“Người chính trực dù vấp phải nguy nan
cũng không đổi bản sắc;
Vàng ròng bị nung chảy
cũng không biến thành màu khác.”
(Cách ngôn Sakya)
Năm 1273 – tức năm Quý Dậu, Âm Thủy theo lịch Tạng – tức niên hiệu Hàm Thuần thứ chín, nhà Nam Tống – tức niên hiệu Chí Nguyên thứ mười, nhà Nguyên.
Bát Tư Ba ba mươi chín tuổi, Chân Kim ba mươi tuổi.
- Thưa cô, tiệm trang sức của chúng tôi nổi tiếng nhất nhì Lâm Thao này đó. – Ông chủ tiệm đon đả mời chào, câu kéo. – Thiếu nữ có nhan sắc khuynh nước khuynh thành như cô nương nên chọn cho mình món trang sức thượng hạng mới xứng, mới tôn thêm vẻ đẹp như hoa như nguyệt của cô.
Tôi dìu Bát Tư Ba đi lại ngắm nghía cửa tiệm trang sức này.
- Này, chủ quán, chúng tôi chỉ muốn mua một số phụ kiện chất lượng tốt để về tự kết hợp.
- Hàng rời, chất lượng tốt ư? – Ông chủ tiệm quả là người có đầu óc kinh doanh nhạy bén, đối đáp lượm liền. – Có chứ, có chứ. Các vị cứ khảo sát cả thành phố Lâm Thao này sẽ thấy, tiệm chúng tôi đây là tiệm trang sức có nhiều kiểu dáng mới nhất, đẹp nhất. Không biết ông lão định làm thành thứ đồ trang sức gì? Cây thoa Kim Phượng, vòng tay bằng ngọc hay là vòng cổ?
Tôi khẽ chau mày khi nghe ông ta gọi như vậy. Bát Tư Ba chẳng bận tâm, chàng đáp:
- Một chuỗi hạt đeo tay. Tôi sẽ tự nghĩ ra kiểu dáng và tự xâu kết.
- Một chuỗi? Chỉ là vòng tay thôi ư? – Ông chủ tiệm tiếp tục buôn bán nước bọt, câu kéo khách hàng. – Con gái cụ xinh như mộng thế này, phải cho cô ấy đeo vàng bạc, châu báu mới xứng với cô ấy, chỉ một chuỗi hạt thì ăn thua gì!
- Một chuỗi là đủ. Chúng tôi chỉ muốn mua một ít đá khổng tước [1], đá thanh kim [2] và hạt xà cừ [3]. Nếu ông không có, chúng tôi sẽ đi tiệm khác.
Tôi làm mặt lạnh, trách móc:
- Và này ông chủ tiệm, đây là chồng tôi.
Ông chủ tiệm không khỏi sững sờ, đưa mắt quan sát kĩ lưỡng hai vị khách ăn vận hết sức giản dị trước mặt. Có lẽ vì nhận thấy phong thái khác người của chúng tôi, ông ta mới đích thân ra tiếp đón thế này. Nhưng ông chủ tiệm cũng là người rất mau mắn, nhanh trí!
- Cô nương quả là người có con mắt tinh tường! Tướng công của cô diện mạo phi phàm, phong thái đĩnh đạc, rất đáng ngưỡng mộ!
Tôi phì cười, đúng là mồm mép tép nhảy, đưa người ta một bước lên mây xanh. Bát Tư Ba lúc này nhìn như người đã ngoài năm mươi tuổi, da mặt nhăn nheo, vóc dáng cao gầy, lom khom. Tuy gương mặt chàng vẫn toát lên sự thông tuệ, trác tuyệt nhưng chẳng thể dùng những cụm từ như “diện mạo phi phàm” để mô tả chàng được nữa. Tôi nhìn trộm Bát Tư Ba, thấy chàng không hề phật ý, cũng không để tâm những lời ông chủ tiệm vừa nói.
Tôi trừng mắt lườm ông ta một cái:
- Ông mau lấy đồ ra đi, không là chúng tôi đi luôn đây.
- Ấy chớ, đá khổng tước, đá thanh kim và hạt xà cừ thượng hạng, tiệm chúng tôi đều có cả và đều được nhập về từ Thiên Trúc, Kabul [4] xa xôi ngàn dặm, hàng thật, giá cả phải chăng. Thử hỏi cả thành Lâm Thao này, làm gì có tiệm vàng nào có được hàng thượng hạng như ở tiệm chúng tôi chứ?
Ông ta vừa quảng cáo vừa ôm một cái hộp kiểu dáng rất bắt mắt ra. Quả nhiên không ngoa, đều là trang sức thượng hạng. Bát Tư Ba từng chiêm ngưỡng và sở hữu nhiều vàng bạc, châu báu nên chàng rất rành, tự mình lựa những hạt đẹp nhất, tốt nhất.
Lúc rời khỏi tiệm trang sức, mặt trời đã ngả về tây, ánh hoàng hôn vàng ruộm đổ lên vai chúng tôi, hơi ấm mùa xuân thấm vào tận buồng tim lá phổi. Chúng tôi cùng hít hà cho căng tràn lồng ngực hương hoa đào ngan ngát trong không gian rồi nhìn nhau mỉm cười, quay về trang viên. Hai năm qua, chúng tôi sống ẩn dật ở Lâm Thao, không ai hay biết chủ nhân của trang viên rộng lớn này, ông lão cao gầy ấy chính là vị đế sư chưa đầy bốn mươi tuổi. Ngày thường, chúng tôi rất ít khi ra ngoài, nhưng cứ xuất hiện là sẽ có người chỉ trỏ, bàn tán. Chắc chắn là những lời đàm tiếu chẳng mấy hay ho về cặp đôi chồng già – vợ trẻ này.
Hôm nay, Bát Tư Ba đột nhiên cao hứng muốn làm vòng tay cho tôi. Chàng muốn tự mình đi chọn đồ, thế là chúng tôi cùng nhau ra phố. Quả không ngoài dự đoán, người ta xúm đông xúm đỏ, chỉ trỏ, bàn tán sau lưng chúng tôi, thậm chí không ít những chú chàng trẻ trai còn đánh bạo, ra rả châm chọc:
- Ôi! Bông hoa nhài cắm bãi phân trâu!
Nhưng chúng tôi chẳng để tâm đến họ, tôi cũng chẳng buồn biến phép dạy cho họ một bài học. Chúng tôi vẫn tay trong tay, thủng thẳng cất bước. Giờ đây, khi cảm giác đau đớn ngày càng giảm đi, chàng rất thích được nắm tay tôi. Một buổi chiều mùa xuân êm đềm như thế, tôi và người tôi yêu cùng nhau tận hưởng thế giới của riêng hai người. Bình yên, đầm ấm, với chúng tôi thế là đủ.
Kể từ khi dọn đến Lâm Thao, Bát Tư Ba để tôi được đường đường chính chính xuất hiện trước mặt mọi người, không cần phải giả làm người hầu như trước nữa, chỉ đề nghị tôi giấu mái tóc mà màu mắt xanh đi. Và tôi đã ở bên chàng với danh phận là Lam phu nhân. Tuy không công bố chính thức nhưng mọi người đều ngầm thừa nhận mối quan hệ giữa hai chúng tôi. Sakya vốn là giáo phái Phật giáo cho phép tăng sĩ kết hôn nên không ai thắc mắc hay nghi hoặc gì. Khi tin tức được truyền đến Trung Đô, Hốt Tất Liệt đã rất vui mừng và quyết định ban phong tước vị. Nhưng Bát Tư Ba kiên quyết từ chối, và vì thế, tôi đã không phải đội lên đầu thứ trang sức nặng trình trịch mà tước vị Cáo mệnh phu nhân mang lại.
Khi chúng tôi vừa về đến trang viên, Drakpa Odzer lập tức bẩm báo:
- Vương gia Khởi Tất Thiếp Mộc Nhi dẫn theo con gái Bối Đan đến thăm pháp vương, ngài đã chờ khá lâu rồi.
Chúng tôi cùng vào phòng khách, Khởi Tất vội vã kéo cô con gái chừng mười tuổi đứng lên, vái chào chúng tôi.
Bát Tư Ba bước lại, đỡ họ dậy.
- Người anh em đừng khách sáo. Huynh vượt đường sá xa xôi đến đây thăm ta, ta vui lắm!
Khởi Tất năm nay năm mươi tuổi, hơn Bát Tư Ba mười một tuổi. Những năm qua, cậu ta đã già đi rất nhanh, bệnh tật vây khốn, cơ thể tráng kiện, vạm vỡ năm nào giờ chỉ còn da bọc xương. Khởi Tất nhìn Bát Tư Ba, lắc đầu:
- Người anh em, chỉ e đây là lần cuối cùng ta gặp được đệ. Thầy thuốc nói rằng, bệnh huyết hư của ta vô phương cứu chữa, chỉ còn chờ chết mà thôi.
Bát Tư Ba sững sờ, nỗi âu lo hiển hiện trên nét mặt:
- Sao lại như vậy? Ta sẽ lập tức xin với Bệ hạ, để ngài cử danh y tốt nhất đến thăm bệnh cho huynh. Huynh cần dùng bất cứ loại thuốc quý hiếm nào, cũng xin nói cho ta biết.
Khởi Tất nghiêng đầu ho một chặp.
- Vô ích thôi. Bao năm qua đã chữa đủ mọi cách mà vẫn không khỏi, ta hết hy vọng rồi. Ta chỉ lo cho đứa con gái bé bỏng này.
Bát Tư Ba buồn bã ngước nhìn gương mặt tiều tụy của Khởi Tất:
- Người anh em ốm đau như vậy mà vẫn cất công đến đây, chắc hẳn không phải chỉ để hàn huyên chuyện cũ. Huynh cần ta giúp điều gì, xin cứ nói, ta nhất định sẽ tận lực!
Khởi Tất đưa mắt nhìn cô con gái Bối Đan. Bát Tư Ba hiểu ý, bảo tôi đưa Bối Đan ra ngoài hóng gió. Tôi bèn dắt cô bé ra vườn chơi đùa, trò chuyện. Lúc đầu còn lạ lẫm, cô bé có vẻ khép nép, nhưng sau quen dần thì tỏ ra rất mực thân thiết. Tôi vừa chơi đùa với cô bé vừa dỏng tai nghe ngóng câu chuyện trong phòng khách.
- Quả là ta có việc muốn thỉnh cầu đế sư, mong ngài nể tình ông lão già cả này mà nhận lời cho.
Giọng nói của Khởi Tất chất chứa nỗi nghẹn ngào, xúc động.
- Xin người anh em hãy đứng lên. Huynh đang đau ốm, đừng quỳ trên nền đá lạnh như thế.
=== ====== ====== ====== ====== ====== ===
[1] Là loại đá quý màu lục, dễ biến sắc tùy theo góc phản chiếu và khúc xạ ánh sáng, dùng làm đồ trang sức, mỹ nghệ. (DG)
[2] Loại đá có màu xanh biếc, còn gọi là đã Lapis lazuli. (DG)
[3] Xà cừ: tên một loại vỏ sò rất lớn, phân bố chủ yếu ở Ấn Độ Dương và Tây Thái Bình Dương.
[4] Ngày nay là Pakistan, Afghanistan, nơi chuyên sản xuất đá thanh kim.
cũng không đổi bản sắc;
Vàng ròng bị nung chảy
cũng không biến thành màu khác.”
(Cách ngôn Sakya)
Năm 1273 – tức năm Quý Dậu, Âm Thủy theo lịch Tạng – tức niên hiệu Hàm Thuần thứ chín, nhà Nam Tống – tức niên hiệu Chí Nguyên thứ mười, nhà Nguyên.
Bát Tư Ba ba mươi chín tuổi, Chân Kim ba mươi tuổi.
- Thưa cô, tiệm trang sức của chúng tôi nổi tiếng nhất nhì Lâm Thao này đó. – Ông chủ tiệm đon đả mời chào, câu kéo. – Thiếu nữ có nhan sắc khuynh nước khuynh thành như cô nương nên chọn cho mình món trang sức thượng hạng mới xứng, mới tôn thêm vẻ đẹp như hoa như nguyệt của cô.
Tôi dìu Bát Tư Ba đi lại ngắm nghía cửa tiệm trang sức này.
- Này, chủ quán, chúng tôi chỉ muốn mua một số phụ kiện chất lượng tốt để về tự kết hợp.
- Hàng rời, chất lượng tốt ư? – Ông chủ tiệm quả là người có đầu óc kinh doanh nhạy bén, đối đáp lượm liền. – Có chứ, có chứ. Các vị cứ khảo sát cả thành phố Lâm Thao này sẽ thấy, tiệm chúng tôi đây là tiệm trang sức có nhiều kiểu dáng mới nhất, đẹp nhất. Không biết ông lão định làm thành thứ đồ trang sức gì? Cây thoa Kim Phượng, vòng tay bằng ngọc hay là vòng cổ?
Tôi khẽ chau mày khi nghe ông ta gọi như vậy. Bát Tư Ba chẳng bận tâm, chàng đáp:
- Một chuỗi hạt đeo tay. Tôi sẽ tự nghĩ ra kiểu dáng và tự xâu kết.
- Một chuỗi? Chỉ là vòng tay thôi ư? – Ông chủ tiệm tiếp tục buôn bán nước bọt, câu kéo khách hàng. – Con gái cụ xinh như mộng thế này, phải cho cô ấy đeo vàng bạc, châu báu mới xứng với cô ấy, chỉ một chuỗi hạt thì ăn thua gì!
- Một chuỗi là đủ. Chúng tôi chỉ muốn mua một ít đá khổng tước [1], đá thanh kim [2] và hạt xà cừ [3]. Nếu ông không có, chúng tôi sẽ đi tiệm khác.
Tôi làm mặt lạnh, trách móc:
- Và này ông chủ tiệm, đây là chồng tôi.
Ông chủ tiệm không khỏi sững sờ, đưa mắt quan sát kĩ lưỡng hai vị khách ăn vận hết sức giản dị trước mặt. Có lẽ vì nhận thấy phong thái khác người của chúng tôi, ông ta mới đích thân ra tiếp đón thế này. Nhưng ông chủ tiệm cũng là người rất mau mắn, nhanh trí!
- Cô nương quả là người có con mắt tinh tường! Tướng công của cô diện mạo phi phàm, phong thái đĩnh đạc, rất đáng ngưỡng mộ!
Tôi phì cười, đúng là mồm mép tép nhảy, đưa người ta một bước lên mây xanh. Bát Tư Ba lúc này nhìn như người đã ngoài năm mươi tuổi, da mặt nhăn nheo, vóc dáng cao gầy, lom khom. Tuy gương mặt chàng vẫn toát lên sự thông tuệ, trác tuyệt nhưng chẳng thể dùng những cụm từ như “diện mạo phi phàm” để mô tả chàng được nữa. Tôi nhìn trộm Bát Tư Ba, thấy chàng không hề phật ý, cũng không để tâm những lời ông chủ tiệm vừa nói.
Tôi trừng mắt lườm ông ta một cái:
- Ông mau lấy đồ ra đi, không là chúng tôi đi luôn đây.
- Ấy chớ, đá khổng tước, đá thanh kim và hạt xà cừ thượng hạng, tiệm chúng tôi đều có cả và đều được nhập về từ Thiên Trúc, Kabul [4] xa xôi ngàn dặm, hàng thật, giá cả phải chăng. Thử hỏi cả thành Lâm Thao này, làm gì có tiệm vàng nào có được hàng thượng hạng như ở tiệm chúng tôi chứ?
Ông ta vừa quảng cáo vừa ôm một cái hộp kiểu dáng rất bắt mắt ra. Quả nhiên không ngoa, đều là trang sức thượng hạng. Bát Tư Ba từng chiêm ngưỡng và sở hữu nhiều vàng bạc, châu báu nên chàng rất rành, tự mình lựa những hạt đẹp nhất, tốt nhất.
Lúc rời khỏi tiệm trang sức, mặt trời đã ngả về tây, ánh hoàng hôn vàng ruộm đổ lên vai chúng tôi, hơi ấm mùa xuân thấm vào tận buồng tim lá phổi. Chúng tôi cùng hít hà cho căng tràn lồng ngực hương hoa đào ngan ngát trong không gian rồi nhìn nhau mỉm cười, quay về trang viên. Hai năm qua, chúng tôi sống ẩn dật ở Lâm Thao, không ai hay biết chủ nhân của trang viên rộng lớn này, ông lão cao gầy ấy chính là vị đế sư chưa đầy bốn mươi tuổi. Ngày thường, chúng tôi rất ít khi ra ngoài, nhưng cứ xuất hiện là sẽ có người chỉ trỏ, bàn tán. Chắc chắn là những lời đàm tiếu chẳng mấy hay ho về cặp đôi chồng già – vợ trẻ này.
Hôm nay, Bát Tư Ba đột nhiên cao hứng muốn làm vòng tay cho tôi. Chàng muốn tự mình đi chọn đồ, thế là chúng tôi cùng nhau ra phố. Quả không ngoài dự đoán, người ta xúm đông xúm đỏ, chỉ trỏ, bàn tán sau lưng chúng tôi, thậm chí không ít những chú chàng trẻ trai còn đánh bạo, ra rả châm chọc:
- Ôi! Bông hoa nhài cắm bãi phân trâu!
Nhưng chúng tôi chẳng để tâm đến họ, tôi cũng chẳng buồn biến phép dạy cho họ một bài học. Chúng tôi vẫn tay trong tay, thủng thẳng cất bước. Giờ đây, khi cảm giác đau đớn ngày càng giảm đi, chàng rất thích được nắm tay tôi. Một buổi chiều mùa xuân êm đềm như thế, tôi và người tôi yêu cùng nhau tận hưởng thế giới của riêng hai người. Bình yên, đầm ấm, với chúng tôi thế là đủ.
Kể từ khi dọn đến Lâm Thao, Bát Tư Ba để tôi được đường đường chính chính xuất hiện trước mặt mọi người, không cần phải giả làm người hầu như trước nữa, chỉ đề nghị tôi giấu mái tóc mà màu mắt xanh đi. Và tôi đã ở bên chàng với danh phận là Lam phu nhân. Tuy không công bố chính thức nhưng mọi người đều ngầm thừa nhận mối quan hệ giữa hai chúng tôi. Sakya vốn là giáo phái Phật giáo cho phép tăng sĩ kết hôn nên không ai thắc mắc hay nghi hoặc gì. Khi tin tức được truyền đến Trung Đô, Hốt Tất Liệt đã rất vui mừng và quyết định ban phong tước vị. Nhưng Bát Tư Ba kiên quyết từ chối, và vì thế, tôi đã không phải đội lên đầu thứ trang sức nặng trình trịch mà tước vị Cáo mệnh phu nhân mang lại.
Khi chúng tôi vừa về đến trang viên, Drakpa Odzer lập tức bẩm báo:
- Vương gia Khởi Tất Thiếp Mộc Nhi dẫn theo con gái Bối Đan đến thăm pháp vương, ngài đã chờ khá lâu rồi.
Chúng tôi cùng vào phòng khách, Khởi Tất vội vã kéo cô con gái chừng mười tuổi đứng lên, vái chào chúng tôi.
Bát Tư Ba bước lại, đỡ họ dậy.
- Người anh em đừng khách sáo. Huynh vượt đường sá xa xôi đến đây thăm ta, ta vui lắm!
Khởi Tất năm nay năm mươi tuổi, hơn Bát Tư Ba mười một tuổi. Những năm qua, cậu ta đã già đi rất nhanh, bệnh tật vây khốn, cơ thể tráng kiện, vạm vỡ năm nào giờ chỉ còn da bọc xương. Khởi Tất nhìn Bát Tư Ba, lắc đầu:
- Người anh em, chỉ e đây là lần cuối cùng ta gặp được đệ. Thầy thuốc nói rằng, bệnh huyết hư của ta vô phương cứu chữa, chỉ còn chờ chết mà thôi.
Bát Tư Ba sững sờ, nỗi âu lo hiển hiện trên nét mặt:
- Sao lại như vậy? Ta sẽ lập tức xin với Bệ hạ, để ngài cử danh y tốt nhất đến thăm bệnh cho huynh. Huynh cần dùng bất cứ loại thuốc quý hiếm nào, cũng xin nói cho ta biết.
Khởi Tất nghiêng đầu ho một chặp.
- Vô ích thôi. Bao năm qua đã chữa đủ mọi cách mà vẫn không khỏi, ta hết hy vọng rồi. Ta chỉ lo cho đứa con gái bé bỏng này.
Bát Tư Ba buồn bã ngước nhìn gương mặt tiều tụy của Khởi Tất:
- Người anh em ốm đau như vậy mà vẫn cất công đến đây, chắc hẳn không phải chỉ để hàn huyên chuyện cũ. Huynh cần ta giúp điều gì, xin cứ nói, ta nhất định sẽ tận lực!
Khởi Tất đưa mắt nhìn cô con gái Bối Đan. Bát Tư Ba hiểu ý, bảo tôi đưa Bối Đan ra ngoài hóng gió. Tôi bèn dắt cô bé ra vườn chơi đùa, trò chuyện. Lúc đầu còn lạ lẫm, cô bé có vẻ khép nép, nhưng sau quen dần thì tỏ ra rất mực thân thiết. Tôi vừa chơi đùa với cô bé vừa dỏng tai nghe ngóng câu chuyện trong phòng khách.
- Quả là ta có việc muốn thỉnh cầu đế sư, mong ngài nể tình ông lão già cả này mà nhận lời cho.
Giọng nói của Khởi Tất chất chứa nỗi nghẹn ngào, xúc động.
- Xin người anh em hãy đứng lên. Huynh đang đau ốm, đừng quỳ trên nền đá lạnh như thế.
=== ====== ====== ====== ====== ====== ===
[1] Là loại đá quý màu lục, dễ biến sắc tùy theo góc phản chiếu và khúc xạ ánh sáng, dùng làm đồ trang sức, mỹ nghệ. (DG)
[2] Loại đá có màu xanh biếc, còn gọi là đã Lapis lazuli. (DG)
[3] Xà cừ: tên một loại vỏ sò rất lớn, phân bố chủ yếu ở Ấn Độ Dương và Tây Thái Bình Dương.
[4] Ngày nay là Pakistan, Afghanistan, nơi chuyên sản xuất đá thanh kim.
