Đó là một buổi chiều tà trong kì nghỉ hè, tôi đi đánh cầu lông với đứa bạn thân cả ngày, lúc trở về áo đã ướt đẫm mồ hôi. Về đến nhà, tôi muốn xông thẳng vào toilet để tắm rửa thì chợt phát hiện ra có người ngồi trên salon nhìn tôi nở nụ cười hiền từ.
Tôi đứng nhìn trân trân vào người phụ nữ xa lạ này.
Nắng chiều hắt lên mái tóc màu nâu sẫm buông dài của cô, đôi mắt hẹp dài mang theo nét quyến rũ, sống mũi cao ngất tinh tế, đôi môi mỏng như đang mỉm cười. Cô mặc bộ váy màu xanh ngọc, càng tôn thêm nước da trắng như tuyết. Tôi nhanh chóng lục lọi trong đầu tìm xem những bậc trưởng bối trong dòng họ đã lâu không gặp, nhưng trống rỗng. Cô là ai? Tôi nên gọi cô như thế nào cho phải?
Đương lúc nghi hoặc không thôi, chỉ nghe cô nói: “Thỏ Con về rồi à? Mẹ con đi chợ mua thức ăn thiết đãi khách không mời mà đến này rồi. Dì là bạn thời đại học của mẹ con. Con có thể gọi dì là dì Lạc” Giọng nói nhẹ nhàng, hơi trầm, mang theo chút từ tính, rất thân thiện.
Hóa ra là vậy, nhưng sao nhìn dì trẻ hơn mẹ tôi rất nhiều vậy chứ? Lẩm bẩm trong bụng, ngoài miệng đã gọi một tiếng “Dì Lạc” rồi. Dì cũng cười đồng ý.
Chợt tôi phát hiện ra, trước con người xinh đẹp như vậy mình lại chẳng ra làm sao – Tóc bết hết trên trán, bộ quần áo thể thao màu trắng cũng đã ướt nhẹp, không chừng còn ngửi thấy mùi chua nữa. Lúc này tôi mới hiểu cái gì gọi là mặc cảm tự ti. Nhưng trong nhà không có ai khác, tôi không thể để dì ấy ngồi đó một mình rồi đi tắm rửa được.
Đương lúc vô cùng khó xử, dì nói: “Thỏ Con, con qua đây ngồi đi!”
Tôi vội vàng nói: “Dì Lạc cứ ngồi đi ạ, đừng khách sáo!”
Trời ạ, lịch sự cái kiểu gì vậy! Tôi chỉ cảm thấy càng ngượng ngùng hơn, mặt cũng bắt đầu đỏ lên. Nhớ đến mẹ thường hay nói tôi không biết cách ứng xử giao tiếp, hẳn là đúng rồi.
Tôi thấy mắt cười của dì cong lên, nhưng không nói gì, chỉ khom người uống trà.
Đang lưỡng lự, mẹ đã quay về. Tôi như được tha bổng, vứt lại câu “Hai người cứ nói chuyện đi”, lập tức vọt vào toilet.
Lúc tắm, tôi lén lút nghe động tĩnh trong phòng khách.
“Thỏ Con nhà chị thấy người lạ là xấu hổ thế đấy!”
“Đúng vậy, chắc là do lớn lên ở nơi nhỏ thế này, chưa thấy qua việc đời…”
Tôi ở bên trong nghe được, không phục lắm, âm thầm hạ quyết tâm, nhất định phải cho hai người thấy vẻ tự nhiên phóng khoáng của mình!
Ở trong bần thần nửa ngày, mới chịu sấy tóc, thay một bộ đồ sạch sẽ, soi gương, cuối cùng cũng giống người, như này mới dám ra ngoài.
Mẹ đang nấu ăn trong phòng bếp, dì Lạc ngồi một mình ngoài phòng khách xem tạp chí. Tôi đến ngồi cạnh dì. Lúc này mới phát hiện, dì có trang điểm nhẹ, khóe mắt đã có vài nếp nhăn nhỏ, nhưng so với mẹ thì vẫn trẻ hơn rất nhiều.
“Thỏ Con cao thật, cũng phải một mét sáu lăm đúng không?”
“Thật ra là một mét sáu bảy, nhưng do lưng con không thẳng lắm, nên nhìn sơ qua thì thấp hơn thực tế một chút”.
Dì đưa tay vỗ vỗ lưng tôi, nói: “À, dì Lạc biết rồi, lần sau thấy con còng lưng sẽ đến đập vào lưng con!” Sau đó dì đắc ý cười như thể bắt thóp được nhược điểm của tôi vậy.
Ấu trĩ! Tôi âm thầm cười dì.
Sau đó, giống như kiểu người lớn hỏi thăm trẻ con, hỏi tuổi tôi nè, trường học nè, thành tích nè, blah blah… Cũng may mà thành tích của tôi không tồi, không đến mức xấu hổ với người, vẫn giữ được chút mặt mũi.
Lúc ăn cơm, chủ yếu là mẹ tôi trò chuyện với dì Lạc, căn bản là tôi không có chen lời vào. Vậy cũng tốt, cuối cùng cũng biết đôi chút về dì.
Dì Lạc đúng là bạn thời đại học với mẹ tôi, nhưng nhỏ hơn bốn tuổi, vì lúc ấy mới phục hồi lại thi tuyển sinh cao đẳng đại học (1) không bao lâu, các thí sinh thi đại học tuổi tác chênh lệch khá nhiều. Trong đại học, dì và mẹ tôi là bạn cùng phòng, người nằm tầng trên, người nằm tầng dưới, thân thiết đến mức phiếu ăn và tiền tiêu vặt đều đặt chung trong một hộp. Sau khi tốt nghiệp, ai về quê người nấy đi làm. Cả hai đều làm nhân viên thiết kế trong công ty có quy mô lớn. Nhưng sau đó, dì Lạc biết thầy giáo họ Trình của dì, là một người có đầu óc buôn bán. Hai người bắt tay nhau gây dựng sự nghiệp của mình, mở nhà máy. Lần này dì đến thành phố H chúng tôi là vì cùng ông ấy góp vốn đầu tư, xây dựng thêm nhiều nhà máy khác, ở đây đất đai tương đối rẻ nên muốn xem có thích hợp hay không. Đã vài mươi năm mẹ và dì chưa gặp nhau, nên hai người đều có nhiều lời muốn nói. Cơm nước xong, tôi pha trà hoa cúc cho hai người, đồng thời chủ động rửa chén bát. Tuy không nhìn hai người kia nhưng có thể cảm giác được dì Lạc nhìn tôi với ánh mắt tán dương. Tôi đắc ý tủm tỉm cười.
Dù đang rửa chén nhưng nhà không lớn, nên hai người bọn họ nói gì tôi tương đối nghe rõ. Tôi biết dì Lạc không có con. Lúc còn trẻ bận lo cho sự nghiệp, sau đó từng mang thai nhưng bị sẩy. Không có con cái nhưng nghe giọng của dì không buồn chút nào. Dì còn tự giễu mình: “Kẻ giống em không lo chuyện gia đình như thế này, suốt ngày cứ chạy ngoài đường, ai làm con em mới xui xẻo”. – Chà, vẫn cố tỏ ra thoải mái đây!
Rửa chén xong, ba cũng vừa về. Ông ấy chịu trách nhiệm cho các công trình, dự án của đơn vị, vì vậy lúc nào cũng đi xã giao khó có ngày nghỉ, nếu có cũng sẽ đi học thêm các khóa đào tạo để có thể nghiên cứu. Từ khi tôi sinh ra đến giờ, vẫn luôn như vậy. Còn mẹ luôn đi công tác, nên tôi ở nhà ông bà nội từ nhỏ đến lớn, mãi đến khi học tiểu học mới quay về nhà mình. Ba mẹ khá nghiêm khắc với tôi, không quá chiều chuộng, do đó trên cơ bản việc gì tôi cũng đụng qua, gồm cả việc làm thức ăn đơn giản. Thấy ba trở về, tôi liền pha trà tây sâm cho ông. Dì Lạc khen ngợi một câu: “Chị Úc à, làm sao chị có con ngoan như thế chứ! Em còn chưa thấy qua đứa trẻ nào lại lanh lợi như vậy! Sớm biết thế em cũng sinh một cô con gái”.
“Nó có thể tự đảm đương được, nhưng để nói khôn khéo vẫn còn kém xa, ngày nào mà không tranh cãi với chúng ta, ngày đó liền đốt nén hương”. Ha ha, mẹ tôi chính là như vậy! Bà thẳng thắn đến mức khắt khe, chưa bao giờ trước mặt người ngoài bảo vệ tôi, nhưng tôi quen rồi, chẳng muốn phản bác làm gì.
“Chị yêu cầu khắt khe quá rồi đấy! Con của anh em cũng xấp xỉ con gái chị nhưng chuyện gì cũng không làm, cơm đến chỉ việc há mồm ăn! Chị dâu em vẫn còn gọi nó là ‘Cục cưng’ kìa!”
“Nó có thằng em họ, chín tuổi biết xào rau, mười một tuổi biết giặt quần áo cho gia đình. Nó mười bảy rồi, cái gì cũng phải tự biết, sau này học đại học, không dựa vào mình thì dựa vào ai?”
Tôi ở bên cạnh cười cười, sau đó về phòng mình đọc sách, để lại ba người trong phòng khách uống trà nói chuyện.
Gần mười giờ, mẹ tôi đến phòng, cầm theo một bộ chăn đệm, nói: “Dì Lạc ở đây vài ngày, con ngủ dưới đất đi”. Dì Lạc nghe được, đến nói với tôi: “Con ngủ trên giường đi, để dì ngủ dưới đất cho”.
Tôi nói: “Dì Lạc, không có gì đâu, con thích ngủ dưới đất hơn, đất rộng, giường nhỏ lắm!” Đây là lời nói thật, phòng tôi không nhỏ nhưng giường thì hơi nhỏ, tôi ngủ rất hay cục cựa, buổi sáng tỉnh lại đầu thường ở cuối giường.
Mẹ tôi cứ một mực khăng khăng để tôi ngủ dưới dất.
“Vậy được rồi, làm phiền con nhé Thỏ con!” Rốt cuộc dì Lạc cũng thỏa hiệp. Tôi lập tức ngã lăn ra đất. Dì Lạc đem theo đồ dùng cá nhân vào phòng tôi, sau đó đi tắm.
Tôi nằm dưới đất, vô cùng mệt mỏi, chỉ một chốc sau liền thiếp đi. Không biết qua bao lâu, đang lúc mơ mơ màng màng, cảm giác chút động tĩnh, tôi mở mắt chỉ thấy dì Lạc ngồi bên cạnh đắp chăn cho tôi. Thấy tôi thức dậy, khẽ hỏi: “Ngủ dưới đất có lạnh lắm không? Có muốn lên giường không? Dì không sao đâu!” Tôi nói một câu “Không cần!” Trở mình, tiếp tục “bất tỉnh nhân sự”.
(1) Phục hồi tuyển sinh đại học cao đẳng: Do ảnh hưởng của cuộc Cách mạng văn hóa (1966-1976), kì thi tuyển sinh đại học cao đẳng bị gián đoạn, đến năm 1977 mới bắt đầu khôi phục trở lại.
Tôi đứng nhìn trân trân vào người phụ nữ xa lạ này.
Nắng chiều hắt lên mái tóc màu nâu sẫm buông dài của cô, đôi mắt hẹp dài mang theo nét quyến rũ, sống mũi cao ngất tinh tế, đôi môi mỏng như đang mỉm cười. Cô mặc bộ váy màu xanh ngọc, càng tôn thêm nước da trắng như tuyết. Tôi nhanh chóng lục lọi trong đầu tìm xem những bậc trưởng bối trong dòng họ đã lâu không gặp, nhưng trống rỗng. Cô là ai? Tôi nên gọi cô như thế nào cho phải?
Đương lúc nghi hoặc không thôi, chỉ nghe cô nói: “Thỏ Con về rồi à? Mẹ con đi chợ mua thức ăn thiết đãi khách không mời mà đến này rồi. Dì là bạn thời đại học của mẹ con. Con có thể gọi dì là dì Lạc” Giọng nói nhẹ nhàng, hơi trầm, mang theo chút từ tính, rất thân thiện.
Hóa ra là vậy, nhưng sao nhìn dì trẻ hơn mẹ tôi rất nhiều vậy chứ? Lẩm bẩm trong bụng, ngoài miệng đã gọi một tiếng “Dì Lạc” rồi. Dì cũng cười đồng ý.
Chợt tôi phát hiện ra, trước con người xinh đẹp như vậy mình lại chẳng ra làm sao – Tóc bết hết trên trán, bộ quần áo thể thao màu trắng cũng đã ướt nhẹp, không chừng còn ngửi thấy mùi chua nữa. Lúc này tôi mới hiểu cái gì gọi là mặc cảm tự ti. Nhưng trong nhà không có ai khác, tôi không thể để dì ấy ngồi đó một mình rồi đi tắm rửa được.
Đương lúc vô cùng khó xử, dì nói: “Thỏ Con, con qua đây ngồi đi!”
Tôi vội vàng nói: “Dì Lạc cứ ngồi đi ạ, đừng khách sáo!”
Trời ạ, lịch sự cái kiểu gì vậy! Tôi chỉ cảm thấy càng ngượng ngùng hơn, mặt cũng bắt đầu đỏ lên. Nhớ đến mẹ thường hay nói tôi không biết cách ứng xử giao tiếp, hẳn là đúng rồi.
Tôi thấy mắt cười của dì cong lên, nhưng không nói gì, chỉ khom người uống trà.
Đang lưỡng lự, mẹ đã quay về. Tôi như được tha bổng, vứt lại câu “Hai người cứ nói chuyện đi”, lập tức vọt vào toilet.
Lúc tắm, tôi lén lút nghe động tĩnh trong phòng khách.
“Thỏ Con nhà chị thấy người lạ là xấu hổ thế đấy!”
“Đúng vậy, chắc là do lớn lên ở nơi nhỏ thế này, chưa thấy qua việc đời…”
Tôi ở bên trong nghe được, không phục lắm, âm thầm hạ quyết tâm, nhất định phải cho hai người thấy vẻ tự nhiên phóng khoáng của mình!
Ở trong bần thần nửa ngày, mới chịu sấy tóc, thay một bộ đồ sạch sẽ, soi gương, cuối cùng cũng giống người, như này mới dám ra ngoài.
Mẹ đang nấu ăn trong phòng bếp, dì Lạc ngồi một mình ngoài phòng khách xem tạp chí. Tôi đến ngồi cạnh dì. Lúc này mới phát hiện, dì có trang điểm nhẹ, khóe mắt đã có vài nếp nhăn nhỏ, nhưng so với mẹ thì vẫn trẻ hơn rất nhiều.
“Thỏ Con cao thật, cũng phải một mét sáu lăm đúng không?”
“Thật ra là một mét sáu bảy, nhưng do lưng con không thẳng lắm, nên nhìn sơ qua thì thấp hơn thực tế một chút”.
Dì đưa tay vỗ vỗ lưng tôi, nói: “À, dì Lạc biết rồi, lần sau thấy con còng lưng sẽ đến đập vào lưng con!” Sau đó dì đắc ý cười như thể bắt thóp được nhược điểm của tôi vậy.
Ấu trĩ! Tôi âm thầm cười dì.
Sau đó, giống như kiểu người lớn hỏi thăm trẻ con, hỏi tuổi tôi nè, trường học nè, thành tích nè, blah blah… Cũng may mà thành tích của tôi không tồi, không đến mức xấu hổ với người, vẫn giữ được chút mặt mũi.
Lúc ăn cơm, chủ yếu là mẹ tôi trò chuyện với dì Lạc, căn bản là tôi không có chen lời vào. Vậy cũng tốt, cuối cùng cũng biết đôi chút về dì.
Dì Lạc đúng là bạn thời đại học với mẹ tôi, nhưng nhỏ hơn bốn tuổi, vì lúc ấy mới phục hồi lại thi tuyển sinh cao đẳng đại học (1) không bao lâu, các thí sinh thi đại học tuổi tác chênh lệch khá nhiều. Trong đại học, dì và mẹ tôi là bạn cùng phòng, người nằm tầng trên, người nằm tầng dưới, thân thiết đến mức phiếu ăn và tiền tiêu vặt đều đặt chung trong một hộp. Sau khi tốt nghiệp, ai về quê người nấy đi làm. Cả hai đều làm nhân viên thiết kế trong công ty có quy mô lớn. Nhưng sau đó, dì Lạc biết thầy giáo họ Trình của dì, là một người có đầu óc buôn bán. Hai người bắt tay nhau gây dựng sự nghiệp của mình, mở nhà máy. Lần này dì đến thành phố H chúng tôi là vì cùng ông ấy góp vốn đầu tư, xây dựng thêm nhiều nhà máy khác, ở đây đất đai tương đối rẻ nên muốn xem có thích hợp hay không. Đã vài mươi năm mẹ và dì chưa gặp nhau, nên hai người đều có nhiều lời muốn nói. Cơm nước xong, tôi pha trà hoa cúc cho hai người, đồng thời chủ động rửa chén bát. Tuy không nhìn hai người kia nhưng có thể cảm giác được dì Lạc nhìn tôi với ánh mắt tán dương. Tôi đắc ý tủm tỉm cười.
Dù đang rửa chén nhưng nhà không lớn, nên hai người bọn họ nói gì tôi tương đối nghe rõ. Tôi biết dì Lạc không có con. Lúc còn trẻ bận lo cho sự nghiệp, sau đó từng mang thai nhưng bị sẩy. Không có con cái nhưng nghe giọng của dì không buồn chút nào. Dì còn tự giễu mình: “Kẻ giống em không lo chuyện gia đình như thế này, suốt ngày cứ chạy ngoài đường, ai làm con em mới xui xẻo”. – Chà, vẫn cố tỏ ra thoải mái đây!
Rửa chén xong, ba cũng vừa về. Ông ấy chịu trách nhiệm cho các công trình, dự án của đơn vị, vì vậy lúc nào cũng đi xã giao khó có ngày nghỉ, nếu có cũng sẽ đi học thêm các khóa đào tạo để có thể nghiên cứu. Từ khi tôi sinh ra đến giờ, vẫn luôn như vậy. Còn mẹ luôn đi công tác, nên tôi ở nhà ông bà nội từ nhỏ đến lớn, mãi đến khi học tiểu học mới quay về nhà mình. Ba mẹ khá nghiêm khắc với tôi, không quá chiều chuộng, do đó trên cơ bản việc gì tôi cũng đụng qua, gồm cả việc làm thức ăn đơn giản. Thấy ba trở về, tôi liền pha trà tây sâm cho ông. Dì Lạc khen ngợi một câu: “Chị Úc à, làm sao chị có con ngoan như thế chứ! Em còn chưa thấy qua đứa trẻ nào lại lanh lợi như vậy! Sớm biết thế em cũng sinh một cô con gái”.
“Nó có thể tự đảm đương được, nhưng để nói khôn khéo vẫn còn kém xa, ngày nào mà không tranh cãi với chúng ta, ngày đó liền đốt nén hương”. Ha ha, mẹ tôi chính là như vậy! Bà thẳng thắn đến mức khắt khe, chưa bao giờ trước mặt người ngoài bảo vệ tôi, nhưng tôi quen rồi, chẳng muốn phản bác làm gì.
“Chị yêu cầu khắt khe quá rồi đấy! Con của anh em cũng xấp xỉ con gái chị nhưng chuyện gì cũng không làm, cơm đến chỉ việc há mồm ăn! Chị dâu em vẫn còn gọi nó là ‘Cục cưng’ kìa!”
“Nó có thằng em họ, chín tuổi biết xào rau, mười một tuổi biết giặt quần áo cho gia đình. Nó mười bảy rồi, cái gì cũng phải tự biết, sau này học đại học, không dựa vào mình thì dựa vào ai?”
Tôi ở bên cạnh cười cười, sau đó về phòng mình đọc sách, để lại ba người trong phòng khách uống trà nói chuyện.
Gần mười giờ, mẹ tôi đến phòng, cầm theo một bộ chăn đệm, nói: “Dì Lạc ở đây vài ngày, con ngủ dưới đất đi”. Dì Lạc nghe được, đến nói với tôi: “Con ngủ trên giường đi, để dì ngủ dưới đất cho”.
Tôi nói: “Dì Lạc, không có gì đâu, con thích ngủ dưới đất hơn, đất rộng, giường nhỏ lắm!” Đây là lời nói thật, phòng tôi không nhỏ nhưng giường thì hơi nhỏ, tôi ngủ rất hay cục cựa, buổi sáng tỉnh lại đầu thường ở cuối giường.
Mẹ tôi cứ một mực khăng khăng để tôi ngủ dưới dất.
“Vậy được rồi, làm phiền con nhé Thỏ con!” Rốt cuộc dì Lạc cũng thỏa hiệp. Tôi lập tức ngã lăn ra đất. Dì Lạc đem theo đồ dùng cá nhân vào phòng tôi, sau đó đi tắm.
Tôi nằm dưới đất, vô cùng mệt mỏi, chỉ một chốc sau liền thiếp đi. Không biết qua bao lâu, đang lúc mơ mơ màng màng, cảm giác chút động tĩnh, tôi mở mắt chỉ thấy dì Lạc ngồi bên cạnh đắp chăn cho tôi. Thấy tôi thức dậy, khẽ hỏi: “Ngủ dưới đất có lạnh lắm không? Có muốn lên giường không? Dì không sao đâu!” Tôi nói một câu “Không cần!” Trở mình, tiếp tục “bất tỉnh nhân sự”.
(1) Phục hồi tuyển sinh đại học cao đẳng: Do ảnh hưởng của cuộc Cách mạng văn hóa (1966-1976), kì thi tuyển sinh đại học cao đẳng bị gián đoạn, đến năm 1977 mới bắt đầu khôi phục trở lại.
