Chiều hoàng hôn ngày 7 tháng 7 năm 2002. Trời quang.
Đại đội trọng án của chi đội cảnh sát hình sự thành phố Sở Nguyên.
Ánh hoàng hôn vẫn hừng hực, chiếu vào căn phòng khiến nó như bốc hơi vì nắng nóng. Phòng làm việc của đội trọng án không được lắp điều hòa, mấy chiếc quạt lớn thổi vù vù, những tờ giấy được đè xuống mặt bàn kêu phần phật.
Có thể nói Thẩm Thư là một người ngang bướng. Ý kiến phủ định của tôi không hề đập tan suy nghĩ của cậu ấy, cậu ta vẫn cứ âm thầm tìm kiếm người có thể đọc được ngôn ngữ môi. Đương nhiên, bất luận cậu ta có âm thầm thế nào thì cũng không vòng qua được các cửa ngõ ở trong hệ thống cảnh sát, những hành động của cậu ta khó tránh khỏi việc bị đồn thổi ra ngoài. Thế là, có người cười, có người không hiểu, có người chỉ trích, cũng có người thông cảm. Cảnh sát là một hệ thống coi trọng kinh nghiệm, xem trọng thực chứng, lực lượng truyền thống lớn mạnh như bây giờ, bất kể những cách làm sửa cũ thành mới nào trước khi được chứng thực là có hiệu quả, đều sẽ bị xem nhẹ.
Giám đốc Sở Lưu Bách Phát tỏ ra không hài lòng với biểu hiện của Thẩm Thư trong vụ án lần này. Ông ta là một người chú trọng con số và hiệu quả thực tế, tất cả những kỹ thuật điều tra phức tạp, những quá trình phá án rắc rối, từng giọt mồ hôi và má.u của cảnh sát, đều được ông ta đong đếm bằng những con số. Tần suất xảy ra án mạng giảm, tần suất phá án tăng, mà biên độ phải vượt qua các thành phố khác trong tỉnh, chính là chính tích của ông ta, là thứ mà ông ta muốn được nhìn thấy nhất. Con số là thứ chắc chắn và vang dội nhất để chứng minh vấn đề. Còn về những phương diện khác, những người am hiểu đôi chút về huyền cơ chốn quan trường đều hiểu, chỉ là vấn đề góc độ, vấn đề bút mực mà thôi. Muốn nhấc một người lên cao, hoặc đạp ai đó xuống thấp, chỉ là hai mặt chính phản của một đồng xu, phải xem bạn đã tung đồng xu đó thế nào.
Lưu Bách Phát mấy lần tỏ thái độ bất mãn với Thẩm Thư ở trong cuộc họp Đảng ủy của Sở, chửi không dưới 10 lần câu “Gơ cha”. Có người đem chuyện này đến tai Thẩm Thư, nhưng cậu ấy chỉ cười. Thẩm Thư là trạm dừng chân cuối cùng của những lời đồn và tin nhảm, những người đã tiếp xúc lâu với cậu ta đều nói vậy. Đặc điểm này khiến cho người khác cảm thấy yên tâm khi ở cạnh cậu ta, đương nhiên, cũng khiến cho những kẻ vô ý làm tổn thương cậu ấy càng không kiêng nể, bởi sẽ không lo bị trả thù. Phẩm chất riêng của tính cách con người là vậy, lương thiện ứng đối nhu nhược, thật thà ứng đối hiền lành, không có phẩm chất tuyệt đối tốt hay tuyệt đối không tốt.
Thẩm Thư khăng khăng làm theo ý mình, cậu ấy tin rằng lời mà tài xế ta-xi nói với Miêu Diểu là chìa khóa mấu chốt để phá vỡ bế tắc, cậu ta động viên toàn bộ lực lượng để tìm ra người có thể đọc được ngôn ngữ môi. Nhưng nửa tháng trôi qua, cậu ta không thu hoạch được gì. Những người sớm đã có thái độ hoài nghi bắt đầu đem hành động của cậu ta ra làm chuyện cười sau mỗi bữa cơm. Tôi nghe được những lời nói xấu sau lưng đó, không khỏi khó chịu thay cho Thẩm Thư, nhưng sức lực có hạn, cuối cùng tôi cũng chẳng thể giúp gì được cho cậu ta.
Bước ngoặt xuất hiện vào lúc mà chẳng ai ngờ tới. Chiều hoàng hôn ngày hôm đó, đã qua giờ tan làm, đội trọng án chỉ còn lại Vu Ngân Bảo và mấy người đàn ông độc thân khác, Thẩm Thư thì trốn trong phòng làm việc để đọc tài liệu. Tiếng chuông điện thoại bên cạng Vu Ngân Bảo đột nhiên vang lên, nhưng không phải là điện thoại trực ban, số điện thoại hiển thị trên màn hình cũng không phải số quen, nhưng có thể nhận ra đó là số điện thoại của hệ thống cảnh sát. Mấy người quay ra nhìn nhau: “Đây là số máy làm việc nội bộ, ai lại gọi vào lúc này nhỉ? Nếu là công việc hàng ngày thì để họ ngày mai gọi lại là được.” Không ai với tay ra nhấc máy. Tiếng chuông điện thoại cứ réo liên hồi, như thể biết được có người tan làm nhưng vẫn chưa về. Vu Ngân Bảo nói: “Nhấc máy nghe xem, nếu là việc vặt thì cứ nói qua quýt cho xong.”
Nhấc máy lên, đối phương tự giới thiệu, là một cảnh sát tàu hỏa tên là Hoàng Dũng, chỉ danh muốn được nói chuyện với Thẩm Thư. Trí nhớ của Vu Ngân Bảo không tệ, hỏi: “Hoàng Dũng? Anh không phải là cái người cảnh sát trên tàu đã phát hiện ra mảnh thi thể của Hứa Minh Minh đó sao?” Đối phương đáp: “Là tôi.” Vu Ngân Bảo nhận thức được cuộc điện thoại này không đơn giản, không dám thờ ơ, lập tức nối máy sang phòng làm việc của Thẩm Thư.
Nối máy xong, câu đầu tiên Hoàng Dũng hỏi: “Thẩm đội trưởng, có phải anh đang tìm một người biết đọc ngôn ngữ môi đúng không?” Thẩm Thư tuy chưa từng gặp Hoàng Dũng, nhưng ông ta là vị cảnh sát trên tàu phát hiện ra mảnh thi thể đầu tiên, lại cung cấp manh mối về bao tải, xá.c định địa điểm xảy ra án mạng, biểu hiện ra rất nhiều tố chất điều tra hình sự mà nhiều cảnh sát hình sự không có, nên Thẩm Thư có ấn tượng rất sâu sắc. Hoàng Dũng hỏi câu ấy, Thẩm Thư lập tức trả lời: “Đúng, anh có manh mối gì à?”
Hai người nói chuyện không hề quanh co, vào thẳng chủ đề, Hoàng Dũng đáp: “Cảnh sát khu vực Thổ Lĩnh của Sở An ninh đường sắt, chính là cảnh sát khu đã chuyển vụ án phân xá.c Hứa Minh Minh sang đội trọng án các anh, từng có một chuyên gia giám định dấu vết, tên là Phí Nghị Lâm.” Thẩm Thư nói: “Cái tên này tôi biết, tấm gương anh hùng cấp 1 của Bộ Công an, khi còn là sinh viên của trường Đại học Cảnh sát tôi đã được học về những vụ án của ông ấy.” Hoàng Dũng đáp: “10 năm trước, phòng làm việc của lão Phí phát nổ khiến tai ông ấy bị điếc, não bộ cũng bị chấn động, trí tuệ ngang với một học sinh lớp 1.” Chuyện này Thẩm Thư cũng biết, cũng không tiếp lời, suy nghĩ xem tại sao Hoàng Dũng lại nhắc lại chuyện cũ cách đây 10 năm.
Hoàng Dũng nói: “Lão Phí là một thiên tài, tuy não bị chấn động, nhưng không vì thế mà ngăn cản ông ấy phát triển năng lực. Sau khi tai bị điếc, ông ta không nghe được người khác nói chuyện, bèn dựa vào miệng của người nhà để đoán, thời gian lâu dần, ông ấy đã luyện được khả năng đọc ngôn ngữ môi. Nghe nói ông ta xem truyền hình, chỉ nhìn vào cử động môi của diễn viên là có thể hiểu được cốt truyện, xem một cách hứng thú.”
Tôi không thể miêu tả được tâm trạng của Thẩm Thư lúc đó, bởi khi cậu ta truyền đạt lại cho chúng tôi những lời này, đã lược bỏ đi phản ứng của bản thân, tôi chỉ có thể tưởng tượng ra niềm vui sướng của cậu ấy. Phí Nghị Lâm từng là chuyên gia dấu vết nổi tiếng gần xa, trong lĩnh vực dấu chân, dấu vân tay, dấu vết vi lượng đều có thành tích, cũng là người đi đầu trong lĩnh vực biểu cảm, biểu hiện siêu nhỏ (Microexpression). Quan trọng hơn là, ông ta chưa từng được huấn luyện chuyên nghiệp về phương diện truy bắt hình sự, tất cả những thành tựu đều do ông tự mày mò dựa trên cơ sở hứng thú và thiên tài mà ra. Nếu nói trong hệ thống cảnh sát có người đọc hiểu ngôn ngữ môi, thì đó chính là Phí Nghị Lâm.
Trong cái hoàng hôn nhuộm màu má.u đỏ của ánh chiều tà, vì một cuộc điện thoại mà được đong đầy hy vọng.
Đại đội trọng án của chi đội cảnh sát hình sự thành phố Sở Nguyên.
Ánh hoàng hôn vẫn hừng hực, chiếu vào căn phòng khiến nó như bốc hơi vì nắng nóng. Phòng làm việc của đội trọng án không được lắp điều hòa, mấy chiếc quạt lớn thổi vù vù, những tờ giấy được đè xuống mặt bàn kêu phần phật.
Có thể nói Thẩm Thư là một người ngang bướng. Ý kiến phủ định của tôi không hề đập tan suy nghĩ của cậu ấy, cậu ta vẫn cứ âm thầm tìm kiếm người có thể đọc được ngôn ngữ môi. Đương nhiên, bất luận cậu ta có âm thầm thế nào thì cũng không vòng qua được các cửa ngõ ở trong hệ thống cảnh sát, những hành động của cậu ta khó tránh khỏi việc bị đồn thổi ra ngoài. Thế là, có người cười, có người không hiểu, có người chỉ trích, cũng có người thông cảm. Cảnh sát là một hệ thống coi trọng kinh nghiệm, xem trọng thực chứng, lực lượng truyền thống lớn mạnh như bây giờ, bất kể những cách làm sửa cũ thành mới nào trước khi được chứng thực là có hiệu quả, đều sẽ bị xem nhẹ.
Giám đốc Sở Lưu Bách Phát tỏ ra không hài lòng với biểu hiện của Thẩm Thư trong vụ án lần này. Ông ta là một người chú trọng con số và hiệu quả thực tế, tất cả những kỹ thuật điều tra phức tạp, những quá trình phá án rắc rối, từng giọt mồ hôi và má.u của cảnh sát, đều được ông ta đong đếm bằng những con số. Tần suất xảy ra án mạng giảm, tần suất phá án tăng, mà biên độ phải vượt qua các thành phố khác trong tỉnh, chính là chính tích của ông ta, là thứ mà ông ta muốn được nhìn thấy nhất. Con số là thứ chắc chắn và vang dội nhất để chứng minh vấn đề. Còn về những phương diện khác, những người am hiểu đôi chút về huyền cơ chốn quan trường đều hiểu, chỉ là vấn đề góc độ, vấn đề bút mực mà thôi. Muốn nhấc một người lên cao, hoặc đạp ai đó xuống thấp, chỉ là hai mặt chính phản của một đồng xu, phải xem bạn đã tung đồng xu đó thế nào.
Lưu Bách Phát mấy lần tỏ thái độ bất mãn với Thẩm Thư ở trong cuộc họp Đảng ủy của Sở, chửi không dưới 10 lần câu “Gơ cha”. Có người đem chuyện này đến tai Thẩm Thư, nhưng cậu ấy chỉ cười. Thẩm Thư là trạm dừng chân cuối cùng của những lời đồn và tin nhảm, những người đã tiếp xúc lâu với cậu ta đều nói vậy. Đặc điểm này khiến cho người khác cảm thấy yên tâm khi ở cạnh cậu ta, đương nhiên, cũng khiến cho những kẻ vô ý làm tổn thương cậu ấy càng không kiêng nể, bởi sẽ không lo bị trả thù. Phẩm chất riêng của tính cách con người là vậy, lương thiện ứng đối nhu nhược, thật thà ứng đối hiền lành, không có phẩm chất tuyệt đối tốt hay tuyệt đối không tốt.
Thẩm Thư khăng khăng làm theo ý mình, cậu ấy tin rằng lời mà tài xế ta-xi nói với Miêu Diểu là chìa khóa mấu chốt để phá vỡ bế tắc, cậu ta động viên toàn bộ lực lượng để tìm ra người có thể đọc được ngôn ngữ môi. Nhưng nửa tháng trôi qua, cậu ta không thu hoạch được gì. Những người sớm đã có thái độ hoài nghi bắt đầu đem hành động của cậu ta ra làm chuyện cười sau mỗi bữa cơm. Tôi nghe được những lời nói xấu sau lưng đó, không khỏi khó chịu thay cho Thẩm Thư, nhưng sức lực có hạn, cuối cùng tôi cũng chẳng thể giúp gì được cho cậu ta.
Bước ngoặt xuất hiện vào lúc mà chẳng ai ngờ tới. Chiều hoàng hôn ngày hôm đó, đã qua giờ tan làm, đội trọng án chỉ còn lại Vu Ngân Bảo và mấy người đàn ông độc thân khác, Thẩm Thư thì trốn trong phòng làm việc để đọc tài liệu. Tiếng chuông điện thoại bên cạng Vu Ngân Bảo đột nhiên vang lên, nhưng không phải là điện thoại trực ban, số điện thoại hiển thị trên màn hình cũng không phải số quen, nhưng có thể nhận ra đó là số điện thoại của hệ thống cảnh sát. Mấy người quay ra nhìn nhau: “Đây là số máy làm việc nội bộ, ai lại gọi vào lúc này nhỉ? Nếu là công việc hàng ngày thì để họ ngày mai gọi lại là được.” Không ai với tay ra nhấc máy. Tiếng chuông điện thoại cứ réo liên hồi, như thể biết được có người tan làm nhưng vẫn chưa về. Vu Ngân Bảo nói: “Nhấc máy nghe xem, nếu là việc vặt thì cứ nói qua quýt cho xong.”
Nhấc máy lên, đối phương tự giới thiệu, là một cảnh sát tàu hỏa tên là Hoàng Dũng, chỉ danh muốn được nói chuyện với Thẩm Thư. Trí nhớ của Vu Ngân Bảo không tệ, hỏi: “Hoàng Dũng? Anh không phải là cái người cảnh sát trên tàu đã phát hiện ra mảnh thi thể của Hứa Minh Minh đó sao?” Đối phương đáp: “Là tôi.” Vu Ngân Bảo nhận thức được cuộc điện thoại này không đơn giản, không dám thờ ơ, lập tức nối máy sang phòng làm việc của Thẩm Thư.
Nối máy xong, câu đầu tiên Hoàng Dũng hỏi: “Thẩm đội trưởng, có phải anh đang tìm một người biết đọc ngôn ngữ môi đúng không?” Thẩm Thư tuy chưa từng gặp Hoàng Dũng, nhưng ông ta là vị cảnh sát trên tàu phát hiện ra mảnh thi thể đầu tiên, lại cung cấp manh mối về bao tải, xá.c định địa điểm xảy ra án mạng, biểu hiện ra rất nhiều tố chất điều tra hình sự mà nhiều cảnh sát hình sự không có, nên Thẩm Thư có ấn tượng rất sâu sắc. Hoàng Dũng hỏi câu ấy, Thẩm Thư lập tức trả lời: “Đúng, anh có manh mối gì à?”
Hai người nói chuyện không hề quanh co, vào thẳng chủ đề, Hoàng Dũng đáp: “Cảnh sát khu vực Thổ Lĩnh của Sở An ninh đường sắt, chính là cảnh sát khu đã chuyển vụ án phân xá.c Hứa Minh Minh sang đội trọng án các anh, từng có một chuyên gia giám định dấu vết, tên là Phí Nghị Lâm.” Thẩm Thư nói: “Cái tên này tôi biết, tấm gương anh hùng cấp 1 của Bộ Công an, khi còn là sinh viên của trường Đại học Cảnh sát tôi đã được học về những vụ án của ông ấy.” Hoàng Dũng đáp: “10 năm trước, phòng làm việc của lão Phí phát nổ khiến tai ông ấy bị điếc, não bộ cũng bị chấn động, trí tuệ ngang với một học sinh lớp 1.” Chuyện này Thẩm Thư cũng biết, cũng không tiếp lời, suy nghĩ xem tại sao Hoàng Dũng lại nhắc lại chuyện cũ cách đây 10 năm.
Hoàng Dũng nói: “Lão Phí là một thiên tài, tuy não bị chấn động, nhưng không vì thế mà ngăn cản ông ấy phát triển năng lực. Sau khi tai bị điếc, ông ta không nghe được người khác nói chuyện, bèn dựa vào miệng của người nhà để đoán, thời gian lâu dần, ông ấy đã luyện được khả năng đọc ngôn ngữ môi. Nghe nói ông ta xem truyền hình, chỉ nhìn vào cử động môi của diễn viên là có thể hiểu được cốt truyện, xem một cách hứng thú.”
Tôi không thể miêu tả được tâm trạng của Thẩm Thư lúc đó, bởi khi cậu ta truyền đạt lại cho chúng tôi những lời này, đã lược bỏ đi phản ứng của bản thân, tôi chỉ có thể tưởng tượng ra niềm vui sướng của cậu ấy. Phí Nghị Lâm từng là chuyên gia dấu vết nổi tiếng gần xa, trong lĩnh vực dấu chân, dấu vân tay, dấu vết vi lượng đều có thành tích, cũng là người đi đầu trong lĩnh vực biểu cảm, biểu hiện siêu nhỏ (Microexpression). Quan trọng hơn là, ông ta chưa từng được huấn luyện chuyên nghiệp về phương diện truy bắt hình sự, tất cả những thành tựu đều do ông tự mày mò dựa trên cơ sở hứng thú và thiên tài mà ra. Nếu nói trong hệ thống cảnh sát có người đọc hiểu ngôn ngữ môi, thì đó chính là Phí Nghị Lâm.
Trong cái hoàng hôn nhuộm màu má.u đỏ của ánh chiều tà, vì một cuộc điện thoại mà được đong đầy hy vọng.
