỏi 4 bà đó, người thì bước theo về sau chùa ngồi an ủi nhau.
Sau khi 2-3 ngày của chuyện xảy ra, ông trưởng làng hỏi:
- Người sẽ đến làm nhà cho, các con thấy thế nào để người ta còn đi mua gỗ lạt về làm?
Hai vợ chồng trả lời:
- Chúng con không cần nhà gỗ gì cả, chỉ cần gian nhà làm bằng tre vách nứa lợp bằng cỏ tranh là được rồi, còn tiền bồi thường thì chúng con xin tặng vào chùa để sửa sang nơi hư hỏng một nửa, còn các con xin hẹn một ngày với trưởng làng và người tìm kiếm mệt mỏi 3 ngày đó, một bữa cơm và chúng con được tạ ơn người giúp đỡ khi tai họa khó khăn là xong.
Ai cũng muốn cho làm nhà bằng gỗ nhưng cũng không tránh khỏi cái lương thiện và tốt lòng tốt dạ của người nên được một gian nhà bằng nứa cũng đủ rồi.
Ba tuần sau, mái nhà nhỏ êm ấm đã hoàn lại như trước, hai vợ chồng mua đất đai ruộng nương vườn trái quá đủ để sinh sống còn phải mướn người làm thêm nữa.
Hai năm sau, vẫn còn mái nhà nhỏ đó nhưng đời sống thì quá thừa thãi êm ấm. Cả làng giờ ai cũng mến thương vì lòng rộng rãi đàng hoàng, rồi dạy con cái đến giúp chùa luôn luôn. Mỗi năm mới là mua bộ quần áo truyền thống cúng đi cho cô, mỗi chiều và ngày rằm cũng chẳng quên cúng bái cái miếu củi đó. Rồi có một đêm buồn đến với cậu bé đó dù bây giờ đã lớn rồi, còn giấc mơ cuối cùng thì thấy cô bé đó ngồi khóc lóc bên cạnh cậu bé và nói:
- Đã đến ngày em đi rồi, em không muốn đi khỏi anh và ba mẹ nhưng duyên kiếp đã tới, ngày mai em đi rồi, em đến chào cả nhà.
Lời nói dứt lời cả 3 người đều tỉnh giấc thì đã gần sáng, bạ mẹ mới nói với cậu bé:
- 2-3 ngày nay không đi đâu hết cúng bái cho cô, hôm nay mình cúng ở miếu sau nhà, ngày mai mình cúng ở chùa cho cô được đi bình an.
Mẹ đi chợ từ sáng mua bộ đồ khôi phục hoa trái, chiều buông cả 3 người làm mâm cúng, 3 người ngồi chắp tay lễ đó:
- Hình như cây củi nó động đậy rồi di chuyển từ từ rớt ra khỏi cái miếu rồi thẳng xuống dòng suối biến mất.
Cả 3 người ngó theo với giọt nước mắt, một lát đứng im lặng mới lủi thủi lên nhà. Ngày mai cả 3 người đem mâm cúng đến chùa rồi cúng cho cô được đi nơi an bình. Và từ đó mỗi năm cứ đến năm mới thì lúc nào trong mâm cúng cũng một bộ quần áo trang phục truyền thống cúng đi theo cho cô.
Viết xong 11.50 đêm 10.11.2017
Một miền xanh tươi với núi rừng thiên nhiên cả ngàn năm theo sau nhau kể đã lâu. Những con suối nhỏ đẹp mát trong mùa hè ngó dễ thương quanh co theo khe núi, nhưng khi đến mùa mưa dầm con suối bình yên trở nên dữ dằng. Lũ bao nhiêu cây cành từ trên núi xuống cũng là một cái nguy hiểm cho những ngôi làng miền quê mà sát bờ suối.
Một gia đình quê quán của ông sư thầy ở miền núi rừng xa thành phố, mà ông đang ngồi kể:
- Một gia đình nghèo khổ nhất ở đầu làng mà tấm lòng lương thiện nhất làng hay đi cúng bái giúp chùa chiền. Khi chùa cần giúp đỡ thì gia đình này có mặt luôn luôn, cũng thường xuyên xin xôi khô ở chùa về ăn khi túng thiếu. Hai vợ chồng đi làm mướn ở ruộng vườn người khác để kiếm ăn, ruộng thì không có, hai vợ chồng luôn luôn ngày rằm đến bờ suối than cực than khổ cho trôi đi theo suối và xin cho được may mắn. Trong nhà có một đứa con trai 12 tuổi rất là ngoan, biết chuyện nữa, biết ba mẹ nghèo nên không đòi hỏi gì cả dù quần áo mặc đã ngó thấy là thiếu thốn, rồi cũng là người ít nói. Cậu hay đến làm việc giúp chùa có khi có quà bánh một chút, ông sư thầy thấy thương còn nhỏ mà ai sai gì cũng được, ông thường xuyên gói gạo hay xôi khô đem về nhà. Vì cái nghèo khổ không đủ đến cả quần áo nên cậu cũng không có bạn trong làng hay đi học nữa. Ba mẹ đi làm mướn thì đi theo, trong làng không có ai chơi với cậu vì chia cách cái nghèo.
Mùa mưa năm nay đã bắt đầu, một cơn bão tố mưa đổ dài qua đêm, một trận lũ lớn mang theo cây cành khô và tươi từ trên ngọn núi cao đổ về. Trong đêm trời mưa lũ đó, hai vợ chồng nằm mơ cùng một câu chuyện. Khi sáng sớm dậy hai vợ chồng kể cho nhau nghe chuyện trong mơ đêm qua:
- Thấy một cô bé gái mặc đồ truyền thống người Lào cũng cỡ 10 tuổi đến xin ở chung với gia đình.
Sáng ra ngó xuống sân nhà thì đêm qua cây cành phủ hết cả sân, gầm nhà, củi trôi tới rất là nhiều có thể đủ cho cả năm xài cũng không hết. Hai vợ chồng với đứa con trai nhỏ bỗng ngó thấy một cây củi cỡ 3-4 thước dài to bằng bắp chân người, mà bóng như người lau chùi, có dấu vết như vẩy con trăn lớn. Tất cả đem vào góc sân đằng trước nhà để cắt ra từng khúc rồi chẻ ra làm củi sau, 3 người đứng ngó cây củi với đôi mắt kỳ lạ rồi nói:
- Sao cây củi thẳng và đẹp dữ như vậy? Nhà mình là ngôi nhà đầu làng mà đâu phải cây hay gỗ nhà ai trôi tới đâu, đây là từ trên rừng núi trôi về.
Nói xong thì chồng lên đống củi ở góc sân. Xong xuôi gom củi sân nhà trước, hai vợ chồng xuống vườn bờ suối với sân ở sau nhà dọn dẹp tiếp, còn đứa bé mệt ngồi dựa vào đống củi rồi ngủ lúc nào không biết luôn. Cậu bé nằm nửa mơ nửa tỉnh thấy: một cô hiện hình từ cây củi đó ra và nói với cậu rồi dẫn cậu bé đến một gốc cây, chỉ tay cho cậu bé là ở chỗ này có tiền cô để lại cho, nói với ba mẹ đến đào lấy nghe để khỏi nghèo. Khi tỉnh giấc ngủ, cậu bé là người ít nói nên nghĩ là giấc mơ thôi.
Một ngày mệt nhọc sau cơn mưa lũ ngập sân dẹp dọn và nhặt củi từ trên núi trôi xuống. Đêm tới ai cũng mệt nhoài tắm rửa cơm chiều xong là ngủ luôn. Khi đêm tới lại thêm một giấc mơ nữa hai vợ chồng nằm mơ giống nhau: một cô em gái như đêm trước mơ đến xin ở rồi sẽ phù hộ cho được giàu sang. Khi sáng dậy hai vợ chồng ngồi rồi kể cho nhau nghe, hai người chắp tay khấn:
- Cầu cho giấc mơ trở thành sự thật để giảm bớt cái nghèo khổ.
Ngồi ăn cơm sáng, rồi xuống sân nhà làm việc tiếp. Sau cơn mưa lũ lượt ngược lên bờ suối thì chồng chất bao nhiêu củi mà nó dạt vào hai bên bờ suối, cũng phải xài cả tuần lễ còn chưa nhặt được hết củi về nhà. Vừa đặt bước chân xuống sân thì vợ nói:
- Anh coi kìa hôm qua mình để cây củi này ở góc sân hay anh để nó một mình ở gầm nhà vậy?
Anh đứng ngơ ngác một chút rồi bước vào gầm nhà lấy cây củi đó ra để chung với đống củi góc vườn trước nhà nơi chồng chất củi nhặt về. Nói xong, hai vợ chồng với cậu bé đi theo nhau ngược dòng suối lên để gom lấy củi về nhà, nó quá nhiều vì cả chục ngọn núi đổ xuống dòng suối trong một đêm. Hai vợ chồng với cậu bé gom củi thành đống từng nơi, từng nơi như báo cho biết là đống củi nó có chủ để khỏi người khác lấy, rồi mới từ từ mang về sau. 3 người ăn cơm trưa ở bờ suối rồi gom củi tiếp, vợ chồng nói nhau:
- Năm nay một đêm mưa lũ mà củi nếu gom về được hết thì đống củi nó to hơn mái nhà mình đang ở đó đến 3 lần luôn, năm nay mình có củi cúng vào chùa rồi, còn thừa để bán nữa.
Xế chiều cả 3 người đều vác về những gì mà mình đem về được. Khi đến sân nhà cả ba người đứng sững luôn ngó mặt nhau về cây củi thẳng đó mà sáng nay vừa mới đem nó ra khỏi gầm nhà, bây giờ nó lại vào gầm nhà nằm nữa rồi. Tất cả đang mệt lên nhà nấu cơm chiều, xong xuống suối tắm rửa rồi mới ăn cơm. Khi xuống tắm thì anh vác cây củi thẳng đó để lại trên đống củi nữa, trong khi cả 3 người đang tắm thì bỗng cậu bé hỏi:
- Ba mẹ ơi, ở trong làng mình hay ở đâu mà có một cây đề cổ thụ lớn to hơn cây ở trong chùa nữa?
Cậu là người ít nói nên ba mẹ ngạc nhiên tại chỗ ngó mặt nhau rồi mới trả lời:
- Có chứ con, ở nơi nghĩa địa đó có một cây mà lớn hơn trong chùa nhiều lần, nhưng nó có ma nhiều lắm con, đừng nên đến gần nó nghe.
Cậu bé mỉm cười rồi tắm tiếp, xong tắm rửa cả 3 người đi lên bờ suối về nhà. Lại thêm một trạm đứng sững nữa khi thấy cây củi nó đã chạy vào gầm nhà nằm im lìm như ngủ yên. Cậu bé bước tới cây củi lấy cái khăn mặt lau cây củi cho sạch, miệng lẩm bẩm:
- Tôi tắm cho cô nghe, thân thể cô toàn là bùn lầy quá dơ đó.
Hai vợ chồng ngồi quỳ xuống chắp tay lễ cây củi và khấn xin cho rõ giấc mơ đêm nay để tôi còn làm miếu cúng bái cho gọn lòng gia đình chúng tôi. Khấn xong anh đi lấy một cái chiếu rách ở gầm nhà và để cây củi lên đó, rồi mới lên nhà ăn cơm chiều rồi đi ngủ. Ánh đèn dầu mờ mờ tối đang gọi giấc ngủ đến thì tiếng vợ nói lớn:
- Con đâu rồi?
Chồng đứng sững và bước xuống nhà gọi tìm tới con, vừa đi vừa gọi quanh nhà từ vườn đằng trước ra đằng sau cũng không thấy gì cả. Anh ráo bước xuống bờ suối trong lúc nửa tối nửa sáng cũng không tìm được cậu bé đó ở đâu. Hai vợ chồng kiếm hết vòng quanh gần một tiếng đồng hồ, rồi khi ngẩng đầu lên lan can thì thấy cậu bé ngồi đó một mình, ba mẹ hỏi:
- Con đi đâu về mà làm cho ba mẹ lo lắng tìm kiếm con cả tiếng đồng hồ, mà sao con không trả lời gì cả vậy?
Cậu bé trả lời:
- Con đâu có đi đâu, con ngồi chơi với một cô bạn ở gầm nhà mình, cô đến ngồi chơi với con, rồi con cũng chẳng nghe tiếng ba mẹ gọi hay tìm kiếm gì cả. Cô vừa mới về thì con cũng vừa lên ngồi ở lan can thì ngó xuống thấy ba và mẹ gọi con đây. Cô ít tuổi hơn con một tuổi mà quần áo cô mặc đẹp lắm, lần sau cô đến chơi thì con dẫn cô đến gặp ba mẹ.
Hai vợ chồng ngó mặt nhau như có gì lạ lạ, vì con trai mình lại là một đứa bé mà ít nói năng. Nói xong thì cả nhà lên ngủ. Đêm nay hình bóng của một cô đang ngóng chờ gặp hai vợ chồng trong giấc mơ đã hiện nữa rồi, mà lần này hơi rõ vì hiện từ cây củi đó ra thành hình người cám ơn đã tắm rửa cho cô rồi phủ cái chiếu cho cô được nằm. Cả hai cũng mơ như vậy rồi vợ thiếp ngủ tiếp, đến gần sáng bà vợ chợt tỉnh giấc ngủ bật ngồi dậy thì thấy chồng vẫn ngủ say. Cô dậy nấu xôi sáng sớm để đem đi chùa như hàng ngày, xong đưa xôi vào chùa cô ráo bước về nhà và đứng sững ngó góc vườn, thấy một cái miếu nhỏ rồi cây củi nằm trên cái miếu đó. Cô chạy lên nhà và gọi chồng dậy, kéo tay chồng và con ra coi cái miếu đó.
Anh nói:
- Đêm qua sau giấc mơ, tôi nửa mơ nửa tỉnh là tôi đã làm một cái miếu cho cô rồi tôi lên ngủ lại.
Vợ nói:
- Chúng mình mơ giống nhau luôn luôn thì là ở với cây củi này.
Xong tất cả chắp tay lễ cho may mắn và cúng bái theo ngày rằm. Cậu bé ít nói mỉm cười tay vỗ lên cái miếu miệng lẩm bẩm, rồi chuẩn bị đi gom củi tiếp. Vợ chồng nói nhau:
- Từ ngày nó sanh đẻ chưa bao giờ thấy nó vui cười như mấy ngày hôm nay, nó lạnh lùng một mình mà trong làng ai cũng khinh bỉ nó nghèo, không cho con chơi với nó.
Rồi cả 3 người đi ngược dòng suối lên. Xa làng chừng 1 km cũng xa bờ suối cỡ 400 m, một rừng cây cổ thụ tối um tùm đã lâu năm trôi qua. 3 người dọc theo bờ suối nhặt cây củi đi từng trạm.
Ba nói:
- Hôm nay con có gì mà vừa đi vừa ngó như con đang kiếm ai, ba chẳng thấy con ngó kiếm củi gì cả.
- Cậu bé chỉ mỉm cười thôi.
Trong lúc đang bận rộn kiếm gom củi thì bầu trời tối sầm, tiếng sấm sét như muốn đổ mưa.
Hai vợ chồng nói nhau:
- Nếu mưa lớn thì củi mình gom sẽ trôi chảy đi hết đó, mình về hay gom tiếp?
Đang nói nhau thì bỗng nhiên cậu bé nói lên:
- Trời không có mưa đâu, đừng sợ.
Cậu bé chỉ tay rồi hỏi:
- Bụi cây cổ thụ um tùm đó là đâu vậy? Con muốn vào coi ba mẹ, dẫn con vào được không? Có một cô mà đến thăm con ở trong đó, cây đề cổ thụ cũng ở trong đó có phải không?
Hai vợ chồng toát mồ hôi ngó mặt nhau rồi nói:
- Đó thời trước mấy trăm năm là một ngôi làng có chùa chiền đầy đủ, bây giờ là nghĩa địa đó con, ngó vào cũng đủ nổi gai ốc rồi chứ nói đi vào thì cũng không mấy người muốn vào trong đó đâu con.
Cậu bé nói tiếp:
- Con muốn vào trong coi cho biết, ba mẹ dẫn con vào đi.
Hai người ngó mặt nhau, với một đứa con ít nói năng lại chưa bao giờ đòi hỏi gì cả.
- Thôi ba mẹ dẫn con vào coi nghe cho biết.
Cả 3 người bước thẳng vào nơi um tùm cây cối cả ngàn năm, âm u ẩm ướt với xác chết chôn cất hay thiêu táng đã lâu năm. Khi còn chừng 100 thước thì cậu bé chỉ tay rồi nói:
- Đó cây đề mà con hỏi ba mẹ đó.
Thấy cậu bé quá vui mừng, chạy đi trước như không có sợ hãi về tâm linh ma quái gì cả. Hai vợ chồng sợ kiếm con không thấy vì cây cỏ cao ngập đầu người, vừa đang nghĩ như vậy bỗng tiếng cậu bé gọi:
- Ba mẹ ơi đến đây, đến đây, đến đây gấp!
Hai người chạy tới thấy cậu bé đang đứng ở gốc cây đề, lấy tay chỉ xuống đất và nói:
- Chỗ này ba mẹ ơi, đào đi, đào đi. Khi con ngủ trưa ở đống củi, đã có một cô ra từ cây củi đó nói với con là cô để tiền ở đây cho con mà. Cô dẫn con đến đây cô đánh dấu có hòn sỏi trắng nè. Hôm con ngồi nói chuyện với cô ở gầm nhà cô cũng nhắc nhủ con mà. Đào đi ba mẹ.
Cậu bé vừa nói vừa lấy con dao đào đất, hai người ngó nhau rồi ngó đứa con mình, anh nói:
- Để ba mẹ phát cỏ chừng vài thước rồi hẵng đào.
Nói xong, hai vợ chồng cúi xuống phát cỏ vài thước vuông rồi giúp nhau đào đất, lấy con dao chặt củi đào với nhau, không lâu cỡ một tiếng thì quả thật một cái chum nhỏ đã xuất hiện ở dưới đất, miệng chum bị chét bằng đất sét nung cứng như không cho nước vào trong chum được. Trong lúc đang đào đất đó, bầu trời mây gió tối mịt mù vừa sấm sét như cơn bão mưa lớn sắp đổ tới, rồi đến khi đào được cái chum lên mặt đất thì bầu trời hết căng thẳng và xanh sáng như thường im cả tiếng sấm sét đó. Cái chum nhỏ quá nặng, bỗng cậu bé chạy về phía sau cây đề, hai người ngó theo, một lát cậu đi ra thấy mặt con vui vẻ, cả hai người cũng không hỏi vì biết tánh nết con của mình. Xong cả 3 người gánh cái chum nhỏ về đến bờ suối mới bắt đầu đập cái miệng chum ra coi trong đó có những gì. Cả 3 người đều bật ngửa ra luôn vì trong cái chum đó toàn là vàng bạc, hai vợ chồng ngó mặt nhau run run và ngó về đằng nghĩa địa đó, xong quay lại ngó đứa con mình đang cười tủm tỉm với lời nói nhè nhẹ:
- Cám ơn cô đã cho tôi tiền bạc.
3 người giúp nhau mang về nhà và tất cả làm bí mật không cho một ai biết chuyện này, dù có phúc phần được vàng bạc. Hàng ngày 3 người vẫn đi gom củi về nhà cho xong, hơn một tuần mới xong chuyện nhặt củi về, rồi chia làm 3 phần để xài cho đủ năm. Phần hai để đem bán rồi thêm một phần tặng vào chùa như thường xuyên mà gia đình đã làm từ trước. Hai vợ chồng đem vàng lên một chút còn thì chôn giấu lại nơi kín đáo.
Chuyện đầu tiên mà gia đình phải làm là sửa sang cái miếu ở sau vườn cho thật đẹp với mền chăn gối cho cây củi được ấm êm, rồi đi mua 2 bộ quần áo cho đứa con mà từ ngày sanh đẻ chưa bao giờ được mặc bộ quần áo mới, sửa sang mái nhà tranh lại để khỏi mưa dột, cuối cùng là làm mâm cơm cúng vào chùa, và cầu khấn trong lòng cho cây củi được bình an. Xong mới nói chuyện đi kiếm mua ruộng đất để sinh sống khỏi phải đi làm mướn kiếm từng bát cơm ăn qua ngày như trước kia.
Câu bé nói:
- Mua một bộ váy truyền thống, cô có 10 tuổi cho con, con muốn tặng cô.
Hai người đi chợ đặt một bộ đem về, hai vợ chồng ngó thấy con mình quá vui vẻ ngày ngày chiều chiều nó hay đến cái miếu đằng sau nhà ngồi chơi một mình.
Sự biến chuyển gia đình có một chút vậy mà cũng không tránh khỏi sự để ý của đôi mắt, và lòng ghen của người trong làng khi nghe vào tai là gia đình này kiếm mua đất đai hay ruộng nương cho kịp mùa mưa sắp tới năm nay, nhưng đời sống thì vẫn thường xuyên đi làm mướn để kiếm ăn qua ngày, không có phung phí hoang mang gì cả.
Một hôm, mẹ nói với cậu bé đi chợ mua muối giúp mẹ. Chợ ở cuối làng cỡ 300 thước, phải đi qua chùa mới tới cuối làng. Khi cậu bé lấy tiền với mẹ rồi ra đi, cỡ đâu mấy chục thước thì trời đổ mưa lớn, mẹ cậu bé lấy cái dù chạy theo thì không kịp cậu bé đã xa rồi ngó không thấy nữa, mẹ quay về nhà lẩm bẩm:
- Tội nghiệp con trời mưa ướt hết, sợ bị cảm nữa.
Một lát cỡ hơn nửa tiếng đồng hồ thì cậu bé về nhà với muối đi mua về, mẹ đứng lên tại chỗ ngó con mình tại sao mà không ướt mưa chút nào cả trong khi ngoài nhà mưa đang đổ ầm ầm, mẹ hỏi:
- Trời mưa như vậy mà con lại chẳng ướt gì cả?
Cậu bé trả lời, vừa mỉm cười nói:
- Có cô ở trong cây củi chạy theo con, cô có cái dù lớn rồi hai người đi chung nhau vậy con mới không ướt.
Mẹ đứng hình ngó cậu bé ngơ ngác không biết nói sao nữa, vừa đứng nổi da gà, thấy đứa con mình cười vui vẻ rồi đi ra lan can nhà ngồi ngó mưa một mình. Một lát sau trời mưa tạnh hạt rơi thì ở dưới nhà nghe tiếng gọi cô cô cô. Khi cô chạy lên nhà thì thấy ông chủ trì già đang đứng ở dưới sân trước nhà ngó lên. Còn cậu bé, mưa tạnh thì luôn luôn xuống ngồi chơi với cái miếu ở vườn sau nhà lủi thủi một mình. Cô mời ông sư thầy lên lan can nhà và rót nước ấm mời, cô chắp tay quỳ xuống cúi đầu lễ rồi hỏi:
- Ông có gì khẩn cấp hay quan trọng sao ông không nhắn chú tiểu gọi chúng con đến chùa, ông đã già lại trời mưa vừa tạnh nữa, nếu ông trơn té thì chúng con cả gia đình có tội đó.
Ông chủ trì già mỉm cười cám ơn và nói:
- Đừng cho cậu bé gọi bạn, một cô gái đi theo, khi trời mưa hôm nay, ông ngồi trong chùa ngó ra thấy một cô mặc đồ khôi phục truyền thống che dù cho nhau, nhưng người làng sẽ ngó không thấy cô bé gái đó, chỉ thấy cậu đi phơi mưa mà không ướt thôi. Trong làng đang xôn xao chuyện cậu bé đi mà không ướt mưa, ngày mai không tốt cho nó, nó sắp có nạn lớn đó, nó là một đứa bé mà không có bạn bè lại ít nói chuyện nữa. Thôi ông phải về, chiều rồi sắp đến giờ tụng kinh nữa.
Cô chắp tay lễ tiễn đưa ông sư thầy về. Chiều sắp tối đến khi anh về, vợ kể lại câu chuyện cho chồng nghe, cả hai vợ chồng đến cám ơn cái miếu củi đó và cũng xin cho cô bé đừng làm như vậy nữa, rồi cả nhà ăn cơm chiều rồi đi ngủ.
Sáng ra sau cơm sáng sớm, nhắn nhủ cậu bé ở nhà trông nhà đừng đi chơi đâu nghe con, dạo này có người để ý mình đó con. Cậu bé mỉm cười cúi đầu. Hai vợ chồng gánh củi đi giao cho người làng rồi đi làm mướn đến chiều buông hay tối mới về nhà.
Hôm nay chiều đã chào đi, hai vợ chồng về tới nhà tay cầm mớ rau rừng về nấu canh, đứng sững trước nhà với cơn khủng hoảng tay vất mớ rau đó xuống đất, chạy lên cầu thang nhà thấy đồ đạc quần áo lung tung khắp nhà mà chẳng thấy con trai mình ở đâu, xuống cầu thang lùng kiếm khắp vườn đằng sau nhà mà cũng chẳng thấy con ở đâu cả. Hai vợ chồng thắp đuốc lên vừa đi vừa gọi con theo bờ suối, xong hai người thắp nhang nến lên khấn cây củi ở cái miếu nhỏ rồi đi tìm gọi thêm. Hai người quên cả cái mệt mỏi, đói bụng nữa, hai người về ngồi với nắm xôi nguội mà nấu từ sáng sớm ăn cho đỡ đói, vừa ăn vừa lau hai dòng nước mắt chảy, ngó trong nhà không có một đồ vật nào mà hoàn chỉnh như trước, rách nát hết từ: mùng, mền, gối, chăn, quần áo. Hai vợ chồng ôm nhau khóc rồi chợt nghĩ là đi ra chùa coi, một cái ước vọng cuối cùng của hai người xin cho biết tin tức con mình đang ở đâu dù chết hay còn sống sót. Hai người tay cầm cái đuốc rọi đường đi tới chùa.
Ông chủ trì đứng chờ như đã biết gì xảy ra với cậu bé ngoan ngoãn ít nói và đáng tội nghiệp nhất làng, ông gọi vào ngồi. Hai người chắp tay lễ chào.
Ông nói:
- Cậu bé còn chưa chết đâu, cái lương thiện trong lòng chúng con, cũng có thêm một người đang kiếm đường giúp cậu và lo lắng cho cậu, chắc các con cũng biết là ai. Cô bé đang đứng khóc ở ngoài cổng chùa kìa, các con về nghỉ ngơi đi để ông nói chuyện với cô bé đó kiếm đường giúp cậu. Hôm qua tôi đã đến nhà cô rồi chắc hai người hiểu.
Hai người chắp tay cầu xin ông chủ trì già giúp đỡ cho cậu còn sống sót quay về nhà.
Hai người về khấn xin cái miếu đằng sau thêm một lần nữa, rồi mới lên dẹp dọn đồ đạc đang lung tung ngập trong nhà. Hai vợ chồng chợt nằm chợt ngồi, nửa ngủ nửa tỉnh nửa khóc cho tới sáng. Đêm nay quá buồn sầu mà cả hai người lại không có một giấc mơ nào cả.
Khi chập choạng sáng dậy nấu xôi, cô ngồi bật dậy vì không thấy chồng mình nằm bên cạnh, cô hét lên gọi chạy ra tìm và xuống nhà thì thấy anh đang ngồi ở nơi cái miếu đó với giọt nước mắt. Hai người ôm lấy nhau khóc rồi lên nhà nấu xôi sáng để đi cúng vào chùa, để xin cái bình an trong lòng. Xong cả hai đến ông trưởng làng xin giúp đỡ cái mất tích của con trai bé đó. Ông sư thầy cho mấy chú tiểu với người trong làng chia đường nhau ra đi tìm kiếm khắp nơi trong 2 km vòng quanh làng. Một ngày mệt mỏi không có kết quả gì hay cả, khi chiều về ông trưởng làng với mấy người lòng lương thiện họp nhau ở chùa, để tìm kiếm coi dấu vết cậu bé này thì từ lúc cậu bé đi mua muối khi trời đổ mưa đó thì trong làng không thấy cậu bé nữa, chỉ còn vọng cái lời nói của người là:
- Cậu bé này rất là linh thiêng nếu cho số thì khỏi nói luôn.
Hai vợ chồng không hãm được tiếng khóc khi nghe lời nói đó, chắc là con mình chết rồi vì lòng tham của người về số sách ma đề. Lời an ủi của tất cả mọi người, ông chủ trì với ông trưởng làng nói:
- Nếu còn chưa thấy xác thì đừng quá buồn, một chốc nữa thêm cơn bệnh thì ai lo lắng cho các con đây, người ghen thì nhiều mà người thương thì ít. Con thấy hôm nay đó làng mình rộng lớn bao la mà khi chia sẻ đi tìm thì chỉ có 4 người ngồi ở đây thôi, ngày mai gặp nhau ở đây rồi hẵng chia đường nhau.
Một ngày quá mệt mỏi thất vọng lo âu cùng giọt nước mắt, hai vợ chồng buồn bã về nhà, rồi đến khấn ở cái miếu củi đó trước khi lên nhà. Hai vợ chồng thơ thẩn ăn được vài miếng xôi chiều thôi, cái quá buồn sầu mệt mỏi kéo dài từ đêm qua không được ngủ đầy giấc đó, đã gọi giấc ngủ đêm nay tới sớm hơn, nửa choàng nửa tỉnh của hai người rồi có một giấc mơ đến thăm: một cô bé gái đó đứng ở chân chỗ hai người đang ngủ nói:
- Đi kiếm cậu cũng không thấy đâu, con cố hết mọi đường để giúp cậu ra khỏi nhà người, đừng buồn cậu còn sống mà, cũng đừng nói giấc mơ gì với người ngoài nghe.
Tới đây thì cả hai vợ chồng tỉnh giấc bật ngồi dậy tại chỗ, đã sắp sáng rồi hai người dậy luôn và xuống thắp nhang cho cái miếu mới lên rửa mặt và nấu xôi sáng. Hai người nói chuyện nhau:
- Cầu cho giấc mơ đêm qua là một sự thật, vì đã bao nhiêu lần mơ thấy cô bé này thì tất cả mọi chuyện cũng xảy ra thật, đến cả chuyện cái chum vàng đó nữa.
Nói tới đây, hai vợ chồng chắp tay vừa đi vừa lễ. Khi đến chùa cúng cơm sáng, hai vợ chồng ngồi chờ tất cả đến rồi mới chia đường nhau đi tìm kiếm. Ông trưởng làng với ông chủ trì là người làm chủ chuyện đi kiếm cậu bé.
Thêm một ngày hồi hộp dài đằng đẳng, trong lòng không muốn nghe người ta gặp xác con trai của mình, muốn nghe một lời thôi là nó còn sống sót. Một ngày với cái hồi hộp và lo lắng trong lòng của người làm cha mẹ. Rừng sâu nước độc nào cũng lần mò vào tìm kiếm, cho đến chiều trở về sân chùa gặp lại nhau cũng không có được một cái tin may mắn gì cả. Tất cả ngồi thở dài lắc đầu với cái sống sót của đứa bé chắc là không còn nữa đâu, chỉ biết an ủi nhau về đằng số phận đời thôi chứ biết nói sao nữa.
Ông chủ trì nói với ông trưởng làng:
- Là xin thêm một ngày tìm kiếm nữa cho gọn tấm lòng mong nhớ cậu bé, khi người làng đang gặp khó khăn. Ngày mai nữa là ngày cuối cùng nếu không gặp được người thì cũng xin gặp xác cậu bé.
Tất cả chào ông sư thầy rồi ra về, hai vợ chồng như bước không muốn nổi khi về, không biết ước vào đâu và hy vọng ở nơi nào, mà im lìm không có một tin hay bóng dáng gì cả. Vợ chồng đi ngược về chợ làng mua chút thức ăn vì không có thời gian nào để nấu ăn, khi hai người đến chợ, mua thức ăn thì ai cũng cười từ xa rồi tránh hay nhổ nước miếng, tiếng thì thầm thì thào:
- Bây giờ có tiền mua ăn, kiếm mua đất đai nữa. Cô bán muối tránh từ xa.
Hai vợ chồng về ăn cơm với giọt nước mắt nhớ con, trong lòng không nghĩ luôn là con mình còn sống sót gì cả. Hai người xuống lễ cái miếu cầu xin rồi mới lên nhà ngủ, khi hai người quay lưng vào cái miếu trở lên nhà thì bỗng nghe tiếng nhè nhẹ vọng từ phía sau lưng:
- Ba mẹ đừng buồn, cậu còn sống, con cố hết mọi đường để giúp anh về.
Nghe xong, hai người dừng bước tại chỗ quay mặt lại chắp tay lễ và cám ơn cầu cho có thật đứa con còn sống sót quay về với ba mẹ. Hai người ngồi thơ thẩn đến quá nửa đêm mới ngủ được.
Thêm một ngày cuối đi tìm chung với người làng, ai cũng chắp tay lạy xin linh hồn cậu bé hiện báo cho biết là ở đâu để người quen được làm mai táng cho bình an. Ngày thứ ba chiều, nơi sân chùa không người nào vui vẻ hết, với lời nói cuối cùng của người đi kiếm đó là:
- Nếu có tin gì với cậu bé sẽ báo cho ba mẹ cậu được hay sau.
Hai vợ chồng với giọt nước mắt chắp tay cúi đầu cám ơn người làng và ông chủ trì trong 3 ngày bận rộn tìm kiếm con trai mình. Hai người vừa đi vừa khóc lóc cầu van khấn vái cho tới cái miếu trước khi lên nhà. Đến 3 ngày rồi thì cái ước vọng thấy con trai mình đó như nhạt nhòa từng phút giờ. Hai người an ủi nhau cố ngủ cho được một ít để khỏi bệnh thêm nữa thì biết sao.
Nửa đêm đã gọi với bắt đầu chìm vào giấc ngủ, trong khi giấc ngủ của người mệt mỏi cả mấy ngày đang say đó, một giấc mơ thấy cô bé đó gõ cửa cốc cốc cốc rồi nói:
- Dậy, dậy, dậy! Cô bé đứng ở chân hai người ngủ. Cậu bé đang ở gốc cây đề đi lấy cậu về gấp, kẻo không kịp đó.
Hai vợ chồng choàng tỉnh giấc, ngó mặt nhau ngơ ngác bật đứng dậy chạy đi lấy mỗi người một cái đuốc rồi ráo bước chân lẹ ra nghĩa địa ngay tại chỗ. Hai vợ chồng vừa khóc, vừa đi, vừa khấn vái cho gặp con trai mình theo giấc mơ. Một lát sau hai vợ chồng đứng hét lên khi ngó thấy con mình đang nằm với sợi dây cột tay cột chân về phía sau. Ôm lấy con gọi ầm ĩ, đứa bé bắt đầu tỉnh lại, hai người cởi sợi dây và cõng đứa bé chạy gấp về nhà. Cậu bé chỉ nói được vài câu là:
- Con khát nước với đói bụng, 3 ngày rồi không được ăn gì cả.
Cậu bé ăn vài miếng xôi, uống hai ly nước rồi thiếp ngủ vì quá mệt.
Trời đã xuôi về canh sáng, hai vợ chồng ngồi ngó con ngủ, trong lòng đầy những cái hận thù mà xảy ra với đứa con mình, còn bao nhiêu câu hỏi thắc mắc trong lòng cùng giọt nước mắt cho tới sáng.
Anh ra ngồi lan can, nửa mừng nửa buồn rồi anh đi xuống cái miếu cám ơn, vợ thì xuống bếp nấu ăn. Trong lòng vừa mừng vừa trong cái hồi hộp muốn biết chuyện gì đã xảy ra với con mình mà độc ác tới mức chết người với một đứa bé hiền lành và ít nói. Xong xuôi hai vợ chồng ra ngồi ở lan can ngó vào nơi con nằm ngủ chờ sáng với dòng nước mắt. Khi cậu bé tỉnh giấc dậy ngó thấy ba mẹ, cả đôi bên chạy lại ôm lấy nhau khóc lóc thảm thương.
Anh nói:
- Con đi tắm rửa cho tỉnh, ăn cơm cho no bụng rồi hẵng kể chuyện xảy ra với con cho ba mẹ nghe.
Trong lúc đó anh nghĩ ra một chuyện mới nói với vợ chạy đi gọi ông trưởng làng đến nghe chuyện. Một lát sau thì ông trưởng làng với 2 người mà đi kiếm tìm cậu bé cũng tới. Sau cơm sáng, cậu bé ngồi kể:
- Ngày mà ba mẹ đi làm vườn đó, con xuống ngồi chơi cắt cỏ ở vườn, thì nghe tiếng chân người đằng sau con với lời nói thì thầm 4 người. Đằng phía bên cạnh con biết hai người đó là ai, hai người đằng sau vồ lấy con rồi lấy con bịt mắt và miệng xong cột tay cột chân con bỏ vào bao, rồi tiếng hỏi nhau đem về nhà ai. Khi đem về mấy người cởi vải bịt miệng thôi rồi tra hỏi con về số đề và nếu con không nói thì sẽ không cho con ăn uống gì cả. Con trả lời con không biết người ta hỏi cái gì là số đề, con nhớ tiếng người mà đánh con, rồi cứ tiếp tục thay tiếng người đến tra hỏi, con chỉ biết nằm xuống khóc thôi, rồi tới một chiều nghe người nói nhau phảng phất vào tai con: “Nó tắt thở rồi, nó chết rồi, tối nay mình đem nó vứt vào nghĩa địa cho xong”. Rồi con cũng không biết gì luôn, khi con tỉnh thì nghe tiếng ba mẹ đang hò hét bên tai con. Cậu bé vừa nói vừa khóc, ai nghe cũng không hãm được giọt nước mắt, xong chuyện kể đó thì tất cả dẫn nhau đi chùa cho ông chủ trì gọi hồn lại cho. Ông đã đứng chờ ở cổng vào chùa trước rồi, tất cả ngồi xuống chắp tay lễ rồi vào trong chùa ngồi xuống và kể lại câu chuyện, khi ông nghe xong thì ông nói:
- Chuyện hận thù ân oán cái gì mà nó đã qua thì cho nó trôi qua đi các con, bây giờ cậu bé ngoan nhất làng đã trở về hoàn hảo với gia đình rồi. Người không tốt độc ác thì trời cũng xử tội sau thôi con.
Ông trưởng làng không vui lòng muốn bắt bỏ tù luôn cho xong, như ông sư thầy hãm lại muốn tha thứ cho người vì cậu bé sanh đẻ ra đã có thiên cứu mạng rồi, xong 3 người chắp tay lễ chào ông chủ trì ra về.
- Từ giờ con có đến giúp chùa như xưa không con?
- Cậu bé cúi đầu mỉm cười.
Ông với mấy người trong làng còn ngồi trò chuyện nhau một lát mới từ giã về.
Một ngày mà vui vẻ nhất của mái nhà bé nhỏ, tất cả đi thẳng vào chợ mua đồ quà bánh cho con và mua quà cho cái miếu đó khi tai qua nạn khỏi. Chuyện này trong làng xôn xao đầy chợ búa là:
- Một đứa bé bị bắt làm con tin xin số đề chết đi sống lại và trở về nhà với ba mẹ bình an.
Chợ búa khi nghe cũng chạy tới hỏi han, nhiều người tốt bụng thì chạy theo đưa quà cho cậu bé đáng tội nghiệp đó.
Giữa buổi trưa thì về tới nhà, ba người đến cái miếu chào và cám ơn cây củi, ngó cậu bé mà không hãm được giọt nước mắt khi thấy cậu chạy thẳng đến cây củi vuốt ve than thở và khóc, xong thấy cậu lấy cái khăn lau cho cây củi rồi mới lên nhà. Hai người nói nhau:
- Mình nghỉ ngơi vài ngày ở với con để khỏi con khủng hoảng.
Chiều, cả 3 người xuống tưới nước vườn rau ở bờ suối với sau nhà, cái mùi vị gia đình êm ấm đã trở lại với lòng người như mây mù đã tan lớp. Đêm đầu tiên mái nhà bằng nứa nhỏ đã tới, tất cả, sau cái mệt mỏi buồn sầu mấy ngày đó như giấc ngủ đến lẹ cho cả mọi người được nghỉ ngơi trong đêm. Nào ngờ cơn giông tố bão mưa lớn đang đứng chờ cho đêm gọi, tới với mái nhà nhỏ này. Khi giấc ngủ đã chìm vào quá nửa đêm, lại thấy cô bé hiện bóng trong mơ. Hai vợ chồng chợt choàng tỉnh giấc dậy thì đã thấy con mình đứng ở chân, rồi cả 3 người đứng dậy và chạy ra khỏi nhà xuống bờ suối nửa đêm và trốn sau bụi chuối. Nửa vầng trăng đã xế rèm mờ mờ thì một lát sau:
- Thấy 4 người tay xách mỗi người một thùng dầu hôi, xong đến đổ khắp nơi của gian nhà nhỏ đó cả đống củi ngoài sân rồi đến cả cái miếu đó luôn. Nhà bằng nứa khô lợp cỏ tranh nữa, một ngọn lửa với dầu hôi bốc lên tại chỗ trong nửa đêm khuya làm cho sáng hết cả đầu làng, lại thêm một đống củi to hơn cái nhà ở nữa.
Cả 3 người im lặng với giọt nước mắt, tay bịt miệng chỉ một lát cháy thì thấy mấy chú tiểu và người làng đổ tới tay xách sô nước và gọi tìm kiếm, thấy cả ông trưởng làng nữa, rồi nghe tiếng người nói với ông trưởng làng là:
- Chắc không còn ai sống sót đâu, ngọn lửa quá lớn.
Cả 3 người hoảng hồn cố gọi cái bình tĩnh lại rồi bước ra khỏi bụi chuối ở bờ suối lên. Người làng, chú tiểu ai cũng quá mừng tất cả còn sống sót là đủ rồi và dẫn 3 người thẳng vào chùa nghỉ mặc kệ cho lửa cháy, sáng ngày rồi hẵng nói nhau sau. Cả 3 người đã quá nửa đêm nên không ngủ luôn ôm lấy nhau khóc với cái xui xẻo độc ác của lòng người mà cứ mãi xảy ra với mái nhà nhỏ này, khi 3 người may mắn thì ông trưởng làng nói:
- Về nghỉ ngơi mặc kệ cho nhà cháy.
Khi sáng sớm 3 người nằm ngủ lăn quay từ lúc nào không biết, sau cơm sáng trong chùa 3 người mới tỉnh giấc ngủ. Mấy người chủ ruộng hay vườn mà từng mướn hai vợ chồng này làm việc đó cũng đến và mang quần áo đồ khẩn cấp đến gửi cho, ngoài ra chùa rồi cũng còn có người tốt bụng nữa, không ai mà hãm được giọt nước mắt luôn. Người trong làng ai cũng đến coi lửa cháy đêm qua, nhiều người thì khóc, ai cũng lắc đầu cái thoát sống thoát chết của mái nhà nhỏ này. Sau cơm sáng ở chùa rồi 3 người đi về coi nhà, mấy ông chú tiểu cũng đi theo.
Một mảnh đất đầy là tro bụi, đống củi to lớn hơn cả mái nhà vẫn còn bốc khói với lửa, còn cái miếu linh thiêng đó chỉ có cháy nhám một bên vách thôi để lại mùi dầu hôi mịt mù. Cậu bé đứng khóc với cái miếu nhỏ đó và tay đang lau dầu hôi ra khỏi cây củi nằm dài, còn bên 2 vợ chồng đứng rỏ nước mắt mà thoát chết đêm qua. Có bà bán muối với thêm hai bà gần nhau đó là 3 bà đến khóc lóc xin lỗi, và xin làm lại gian nhà mới cho.
Hai vợ chồng đứng sững khi thấy 3 bà này quỳ xuống chân người mà nói ra những lời như vậy, một lát ngạc nhiên mới hỏi:
- Tại sao mấy bà lại đến nói với tôi đền trả lại cái gì chứ tôi không có hiểu gì cả?
Một ông chú tiểu lớn hơn hết mới nói:
- Đêm qua ông trưởng làng đã theo dõi từ lúc cậu bé mất tích, còn ông chủ trì đã không cho chúng tôi ngủ đêm qua, để cứu mạng cho kịp, còn 4 người thì bị bắt từ đêm qua và đưa lên công an huyện rồi, chờ xử án vào tù thôi.
Nói xong, chú tiểu nói với hai vợ chồng về chùa nghỉ ngơi ông chủ trì lo lắng lắm đó, vừa cậu bé ngó thấy vậy chạy tới và nói:
- Con bị chồng bà bán muối này bắt để trong nhà bà này đó.
Chú tiểu gọi gấp về chùa, khi về tới chùa vừa đúng cơm trưa, xong cơm thì ngó thấy ông trưởng làng với mấy người đang bước vào chùa với nụ cười vui vẻ và nói:
- Trời tan lớp mây mù rồi nghe các con, 4 người vào tù và phải bồi thường lại nhà cửa và tiền phạt cho gia đình các con. Ngày nay trong làng và cả làng trên làng dưới ầm ĩ, chợ búa, 4 gia đình đó đóng cửa im lìm.
Ông chủ trì nói:
- Các con ở chùa trước nghe, xong cửa xong nhà rồi hẵng về nghe.
Ông nói với cậu bé là:
- Mỗi ngày con phải về cúng cái miếu bạn thân của con dù con đang sống ở chùa. Ở gần ông con có vui không trong chùa có bánh đầy ra cho con ăn nữa?
Cậu bé mỉm cười trả lời:
- Dạ, con xin thêm một cái cho bạn được không?
Ai cũng quay lại ngó cậu bé cười vì ít khi cậu nói năng gì cả. Đằng cổng chùa thì 4 bà đang đi tới chẳng hỏi han hay chào ông trưởng làng cùng với người làng và ông sư thầy gì cả, rồi chạy thẳng tới gia đình nhỏ khóc lóc, chắp tay vái xin tha thứ cho chồng mình. Cả làng, cả trong chùa cũng không ai mà không nổi gai ốc với cái độc ác của lòng người. Chuyện này xảy ra làm cho cả làng ai cũng tội nghiệp rồi đem mền, chăn, mùng, cơm gạo đến giúp. Hai vợ chồng ngó mặt nhau với cái lòng ác của người, rồi gọi cậu bé về lan can chùa đằng sau nơi nghỉ ngơi mặc kệ cho 4 bà ngồi đó. Người bao nhiêu đến chùa cho đồ, người ngồi đầy đó, ai cũng đứng lên ra xa khỏi 4 bà đó, người thì bước theo về sau chùa ngồi an ủi nhau.
Sau khi 2-3 ngày của chuyện xảy ra, ông trưởng làng hỏi:
- Người sẽ đến làm nhà cho, các con thấy thế nào để người ta còn đi mua gỗ lạt về làm?
Hai vợ chồng trả lời:
- Chúng con không cần nhà gỗ gì cả, chỉ cần gian nhà làm bằng tre vách nứa lợp bằng cỏ tranh là được rồi, còn tiền bồi thường thì chúng con xin tặng vào chùa để sửa sang nơi hư hỏng một nửa, còn các con xin hẹn một ngày với trưởng làng và người tìm kiếm mệt mỏi 3 ngày đó, một bữa cơm và chúng con được tạ ơn người giúp đỡ khi tai họa khó khăn là xong.
Ai cũng muốn cho làm nhà bằng gỗ nhưng cũng không tránh khỏi cái lương thiện và tốt lòng tốt dạ của người nên được một gian nhà bằng nứa cũng đủ rồi.
Ba tuần sau, mái nhà nhỏ êm ấm đã hoàn lại như trước, hai vợ chồng mua đất đai ruộng nương vườn trái quá đủ để sinh sống còn phải mướn người làm thêm nữa.
Hai năm sau, vẫn còn mái nhà nhỏ đó nhưng đời sống thì quá thừa thãi êm ấm. Cả làng giờ ai cũng mến thương vì lòng rộng rãi đàng hoàng, rồi dạy con cái đến giúp chùa luôn luôn. Mỗi năm mới là mua bộ quần áo truyền thống cúng đi cho cô, mỗi chiều và ngày rằm cũng chẳng quên cúng bái cái miếu củi đó. Rồi có một đêm buồn đến với cậu bé đó dù bây giờ đã lớn rồi, còn giấc mơ cuối cùng thì thấy cô bé đó ngồi khóc lóc bên cạnh cậu bé và nói:
- Đã đến ngày em đi rồi, em không muốn đi khỏi anh và ba mẹ nhưng duyên kiếp đã tới, ngày mai em đi rồi, em đến chào cả nhà.
Lời nói dứt lời cả 3 người đều tỉnh giấc thì đã gần sáng, bạ mẹ mới nói với cậu bé:
- 2-3 ngày nay không đi đâu hết cúng bái cho cô, hôm nay mình cúng ở miếu sau nhà, ngày mai mình cúng ở chùa cho cô được đi bình an.
Mẹ đi chợ từ sáng mua bộ đồ khôi phục hoa trái, chiều buông cả 3 người làm mâm cúng, 3 người ngồi chắp tay lễ đó:
- Hình như cây củi nó động đậy rồi di chuyển từ từ rớt ra khỏi cái miếu rồi thẳng xuống dòng suối biến mất.
Cả 3 người ngó theo với giọt nước mắt, một lát đứng im lặng mới lủi thủi lên nhà. Ngày mai cả 3 người đem mâm cúng đến chùa rồi cúng cho cô được đi nơi an bình. Và từ đó mỗi năm cứ đến năm mới thì lúc nào trong mâm cúng cũng một bộ quần áo trang phục truyền thống cúng đi theo cho cô.
Viết xong 11.50 đêm 10.11.2017
