Vương Phác phủi tay, nhìn Đại Hồ Tử đang trố mắt đứng xem, nói:
- Hồ Tử, dắt ngựa lại đây.
- Dạ!
Đại Hồ Tử lên tiếng, dắt một con ngựa màu đỏ thẫm đã chuẩn bị sẵn tới.
Vương Phác cầm hai sợ dây thừng, cột xe trượt tuyết vào yên ngựa, rồi cầm roi bước ra phía trước đầu xe ngồi xuống, quay lại bảo đám Đại Hồ Tử:
- Hồ Tử, hòa thượng, năm người lên một lượt đi.
Năm người Đại Hồ Tử, Đao Ba Kiểm, Đường Thắng, Triệu Tín và Trương hòa thượng đang đứng gần đó xem, liền leo lên xe trượt tuyết, Vương Phác nhẹ nhàng vung chiếc roi dài trên tay lên, quát lớn:
- Hây!
Con ngựa sắc lông đỏ thẫm ngẩng đầu hí dài một tiếng, tung vó chạy về phía trước, chiếc xe trượt tuyết – sáng chế đầu tiên của Vương Phác, liền nhẹ nhàng trượt trên mặt tuyết, bọn Đại Hồ Tử thấy mặt tuyết dưới chân đang nhanh chóng lui về phía sau, đều sững sờ, ngẩn người ra, tấm tắc khen hay.
- Quái, thật là kỳ lạ!
Vẻ mặt không tin nổi, Đại Hồ Tử nói:
- Đây là cái quái gì vậy? Một con ngựa lại có thể kéo được sáu người chúng ta?
- Lại chạy rất nhanh nữa.
Đao Ba Kiểm cũng vò đầu:
- So với cưỡi ngựa cũng không chậm hơn bao nhiêu.
- Không hổ là tướng quân.
Đường Thắng và Trương hòa thượng thì nhìn Vương Phác bằng ánh mắt sùng bái:
- Biết nhiều thứ hơn chúng ta rất nhiều.
Vương Phác cho chiếc xe trượt tuyết do ngựa kéo chạy nhanh trên tuyết một đoạn, rồi điều khiển cương ngựa vòng một vòng quay lại nơi trú quân. Hắn nhảy xuống xe, nói với bọn Đại Hồ Tử:
- Các ngươi nghe cho kỹ, hãy dẫn theo người của các ngươi, lập tức lên núi chặt cây, tranh thủ thời gian làm năm trăm chiếc xe như vậy, sau đó chúng ta có thể ngồi lên những chiếc xe đó trở về Đại Đồng.
...
Đại Đồng, đại viện của Vương gia.
Vương Cử và Chân Hữu Tài vừa mới xuống xe ngựa, Trụ Tử liền từ trong phòng ở sát cổng chạy ra nghênh đón, lắp bắp nói:
- Đại gia, Chân tiên sinh. Hơn nửa tháng nay, ngày nào Trương công công cũng nóng nảy đến tìm, nếu hai người vẫn chưa trở lại, thật sự là tiểu nhân không biết phải nói sao với Trương công công.
Vương Cử quay đầu lại nhìn Chân Hữu Tài, hai người cùng cười, trên khuôn mặt đồng thời lộ ra vẻ ngầm hiểu lẫn nhau.
Xem ra lão thái giám Trương Tử An này thật sự là đã sốt ruột lắm rồi, cả Sơn Tây, trừ Vương gia ra, chỉ còn Ngũ gia gồm Triệu gia, Lý gia, Dương gia, Diệp gia và Hà gia là có tiền. Nhưng hơn tháng trước đây, Ngũ gia đã thỏa thuận chung vốn với tất cả vụ mua bán của Vương gia ở Sơn Tây, bây giờ tìm khắp Sơn Tây, cũng chỉ có Vương gia mới có đủ bạc để mua số gia súc kia.
Nhưng Vương Phác đã dặn, chỉ mua số gia súc này với mức cao nhất là nửa giá, Vương Cử và Chân Hữu Tài thấy khó mà trả lời thẳng theo kiểu không nể mặt Trương Tử An như vậy, cho nên phải hoãn binh bằng cách đi một chuyến tới Bắc Thông Châu, trước hết là để tránh mặt Trương Tử An, thứ nữa là mua số lương thực mà Vương Phác đã dặn.
Năm thứ mười lăm niên hiệu Sùng Trinh, giá lương thực so với thời Vạn Lịch đã tăng gần gấp đôi, có thể nói là với giá này ở năm tỉnh phía bắc, muốn mua cũng không có hàng. Kết quả là, dù Vương Cử và Chân Hữu Tài thu mua gần như toàn bộ lương thực ở mấy chục cửa hàng ở Bắc Thông Châu, cũng chỉ mua được năm mươi ngàn thạch lương thực, tốn tổng cộng một trăm ngàn lượng bạc.
Vừa rồi, Vương Cử và Chân Hữu Tài đã chuyển năm ngàn thạch lương thực đầu tiên trở về Đại Đồng.
Vương Cử vừa về đến nhà, còn ngồi chưa ấm chỗ, Trương Tử An nghe tin đã lập tức tới trước cửa rồi. Vương Cử không dám chậm trễ, vội bảo Trụ Tử dẫn Trương Tử An tới phòng khách. Vương Cử rửa mặt xong, liền vội vàng chạy tới phòng khách, ôm quyền cười nói:
- Ôi, Trương công công giá lâm tệ xá, thật là vinh hạnh cho tại hạ!
- Vương lão gia.
Trương Tử An muốn cầu cạnh Vương Cử, ôm quyền đáp lễ:
- Ta xin đáp lễ (1).
- Ái chà, không dám!
Vương Cử vội nói.
- Thảo dân nào dám xưng “lão gia” trước mặt công công? Người đâu! Mau pha trà!
- Vương lão gia là nhà giàu có nhất Sơn Tây, lại là huynh trưởng của Phò mã gia.
Trương Tử An cười nói:
- Xưng được, xưng được mà.
Vương Cử vội hỏi:
- Vương gia chúng ta nào dám tự xưng “nhà giàu nhất” gì chứ, không phải đều nhờ vào công công và các quan phụ mẫu phủ Đại Đồng ban cho, chúng ta mới có miếng ăn sao?
- Ha ha!
Trương Tử An hơi lúng túng cười cười, vờ như thuận miệng hỏi han:
- Dạo này hình như Vương lão gia không có ở nhà?
- Không dám giấu công công.
Vương Cử vội đáp:
- Gần đây đúng là thảo dân có một vụ buôn bán lớn, cho nên không ở Đại Đồng.
- Ồ.
Trương Tử An thuận miệng hỏi:
- Không biết là mua bán cái gì, mà phải phiền đến Vương lão gia đích thân đi làm?
Vương Cử nói:
- Công công cũng biết đấy, năm nay năm tỉnh phía bắc liên tiếp xảy ra thiên tai nhân họa, Vương gia chúng ta mấy đời kinh doanh tơ, lụa, trà, sứ, nhận thấy sắp không chống đỡ nổi nữa, nếu không tìm được đường ra, sẽ phải chịu cảnh miệng ăn núi lở. Bất đắc dĩ thảo dân đành phải bán sạch sản nghiệp không sinh lãi, gom bạc đến Bắc Thông Châu một chuyến, thu mua một chút lương thực. Thảo dân phỏng đoán, mấy năm nay mùa màng không tốt, lương thực ở năm tỉnh phía bắc nhất định sẽ bán chạy.
- Một chút lương thực?
Trương Tử An thầm giật mình, vội hỏi:
- Xin hỏi Vương lão gia là bao nhiêu thạch?
Vương Cử giơ ra năm ngón tay quơ quơ trước mặt.
Trương Tử An thở phảo một cái, hỏi;
- Là năm nghìn thạch?
Vương Cử cười, lắc lắc đầu.
Thoáng cái, tim của Trương Tử An nhảy vọt lên cổ họng, hỏi:
- Năm chục nghìn thạch?
Vương Cử vẫn lắc đầu.
Trương Tử An cả kinh nhảy lên, la to:
- Là năm trăm ngìn thạch ư?
Lúc này Vương Cử mới gật đầu cười.
- Ôi chao!
Trương Tử An hung hăng giậm chân, mặt lộ vẻ hết sức áo não, lần này Vương Cử đi Bắc Thông Châu mua tới năm trăm ngàn thạch lương thực, theo giá thị trường chẳng phải là bay mất hơn triệu lạng bạc sao? Như vậy, bây giờ cũng không chắc Vương gia còn đủ bạc để mua tất cả số gia súc kia, thế thì phải làm sao đây?
Vương Cử vờ ngạc nhiên, hỏi:
- Công công, ngài sao vậy?
Trương Tử An đã gấp như lửa cháy ngang mày, cũng không muốn quanh co nữa, liền đi thẳng vào vấn đề:
- Vương lão gia, chúng ta lập tức nói thẳng đi. Một tháng trước, tướng sĩ biên quân bắt về rất nhiều gia súc của người Thổ Mặc Đặc, bởi vì số lượng quá lớn, trong lúc nhất thời ta cũng không xử lý hết được, cho nên muốn làm phiền Vương lão gia mua lại chúng theo giá thị trường, coi như là ra sức vì triều đình, giúp ta giải quyết chuyện khẩn cấp này.
Vương Cử dễ dài nói:
- Chuyện này đương nhiên nên ra sức, nhưng không biết thảo dân phải chuẩn bị bao nhiêu ngân lượng?
Trương Tử An hơi khựng lại, rồi nói:
- Hai triệu lượng!
- Hả?
Vương Cử giật mình, kêu lên:
- Hai...hai triệu lượng?!
Vừa thấy vẻ mặt này của Vương Cử, khuôn mặt Trương Tử An lập tức trở nên u ám, giọng chùng xuống:
- Vương lão gia, Vương gia các vị là nhà giàu có nhất Sơn Tây, chẳng lẽ không có được số bạc đó?
Vương Cử kêu khổ:
- Trương công công, cách đây không lâu, thảo dân vừa bán sạch tất cả sản nghiệp, cũng miễn cưỡng thu được hai triệu lượng bạc, nhưng vừa rồi đi Bắc Thông Châu mua lương thực, đã dùng hết gần một triệu hai trăm ngàn lượng, hiện giờ thật sự là thảo dân không thể lấy đâu ra nhiều bạc như vậy được.
Trương Tử An vội kêu lên:
- Thế bây giờ lão gia có thể gom được bao nhiêu bạc?
Vương Cử đáp:
- Hiện giờ trong kho chỉ còn sáu trăm ngàn lượng.
- Thiếu nhiều lắm.
Trương Tử An giậm chân nói;
- Còn thiếu nhiều lắm.
Vương Cử nhỏ giọng nói:
- Công công, có câu này, thảo dân không biết có nên nói hay không?
Trương Tử An cau mày nói:
- Cứ nói.
Vương Cử nói:
- Theo giá thị trường, phải có hai triệu lượng mới mua được số gia súc của công công, như vậy số gia súc hẳn phải là cả triệu con? Không dám dối công công, gia súc nhiều như vậy, sẽ không có ai sẵn lòng mua một lúc cả! Nếu người nào dám mua sớ lớn như vậy, thì nhất định hắn sẽ nhanh chóng lỗ sạt nghiệp! Số lượng lớn gia súc như vậy, bao lâu mới bán hết được? Mà trước khi đem bán chúng đi, cần phải mua cỏ khô nuôi chúng nữa chứ? Nếu cỏ khô bị bọn thương nhân ác độc nhân cơ hội nâng giá, hoặc giá bán gia súc không được cao, chỉ riêng tiền mua cỏ khô đã vượt cả giá mua gia súc, thế thì không phải lỗ chết luôn sao?
Vẻ mặt u ám, Trương Tử An không đáp, vấn đề này y cũng vừa mới biết không lâu.
Việc cướp được hơn tám trăm ngàn gia súc từ người Thổ Mặc Đặc khiến y vui vẻ không được bao nhiêu ngày, trở ngại đã tới lập tức. Ở thảo nguyên, số gia súc đó có thể ăn cỏ mọc tự nhiên, nhưng ở Đại Đồng, làm gì có nhiều cỏ như vậy cho chúng ăn? Cũng không thể đưa chúng tới thảo nguyên chăn thả. Để nuôi số gia súc này, mỗi ngày cần một lượng cỏ khô lớn kinh người! Hơn một tháng qua, chẳng những không thu được lượng bạc nào, ngược lại, Trương Tử An còn thiếu nợ thương nhân mấy chục ngàn lượng bạc mua cỏ khô!
(1) Ta xin đáp lễ: tạm dịch, nguyên văn là: “Giá sương hữu lễ”. Thời xưa ở Trung Quốc, người giàu có thường ở sương phòng, hoặc đông sương phòng hoặc tây sương phòng (văn học có truyện Tây Sương Ký), con gái chưa lấy chồng thì không được ra khỏi phòng gặp người ngoài, cho nên lúc có khách đến, cô gái phải nói câu "Giá sương hữu lễ", nhiều đời truyền xuống, dần dần địa trở thành câu nói phổ biến. Tuy nhiên, hiện nay người Trung Quốc cũng không ai nói như vậy nữa, giờ đây “giá sương” chỉ có nghĩa là “bên này”.
- Hồ Tử, dắt ngựa lại đây.
- Dạ!
Đại Hồ Tử lên tiếng, dắt một con ngựa màu đỏ thẫm đã chuẩn bị sẵn tới.
Vương Phác cầm hai sợ dây thừng, cột xe trượt tuyết vào yên ngựa, rồi cầm roi bước ra phía trước đầu xe ngồi xuống, quay lại bảo đám Đại Hồ Tử:
- Hồ Tử, hòa thượng, năm người lên một lượt đi.
Năm người Đại Hồ Tử, Đao Ba Kiểm, Đường Thắng, Triệu Tín và Trương hòa thượng đang đứng gần đó xem, liền leo lên xe trượt tuyết, Vương Phác nhẹ nhàng vung chiếc roi dài trên tay lên, quát lớn:
- Hây!
Con ngựa sắc lông đỏ thẫm ngẩng đầu hí dài một tiếng, tung vó chạy về phía trước, chiếc xe trượt tuyết – sáng chế đầu tiên của Vương Phác, liền nhẹ nhàng trượt trên mặt tuyết, bọn Đại Hồ Tử thấy mặt tuyết dưới chân đang nhanh chóng lui về phía sau, đều sững sờ, ngẩn người ra, tấm tắc khen hay.
- Quái, thật là kỳ lạ!
Vẻ mặt không tin nổi, Đại Hồ Tử nói:
- Đây là cái quái gì vậy? Một con ngựa lại có thể kéo được sáu người chúng ta?
- Lại chạy rất nhanh nữa.
Đao Ba Kiểm cũng vò đầu:
- So với cưỡi ngựa cũng không chậm hơn bao nhiêu.
- Không hổ là tướng quân.
Đường Thắng và Trương hòa thượng thì nhìn Vương Phác bằng ánh mắt sùng bái:
- Biết nhiều thứ hơn chúng ta rất nhiều.
Vương Phác cho chiếc xe trượt tuyết do ngựa kéo chạy nhanh trên tuyết một đoạn, rồi điều khiển cương ngựa vòng một vòng quay lại nơi trú quân. Hắn nhảy xuống xe, nói với bọn Đại Hồ Tử:
- Các ngươi nghe cho kỹ, hãy dẫn theo người của các ngươi, lập tức lên núi chặt cây, tranh thủ thời gian làm năm trăm chiếc xe như vậy, sau đó chúng ta có thể ngồi lên những chiếc xe đó trở về Đại Đồng.
...
Đại Đồng, đại viện của Vương gia.
Vương Cử và Chân Hữu Tài vừa mới xuống xe ngựa, Trụ Tử liền từ trong phòng ở sát cổng chạy ra nghênh đón, lắp bắp nói:
- Đại gia, Chân tiên sinh. Hơn nửa tháng nay, ngày nào Trương công công cũng nóng nảy đến tìm, nếu hai người vẫn chưa trở lại, thật sự là tiểu nhân không biết phải nói sao với Trương công công.
Vương Cử quay đầu lại nhìn Chân Hữu Tài, hai người cùng cười, trên khuôn mặt đồng thời lộ ra vẻ ngầm hiểu lẫn nhau.
Xem ra lão thái giám Trương Tử An này thật sự là đã sốt ruột lắm rồi, cả Sơn Tây, trừ Vương gia ra, chỉ còn Ngũ gia gồm Triệu gia, Lý gia, Dương gia, Diệp gia và Hà gia là có tiền. Nhưng hơn tháng trước đây, Ngũ gia đã thỏa thuận chung vốn với tất cả vụ mua bán của Vương gia ở Sơn Tây, bây giờ tìm khắp Sơn Tây, cũng chỉ có Vương gia mới có đủ bạc để mua số gia súc kia.
Nhưng Vương Phác đã dặn, chỉ mua số gia súc này với mức cao nhất là nửa giá, Vương Cử và Chân Hữu Tài thấy khó mà trả lời thẳng theo kiểu không nể mặt Trương Tử An như vậy, cho nên phải hoãn binh bằng cách đi một chuyến tới Bắc Thông Châu, trước hết là để tránh mặt Trương Tử An, thứ nữa là mua số lương thực mà Vương Phác đã dặn.
Năm thứ mười lăm niên hiệu Sùng Trinh, giá lương thực so với thời Vạn Lịch đã tăng gần gấp đôi, có thể nói là với giá này ở năm tỉnh phía bắc, muốn mua cũng không có hàng. Kết quả là, dù Vương Cử và Chân Hữu Tài thu mua gần như toàn bộ lương thực ở mấy chục cửa hàng ở Bắc Thông Châu, cũng chỉ mua được năm mươi ngàn thạch lương thực, tốn tổng cộng một trăm ngàn lượng bạc.
Vừa rồi, Vương Cử và Chân Hữu Tài đã chuyển năm ngàn thạch lương thực đầu tiên trở về Đại Đồng.
Vương Cử vừa về đến nhà, còn ngồi chưa ấm chỗ, Trương Tử An nghe tin đã lập tức tới trước cửa rồi. Vương Cử không dám chậm trễ, vội bảo Trụ Tử dẫn Trương Tử An tới phòng khách. Vương Cử rửa mặt xong, liền vội vàng chạy tới phòng khách, ôm quyền cười nói:
- Ôi, Trương công công giá lâm tệ xá, thật là vinh hạnh cho tại hạ!
- Vương lão gia.
Trương Tử An muốn cầu cạnh Vương Cử, ôm quyền đáp lễ:
- Ta xin đáp lễ (1).
- Ái chà, không dám!
Vương Cử vội nói.
- Thảo dân nào dám xưng “lão gia” trước mặt công công? Người đâu! Mau pha trà!
- Vương lão gia là nhà giàu có nhất Sơn Tây, lại là huynh trưởng của Phò mã gia.
Trương Tử An cười nói:
- Xưng được, xưng được mà.
Vương Cử vội hỏi:
- Vương gia chúng ta nào dám tự xưng “nhà giàu nhất” gì chứ, không phải đều nhờ vào công công và các quan phụ mẫu phủ Đại Đồng ban cho, chúng ta mới có miếng ăn sao?
- Ha ha!
Trương Tử An hơi lúng túng cười cười, vờ như thuận miệng hỏi han:
- Dạo này hình như Vương lão gia không có ở nhà?
- Không dám giấu công công.
Vương Cử vội đáp:
- Gần đây đúng là thảo dân có một vụ buôn bán lớn, cho nên không ở Đại Đồng.
- Ồ.
Trương Tử An thuận miệng hỏi:
- Không biết là mua bán cái gì, mà phải phiền đến Vương lão gia đích thân đi làm?
Vương Cử nói:
- Công công cũng biết đấy, năm nay năm tỉnh phía bắc liên tiếp xảy ra thiên tai nhân họa, Vương gia chúng ta mấy đời kinh doanh tơ, lụa, trà, sứ, nhận thấy sắp không chống đỡ nổi nữa, nếu không tìm được đường ra, sẽ phải chịu cảnh miệng ăn núi lở. Bất đắc dĩ thảo dân đành phải bán sạch sản nghiệp không sinh lãi, gom bạc đến Bắc Thông Châu một chuyến, thu mua một chút lương thực. Thảo dân phỏng đoán, mấy năm nay mùa màng không tốt, lương thực ở năm tỉnh phía bắc nhất định sẽ bán chạy.
- Một chút lương thực?
Trương Tử An thầm giật mình, vội hỏi:
- Xin hỏi Vương lão gia là bao nhiêu thạch?
Vương Cử giơ ra năm ngón tay quơ quơ trước mặt.
Trương Tử An thở phảo một cái, hỏi;
- Là năm nghìn thạch?
Vương Cử cười, lắc lắc đầu.
Thoáng cái, tim của Trương Tử An nhảy vọt lên cổ họng, hỏi:
- Năm chục nghìn thạch?
Vương Cử vẫn lắc đầu.
Trương Tử An cả kinh nhảy lên, la to:
- Là năm trăm ngìn thạch ư?
Lúc này Vương Cử mới gật đầu cười.
- Ôi chao!
Trương Tử An hung hăng giậm chân, mặt lộ vẻ hết sức áo não, lần này Vương Cử đi Bắc Thông Châu mua tới năm trăm ngàn thạch lương thực, theo giá thị trường chẳng phải là bay mất hơn triệu lạng bạc sao? Như vậy, bây giờ cũng không chắc Vương gia còn đủ bạc để mua tất cả số gia súc kia, thế thì phải làm sao đây?
Vương Cử vờ ngạc nhiên, hỏi:
- Công công, ngài sao vậy?
Trương Tử An đã gấp như lửa cháy ngang mày, cũng không muốn quanh co nữa, liền đi thẳng vào vấn đề:
- Vương lão gia, chúng ta lập tức nói thẳng đi. Một tháng trước, tướng sĩ biên quân bắt về rất nhiều gia súc của người Thổ Mặc Đặc, bởi vì số lượng quá lớn, trong lúc nhất thời ta cũng không xử lý hết được, cho nên muốn làm phiền Vương lão gia mua lại chúng theo giá thị trường, coi như là ra sức vì triều đình, giúp ta giải quyết chuyện khẩn cấp này.
Vương Cử dễ dài nói:
- Chuyện này đương nhiên nên ra sức, nhưng không biết thảo dân phải chuẩn bị bao nhiêu ngân lượng?
Trương Tử An hơi khựng lại, rồi nói:
- Hai triệu lượng!
- Hả?
Vương Cử giật mình, kêu lên:
- Hai...hai triệu lượng?!
Vừa thấy vẻ mặt này của Vương Cử, khuôn mặt Trương Tử An lập tức trở nên u ám, giọng chùng xuống:
- Vương lão gia, Vương gia các vị là nhà giàu có nhất Sơn Tây, chẳng lẽ không có được số bạc đó?
Vương Cử kêu khổ:
- Trương công công, cách đây không lâu, thảo dân vừa bán sạch tất cả sản nghiệp, cũng miễn cưỡng thu được hai triệu lượng bạc, nhưng vừa rồi đi Bắc Thông Châu mua lương thực, đã dùng hết gần một triệu hai trăm ngàn lượng, hiện giờ thật sự là thảo dân không thể lấy đâu ra nhiều bạc như vậy được.
Trương Tử An vội kêu lên:
- Thế bây giờ lão gia có thể gom được bao nhiêu bạc?
Vương Cử đáp:
- Hiện giờ trong kho chỉ còn sáu trăm ngàn lượng.
- Thiếu nhiều lắm.
Trương Tử An giậm chân nói;
- Còn thiếu nhiều lắm.
Vương Cử nhỏ giọng nói:
- Công công, có câu này, thảo dân không biết có nên nói hay không?
Trương Tử An cau mày nói:
- Cứ nói.
Vương Cử nói:
- Theo giá thị trường, phải có hai triệu lượng mới mua được số gia súc của công công, như vậy số gia súc hẳn phải là cả triệu con? Không dám dối công công, gia súc nhiều như vậy, sẽ không có ai sẵn lòng mua một lúc cả! Nếu người nào dám mua sớ lớn như vậy, thì nhất định hắn sẽ nhanh chóng lỗ sạt nghiệp! Số lượng lớn gia súc như vậy, bao lâu mới bán hết được? Mà trước khi đem bán chúng đi, cần phải mua cỏ khô nuôi chúng nữa chứ? Nếu cỏ khô bị bọn thương nhân ác độc nhân cơ hội nâng giá, hoặc giá bán gia súc không được cao, chỉ riêng tiền mua cỏ khô đã vượt cả giá mua gia súc, thế thì không phải lỗ chết luôn sao?
Vẻ mặt u ám, Trương Tử An không đáp, vấn đề này y cũng vừa mới biết không lâu.
Việc cướp được hơn tám trăm ngàn gia súc từ người Thổ Mặc Đặc khiến y vui vẻ không được bao nhiêu ngày, trở ngại đã tới lập tức. Ở thảo nguyên, số gia súc đó có thể ăn cỏ mọc tự nhiên, nhưng ở Đại Đồng, làm gì có nhiều cỏ như vậy cho chúng ăn? Cũng không thể đưa chúng tới thảo nguyên chăn thả. Để nuôi số gia súc này, mỗi ngày cần một lượng cỏ khô lớn kinh người! Hơn một tháng qua, chẳng những không thu được lượng bạc nào, ngược lại, Trương Tử An còn thiếu nợ thương nhân mấy chục ngàn lượng bạc mua cỏ khô!
(1) Ta xin đáp lễ: tạm dịch, nguyên văn là: “Giá sương hữu lễ”. Thời xưa ở Trung Quốc, người giàu có thường ở sương phòng, hoặc đông sương phòng hoặc tây sương phòng (văn học có truyện Tây Sương Ký), con gái chưa lấy chồng thì không được ra khỏi phòng gặp người ngoài, cho nên lúc có khách đến, cô gái phải nói câu "Giá sương hữu lễ", nhiều đời truyền xuống, dần dần địa trở thành câu nói phổ biến. Tuy nhiên, hiện nay người Trung Quốc cũng không ai nói như vậy nữa, giờ đây “giá sương” chỉ có nghĩa là “bên này”.
