Lần thứ hai gặp mặt ở hội nghị Hồng lâu.
Thật ra hội nghị không phải họp ở một lầu hồng nào mà trên một cái xe cấp cứu có chữ thập đỏ. Từ ngày về Nam Kinh, tôi chưa dự một cuộc họp nào, ba hôm nay tôi cứ suy nghĩ về địa điểm và những người dự họp nhưng vẫn không rõ, rất sốt ruột nhưng lại do dự. Đúng giờ, tôi đến ngõ Thiên Tuệ, ở đấy sẽ có người đưa tôi đi. 8 giờ 30 phút, một chiếc xe cấp cứu hú còi chạy sát bên người tôi, có người mở cửa sau vội vã lôi tôi lên. Lúc đầu tôi nghĩ đã xảy ra chuyện gì, trên xe có một người bị thương đang nằm, đầu quấn băng đẫm máu, chỉ để lộ đôi mắt sáng và cặp môi đỏ tươi. Nhưng xe vừa chạy, người ấy ngồi dậy nhìn tôi bằng ánh mắt thân thiết, đưa tay ra bắt tay tôi. Lúc này tôi mới phát hiện “người bị thương” chính là mẹ cô.
Đây là cuộc họp đầu tiên từ sau ngày tôi về Nam Kinh, tôi nhớ rõ cuộc họp có sáu người, kể cả lái xe. Tôi là người cuối cùng đến cuộc họp, vừa lên xe, mọi người bắt tay tôi nhưng không ai tự giới thiệu. Họ đều là những người tôi không quen mặt, gồm cả mẹ cô đầu băng bó cũng làm tôi thấy xa lạ. Xe chạy vào một cái ngõ tối tăm, mẹ của cô định gỡ băng dưới cằm ra, nhưng có người nói:
“Đừng gỡ!”. Đó là người chủ trì cuộc họp, người này ở độ tuổi trung niên, đeo kính, nói pha giọng Bắc Kinh. Anh tự giới thiệu mình là A, khiến tôi rất xúc động. Tôi biết, A là người đứng đầu tổ chức bí mật của chúng tôi ở Nam Kinh, do Trung ương cử về, anh là một ủy viên trung ương. Anh đến dự cuộc họp nhỏ như thế này làm tôi có cảm giác rất long trọng. Về sau tôi mới biết, A này không phải là A đấy, mà là A đóng thế A, có thể ở Nam Kinh lúc ấy có hai A, ba A, thậm chí nhiều A.
Trong cuộc họp, đầu tiên A xác nhận, từ lúc này quyết định thành lập tổ Hồng lâu, sau sẽ có những cuộc họp bất thường. Quyết định ấy đã cổ vũ tôi, khiến tôi có cảm giác ấm áp như mình được về trong lòng tổ chức. Sau đấy anh phân tích tình hình trong nước, chỉ rõ chẳng bao lâu nữa Quốc Dân Đảng sẽ gây nội chiến, giông bão chiến tranh không thể dừng ngay được, chúng ta phải chuẩn bị mai phục trường kì, đánh lâu dài, anh nói có hai nhiệm vụ trọng tâm là thu thập tình báo quân sự và tổ chức lực lượng vũ trang công nhân. Người ngồi bên trái tôi bỗng nói chen vào: “Vậy phong trào học sinh, sinh viên có còn tiếp tục nữa không?”.
Tôi không nhớ người thay mặt A lúc bấy giờ nói thế nào, có thể anh không trả lời. Nêu vấn đề là một thanh niên, dáng dấp thư sinh, nhưng tính cách có phần nôn nóng, cách nêu vấn đề cũng không thông minh, tôi đoán ngay cậu ta là một sinh viên. Bên khóe mắt của cậu ta có cái bớt đỏ, điều này rất không có lợi cho người hoạt động bí mật. Trong cuộc họp cuối năm tôi không thấy cậu ta, nghe nói bị bắt, ít lâu sau lại nghe tin đã bị tử hình. Cậu ta là người trẻ nhất trong nhóm chúng tôi, nhưng lại là người gặp nạn trước tiên.
Một người Sơn Đông có mật hiệu Râu đỏ lớn tuổi nhất trong số chúng tôi. Có thể đã 50, trước trán có một ít tóc bạc xõa xuống, ám chỉ tính cách cổ quái của anh. Tôi và anh ấy trong cuộc họp để xảy ra một chuyện không vui, nhưng tôi không nhớ, có thể vì bất đồng ý kiến trong chuyện ứng cứu Trương Thế Hùng và những người khác. Sau đấy anh ta rời chúng tôi rất sớm, nghe nói đi Thượng Hải, có thể là Vô Tích. Nói thẳng, tôi không thích người này, anh ta có cái ngạo mạn và vẻ oán hận khó hiểu. Còn một đồng chí nữa lúc ấy ngồi bên tay phải tôi, một người cao lớn, chừng 25, 26 tuổi, có mái tóc đỏ rất kỳ lạ, có thể là nhuộm. Trên xe anh là nhân viên y tế, mặc blu trắng, nhưng lại có mật hiệu ngành Lưỡi Dao. Trong cuộc họp hôm ấy anh không phát biểu gì, chỉ lắng nghe. Rất không may, anh bị bại lộ thân phận chỉ mấy ngày trước giải phóng Nam Kinh, trúng đạn trong khi chống trả địch đến vây bắt. Mẹ cô lúc ấy ngồi trên cáng, giữa chúng tôi, mặc bộ đồ đen trông rất cứng rắn, lạnh lùng, không hòa với mọi người, đầu quấn băng như tôi vừa nói trông rất thánh thiện, trong trắng, nhìn chung hôm ấy trông mẹ cô có cái vẻ lạnh lùng không hòa hợp. Mẹ cô vẫn im lặng, tôi cứ nghĩ mẹ cô không phát biểu gì, nhưng trên đường từ ngoại thành về, cũng là mười phút cuối của cuộc họp, bỗng mẹ cô lên tiếng:
“Tôi nói cuối cùng là để nói nhiều một chút”.
Vậy là mẹ cô nói, ngữ điệu, lời lẽ hoàn toàn không giống với cách nói của một tiểu thư ở buổi khiêu vũ. Lúc này mẹ cô nói rất kiên quyết, kịch liệt, nồng nhiệt, như đang diễn thuyết. Mẹ cô nói, gỡ băng dưới cằm, tưởng như không có ai gỡ cho mẹ cô. Theo tôi, động tác ấy là sự bùng nổ của tính cách, tôi bắt đầu ý thức được cái thông minh, tao nhã, dịu dàng của một tiểu thư trong buổi khiêu vũ quyết không phải tất cả là của mẹ cô. Ngọn lửa âm ỉ trong người mẹ cô hễ đụng đến là bùng cháy, dũng cảm thúc đẩy, không bị trói buộc. Nói như Kinh thánh là: (về sau vợ tôi trở thành tín đồ đạo Cơ đốc), mẹ cô là cô gái vàng nung chảy, cô gái bạc mềm nhũn chỉ ở hình thức bề ngoài. Là bạn chiến đấu của mẹ cô, tôi được thấy mẹ cô như vàng trên lửa, dù bọn giết người có thể mê say cái bề ngoài “bạc mềm nhũn” ấy.
Quả nhiên mẹ cô nói rất nhiều, có thể còn nhiều hơn năm người chúng tôi cộng lại. Bây giờ tôi không nhớ, chỉ nhớ một việc có liên quan đến tôi. Mẹ cô nói, hoàn cảnh của mẹ cô không thích hợp cho công tác. “Bên cạnh tôi bây giờ là một lũ mê gái, có bổ đầu chúng ra cũng không moi được một tin tình báo nào”. Mẹ của cô nói như thế.
Sự thật đúng là như vậy, lúc bấy giờ mẹ cô đã thâm nhập được vào trái tim của Quốc Dân Đảng, nhưng chỉ giữ một vị trí rất thấp, làm ở trạm thông tin, chuyên nhận và phát điện báo, điện báo đều là mật mã giống như sách trời, không ai hiểu nổi. Hồi trước tôi ở phòng điện tín thường đến đây làm việc, tôi rất quen địa bàn và con người ở đấy, giống như mẹ cô, tất cả đều là những tiểu thư ăn mặc thời thượng, rất lãng mạn, đi làm đều đem theo son phấn, những lúc rảnh rỗi chỉ lo bàn chuyện thời trang, sắc đẹp, minh tinh, vũ hội, hào hứng với những cái lãng mạn, ngọt ngào đã mất hoặc đang đến, hoặc còn trong tương lai. Các cô gái này giống như thầy phù thủy, cứ bàn luận không chán về cuộc sống không thực. Lúc khiêu vũ, các cô dùng tuổi trẻ để trình diễn các vũ điệu, khao khát những tiếng vỗ tay, khao khát những chàng bạch mã hoàng tử, khao khát tuổi xuân mãi mãi tồn tại, đối với những gì bên ngoài sàn khiêu vũ, các cô thường tỏ ra thiếu kiên nhẫn, chỉ thờ ơ nói: “Mặc kệ nó!”.
Sống trong đám con gái thiếu lòng căm thù địch, thậm chí không hình dung nổi kẻ thù ấy, mẹ của cô cảm thấy cô đơn, vô vị và rất nôn nóng vì phải đứng ngoài cuộc, cho nên mẹ cô yêu cầu được đi khỏi nơi đó, đến một phòng quan trọng, mong tổ chức tạo điều kiện và cơ hội. Tôi nhớ rõ, hồi ấy mẹ cô nói: “Thà rằng đâm mũi dao vào chỗ không quan trọng còn hơn phải cầm con dao trong tay, vì như thế chỉ có thể làm tăng thêm nguy hiểm cho bản thân mà không uy hiếp nổi kẻ địch. Đã là dao thì phải cắm vào trái tim kẻ địch”.
Lời nói của mẹ cô lập tức được người đại diện đồng chí A tán thưởng, anh ấy giao yêu cầu của mẹ cô (được vào làm việc ở một phòng quan trọng) cho tôi giải quyết. Miệng tôi đồng ý, nhưng trong bụng biết rõ không dễ dàng chút nào, đây là nhiệm vụ rất khó hoàn thành.
Trước khi tan họp, niềm tin cháy bỏng trong chúng tôi thúc đẩy, mọi người quây thành vòng tròn, đưa cả mười hai bàn tay nắm lấy nhau, cùng đồng thanh: “Quốc Dân Đảng nhất định thất bại! Đảng Cộng sản tất thắng!”.
_________________
Thật ra hội nghị không phải họp ở một lầu hồng nào mà trên một cái xe cấp cứu có chữ thập đỏ. Từ ngày về Nam Kinh, tôi chưa dự một cuộc họp nào, ba hôm nay tôi cứ suy nghĩ về địa điểm và những người dự họp nhưng vẫn không rõ, rất sốt ruột nhưng lại do dự. Đúng giờ, tôi đến ngõ Thiên Tuệ, ở đấy sẽ có người đưa tôi đi. 8 giờ 30 phút, một chiếc xe cấp cứu hú còi chạy sát bên người tôi, có người mở cửa sau vội vã lôi tôi lên. Lúc đầu tôi nghĩ đã xảy ra chuyện gì, trên xe có một người bị thương đang nằm, đầu quấn băng đẫm máu, chỉ để lộ đôi mắt sáng và cặp môi đỏ tươi. Nhưng xe vừa chạy, người ấy ngồi dậy nhìn tôi bằng ánh mắt thân thiết, đưa tay ra bắt tay tôi. Lúc này tôi mới phát hiện “người bị thương” chính là mẹ cô.
Đây là cuộc họp đầu tiên từ sau ngày tôi về Nam Kinh, tôi nhớ rõ cuộc họp có sáu người, kể cả lái xe. Tôi là người cuối cùng đến cuộc họp, vừa lên xe, mọi người bắt tay tôi nhưng không ai tự giới thiệu. Họ đều là những người tôi không quen mặt, gồm cả mẹ cô đầu băng bó cũng làm tôi thấy xa lạ. Xe chạy vào một cái ngõ tối tăm, mẹ của cô định gỡ băng dưới cằm ra, nhưng có người nói:
“Đừng gỡ!”. Đó là người chủ trì cuộc họp, người này ở độ tuổi trung niên, đeo kính, nói pha giọng Bắc Kinh. Anh tự giới thiệu mình là A, khiến tôi rất xúc động. Tôi biết, A là người đứng đầu tổ chức bí mật của chúng tôi ở Nam Kinh, do Trung ương cử về, anh là một ủy viên trung ương. Anh đến dự cuộc họp nhỏ như thế này làm tôi có cảm giác rất long trọng. Về sau tôi mới biết, A này không phải là A đấy, mà là A đóng thế A, có thể ở Nam Kinh lúc ấy có hai A, ba A, thậm chí nhiều A.
Trong cuộc họp, đầu tiên A xác nhận, từ lúc này quyết định thành lập tổ Hồng lâu, sau sẽ có những cuộc họp bất thường. Quyết định ấy đã cổ vũ tôi, khiến tôi có cảm giác ấm áp như mình được về trong lòng tổ chức. Sau đấy anh phân tích tình hình trong nước, chỉ rõ chẳng bao lâu nữa Quốc Dân Đảng sẽ gây nội chiến, giông bão chiến tranh không thể dừng ngay được, chúng ta phải chuẩn bị mai phục trường kì, đánh lâu dài, anh nói có hai nhiệm vụ trọng tâm là thu thập tình báo quân sự và tổ chức lực lượng vũ trang công nhân. Người ngồi bên trái tôi bỗng nói chen vào: “Vậy phong trào học sinh, sinh viên có còn tiếp tục nữa không?”.
Tôi không nhớ người thay mặt A lúc bấy giờ nói thế nào, có thể anh không trả lời. Nêu vấn đề là một thanh niên, dáng dấp thư sinh, nhưng tính cách có phần nôn nóng, cách nêu vấn đề cũng không thông minh, tôi đoán ngay cậu ta là một sinh viên. Bên khóe mắt của cậu ta có cái bớt đỏ, điều này rất không có lợi cho người hoạt động bí mật. Trong cuộc họp cuối năm tôi không thấy cậu ta, nghe nói bị bắt, ít lâu sau lại nghe tin đã bị tử hình. Cậu ta là người trẻ nhất trong nhóm chúng tôi, nhưng lại là người gặp nạn trước tiên.
Một người Sơn Đông có mật hiệu Râu đỏ lớn tuổi nhất trong số chúng tôi. Có thể đã 50, trước trán có một ít tóc bạc xõa xuống, ám chỉ tính cách cổ quái của anh. Tôi và anh ấy trong cuộc họp để xảy ra một chuyện không vui, nhưng tôi không nhớ, có thể vì bất đồng ý kiến trong chuyện ứng cứu Trương Thế Hùng và những người khác. Sau đấy anh ta rời chúng tôi rất sớm, nghe nói đi Thượng Hải, có thể là Vô Tích. Nói thẳng, tôi không thích người này, anh ta có cái ngạo mạn và vẻ oán hận khó hiểu. Còn một đồng chí nữa lúc ấy ngồi bên tay phải tôi, một người cao lớn, chừng 25, 26 tuổi, có mái tóc đỏ rất kỳ lạ, có thể là nhuộm. Trên xe anh là nhân viên y tế, mặc blu trắng, nhưng lại có mật hiệu ngành Lưỡi Dao. Trong cuộc họp hôm ấy anh không phát biểu gì, chỉ lắng nghe. Rất không may, anh bị bại lộ thân phận chỉ mấy ngày trước giải phóng Nam Kinh, trúng đạn trong khi chống trả địch đến vây bắt. Mẹ cô lúc ấy ngồi trên cáng, giữa chúng tôi, mặc bộ đồ đen trông rất cứng rắn, lạnh lùng, không hòa với mọi người, đầu quấn băng như tôi vừa nói trông rất thánh thiện, trong trắng, nhìn chung hôm ấy trông mẹ cô có cái vẻ lạnh lùng không hòa hợp. Mẹ cô vẫn im lặng, tôi cứ nghĩ mẹ cô không phát biểu gì, nhưng trên đường từ ngoại thành về, cũng là mười phút cuối của cuộc họp, bỗng mẹ cô lên tiếng:
“Tôi nói cuối cùng là để nói nhiều một chút”.
Vậy là mẹ cô nói, ngữ điệu, lời lẽ hoàn toàn không giống với cách nói của một tiểu thư ở buổi khiêu vũ. Lúc này mẹ cô nói rất kiên quyết, kịch liệt, nồng nhiệt, như đang diễn thuyết. Mẹ cô nói, gỡ băng dưới cằm, tưởng như không có ai gỡ cho mẹ cô. Theo tôi, động tác ấy là sự bùng nổ của tính cách, tôi bắt đầu ý thức được cái thông minh, tao nhã, dịu dàng của một tiểu thư trong buổi khiêu vũ quyết không phải tất cả là của mẹ cô. Ngọn lửa âm ỉ trong người mẹ cô hễ đụng đến là bùng cháy, dũng cảm thúc đẩy, không bị trói buộc. Nói như Kinh thánh là: (về sau vợ tôi trở thành tín đồ đạo Cơ đốc), mẹ cô là cô gái vàng nung chảy, cô gái bạc mềm nhũn chỉ ở hình thức bề ngoài. Là bạn chiến đấu của mẹ cô, tôi được thấy mẹ cô như vàng trên lửa, dù bọn giết người có thể mê say cái bề ngoài “bạc mềm nhũn” ấy.
Quả nhiên mẹ cô nói rất nhiều, có thể còn nhiều hơn năm người chúng tôi cộng lại. Bây giờ tôi không nhớ, chỉ nhớ một việc có liên quan đến tôi. Mẹ cô nói, hoàn cảnh của mẹ cô không thích hợp cho công tác. “Bên cạnh tôi bây giờ là một lũ mê gái, có bổ đầu chúng ra cũng không moi được một tin tình báo nào”. Mẹ của cô nói như thế.
Sự thật đúng là như vậy, lúc bấy giờ mẹ cô đã thâm nhập được vào trái tim của Quốc Dân Đảng, nhưng chỉ giữ một vị trí rất thấp, làm ở trạm thông tin, chuyên nhận và phát điện báo, điện báo đều là mật mã giống như sách trời, không ai hiểu nổi. Hồi trước tôi ở phòng điện tín thường đến đây làm việc, tôi rất quen địa bàn và con người ở đấy, giống như mẹ cô, tất cả đều là những tiểu thư ăn mặc thời thượng, rất lãng mạn, đi làm đều đem theo son phấn, những lúc rảnh rỗi chỉ lo bàn chuyện thời trang, sắc đẹp, minh tinh, vũ hội, hào hứng với những cái lãng mạn, ngọt ngào đã mất hoặc đang đến, hoặc còn trong tương lai. Các cô gái này giống như thầy phù thủy, cứ bàn luận không chán về cuộc sống không thực. Lúc khiêu vũ, các cô dùng tuổi trẻ để trình diễn các vũ điệu, khao khát những tiếng vỗ tay, khao khát những chàng bạch mã hoàng tử, khao khát tuổi xuân mãi mãi tồn tại, đối với những gì bên ngoài sàn khiêu vũ, các cô thường tỏ ra thiếu kiên nhẫn, chỉ thờ ơ nói: “Mặc kệ nó!”.
Sống trong đám con gái thiếu lòng căm thù địch, thậm chí không hình dung nổi kẻ thù ấy, mẹ của cô cảm thấy cô đơn, vô vị và rất nôn nóng vì phải đứng ngoài cuộc, cho nên mẹ cô yêu cầu được đi khỏi nơi đó, đến một phòng quan trọng, mong tổ chức tạo điều kiện và cơ hội. Tôi nhớ rõ, hồi ấy mẹ cô nói: “Thà rằng đâm mũi dao vào chỗ không quan trọng còn hơn phải cầm con dao trong tay, vì như thế chỉ có thể làm tăng thêm nguy hiểm cho bản thân mà không uy hiếp nổi kẻ địch. Đã là dao thì phải cắm vào trái tim kẻ địch”.
Lời nói của mẹ cô lập tức được người đại diện đồng chí A tán thưởng, anh ấy giao yêu cầu của mẹ cô (được vào làm việc ở một phòng quan trọng) cho tôi giải quyết. Miệng tôi đồng ý, nhưng trong bụng biết rõ không dễ dàng chút nào, đây là nhiệm vụ rất khó hoàn thành.
Trước khi tan họp, niềm tin cháy bỏng trong chúng tôi thúc đẩy, mọi người quây thành vòng tròn, đưa cả mười hai bàn tay nắm lấy nhau, cùng đồng thanh: “Quốc Dân Đảng nhất định thất bại! Đảng Cộng sản tất thắng!”.
_________________
