Khoa thi mùa xuân cứ thế mà mở màn.
Những thí sinh mang trong mình chí lớn, từ bốn phương tám hướng đổ về kinh thành. Phần lớn đều phong trần mệt mỏi, có người quần áo rách rưới, có người giày dép đã mòn đế, thậm chí có những người tóc bạc da non, bước đi loạng choạng. Đám đông tựa như đám mây đen kịt trước cơn bão, từng đợt từng đợt chồng chất lên đầu, trong đám đông ấy là những khuôn mặt đầy mong mỏi, sợ hãi, vô cảm hay khắc khoải, chẳng khác nào từng giọt nước trong đám mây.
Đa phần họ không thể quyết định số phận của chính mình, chỉ có thể gửi gắm niềm hy vọng duy nhất vào khoa cử, mong rằng qua một cuộc thi công bằng có thể chiến thắng số mệnh. Nhưng họ nào biết rằng, có kẻ chỉ cần trở tay một chút là có thể dễ dàng hất họ đi, thay đổi cả vận mệnh của họ.
Viên Tử Vọng đứng trên tường thành, chờ đến khi những học sĩ bước qua dưới chân mình, hắn mới giữa những lá cờ bay phần phật mà chậm rãi lên tiếng:
"Chư vị đều là những kẻ ôm hoài bão thiên hạ. Chư vị học tập, đều vì muốn đỗ đạt công danh, quang tông diệu tổ. Trong số chư vị, phần lớn là con cháu thế gia, được tổ tiên phù hộ, dẫu không có công danh, tiền tài cũng dễ dàng đạt được. Nay chư vị đã muốn tham gia khoa cử làm quan, cần phải nghĩ xem tại sao mình làm quan và làm quan như thế nào. Nếu trút bỏ đi hào quang của tổ tiên, chư vị còn lại gì? Tất nhiên, trong số này cũng không thiếu những học trò nghèo khó, ta biết chư vị đã không dễ dàng gì khi đến đây, nhưng con đường phía trước sẽ còn khó khăn hơn nhiều so với hiện tại. Nếu ý chí không kiên định, tốt hơn hết hãy sớm rời đi. Ta hy vọng chư vị có thể ghi nhớ chí hướng của hôm nay. Khoa cử không phải là sự kết thúc của cuộc đời chư vị, mà là một khởi đầu khác. Con đường quan trường xa hơn nhiều so với những gì chư vị tưởng tượng."
Những lời này vang lên chắc nịch, nhận được những tiếng tán thưởng không ngớt. Nếu chỉ nghe qua, ta nhất định sẽ nghĩ Viên Tử Vọng là một vị quan thanh liêm hiếm có. Nhưng vài ngày trước, ta đã rõ ràng nghe được môn sinh của hắn báo cáo rằng, Lại bộ năm nay, trước sau đã thu nhận khoảng mười mấy vạn lượng bạc, đa số là từ các thương gia giàu có vùng Giang Nam. E rằng lần này bảng vàng sẽ bị học sinh Giang Nam chiếm hơn nửa.
Kỳ thi nhanh chóng kết thúc, một cách hờ hững như thể kỳ thi này chẳng mấy quan trọng.
Công việc chấm thi bắt đầu, trong ngoài kinh thành, công khai và bí mật có không ít người đang đi lại lo liệu quan hệ. Ta không cần dò la cũng biết mỗi ngày có bao nhiêu tiền bạc bẩn thỉu luân chuyển. Còn tâm trạng của Viên Tử Vọng thì ngày càng tốt hơn.
Đồng Thấm vẫn bày biện thức ăn hằng ngày, mỗi bữa đều có tôm. Dù là tôm hấp hay tôm xào đều trông rất ngon miệng.
Viên Tử Vọng rất thích ăn tôm nhưng hắn không chỉ ăn một mình mà còn tự tay bóc tôm rồi đặt vào bát của Đồng Thấm.
Đồng Thấm hỏi: "Gần đây tâm trạng phu quân rất tốt, có phải có chuyện vui gì không?"
Viên Tử Vọng vỗ vỗ tay Đồng Thấm, nói: "Ta sắp đạt được điều mong muốn rồi, đến lúc đó ta sẽ xin nghỉ dài ngày, đưa nàng đi khắp nơi chơi có được không?"
Đồng Thấm dùng đũa gắp một miếng tôm đưa lên miệng y, Viên Tử Vọng cười mà ăn.
Tuy nhiên, sự việc lại không diễn ra như Viên Tử Vọng mong muốn.
Kết quả khoa thi mùa xuân vừa được công bố qua bảng vàng, các thí sinh phát hiện rằng phần lớn người đỗ là con cháu sĩ tộc ở vùng giàu có, rất ít học sinh xuất thân nghèo khó hoặc từ những khu vực xa xôi. Hầu hết những sĩ tử xuất thân từ gia đình bần hàn đều không có tên trên bảng. Sự oán hận của dân chúng bùng nổ, các sĩ tử nghi ngờ trường thi đã bị sĩ tộc thao túng từ lâu. Chính vì họ tự ý mua quan bán tước mà đã tạo ra hiện tượng “Thượng phẩm vô hàn môn, hạ phẩm vô sĩ tộc”* suốt nhiều năm qua.
* Ý nghĩa: Hàng đầu không có con nhà nghèo, hàng cuối không có sĩ tộc"
Các học trò liên tiếp gửi thư yêu cầu điều tra lại khoa thi này, trả lại sự công bằng cho thiên hạ.
Sự việc ngày càng căng thẳng, Vi Chiêu Y nổi giận muốn tra xét Lại bộ từ trong ra ngoài, ngài cho bắt giam nhiều người, trong đó không ít là những người đã nhận tiền ở Tô Châu. Nhưng chỉ riêng Viên Tử Vọng là không dính líu gì, thật sự là trong sạch không tì vết.
Ta có chút không tin nổi, không thể ngờ rằng Viên Tử Vọng thật sự là một vị quan thanh liêm? Nhưng hiện thực cho thấy sự thật không chỉ có vậy, Viên Tử Vọng còn đích thân đưa ra chủ trương trong buổi triều sáng, muốn bãi bỏ các quy định hạn chế tư cách dự thi, tái tạo lại sự công bằng trong giáo dục.
Ta nhìn Viên Tử Vọng, người lúc này trầm tĩnh sâu lắng, nhưng lại không thể che giấu được vẻ rạng rỡ của y, đột nhiên ta nhận ra có lẽ đây mới là mục đích thực sự của y.
Có lẽ, tất cả những gì y làm đều là để chờ đợi ngày này.
Những thí sinh mang trong mình chí lớn, từ bốn phương tám hướng đổ về kinh thành. Phần lớn đều phong trần mệt mỏi, có người quần áo rách rưới, có người giày dép đã mòn đế, thậm chí có những người tóc bạc da non, bước đi loạng choạng. Đám đông tựa như đám mây đen kịt trước cơn bão, từng đợt từng đợt chồng chất lên đầu, trong đám đông ấy là những khuôn mặt đầy mong mỏi, sợ hãi, vô cảm hay khắc khoải, chẳng khác nào từng giọt nước trong đám mây.
Đa phần họ không thể quyết định số phận của chính mình, chỉ có thể gửi gắm niềm hy vọng duy nhất vào khoa cử, mong rằng qua một cuộc thi công bằng có thể chiến thắng số mệnh. Nhưng họ nào biết rằng, có kẻ chỉ cần trở tay một chút là có thể dễ dàng hất họ đi, thay đổi cả vận mệnh của họ.
Viên Tử Vọng đứng trên tường thành, chờ đến khi những học sĩ bước qua dưới chân mình, hắn mới giữa những lá cờ bay phần phật mà chậm rãi lên tiếng:
"Chư vị đều là những kẻ ôm hoài bão thiên hạ. Chư vị học tập, đều vì muốn đỗ đạt công danh, quang tông diệu tổ. Trong số chư vị, phần lớn là con cháu thế gia, được tổ tiên phù hộ, dẫu không có công danh, tiền tài cũng dễ dàng đạt được. Nay chư vị đã muốn tham gia khoa cử làm quan, cần phải nghĩ xem tại sao mình làm quan và làm quan như thế nào. Nếu trút bỏ đi hào quang của tổ tiên, chư vị còn lại gì? Tất nhiên, trong số này cũng không thiếu những học trò nghèo khó, ta biết chư vị đã không dễ dàng gì khi đến đây, nhưng con đường phía trước sẽ còn khó khăn hơn nhiều so với hiện tại. Nếu ý chí không kiên định, tốt hơn hết hãy sớm rời đi. Ta hy vọng chư vị có thể ghi nhớ chí hướng của hôm nay. Khoa cử không phải là sự kết thúc của cuộc đời chư vị, mà là một khởi đầu khác. Con đường quan trường xa hơn nhiều so với những gì chư vị tưởng tượng."
Những lời này vang lên chắc nịch, nhận được những tiếng tán thưởng không ngớt. Nếu chỉ nghe qua, ta nhất định sẽ nghĩ Viên Tử Vọng là một vị quan thanh liêm hiếm có. Nhưng vài ngày trước, ta đã rõ ràng nghe được môn sinh của hắn báo cáo rằng, Lại bộ năm nay, trước sau đã thu nhận khoảng mười mấy vạn lượng bạc, đa số là từ các thương gia giàu có vùng Giang Nam. E rằng lần này bảng vàng sẽ bị học sinh Giang Nam chiếm hơn nửa.
Kỳ thi nhanh chóng kết thúc, một cách hờ hững như thể kỳ thi này chẳng mấy quan trọng.
Công việc chấm thi bắt đầu, trong ngoài kinh thành, công khai và bí mật có không ít người đang đi lại lo liệu quan hệ. Ta không cần dò la cũng biết mỗi ngày có bao nhiêu tiền bạc bẩn thỉu luân chuyển. Còn tâm trạng của Viên Tử Vọng thì ngày càng tốt hơn.
Đồng Thấm vẫn bày biện thức ăn hằng ngày, mỗi bữa đều có tôm. Dù là tôm hấp hay tôm xào đều trông rất ngon miệng.
Viên Tử Vọng rất thích ăn tôm nhưng hắn không chỉ ăn một mình mà còn tự tay bóc tôm rồi đặt vào bát của Đồng Thấm.
Đồng Thấm hỏi: "Gần đây tâm trạng phu quân rất tốt, có phải có chuyện vui gì không?"
Viên Tử Vọng vỗ vỗ tay Đồng Thấm, nói: "Ta sắp đạt được điều mong muốn rồi, đến lúc đó ta sẽ xin nghỉ dài ngày, đưa nàng đi khắp nơi chơi có được không?"
Đồng Thấm dùng đũa gắp một miếng tôm đưa lên miệng y, Viên Tử Vọng cười mà ăn.
Tuy nhiên, sự việc lại không diễn ra như Viên Tử Vọng mong muốn.
Kết quả khoa thi mùa xuân vừa được công bố qua bảng vàng, các thí sinh phát hiện rằng phần lớn người đỗ là con cháu sĩ tộc ở vùng giàu có, rất ít học sinh xuất thân nghèo khó hoặc từ những khu vực xa xôi. Hầu hết những sĩ tử xuất thân từ gia đình bần hàn đều không có tên trên bảng. Sự oán hận của dân chúng bùng nổ, các sĩ tử nghi ngờ trường thi đã bị sĩ tộc thao túng từ lâu. Chính vì họ tự ý mua quan bán tước mà đã tạo ra hiện tượng “Thượng phẩm vô hàn môn, hạ phẩm vô sĩ tộc”* suốt nhiều năm qua.
* Ý nghĩa: Hàng đầu không có con nhà nghèo, hàng cuối không có sĩ tộc"
Các học trò liên tiếp gửi thư yêu cầu điều tra lại khoa thi này, trả lại sự công bằng cho thiên hạ.
Sự việc ngày càng căng thẳng, Vi Chiêu Y nổi giận muốn tra xét Lại bộ từ trong ra ngoài, ngài cho bắt giam nhiều người, trong đó không ít là những người đã nhận tiền ở Tô Châu. Nhưng chỉ riêng Viên Tử Vọng là không dính líu gì, thật sự là trong sạch không tì vết.
Ta có chút không tin nổi, không thể ngờ rằng Viên Tử Vọng thật sự là một vị quan thanh liêm? Nhưng hiện thực cho thấy sự thật không chỉ có vậy, Viên Tử Vọng còn đích thân đưa ra chủ trương trong buổi triều sáng, muốn bãi bỏ các quy định hạn chế tư cách dự thi, tái tạo lại sự công bằng trong giáo dục.
Ta nhìn Viên Tử Vọng, người lúc này trầm tĩnh sâu lắng, nhưng lại không thể che giấu được vẻ rạng rỡ của y, đột nhiên ta nhận ra có lẽ đây mới là mục đích thực sự của y.
Có lẽ, tất cả những gì y làm đều là để chờ đợi ngày này.
