Đến khúc cua ra biển, gió thổi mạnh hơn, Hân ca vừa dùng sức vừa khéo léo chèo vượt qua. Xế chiều nắng rất gay gắt cũng không ngăn được những người đang bận rộn làm việc ở bến. Neo ghe lại, mấy đứa nhỏ ôm gói lớn gói nhỏ, rổ rau to, còn rổ xoài xanh lên bờ.
Đây là công lao Lưu bá. Sau khi bá mẫu ăn được xoài Mai đem từ nhà Hùng huynh về, bá mẫu rất thèm, lúc nào cũng muốn ăn thêm. Bà bầu là lớn nhất nên Lưu bá thử vào cạnh rừng tìm, vậy mà tìm được. Có mấy cây xoài mọc trên gò đất phía trong rừng, trái ra từng chùm trĩu nhành. Hình như không ngọt như xoài ở trên núi, nhưng xanh ngon lại vừa giòn vừa chua đúng ý bá mẫu. Nương nói nhị tấu có thai lớn tháng không biết có thèm ăn xoài hay không, cứ hái mang về nhà nội ăn thử.
Nhóm đàn ông trong nhà chưa dậy, vẫn còn ngủ thêm chút lấy sức tối nay đi đánh cá. Mọi người nhẹ nhàng vào nhà, đi xuống nhà sau luôn, chào hỏi xong thì Hân ca, Bảo ca và a Phúc đi quanh nhà một lát rồi chạy đi chơi. Nương và Mai ngồi cùng nhóm đàn bà con gái trong nhà vá lưới, vá quần áo, làm mấy việc vặt khác và nói chuyện.
Nhị tẩu không đặc biệt thèm ăn chua nữa nhưng cũng không bỏ qua mấy trái xoài xanh này. Bà nội đoán được nguyên nhân nương về nên ý tứ đuổi mấy đứa con gái còn nhỏ ra góc sân chăm lo chuồng gà. Hai chục con gà nuôi hơn tháng đã nhổ giò, lông cánh bị cắt chỉ có lớp lông tơ mịn màng phủ quanh thân. Ở quanh chuồng gà được một lát, cả đám lén đi vào phòng lục cô, cũng không dám nghe lén mà ngồi trên giường rù rì nói chuyện.
Lục cô bí bí mật mật lôi ở trong góc tủ ra cái túi vải, từ bên trong đổ vào tay hai viên ngọc trai. Cả đám giật mình, Mai cũng nhìn kỹ, là ngọc trai thật, ở đâu lục cô có? A Lan đã thay Mai hỏi:
– Ở đâu cô có vậy? Cái này rất quý đó.
– Ta biết, có người tặng ta.
Mai nhíu mày suy nghĩ. Trầm hương, nhân sâm, ngọc trai, yến sào đều là sản vật để cống nạp cho triều đình. Trầm hương, nhân sâm tuy là vật quý nhưng những nhà giàu vẫn lén dùng, tỷ như lúc trị bệnh, dưỡng thân hay đốt trầm trong phòng cũng không ai tra xét. Nhưng ngọc trai thì khác, không phải ai cũng được phép dùng, đặc biệt là làm trang sức. Ở thời này phân biệt giai cấp sang hèn rất nặng. Có của quý trong nhà không phải muốn dùng là dùng, phải coi xem nhà mình có được phép dùng hay không nữa?
Lục cô và mấy đứa con gái vui vẻ ngắm nghía hai viên ngọc. Lục cô nhất định không chịu nói do ai tặng. Mai suy nghĩ rất căng, cô không biết rõ tác hại của hai viên ngọc này, nếu lỡ miệng truyền ra ngoài, có thể sẽ gây hoạ không? Họa lớn cỡ nào?
– Cô, bà nội biết chuyện này không?
– Không, không được nói cho bà biết, nhớ không?
Lục cô dặn mấy đứa, nhìn Mai như đang chờ cô gật đầu đồng ý.
– Cô, cần nói cho ông bà nội biết, nếu không sẽ gây hoạ cho nhà mình.
– Gây hoạ gì? Đừng nói ra ngoài là được mà. Cháu muốn ta bị đánh đòn sao?
Lục cô có vẻ giận, vội đem cất hai viên ngọc trong ngực áo. Mai đoán cô chỉ nghĩ là ông bà nội biết cô nhận quà quý giá của người ta sẽ bị đánh đòn, mà không biết mối hoạ khác. Lục cô rất thân thiết với nhà Mai, lần này thấy Mai về nên cô mới khoe ra, không nghĩ là Mai muốn nói cho người lớn biết.
Dù cô có tức giận Mai đành chịu, chuyện này phải để ông bà nội tìm cách giải quyết thật nhanh mới được. Vừa nghĩ đến đây Mai quả quyết xuống giường, mang giày ra ngoài phòng. Lục cô kéo tay áo Mai cũng không cản được cô ra khỏi phòng.
Ở nhà sau, bà nội ngồi trên sạp tre đang nói chuyện với nương. Hai người dừng lại giữa chừng nhìn Mai đi lại gần. Chắc gương mặt Mai hiện nét lo lắng nên nên bà nội không rầy mà ngoắc cô lại gần hỏi:
– Có chuyện gì?
Mai nói nhỏ vào tai bà. – Thật?
Vừa hỏi bà vưa đứng dậy đi về phòng lục cô. Nương kéo Mai ngồi xuống, đưa mắt hỏi. Chuyện này sớm muộn người trong nhà sẽ biết, chỉ là không rõ ông bà nội có nói hết ra hay không nên Mai hơi lắc đầu nói.
– Con không hiểu lắm, chút bà nội nói với nương sau.
Gần một khắc sau, bà nội lên nhà trên đánh thức ông nội dậy, nhỏ giọng kể chuyện. Sau đó bài xuống nhà sau nói Mai kêu mấy đứa con gái vào. Cả nhà biết là có chuyện nên nghe lời im lặng ngồi góc ván.
Ông nội nhìn quanh một vòng. Lúc nhìn đến chỗ lục cô dừng lại hơi lâu rồi thở dài nói với cả nhà.
– Chuyện a Hạnh không được nói với người ngoài. Ta và a Tân đi qua nhà đó trả lại đồ cho nhà người ta. Sau này không được nhắc lại.
Mấy đứa nhỏ gật đầu. Đợi ông nội và nhị bá đi, bà nội kêu lục cô ngồi cạnh ở sạp tre, nói sơ cho nhóm con dâu biết chuyện. Ai nấy đều có vẻ sợ, kéo mấy đứa con gái của mình ngồi xuống. Bà nội nói:
– A Hạnh, con nên biết món đồ đó không được giữ, sẽ gây hoạ cho cả nhà mình. Biết là hoạ gì không?
Ngọc trai là vật quý dâng nạp triều đình. Có năm vì muốn có sản vật dâng nạp nhiều người phải xuống biển lặn mò từng con sò, con trai. Chuyện này nguy hiểm đến tánh mạng không phải bất đắc dĩ thì ai lại đi tìm?
Có năm gặp may, thợ lặn mò được nhiều hơn cũng phải nộp cho quan lại địa phương, đổi bạc mua lương thực, sắm áo quần. Nếu không trong nhà nhất định gặp hoạ. Vật quý luôn thu hút sự chú ý của người khác. Kẻ cướp hay người tham lam sẽ dòm ngó. Biết đâu nhóm quan lại địa phương mượn cớ bắt đi phu dịch, hoặc năm sau phải tăng số lượng ngọc cần nộp.
Đảo Koh Tral là nơi thợ lặn tìm được nhiều ngọc trai nhất. Nhiều người vì kế mưu sinh đến đây lặn mò ngọc, nhưng khi tìm được chưa chắc đã bình an trở về đất liền. Bà nội kể từng chuyện đau lòng của thợ mò ngọc làm mấy đứa nhỏ đều sợ.
Đến giờ nấu cơm chiều, nhà sau nhóm phụ nữ lo nấu nướng. Tam bá, Vinh ca, Hân ca ở sân trước lo chuẩn bị lưới, bình nước cho tối nay. Mọi người làm việc nhưng cứ hướng mắt ra cổng chờ ông nội trở về. Lúc nãy ông bà không nói rõ là đi nhà ai, chắc không xa đây lắm. Lục cô cũng chưa từng đi xa, mấy lần đi hội chùa ở Cần Vọt là xa nhất rồi.
Chạng vạng tối thì ông nội và nhị bá về. Ông kêu dọn cơm ăn nhanh để còn ra biển. Cả nhà thở phào nhẹ nhõm, chắc là việc này đã xong, nếu không ông sẽ không yên tâm ra biển để trong nhà chỉ có đàn bà trẻ con.
Cuối tháng ba trời khô nóng, gió mang hơi muối làm da cứ rít rít. Mai hơi khó ngủ nhắm mắt nghe những cơn gió lùa qua vách. Viên ngọc trai cỡ đầu ngón út thì con sò phải đủ lớn, ở nước sâu mới có ngọc. Dưới mực nước sâu áp lực nước lớn, không nói chuyện tai nạn khác, chỉ cần thợ lặn trồi lên quá nhanh cũng bị áp lực nước phá huỷ nội tạng, sinh nghề tử nghiệp.
Từ chiều đến giờ lục cô đều ngồi trong phòng, không nói chuyện với ai, mắt đỏ hoe. Trước giờ lục cô luôn thân thiết với Cúc tỷ và Mai, lần này không biết cô giận Mai nhiều không? Sau khi nghe bà nội nói điểm lợi hại, mong là cô hiểu được.
Vùng biển này được thiên nhiên ưu đãi, cá tôm nhiều, sản vật quý hiếm như ngọc trai, hải sâm, yến sào phong phú. Chính vì vậy nơi này thu hút rất nhiều hạng người qua lại. Cướp biển, giặc Xiêm La không phải vì sự trù phú ở đây mà tìm đến sao? Qua lời những người lớn kể lại, cứ cách đoạn thời gian sẽ có cướp, có loạn. Nhà mình thân cô, không thể gây chú ý được.
Có tiền của cũng không thể khoe ra. Mai hơi giật mình nghĩ đến chuyện nhà mình bắt đầu kiếm được tiền, như vậy có nguy hiểm không? Làm cách nào mới an toàn đây? Cô nhớ lại chuyện đã đọc trước đây, bao giờ thì Mạc quan nhân đến cai quản vùng này? Có quân đội của ông ấy mới mong an tâm làm ăn sinh sống.
Đây là công lao Lưu bá. Sau khi bá mẫu ăn được xoài Mai đem từ nhà Hùng huynh về, bá mẫu rất thèm, lúc nào cũng muốn ăn thêm. Bà bầu là lớn nhất nên Lưu bá thử vào cạnh rừng tìm, vậy mà tìm được. Có mấy cây xoài mọc trên gò đất phía trong rừng, trái ra từng chùm trĩu nhành. Hình như không ngọt như xoài ở trên núi, nhưng xanh ngon lại vừa giòn vừa chua đúng ý bá mẫu. Nương nói nhị tấu có thai lớn tháng không biết có thèm ăn xoài hay không, cứ hái mang về nhà nội ăn thử.
Nhóm đàn ông trong nhà chưa dậy, vẫn còn ngủ thêm chút lấy sức tối nay đi đánh cá. Mọi người nhẹ nhàng vào nhà, đi xuống nhà sau luôn, chào hỏi xong thì Hân ca, Bảo ca và a Phúc đi quanh nhà một lát rồi chạy đi chơi. Nương và Mai ngồi cùng nhóm đàn bà con gái trong nhà vá lưới, vá quần áo, làm mấy việc vặt khác và nói chuyện.
Nhị tẩu không đặc biệt thèm ăn chua nữa nhưng cũng không bỏ qua mấy trái xoài xanh này. Bà nội đoán được nguyên nhân nương về nên ý tứ đuổi mấy đứa con gái còn nhỏ ra góc sân chăm lo chuồng gà. Hai chục con gà nuôi hơn tháng đã nhổ giò, lông cánh bị cắt chỉ có lớp lông tơ mịn màng phủ quanh thân. Ở quanh chuồng gà được một lát, cả đám lén đi vào phòng lục cô, cũng không dám nghe lén mà ngồi trên giường rù rì nói chuyện.
Lục cô bí bí mật mật lôi ở trong góc tủ ra cái túi vải, từ bên trong đổ vào tay hai viên ngọc trai. Cả đám giật mình, Mai cũng nhìn kỹ, là ngọc trai thật, ở đâu lục cô có? A Lan đã thay Mai hỏi:
– Ở đâu cô có vậy? Cái này rất quý đó.
– Ta biết, có người tặng ta.
Mai nhíu mày suy nghĩ. Trầm hương, nhân sâm, ngọc trai, yến sào đều là sản vật để cống nạp cho triều đình. Trầm hương, nhân sâm tuy là vật quý nhưng những nhà giàu vẫn lén dùng, tỷ như lúc trị bệnh, dưỡng thân hay đốt trầm trong phòng cũng không ai tra xét. Nhưng ngọc trai thì khác, không phải ai cũng được phép dùng, đặc biệt là làm trang sức. Ở thời này phân biệt giai cấp sang hèn rất nặng. Có của quý trong nhà không phải muốn dùng là dùng, phải coi xem nhà mình có được phép dùng hay không nữa?
Lục cô và mấy đứa con gái vui vẻ ngắm nghía hai viên ngọc. Lục cô nhất định không chịu nói do ai tặng. Mai suy nghĩ rất căng, cô không biết rõ tác hại của hai viên ngọc này, nếu lỡ miệng truyền ra ngoài, có thể sẽ gây hoạ không? Họa lớn cỡ nào?
– Cô, bà nội biết chuyện này không?
– Không, không được nói cho bà biết, nhớ không?
Lục cô dặn mấy đứa, nhìn Mai như đang chờ cô gật đầu đồng ý.
– Cô, cần nói cho ông bà nội biết, nếu không sẽ gây hoạ cho nhà mình.
– Gây hoạ gì? Đừng nói ra ngoài là được mà. Cháu muốn ta bị đánh đòn sao?
Lục cô có vẻ giận, vội đem cất hai viên ngọc trong ngực áo. Mai đoán cô chỉ nghĩ là ông bà nội biết cô nhận quà quý giá của người ta sẽ bị đánh đòn, mà không biết mối hoạ khác. Lục cô rất thân thiết với nhà Mai, lần này thấy Mai về nên cô mới khoe ra, không nghĩ là Mai muốn nói cho người lớn biết.
Dù cô có tức giận Mai đành chịu, chuyện này phải để ông bà nội tìm cách giải quyết thật nhanh mới được. Vừa nghĩ đến đây Mai quả quyết xuống giường, mang giày ra ngoài phòng. Lục cô kéo tay áo Mai cũng không cản được cô ra khỏi phòng.
Ở nhà sau, bà nội ngồi trên sạp tre đang nói chuyện với nương. Hai người dừng lại giữa chừng nhìn Mai đi lại gần. Chắc gương mặt Mai hiện nét lo lắng nên nên bà nội không rầy mà ngoắc cô lại gần hỏi:
– Có chuyện gì?
Mai nói nhỏ vào tai bà. – Thật?
Vừa hỏi bà vưa đứng dậy đi về phòng lục cô. Nương kéo Mai ngồi xuống, đưa mắt hỏi. Chuyện này sớm muộn người trong nhà sẽ biết, chỉ là không rõ ông bà nội có nói hết ra hay không nên Mai hơi lắc đầu nói.
– Con không hiểu lắm, chút bà nội nói với nương sau.
Gần một khắc sau, bà nội lên nhà trên đánh thức ông nội dậy, nhỏ giọng kể chuyện. Sau đó bài xuống nhà sau nói Mai kêu mấy đứa con gái vào. Cả nhà biết là có chuyện nên nghe lời im lặng ngồi góc ván.
Ông nội nhìn quanh một vòng. Lúc nhìn đến chỗ lục cô dừng lại hơi lâu rồi thở dài nói với cả nhà.
– Chuyện a Hạnh không được nói với người ngoài. Ta và a Tân đi qua nhà đó trả lại đồ cho nhà người ta. Sau này không được nhắc lại.
Mấy đứa nhỏ gật đầu. Đợi ông nội và nhị bá đi, bà nội kêu lục cô ngồi cạnh ở sạp tre, nói sơ cho nhóm con dâu biết chuyện. Ai nấy đều có vẻ sợ, kéo mấy đứa con gái của mình ngồi xuống. Bà nội nói:
– A Hạnh, con nên biết món đồ đó không được giữ, sẽ gây hoạ cho cả nhà mình. Biết là hoạ gì không?
Ngọc trai là vật quý dâng nạp triều đình. Có năm vì muốn có sản vật dâng nạp nhiều người phải xuống biển lặn mò từng con sò, con trai. Chuyện này nguy hiểm đến tánh mạng không phải bất đắc dĩ thì ai lại đi tìm?
Có năm gặp may, thợ lặn mò được nhiều hơn cũng phải nộp cho quan lại địa phương, đổi bạc mua lương thực, sắm áo quần. Nếu không trong nhà nhất định gặp hoạ. Vật quý luôn thu hút sự chú ý của người khác. Kẻ cướp hay người tham lam sẽ dòm ngó. Biết đâu nhóm quan lại địa phương mượn cớ bắt đi phu dịch, hoặc năm sau phải tăng số lượng ngọc cần nộp.
Đảo Koh Tral là nơi thợ lặn tìm được nhiều ngọc trai nhất. Nhiều người vì kế mưu sinh đến đây lặn mò ngọc, nhưng khi tìm được chưa chắc đã bình an trở về đất liền. Bà nội kể từng chuyện đau lòng của thợ mò ngọc làm mấy đứa nhỏ đều sợ.
Đến giờ nấu cơm chiều, nhà sau nhóm phụ nữ lo nấu nướng. Tam bá, Vinh ca, Hân ca ở sân trước lo chuẩn bị lưới, bình nước cho tối nay. Mọi người làm việc nhưng cứ hướng mắt ra cổng chờ ông nội trở về. Lúc nãy ông bà không nói rõ là đi nhà ai, chắc không xa đây lắm. Lục cô cũng chưa từng đi xa, mấy lần đi hội chùa ở Cần Vọt là xa nhất rồi.
Chạng vạng tối thì ông nội và nhị bá về. Ông kêu dọn cơm ăn nhanh để còn ra biển. Cả nhà thở phào nhẹ nhõm, chắc là việc này đã xong, nếu không ông sẽ không yên tâm ra biển để trong nhà chỉ có đàn bà trẻ con.
Cuối tháng ba trời khô nóng, gió mang hơi muối làm da cứ rít rít. Mai hơi khó ngủ nhắm mắt nghe những cơn gió lùa qua vách. Viên ngọc trai cỡ đầu ngón út thì con sò phải đủ lớn, ở nước sâu mới có ngọc. Dưới mực nước sâu áp lực nước lớn, không nói chuyện tai nạn khác, chỉ cần thợ lặn trồi lên quá nhanh cũng bị áp lực nước phá huỷ nội tạng, sinh nghề tử nghiệp.
Từ chiều đến giờ lục cô đều ngồi trong phòng, không nói chuyện với ai, mắt đỏ hoe. Trước giờ lục cô luôn thân thiết với Cúc tỷ và Mai, lần này không biết cô giận Mai nhiều không? Sau khi nghe bà nội nói điểm lợi hại, mong là cô hiểu được.
Vùng biển này được thiên nhiên ưu đãi, cá tôm nhiều, sản vật quý hiếm như ngọc trai, hải sâm, yến sào phong phú. Chính vì vậy nơi này thu hút rất nhiều hạng người qua lại. Cướp biển, giặc Xiêm La không phải vì sự trù phú ở đây mà tìm đến sao? Qua lời những người lớn kể lại, cứ cách đoạn thời gian sẽ có cướp, có loạn. Nhà mình thân cô, không thể gây chú ý được.
Có tiền của cũng không thể khoe ra. Mai hơi giật mình nghĩ đến chuyện nhà mình bắt đầu kiếm được tiền, như vậy có nguy hiểm không? Làm cách nào mới an toàn đây? Cô nhớ lại chuyện đã đọc trước đây, bao giờ thì Mạc quan nhân đến cai quản vùng này? Có quân đội của ông ấy mới mong an tâm làm ăn sinh sống.
