Trời vào tháng mười, nhiệt độ trên sườn núi đã giảm xuống, sương sớm trắng xóa bao phủ trước sân, che khuất tầm nhìn. Cây cỏ ven đường và cây trồng của người dân cũng trĩu đầy sương, tai cô lạnh lẽo như sắp đóng băng.
Trần Kiều chưa từng trải qua thời tiết lạnh thế này, không có điều hòa, càng không có máy sưởi. Gót chân cô nứt nẻ, vừa đau vừa ngứa, cô không giỏi chịu đựng, nên ngày qua ngày lại càng nhớ nhà hơn.
Mẹ Lý đang may một chiếc áo bông nhỏ, họa tiết hoa đỏ, cộng thêm một chiếc mũ bé xinh, tinh xảo và đáng yêu, bà thích đến mức không nỡ buông tay, lật tới lật lui nhìn qua nhìn lại. Rồi bà nghiêng mắt quét lên người Trần Kiều: “Mẹ còn một bộ áo bông đẹp lắm đấy, không biết mấy bộ quần áo trẻ con trong nhà chúng ta khi nào mới phát huy được công dụng đây.”
Từ khi Lý Tồn Căn nói muốn dẫn Trần Kiều ra ngoài sống, thì ý nghĩ của bà đều viết lên mặt, mỗi ngày đều nhìn chằm chằm bụng Trần Kiều mãi. Lúc nào cũng nói bóng nói gió giục hai người sinh con, Trần Kiều ngồi bên đống lửa, vờ như không nghe thấy.
Trên lưng Hoa Nhi mang theo cái sọt, mẹ xếp gọn một bộ quần áo và mười mấy quả trứng gà bỏ vào trong đó, Trần Kiều ra ngoài cùng Hoa Nhi. Cô bé nhỏ hơn cô mà phải vác đồ trên lưng, còn cô thì hai tay trống trơn, cảm thấy thật có lỗi, nghĩ vậy Trần Kiều nói: “Để chị vác cho, không nó đè hỏng em mất.”
Hoa Nhi cười cười, ngẩng đầu, mở to đôi mắt sáng ngời nhìn cô, ngại ngùng nói: “Cái này không nặng đâu ạ, cặp sách mới nặng ấy, ngày nào cũng đeo nên em quen rồi.”
“Hoa Nhi, em học lớp mấy rồi?”’
“Lớp sáu ạ.”
Mười ba tuổi mà mới học lớp sáu thì cũng hơi chậm, nhưng dù sao cũng tốt hơn là không đi học: “Chị ơi, sang năm em không học nữa, về nhà giúp mẹ trồng trọt. Để khi chị và anh trai ra ngoài, chúng ta cùng nhau đồng lòng, sớm xây được một căn nhà lớn nhé.”
Lòng Trần Kiều hơi lay động, cô sờ mái tóc mềm mại của cô bé, nói: “Sao lại nghĩ đến chuyện nhà cửa? Nhà hiện tại cũng rất tốt mà?”
Hoa Nhi mím môi, cúi đầu một lát rồi mới nói: “Giờ ai cũng xây nhà lớn cả, họ cảm thấy nếu mình không xây nhà lớn thì sẽ bị người ngoài chê cười. Chị hai em cũng nói muốn kiếm thật nhiều tiền để xây lại nhà, để bố mẹ chồng ít khinh thường hơn.”
Hai ngày trước Lý Tồn Diệp về nhà, hình như do cãi nhau với chồng, mẹ thì cứ đấm ngực dậm chân, thì thầm ríu ra ríu rít trong phòng. Khi Lý Tồn Căn về thì hai người chỉnh lại sắc mặt như bình thường, có lẽ không muốn để anh biết. Trần Kiều cũng biết một ít, dường như chồng chị ấy lăng nhăng bên ngoài, cô nghe Lý Tồn Diệp mắng cái gì mà phụ nữ có chồng còn đi lẳng lơ.
Cô cũng không biết an ủi thế nào cho phải, về kế hoạch muốn giúp Lý Tồn Căn vun đắp tổ ấm, sống những ngày tháng an yên, cô không thể nào nói ra được. Vậy nên Trần Kiều chỉ có thể an ủi Hoa Nhi: “Tuổi em còn nhỏ, bỏ học cũng không giúp đỡ được bao nhiêu đâu, thôi thì em cứ học tập cho giỏi, thi đậu đại học rồi lên thành phố, nơi đó mới là nơi kiếm nhiều tiền. Chúng ta không thể chọn được cách sinh ra nhưng tương lai, ta sẽ trở thành ai, sẽ sống thế nào, ta sẽ là người quyết định. Bên ngoài tốt lắm, dù em có định sống ở nhà thì cũng nên đi đây đi đó trải nghiệm một chút, chứ thế giới trước mắt này còn rất nhỏ.”
Cứ kẹt mãi trong giếng sâu ai cũng sẽ cho rằng thế giới này chỉ lớn bằng bàn tay, từ lúc sinh ra đến lúc mất đi họ luôn phải vẫy vùng, lăn lộn để ấm no qua ngày, Hoa nhi đáng yêu đến thế, em ấy không nên bị trói buộc như vậy. Không biết Hoa Nhi nghe có hiểu không, cô bé do dự nắm tay Trần Kiều: “Em biết chị là người thành phố, em cũng muốn đến thành phố, nhìn xem nơi chị sống.”
Thím A phúc mới có đứa cháu trai, mặt thằng bé đỏ lừ, thân thể tròn vo, nhìn thấy người khác là cười toe toét. Thím nhận lấy quần áo, rồi dặn Trần Kiều về nhớ nói cảm ơn với mẹ Lý giúp mình, bà rót hai chén nước ấm cho hai người uống. Trần Kiều vốn định ngồi ở nhà chính, thím A Phúc thấy vậy nên gọi các cô đi xem em bé.
Con dâu thím A Phúc hơi gầy, không đủ sữa nên em bé cứ khóc đòi sữa, không thấy sữa là khóc inh ỏi, con dâu thím buộc phải cho uống, Trần Kiều kéo Hoa Nhi chuẩn bị đi về, A Phúc tiễn họ đi: “Làm phiền hai chị em cháu ghé qua một chuyến rồi, hai đứa còn chưa uống được hớp nước nào nữa chứ, thôi hai đứa đi về cẩn thận nhé, có rảnh thì ghé chơi.”’
Hoa Nhi ngọt ngào nói dạ, thím A Phúc lại nói: “Căn Tử còn chưa trở lại hả, chú nó đang lên trại dê ấy, ban đêm sẽ đến lấy đùi dê về, thím đang đợi ông ấy sang lấy đây.”
Trần Kiều nói cảm ơn: “Anh ấy hay đi sớm về trễ, bình thường sau tám giờ tối mới về, thôi chúng cháu về đây, thím quay về đi ạ.”
Con trai của thím A Phúc đang nấu ăn cho người trong mỏ đá, thu nhập hàng tháng cũng khá ổn định, thời gian trước cậu ta còn định xây mấy gian nhà, nên tìm người dưới núi vận chuyển vật liệu. Con trai thím A Phúc và Lý Tồn Căn đã chơi chung với nhau từ nhỏ đến giờ, cũng chính cậu ta giới thiệu việc làm cho anh nên những lúc như này sẽ rất bận rộn, đã có rất nhiều buổi sáng Trần Kiều không thấy bóng dáng anh đâu.
Thời tiết thật sự rất lạnh, cô nghe thím nói thời tiết năm nay đã xuống đến âm độ, nên cực kỳ rét buốt. Dù cô đã giấu tay vào tay áo nhưng luồng khí lạnh kia vẫn xuyên qua lớp quần áo luồn vào trong, vừa về đến nhà, cô đã không chịu nổi, vội ngồi xổm bên đống lửa. Mẹ Lý đang nấu cơm, nói: “Lại có mấy cái ý tưởng gì không biết, trước đây em trai mày làm gì có mấy cái suy nghĩ muốn ra ngoài, mày nghĩ lại cha mày xem, bị người ta dạy dỗ phải vào tù kia kìa, giờ lại bày đặt đi ra ngoài kiếm tiền, ôi, nói sao nhỉ, cô con dâu cũng khéo ăn khéo nói quá cơ.”
“Cũng không phải do A Kiều xúi giục đâu mẹ, cuộc sống nhà chúng ta không dễ dàng gì, em nó chỉ muốn ra ngoài kiếm tiền để cuộc sống tốt hơn thôi.” Lý Tồn Diệp thất thần. Anh chồng cô ra ngoài lái xe cho người ta kiếm được chút tiền, coi như khá giả, mà nhà cô thì nghèo, nên khi xảy ra tranh chấp thì mẹ chồng chẳng bênh bao giờ. Cô hiểu, nếu ta không có tiền thì xem như không có tương lai, bị người ta ức hiếp là đáng đời.
“Chưa được bao lâu hết, chưa có con thì tâm nó chưa đặt ở đây đâu, giờ lại dám thả nó ra ngoài. Hai đứa đúng là bị quỷ nhập rồi, lỡ mà nó chạy thì lúc đó biết tìm ai khóc lóc hả.”
Mẹ khăng khăng từ chối. Bà muốn con gái mình đi khuyên nhủ em trai nó một chút, nhưng hay thật, ngược lại hai đứa lại cùng một phe.
Lý Tồn Diệp hít sâu một hơi, căng miệng nở nụ cười: “Con mà có tài cán là con cũng đi ra ngoài rồi, tiếc thay còn có hai đứa nhỏ kéo chân không đi được. Căn tử nó còn nhỏ, ra ngoài khám phá một chút không sao đâu, cứ chôn vùi trên mảnh núi này, nghèo đói, chịu ấm ức cả đời, người ta có khinh mình hay không, thì mình cũng phải chịu.”
Mẹ Lý nhìn vành mắt ửng đỏ của con gái, thở dài: “Chờ em trai con trả nợ xong xuôi, của cải dư dả thì sẽ làm chỗ dựa cho con. Con đừng đặt nặng chuyện này, dù sao con cũng còn hai đứa nhỏ, chỉ cần giữ chắc tiền trong tay thì sẽ không có việc gì đâu.”
Không phải bà không thương con gái mình, nhưng chuyện này rất khó để ra mặt, trước kia, tiền con rể kiếm được đều đưa cho mẹ nó, con gái bà một đồng trong tay cũng không có, nuôi con cũng phải về nhà mẹ đẻ xin tiền. Lúc con gái mang thai lần đầu, bà đã mang Lý Tồn Căn đến đó náo loạn một lần, rồi về sau khi biết chuyện con rể mập mờ với người yêu cũ xém cưới, bà lại sang náo loạn thêm lần nữa. Bà không sợ mất mặt gì cả, dù sao cũng sống hơn nửa đời người rồi, vì để con gái sống tốt, bà nhất định phải đứng ra.
Chỉ có điều con gái bà còn trẻ, nó còn phải sống ở nhà bên kia, ầm ĩ căng thẳng quá thì cũng chẳng làm sao, bà sợ nó bị người ta xem thường, lăng mạ. Đời người mà, ai mà không phải chịu những thiệt thòi, khổ sở tủi hờn, có thể nhịn thì con bà cũng đã nhịn, nhưng không phải thứ gì chỉ cần chịu đựng là sẽ trôi qua.
Trần Kiều chưa từng trải qua thời tiết lạnh thế này, không có điều hòa, càng không có máy sưởi. Gót chân cô nứt nẻ, vừa đau vừa ngứa, cô không giỏi chịu đựng, nên ngày qua ngày lại càng nhớ nhà hơn.
Mẹ Lý đang may một chiếc áo bông nhỏ, họa tiết hoa đỏ, cộng thêm một chiếc mũ bé xinh, tinh xảo và đáng yêu, bà thích đến mức không nỡ buông tay, lật tới lật lui nhìn qua nhìn lại. Rồi bà nghiêng mắt quét lên người Trần Kiều: “Mẹ còn một bộ áo bông đẹp lắm đấy, không biết mấy bộ quần áo trẻ con trong nhà chúng ta khi nào mới phát huy được công dụng đây.”
Từ khi Lý Tồn Căn nói muốn dẫn Trần Kiều ra ngoài sống, thì ý nghĩ của bà đều viết lên mặt, mỗi ngày đều nhìn chằm chằm bụng Trần Kiều mãi. Lúc nào cũng nói bóng nói gió giục hai người sinh con, Trần Kiều ngồi bên đống lửa, vờ như không nghe thấy.
Trên lưng Hoa Nhi mang theo cái sọt, mẹ xếp gọn một bộ quần áo và mười mấy quả trứng gà bỏ vào trong đó, Trần Kiều ra ngoài cùng Hoa Nhi. Cô bé nhỏ hơn cô mà phải vác đồ trên lưng, còn cô thì hai tay trống trơn, cảm thấy thật có lỗi, nghĩ vậy Trần Kiều nói: “Để chị vác cho, không nó đè hỏng em mất.”
Hoa Nhi cười cười, ngẩng đầu, mở to đôi mắt sáng ngời nhìn cô, ngại ngùng nói: “Cái này không nặng đâu ạ, cặp sách mới nặng ấy, ngày nào cũng đeo nên em quen rồi.”
“Hoa Nhi, em học lớp mấy rồi?”’
“Lớp sáu ạ.”
Mười ba tuổi mà mới học lớp sáu thì cũng hơi chậm, nhưng dù sao cũng tốt hơn là không đi học: “Chị ơi, sang năm em không học nữa, về nhà giúp mẹ trồng trọt. Để khi chị và anh trai ra ngoài, chúng ta cùng nhau đồng lòng, sớm xây được một căn nhà lớn nhé.”
Lòng Trần Kiều hơi lay động, cô sờ mái tóc mềm mại của cô bé, nói: “Sao lại nghĩ đến chuyện nhà cửa? Nhà hiện tại cũng rất tốt mà?”
Hoa Nhi mím môi, cúi đầu một lát rồi mới nói: “Giờ ai cũng xây nhà lớn cả, họ cảm thấy nếu mình không xây nhà lớn thì sẽ bị người ngoài chê cười. Chị hai em cũng nói muốn kiếm thật nhiều tiền để xây lại nhà, để bố mẹ chồng ít khinh thường hơn.”
Hai ngày trước Lý Tồn Diệp về nhà, hình như do cãi nhau với chồng, mẹ thì cứ đấm ngực dậm chân, thì thầm ríu ra ríu rít trong phòng. Khi Lý Tồn Căn về thì hai người chỉnh lại sắc mặt như bình thường, có lẽ không muốn để anh biết. Trần Kiều cũng biết một ít, dường như chồng chị ấy lăng nhăng bên ngoài, cô nghe Lý Tồn Diệp mắng cái gì mà phụ nữ có chồng còn đi lẳng lơ.
Cô cũng không biết an ủi thế nào cho phải, về kế hoạch muốn giúp Lý Tồn Căn vun đắp tổ ấm, sống những ngày tháng an yên, cô không thể nào nói ra được. Vậy nên Trần Kiều chỉ có thể an ủi Hoa Nhi: “Tuổi em còn nhỏ, bỏ học cũng không giúp đỡ được bao nhiêu đâu, thôi thì em cứ học tập cho giỏi, thi đậu đại học rồi lên thành phố, nơi đó mới là nơi kiếm nhiều tiền. Chúng ta không thể chọn được cách sinh ra nhưng tương lai, ta sẽ trở thành ai, sẽ sống thế nào, ta sẽ là người quyết định. Bên ngoài tốt lắm, dù em có định sống ở nhà thì cũng nên đi đây đi đó trải nghiệm một chút, chứ thế giới trước mắt này còn rất nhỏ.”
Cứ kẹt mãi trong giếng sâu ai cũng sẽ cho rằng thế giới này chỉ lớn bằng bàn tay, từ lúc sinh ra đến lúc mất đi họ luôn phải vẫy vùng, lăn lộn để ấm no qua ngày, Hoa nhi đáng yêu đến thế, em ấy không nên bị trói buộc như vậy. Không biết Hoa Nhi nghe có hiểu không, cô bé do dự nắm tay Trần Kiều: “Em biết chị là người thành phố, em cũng muốn đến thành phố, nhìn xem nơi chị sống.”
Thím A phúc mới có đứa cháu trai, mặt thằng bé đỏ lừ, thân thể tròn vo, nhìn thấy người khác là cười toe toét. Thím nhận lấy quần áo, rồi dặn Trần Kiều về nhớ nói cảm ơn với mẹ Lý giúp mình, bà rót hai chén nước ấm cho hai người uống. Trần Kiều vốn định ngồi ở nhà chính, thím A Phúc thấy vậy nên gọi các cô đi xem em bé.
Con dâu thím A Phúc hơi gầy, không đủ sữa nên em bé cứ khóc đòi sữa, không thấy sữa là khóc inh ỏi, con dâu thím buộc phải cho uống, Trần Kiều kéo Hoa Nhi chuẩn bị đi về, A Phúc tiễn họ đi: “Làm phiền hai chị em cháu ghé qua một chuyến rồi, hai đứa còn chưa uống được hớp nước nào nữa chứ, thôi hai đứa đi về cẩn thận nhé, có rảnh thì ghé chơi.”’
Hoa Nhi ngọt ngào nói dạ, thím A Phúc lại nói: “Căn Tử còn chưa trở lại hả, chú nó đang lên trại dê ấy, ban đêm sẽ đến lấy đùi dê về, thím đang đợi ông ấy sang lấy đây.”
Trần Kiều nói cảm ơn: “Anh ấy hay đi sớm về trễ, bình thường sau tám giờ tối mới về, thôi chúng cháu về đây, thím quay về đi ạ.”
Con trai của thím A Phúc đang nấu ăn cho người trong mỏ đá, thu nhập hàng tháng cũng khá ổn định, thời gian trước cậu ta còn định xây mấy gian nhà, nên tìm người dưới núi vận chuyển vật liệu. Con trai thím A Phúc và Lý Tồn Căn đã chơi chung với nhau từ nhỏ đến giờ, cũng chính cậu ta giới thiệu việc làm cho anh nên những lúc như này sẽ rất bận rộn, đã có rất nhiều buổi sáng Trần Kiều không thấy bóng dáng anh đâu.
Thời tiết thật sự rất lạnh, cô nghe thím nói thời tiết năm nay đã xuống đến âm độ, nên cực kỳ rét buốt. Dù cô đã giấu tay vào tay áo nhưng luồng khí lạnh kia vẫn xuyên qua lớp quần áo luồn vào trong, vừa về đến nhà, cô đã không chịu nổi, vội ngồi xổm bên đống lửa. Mẹ Lý đang nấu cơm, nói: “Lại có mấy cái ý tưởng gì không biết, trước đây em trai mày làm gì có mấy cái suy nghĩ muốn ra ngoài, mày nghĩ lại cha mày xem, bị người ta dạy dỗ phải vào tù kia kìa, giờ lại bày đặt đi ra ngoài kiếm tiền, ôi, nói sao nhỉ, cô con dâu cũng khéo ăn khéo nói quá cơ.”
“Cũng không phải do A Kiều xúi giục đâu mẹ, cuộc sống nhà chúng ta không dễ dàng gì, em nó chỉ muốn ra ngoài kiếm tiền để cuộc sống tốt hơn thôi.” Lý Tồn Diệp thất thần. Anh chồng cô ra ngoài lái xe cho người ta kiếm được chút tiền, coi như khá giả, mà nhà cô thì nghèo, nên khi xảy ra tranh chấp thì mẹ chồng chẳng bênh bao giờ. Cô hiểu, nếu ta không có tiền thì xem như không có tương lai, bị người ta ức hiếp là đáng đời.
“Chưa được bao lâu hết, chưa có con thì tâm nó chưa đặt ở đây đâu, giờ lại dám thả nó ra ngoài. Hai đứa đúng là bị quỷ nhập rồi, lỡ mà nó chạy thì lúc đó biết tìm ai khóc lóc hả.”
Mẹ khăng khăng từ chối. Bà muốn con gái mình đi khuyên nhủ em trai nó một chút, nhưng hay thật, ngược lại hai đứa lại cùng một phe.
Lý Tồn Diệp hít sâu một hơi, căng miệng nở nụ cười: “Con mà có tài cán là con cũng đi ra ngoài rồi, tiếc thay còn có hai đứa nhỏ kéo chân không đi được. Căn tử nó còn nhỏ, ra ngoài khám phá một chút không sao đâu, cứ chôn vùi trên mảnh núi này, nghèo đói, chịu ấm ức cả đời, người ta có khinh mình hay không, thì mình cũng phải chịu.”
Mẹ Lý nhìn vành mắt ửng đỏ của con gái, thở dài: “Chờ em trai con trả nợ xong xuôi, của cải dư dả thì sẽ làm chỗ dựa cho con. Con đừng đặt nặng chuyện này, dù sao con cũng còn hai đứa nhỏ, chỉ cần giữ chắc tiền trong tay thì sẽ không có việc gì đâu.”
Không phải bà không thương con gái mình, nhưng chuyện này rất khó để ra mặt, trước kia, tiền con rể kiếm được đều đưa cho mẹ nó, con gái bà một đồng trong tay cũng không có, nuôi con cũng phải về nhà mẹ đẻ xin tiền. Lúc con gái mang thai lần đầu, bà đã mang Lý Tồn Căn đến đó náo loạn một lần, rồi về sau khi biết chuyện con rể mập mờ với người yêu cũ xém cưới, bà lại sang náo loạn thêm lần nữa. Bà không sợ mất mặt gì cả, dù sao cũng sống hơn nửa đời người rồi, vì để con gái sống tốt, bà nhất định phải đứng ra.
Chỉ có điều con gái bà còn trẻ, nó còn phải sống ở nhà bên kia, ầm ĩ căng thẳng quá thì cũng chẳng làm sao, bà sợ nó bị người ta xem thường, lăng mạ. Đời người mà, ai mà không phải chịu những thiệt thòi, khổ sở tủi hờn, có thể nhịn thì con bà cũng đã nhịn, nhưng không phải thứ gì chỉ cần chịu đựng là sẽ trôi qua.
