Quyển I: Nó là Hoàng Anh Kiệt
C 133: Chiếm lĩnh lòng người (2)
- Thưa bác, xin bác khai báo đầy đủ và chính xác các thông tin mà con hỏi bác nhé.- Một cô bé 14 tuổi – gọi là cô bé theo kiểu của Kiệt chứ thời này là lấy chồng sinh con rồi, bởi vì thời này là “ Lấy chồng từ thủa mười ba- Đến khi mười tám đã đà năm con”, mỉm cười thân thiện với người đàn ông đang ngồi trước mặt, dù rằng người đàn ông này đang nhìn cô bé với vẻ nghi ngờ. Cái này cũng đúng thôi, khi mà thời này, tư tưởng trọng nam khinh nữ là bình thường, và một đứa con gái thế này lại ngồi ghi chép nữa chứ.
- Các người cho con gái đi làm việc này sao?- Người đàn ông hỏi
- Thưa chú, đàn ông lẫn con trai trong làng Hồng Bàng và cả làng bọn cháu đều có việc cần sức khỏe, mấy việc bàn giấy thế này bọn con gái được nhường đấy ạ.- Cô bé cười và trả lời
Làng Hồng Bàng và 3 ngôi làng lân cận (thực ra bây giờ còn 2 do làng Thụi bị phá hủy và sáp nhập vào làng Hồng Bàng rồi), hiện tại đều đang khan hiếm nhân lực, điều chắc chắn sẽ xảy ra khi tiến hành công nghiệp hóa. Vì thế, con trai của làng đều phải đi làm những việc cần sức lực: công xưởng, làm nông, xây dựng,... thậm chí còn phải huy động thêm cả phụ nữ khỏe mạnh tham gia cùng, vì thế, những việc ghi chép sổ sách nhẹ nhàng thế này, thường là do những cô gái còn chưa qua tuổi 18 đi làm.
- Việc ở đó nhiều tới thế cơ à?- Người đàn ông tò mò hỏi lại
- Dạ, vâng. May mà có máy móc làm cùng, không thì làm không xuể, tới bọn cháu cũng sẽ phải đi làm việc ở dưới đó hết.- Cô bé vẫn mỉm cười trả lời dù nó chẳng phải nhiệm vụ của cô, đơn giản là bởi đây là một trong những điều cô được học- luôn lễ phép với đối tác khi thực hiện mọi công việc.
- Thế thì liệu bọn tôi vào kiếm việc ở đó có được không nhỉ?
- Dạ, cái này con cũng không chắc nữa, bởi vì bọn con chỉ là Trung tâm môi giới việc làm, tức là nơi có chức năng giới thiệu việc làm cho các bác mà thôi. Bác nói cho bọn con thông tin của bác: tên tuổi, địa chỉ, năng lực làm việc, sức khỏe,... từ đó bọn con tìm xem có ông chủ nào yêu cầu người làm việc nào tương ứng không?
- Vậy nhỡ chẳng may không hợp thì sao, bác vẫn phải chờ à?
- Dạ, cái này bác đi vào trong kia sẽ có sự giải đáp cụ thể hơn bác ạ, còn giờ con xin bác trả lời vài câu hỏi của bọn con? Dạ tên bác là gì ạ?
Người đàn ông bắt đầu trả lời các câu hỏi về tên tuổi, địa chỉ, kinh nghiệm làm việc,... Tới câu hỏi về kinh nghiệm làm việc và sở trường, năng lực, người đàn ông không hiểu lắm, nên hỏi rằng nên khai thế nào?
- Dạ, về kinh nghiệm thì chú nói sơ qua những việc chú từng làm, sở trường, năng lực thì là nghề hoặc kỹ năng làm thạo nhất của chú.
- Thế hả? Thế cháu cho hỏi là có yêu cầu gì đặc biệt để dễ nhận việc không?
- Dạ, cái này thì không có yêu cầu gì, như cháu nói rồi, bọn cháu chỉ phụ trách cung cấp thông tin giữa người thuê và người được thuê thôi. Bác cứ an tâm, bọn cháu nhất định không có sự qua loa gì đâu.
Sau một hồi hỏi đáp, những thông tin cơ bản của người đàn ông kia đã được ghi chép lại để đưa vào trong, còn ông ta được phát một cái thẻ làm bằng kim loại. Nó thực ra làm một tấm sắt non, sau đó người ta dùng búa đóng con dấu hình chữ lên bằng sắt đã tôi, thứ này cứng hơn, đủ sức để làm hằn lên trên tấm sắt non kia. Trên tấm sắt non đó là một mã số bằng chữ, dựa trên mã hồ sơ họ khai, giống với mã sinh viên hoặc số CMND. Người được phát thẻ kim loại được đưa vào trong căn nhà phía sau, bắt đầu việc phỏng vấn thứ hai. Đợt phỏng vấn này chủ yếu là để đảm bảo thông tin họ khai đảm bảo, nhất là các thông tin cơ bản như tên tuổi địa chỉ phải là thật, sai là bị loại ngay, còn những thông tin như kinh nghiệm làm việc hay kỹ năng có sự nói quá gì thì cho qua, thật thì sẽ được ưu đãi. Những người phụ trách kiểm tra sẽ gọi lấy số báo danh, đọc lại tên tuổi, địa chỉ thật to, người bên ngoài xác nhận thì đi vào, theo hướng dẫn tới căn phòng được chỉ định, trong căn phòng đó là các quan viên có công tác kiểm tra hộ khẩu khu vực họ sống, muốn khai láo cũng không nổi. Điều này đã được công khai trước, những vẫn làm cẩn thận, dù sao, chuyện tổ mối làm vỡ đê luôn xuất hiện được mà.
Khâu trên kiểm tra xong, mới có những phần kiểm tra chuyên môn- tức năng lực làm việc của người lao động. Họ sẽ hỏi một vài câu hỏi liên quan tới những công việc này: mấy việc cần làm, những nơi họ từng làm việc,... Thực ra cái này nhiều người thấy hơi thừa, vì người lao động thuê thời này có việc là làm, không nề hà, kinh nghiệm việc gì cũng có. Tuy nhiên, Kiệt cũng hi vọng có những người đã có kinh nghiệm và tay nghề ở một số nghề nhất định, để làm những thợ cả.
Bất kỳ công việc nào cũng có những điều cần lưu ý, những bí quyết và những vấn đề mà phải làm thực tế thì mới thấy được. Những bí quyết này là thứ gần như không truyền đi, được những người thợ giấu kín, vì có thế họ mới có ưu thế để giữ được vị trí làm việc. Làng Hồng Bàng sẽ cố chiêu mộ những người này, sau đó khiến họ truyền dạy những kinh nghiệm này hết mức có thể, dựa vào đó mà xây nên một chương trình đào tạo người lao động, đồng thời có thể tạo thêm những máy móc cần thiết cho công việc, tạo thêm công ăn việc làm thêm nữa. Tất nhiên, bình thường thì chẳng có lý do gì khiến người ta đem bát cơm ra trao đổi chứ, còn giữ bí quyết là còn giữ được công việc, nhỉ?
Không may rằng thuyết phục người khác là điểm mạnh mà làng Hồng Bàng có được. Mọi thứ đơn giản chính là trao đổi? Tất cả mọi công việc ở Châu Nam Bình đều đang vắt kiệt sức lực của mọi người, và kẻ càng có kinh nghiệm làm việc thì là kẻ càng làm nhiều, càng làm nhiều thì tức càng mất đi nhiều sức khỏe, và họ tự thấy bản thân đang không còn nhiều thời gian để mà kiếm tiền trước khi gục xuống vì mệt nhọc. Làng Hồng Bàng đến và thương lượng về việc này: một công việc nhẹ nhàng hơn, mức lương cao hơn, tuổi thọ làm việc dài hơn,... Những gì cần biết, làng Hồng Bàng biết hết liền.
- Toàn là những thứ rất nguy hiểm và mệt nhọc, thảo nào họ dễ dàng chấp nhận lời đề nghị của chúng ta.- La Bảo tặc lưỡi nhận xét. Đáp lại lời nhận xét chủ yếu là mấy tiếng cười của mấy ông bạn: Nguyễn Quảng, Đào Văn Bắc, Vũ Văn Đặng.
- Trên đời này, chưa làm người lao động mà làm ngay người chủ sẽ khó mà hiểu được cái khổ của người làm thuê. Không biết tới cái khổ này, tất nhiên là chỉ chăm chăm vào bóc lột người làm thuê.- Nguyễn Quảng lẩm bẩm vài lời giải thích.
Đây là 4 người anh em theo Kiệt từ nhỏ ở làng Hồng Bàng, cũng từng cùng với Kiệt làm mấy món hàng công nghiệp nho nhỏ. Đây chính là những người công nhân đầu tiên của làng Hồng Bàng. Kể cả sau này khi làng Hồng Bàng phát triển mạnh mẽ, họ cũng không phải những người có được công việc tốt đẹp sớm do gia cảnh tầm tầm, không khá giả tới mức thành chỗ dựa như họ Đào, họ Đỗ. Vì thế, bọn này lăn lộn ở cấp cơ sở- đi tiếp xúc công tác thực tế, tự tay làm nhiều việc, hiểu được sự khó nhọc và những nguy cơ khi đi làm việc. Từ đó, những điều mà người lao động thường chờ mong được cải thiện: tiền công xứng đáng, bảo hiểm khi làm việc, hỗ trợ về kinh nghiệm làm việc, đào tạo nghề,... bọn nó nắm tương đối rõ. Đây có lẽ là lý do mà 4 đứa này được giao phụ trách nhiệm vụ xây dựng nên Công đoàn cho người dân lao động ở châu Nam Bình, chứ không phải những đứa như Hoàng Văn Tâm hay Đào Văn Lộc.
- Nói gì thì nói, vụ này cậu Kiệt đã đặt tâm tư rất lớn, chuyến này đối thủ của chúng ta là Bang Bất Lương và cả các quan lại châu Nam Bình này! Ý nghĩa của trận thắng này so với những thành công trước chắc chắn đủ để ta nói tới tận đời con cháu.- Đào Văn Bắc xoa xoa đôi bàn tay vào nhau, nét mặt đầy tham vọng.
Trận đánh mà Bắc nói tới, chính là việc xây dựng Công đoàn thành một thế lực phục vụ làng Hồng Bàng. Mưu kế này được Kiệt manh nha ngay sau sự hòa hoãn mà làng Hồng Bàng đạt được với Lương Vũ Phong, và Kiệt đã triệu tập ngay 4 người lên đây để bàn việc đó. Cả 4 người đều nhớ tới những điều Kiệt nói với họ về ý tưởng của cậu ta khi đó.
Cách đây không lâu, khi làng Hồng Bàng thể hiện sức mạnh để tự vệ trước Bang Bất Lương đã khiến cho Lương Vũ Phong- Thành Chủ thành An Định, Tri Châu châu Nam Bình lo sợ họ, bắt đầu ra tay đối phó. Lương Vũ Phong là quan, làng Hồng Bàng chỉ là dân, hơn nữa không như Bùi Đắc- một kẻ thất thế lâu rồi, Lương Vũ Phong vẫn đang là quan lớn cấp châu, không thể cậy sức mạnh, thành ra từng bước bị ép lùi. Để tranh thủ thời gian, tập trung phát triển, chuẩn bị đợt chiến tranh trong tương lai với Bang Bất Lương, Kiệt chủ động cầu hòa với việc xây dựng Trung tâm môi giới việc làm chỉ với 20% người làng Hồng Bàng, cao tầng lại do Lương Vũ Phong chỉ định. Trung tâm môi giới việc làm này sẽ thay thế Bang Bất Lương trong khoản đảm bảo sự ổn định của Châu Nam Bình, đồng thời tiền tài và nhân sự lại do Lương Vũ Phong quyết, tức là đây là thứ sẽ có thể đảm bảo không còn kẻ nào có thể nắm được kinh tế ở châu Nam Bình, lại cho Lương Vũ Phong cơ sở xây dựng thế lực riêng. Lợi ích đủ lớn, Lương Vũ Phong quay lại chống lưng cho làng Hồng Bàng.
Thế nhưng, hầu hết các phe khi nghe về Trung tâm môi giới việc làm kiểu này, đều hiểu rằng- một khi nơi này đi vào hoạt động ổn định, Lương Vũ Phong nhất định sẽ ra tay với làng Hồng Bàng. Lúc đó, làng Hồng Bàng nếu như không chịu khuất phục, thì những chèn ép phải chịu chỉ e càng thêm nặng hơn, mà bung lực tự vệ thì tất nhiên là khó khăn hơn giờ càng nhiều, vì lúc ấy chắc chắn Lương Vũ Phong còn mạnh hơn thời này hàng chục lần. Để tránh cái tình thế tiến thoái lưỡng nan, cách duy nhất chính là không để điều đó xảy ra, phải triệt tiêu ý tưởng chèn ép của Lương Vũ Phong với làng Hồng Bàng.
Có hai phương án để điều này xảy ra, hoặc làng Hồng Bàng hoàn toàn quy thuận trước Lương Vũ Phong, thành tay sai cho hắn, khi đó Lương Vũ Phong tất nhiên sẽ thoải mái cho làng Hồng Bàng phát triển- tất nhiên làng Hồng Bàng lúc đó sẽ chịu vô vàn khống chế, thậm chí dù Kiệt có tìm ra lợi ích gì đó, cũng phải hiến phần lớn cho Lương Vũ Phong, phần đầu thừa đuôi thẹo mới tới lượt cậu ta và làng Hồng Bàng. Kiệt chọn phương án thứ hai, trở thành một thế lực mà Lương Vũ Phong không dám đụng tới, như với Bang Bất Lương ngày trước.
Muốn thế, làng Hồng Bàng phải kiểm soát được Trung tâm môi giới việc làm này, rồi mở rộng ra tạo thành khả năng đảm bảo sự ổn định và phát triển kinh tế, xã hội của toàn Châu Nam Bình, khi đó, e rằng Lương Vũ Phong quỳ gối với làng Hồng Bàng còn thấp hơn cả Bùi Đắc nữa. Do đã giao kèo từ trước, tổ chức thượng tầng của Trung tâm môi giới việc làm là do Lương Vũ Phong chỉ định, làng Hồng Bàng và Kiệt phải dùng biện pháp khác để kiểm soát nó. Cách Kiệt chọn, là xây dựng tình cảm với quần chúng, để họ tin tưởng và đi theo cậu ta và làng Hồng Bàng, thông qua Công đoàn.
Khi Kiệt quan sát chợ nhân công mà Bang Bất Lương điều hành, cậu ta thấy rất rõ sự coi thường mà Bang Bất Lương dành cho những người đi bán sức lao động này: khinh rẻ, ăn chặn tiền, bóc lột, đánh đập thậm chí là giết. Đây là sự độc ác và tàn nhẫn của những tên lưu manh của Bang Bất Lương, cũng là sự tiếp tay của Lương Vũ Phong: vị quan phụ mẫu này chỉ cần có cách đảm bảo đám dân đen không nổi loạn và tạo thuế má để ông ta thu, chứ họ sống thế nào không quá quan tâm. Khi anh trai Kiệt là Anh Minh bàn về việc này, muốn để Lương Vũ Phong can thiệp, Kiệt đã gàn đi là vì thế. Đây chính là cái Kiệt và làng Hồng Bàng có thể lợi dụng: xây dựng Công đoàn để bảo vệ những con người làm thuê này, khiến họ nhận được thêm phần lợi mà họ đáng được hưởng, thì những người này sẽ quay lại ủng hộ làng Hồng Bàng mà thôi.
- Các ông chủ trên đời đa phần đều là kẻ mong người làm thuê làm cho họ càng nhiều càng tốt, lương lại càng ít càng hay, cái chúng ta mới lập ra thì không có quan hệ với các ông chủ đó, lại không thể làm như Bang Bất Lương là dùng vũ lực ép người ta nhận người, như thế thì sao có thể giúp mấy người làm thuê kiếm được một công việc, nói gì tới tiền công tốt chứ?- Đào Văn Bắc nghe Kiệt nói về những điều trên thì lập tức phản bác lại ngay.
- Đúng, vì thế mới gọi các cậu lên trên đây, chứ không giao việc này cho Linh hoặc Nhung. Không phải đơn giản tổ chức lại một cái như chợ nhân công.
- Có phải là muốn đào tạo tay nghề cho những người kia, để họ có thể như những người thợ làng Hồng Bàng của chúng ta có được vào thời kỳ phực hưng kinh tế!- Nguyễn Quảng hiểu ra. Thời kỳ đó là lúc làng Hồng Bàng bị lũ cướp biển đánh phá lần đầu, thiệt hại về người không quá lớn- 1 người chết, nhưng toàn bộ làng bị đốt, hoa màu bị tàn phá nặng nề, cần phải sớm khôi phục sản xuất và ổn định cuộc sống, lại phải sẵn sàng phòng bị một trận tấn công khác, đòi hỏi cực nhiều tiền. Làng Hồng Bàng vì thể phải cho những người thợ trong làng đi làm việc ở nơi khác để kiếm tiền đem về xây dựng lại làng, tiền để chuẩn bị khí giới, nuôi quân sĩ,... Lúc đó sở dĩ những người thợ đó mang được tiền về, là vì tiền lương của họ nhiều, không phải đám người thuê họ ngu, không biết bóc lột, mà là với tay nghề cao, lợi ích họ mang lại cho những người thuê họ đủ lớn, người thuê nhiều, mà quy luật cung- cầu thì đơn giản thôi, cung nhiều cầu ít thì giá giảm, cầu nhiều cung ít thì giá tăng, thành ra đám người kia phải trả lương cao. Kiệt muốn áp dụng phương pháp này vào những người làm thuê trên châu Nam Bình, khiến những người thợ kia có được tay nghề tốt, khiến các ông chủ muốn thuê người, phải trả lương cao.
- Vậy thì khó khăn đấy, đâu có như ngày trước, việc đó có anh hướng dẫn, kỹ thuật chúng ta hơn hẳn người ta, những việc trên này rất là nhiều, ta không biết gì về chúng, làm sao mà hướng dẫn được người ta nâng cao tay nghề?
- Không biết thì hỏi!- Kiệt nói- Phương pháp phải tự nghĩ đi, vì từ giờ đó là công tác của mấy đứa rồi, anh mày đâu thể cầm tay chỉ việc mãi được chứ?
Đợi Kiệt rời đi, 4 đứa này cùng ngồi lại bàn bạc cách làm cho tốt xây dựng Công đoàn. Như Kiệt đã nói rõ, Công đoàn là tấm chắn bảo vệ cho làng Hồng Bàng trước Lương Vũ Phong, làm không nổi, tất làng Hồng Bàng có chuyện, họ là người Hồng Bàng, làng Hồng Bàng mà có chuyện ai cũng chạy không thoát.
- Theo em thấy, vẫn có cách để ta biết được phương thức làm việc của những ngành nghề kia đó!- Vũ Văn Đặng vốn trầm tính ít nói, từ đầu tới giờ không nói câu nào, giờ đột nhiên lên tiếng.
- Chú mày biết cách ư?
- Mưu thầy mẹo thợ, ta hãy tìm những người thợ nhiều kinh nghiệm mà hỏi.
- Thợ ai chẳng dấu nghề!
- Đó là vì nghề đó mang lại được tiền cho họ, họ cần giấu để đảm bảo nguồn tiền, nhưng với những người không còn làm việc được, họ giấu diếm làm gì nữa? Ta bỏ giá tiền hợp lý chút là được.- Vũ Văn Đặng nói.
- Vậy những người thợ ta nên chọn là những người đã về hưu, hoặc bị thương tật nặng? Chà, tìm mấy người này cũng vất vả đấy!
- Cân gì chứ, khi Trung tâm mở cửa hoạt động, bao người tới nghe ngóng, ta cứ thế mà hỏi họ luôn ấy chứ, dù gì, nơi này sẽ có cái uy của Lương Vũ Phong và sự nhân nghĩa làng Hồng Bàng mà.
Cả 4 người không ngừng tranh luận, đóng góp ý kiến, để lập nên một kế hoạch chi tiết xây dựng nên Công đoàn và đưa cho Kiệt xem bản kế hoạch cuối cùng. Khi nhận được nó, dù đang ở trên xe, khá là xóc nảy- đường xá quá xấu, Kiệt vẫn mê mải đọc và nghiền ngẫm về nó, một bản kế hoạch tốt tới không ngờ. Bản kế hoạch này đã đưa ra lộ trình quy hoạch để sao phát triển Công đoàn hiệu quả nhất, phù hợp nhất: Đầu tiên là chú trọng tổ chức Trung tâm môi giới việc làm sao cho hiệu quả, để Trung tâm môi giới hoạt động tốt và được Lương Vũ Phong ủng hộ thêm, từ đó mở rộng Trung tâm, tăng sức ảnh hưởng của làng Hồng Bàng, đồng thời trong thời gian này tìm kiếm các thợ có kinh nghiệm và chịu chia sẻ kinh nghiệm làm việc về để tập hợp các kiến thức này lại, viết ra giáo trình hướng dẫn cụ thể. Giai đoạn thứ hai, song song quá trình chuyển giao nhân sự- Lương Vũ Phong đưa người vào để bắt đầu kiểm soát Trung tâm môi giới việc làm, thì làng Hồng Bàng cũng bắt đầu tiến hành việc bồi dưỡng nghiệp vụ cho những người làm thuê, nâng cao tay nghề, biến họ thành những thợ giỏi- từ đó khiến họ có được công việc tốt, đối xử tốt từ chủ,... Khi này, nhân quá trình bồi dưỡng nghiệp vụ, làng Hồng Bàng sẽ tăng cường tiếp xúc với người làm thuê, cổ vũ họ xây dựng Công đoàn để tự bảo vệ mình trước giới chủ. Kiệt bổ sung vào giai đoạn này một việc, đó là nếu như làm không tốt, hãy cứ tập trung bồi dưỡng những hạt nhân ưu tú, để về sau họ làm nòng cốt, chứ e rằng người làm thuê lúc này còn mải kiếm tiền. Còn giai đoạn ba, theo 4 người kia, là giai đoạn dùng Công đoàn để tập hợp người dân lao động, tạo cái thanh thế như Bang Bất Lương khi trước, ép Lương Vũ Phong cúi đầu. Vấn đề này, Kiệt cho rằng quá cấp tiến, hãy xem xem giai đoạn 2 kia là phát triển theo hướng Kiệt nghĩ hay họ nghĩ đã. Nếu theo hướng Kiệt suy nghĩ, người làm thuê còn mải kiếm tiền, chưa nghĩ việc ôm đoàn tự bảo vệ, thì sau khi làng Hồng Bàng dần bị ép lui khỏi Trung tâm môi giới, tất nhiên những người này sẽ bị áp bức nặng nề, khi đó làng Hồng Bàng cùng các hạt nhân đào tạo khi trước hãy hoạt động trở lại. Làng Hồng Bàng chỉ phụ trợ, cổ vũ, những hạt nhân kia mới là chính. Tất nhiên, những hạt nhân đó phải chịu sự chỉ đạo từ làng Hồng Bàng, trực tiếp là từ 4 người Nguyễn Quảng. Ngoài ra, trong quá trình phát triển Trung tâm môi giới việc làm này, ngoài việc bồi dưỡng nghiệp vụ, cũng cần tìm hiểu các công việc người làm thuê cần làm, xem xem có việc nào có thể áp dụng máy móc vào, thì thử chế tạo và bán. Đây cũng là cơ hội để phát triển quan hệ cho làng Hồng Bàng vậy
Bản bổ sung ý kiến của Kiệt được trả lại ngay cho 4 người, đám Nguyễn Quảng đều thầm nhủ Kiệt quả là sáng suốt. Sau đó, từ bản kế hoạch này, cả 4 tiến hành xây dựng Trung tâm môi giới việc làm cùng với Công đoàn đầu tiên trên thế giới.
C 133: Chiếm lĩnh lòng người (2)
- Thưa bác, xin bác khai báo đầy đủ và chính xác các thông tin mà con hỏi bác nhé.- Một cô bé 14 tuổi – gọi là cô bé theo kiểu của Kiệt chứ thời này là lấy chồng sinh con rồi, bởi vì thời này là “ Lấy chồng từ thủa mười ba- Đến khi mười tám đã đà năm con”, mỉm cười thân thiện với người đàn ông đang ngồi trước mặt, dù rằng người đàn ông này đang nhìn cô bé với vẻ nghi ngờ. Cái này cũng đúng thôi, khi mà thời này, tư tưởng trọng nam khinh nữ là bình thường, và một đứa con gái thế này lại ngồi ghi chép nữa chứ.
- Các người cho con gái đi làm việc này sao?- Người đàn ông hỏi
- Thưa chú, đàn ông lẫn con trai trong làng Hồng Bàng và cả làng bọn cháu đều có việc cần sức khỏe, mấy việc bàn giấy thế này bọn con gái được nhường đấy ạ.- Cô bé cười và trả lời
Làng Hồng Bàng và 3 ngôi làng lân cận (thực ra bây giờ còn 2 do làng Thụi bị phá hủy và sáp nhập vào làng Hồng Bàng rồi), hiện tại đều đang khan hiếm nhân lực, điều chắc chắn sẽ xảy ra khi tiến hành công nghiệp hóa. Vì thế, con trai của làng đều phải đi làm những việc cần sức lực: công xưởng, làm nông, xây dựng,... thậm chí còn phải huy động thêm cả phụ nữ khỏe mạnh tham gia cùng, vì thế, những việc ghi chép sổ sách nhẹ nhàng thế này, thường là do những cô gái còn chưa qua tuổi 18 đi làm.
- Việc ở đó nhiều tới thế cơ à?- Người đàn ông tò mò hỏi lại
- Dạ, vâng. May mà có máy móc làm cùng, không thì làm không xuể, tới bọn cháu cũng sẽ phải đi làm việc ở dưới đó hết.- Cô bé vẫn mỉm cười trả lời dù nó chẳng phải nhiệm vụ của cô, đơn giản là bởi đây là một trong những điều cô được học- luôn lễ phép với đối tác khi thực hiện mọi công việc.
- Thế thì liệu bọn tôi vào kiếm việc ở đó có được không nhỉ?
- Dạ, cái này con cũng không chắc nữa, bởi vì bọn con chỉ là Trung tâm môi giới việc làm, tức là nơi có chức năng giới thiệu việc làm cho các bác mà thôi. Bác nói cho bọn con thông tin của bác: tên tuổi, địa chỉ, năng lực làm việc, sức khỏe,... từ đó bọn con tìm xem có ông chủ nào yêu cầu người làm việc nào tương ứng không?
- Vậy nhỡ chẳng may không hợp thì sao, bác vẫn phải chờ à?
- Dạ, cái này bác đi vào trong kia sẽ có sự giải đáp cụ thể hơn bác ạ, còn giờ con xin bác trả lời vài câu hỏi của bọn con? Dạ tên bác là gì ạ?
Người đàn ông bắt đầu trả lời các câu hỏi về tên tuổi, địa chỉ, kinh nghiệm làm việc,... Tới câu hỏi về kinh nghiệm làm việc và sở trường, năng lực, người đàn ông không hiểu lắm, nên hỏi rằng nên khai thế nào?
- Dạ, về kinh nghiệm thì chú nói sơ qua những việc chú từng làm, sở trường, năng lực thì là nghề hoặc kỹ năng làm thạo nhất của chú.
- Thế hả? Thế cháu cho hỏi là có yêu cầu gì đặc biệt để dễ nhận việc không?
- Dạ, cái này thì không có yêu cầu gì, như cháu nói rồi, bọn cháu chỉ phụ trách cung cấp thông tin giữa người thuê và người được thuê thôi. Bác cứ an tâm, bọn cháu nhất định không có sự qua loa gì đâu.
Sau một hồi hỏi đáp, những thông tin cơ bản của người đàn ông kia đã được ghi chép lại để đưa vào trong, còn ông ta được phát một cái thẻ làm bằng kim loại. Nó thực ra làm một tấm sắt non, sau đó người ta dùng búa đóng con dấu hình chữ lên bằng sắt đã tôi, thứ này cứng hơn, đủ sức để làm hằn lên trên tấm sắt non kia. Trên tấm sắt non đó là một mã số bằng chữ, dựa trên mã hồ sơ họ khai, giống với mã sinh viên hoặc số CMND. Người được phát thẻ kim loại được đưa vào trong căn nhà phía sau, bắt đầu việc phỏng vấn thứ hai. Đợt phỏng vấn này chủ yếu là để đảm bảo thông tin họ khai đảm bảo, nhất là các thông tin cơ bản như tên tuổi địa chỉ phải là thật, sai là bị loại ngay, còn những thông tin như kinh nghiệm làm việc hay kỹ năng có sự nói quá gì thì cho qua, thật thì sẽ được ưu đãi. Những người phụ trách kiểm tra sẽ gọi lấy số báo danh, đọc lại tên tuổi, địa chỉ thật to, người bên ngoài xác nhận thì đi vào, theo hướng dẫn tới căn phòng được chỉ định, trong căn phòng đó là các quan viên có công tác kiểm tra hộ khẩu khu vực họ sống, muốn khai láo cũng không nổi. Điều này đã được công khai trước, những vẫn làm cẩn thận, dù sao, chuyện tổ mối làm vỡ đê luôn xuất hiện được mà.
Khâu trên kiểm tra xong, mới có những phần kiểm tra chuyên môn- tức năng lực làm việc của người lao động. Họ sẽ hỏi một vài câu hỏi liên quan tới những công việc này: mấy việc cần làm, những nơi họ từng làm việc,... Thực ra cái này nhiều người thấy hơi thừa, vì người lao động thuê thời này có việc là làm, không nề hà, kinh nghiệm việc gì cũng có. Tuy nhiên, Kiệt cũng hi vọng có những người đã có kinh nghiệm và tay nghề ở một số nghề nhất định, để làm những thợ cả.
Bất kỳ công việc nào cũng có những điều cần lưu ý, những bí quyết và những vấn đề mà phải làm thực tế thì mới thấy được. Những bí quyết này là thứ gần như không truyền đi, được những người thợ giấu kín, vì có thế họ mới có ưu thế để giữ được vị trí làm việc. Làng Hồng Bàng sẽ cố chiêu mộ những người này, sau đó khiến họ truyền dạy những kinh nghiệm này hết mức có thể, dựa vào đó mà xây nên một chương trình đào tạo người lao động, đồng thời có thể tạo thêm những máy móc cần thiết cho công việc, tạo thêm công ăn việc làm thêm nữa. Tất nhiên, bình thường thì chẳng có lý do gì khiến người ta đem bát cơm ra trao đổi chứ, còn giữ bí quyết là còn giữ được công việc, nhỉ?
Không may rằng thuyết phục người khác là điểm mạnh mà làng Hồng Bàng có được. Mọi thứ đơn giản chính là trao đổi? Tất cả mọi công việc ở Châu Nam Bình đều đang vắt kiệt sức lực của mọi người, và kẻ càng có kinh nghiệm làm việc thì là kẻ càng làm nhiều, càng làm nhiều thì tức càng mất đi nhiều sức khỏe, và họ tự thấy bản thân đang không còn nhiều thời gian để mà kiếm tiền trước khi gục xuống vì mệt nhọc. Làng Hồng Bàng đến và thương lượng về việc này: một công việc nhẹ nhàng hơn, mức lương cao hơn, tuổi thọ làm việc dài hơn,... Những gì cần biết, làng Hồng Bàng biết hết liền.
- Toàn là những thứ rất nguy hiểm và mệt nhọc, thảo nào họ dễ dàng chấp nhận lời đề nghị của chúng ta.- La Bảo tặc lưỡi nhận xét. Đáp lại lời nhận xét chủ yếu là mấy tiếng cười của mấy ông bạn: Nguyễn Quảng, Đào Văn Bắc, Vũ Văn Đặng.
- Trên đời này, chưa làm người lao động mà làm ngay người chủ sẽ khó mà hiểu được cái khổ của người làm thuê. Không biết tới cái khổ này, tất nhiên là chỉ chăm chăm vào bóc lột người làm thuê.- Nguyễn Quảng lẩm bẩm vài lời giải thích.
Đây là 4 người anh em theo Kiệt từ nhỏ ở làng Hồng Bàng, cũng từng cùng với Kiệt làm mấy món hàng công nghiệp nho nhỏ. Đây chính là những người công nhân đầu tiên của làng Hồng Bàng. Kể cả sau này khi làng Hồng Bàng phát triển mạnh mẽ, họ cũng không phải những người có được công việc tốt đẹp sớm do gia cảnh tầm tầm, không khá giả tới mức thành chỗ dựa như họ Đào, họ Đỗ. Vì thế, bọn này lăn lộn ở cấp cơ sở- đi tiếp xúc công tác thực tế, tự tay làm nhiều việc, hiểu được sự khó nhọc và những nguy cơ khi đi làm việc. Từ đó, những điều mà người lao động thường chờ mong được cải thiện: tiền công xứng đáng, bảo hiểm khi làm việc, hỗ trợ về kinh nghiệm làm việc, đào tạo nghề,... bọn nó nắm tương đối rõ. Đây có lẽ là lý do mà 4 đứa này được giao phụ trách nhiệm vụ xây dựng nên Công đoàn cho người dân lao động ở châu Nam Bình, chứ không phải những đứa như Hoàng Văn Tâm hay Đào Văn Lộc.
- Nói gì thì nói, vụ này cậu Kiệt đã đặt tâm tư rất lớn, chuyến này đối thủ của chúng ta là Bang Bất Lương và cả các quan lại châu Nam Bình này! Ý nghĩa của trận thắng này so với những thành công trước chắc chắn đủ để ta nói tới tận đời con cháu.- Đào Văn Bắc xoa xoa đôi bàn tay vào nhau, nét mặt đầy tham vọng.
Trận đánh mà Bắc nói tới, chính là việc xây dựng Công đoàn thành một thế lực phục vụ làng Hồng Bàng. Mưu kế này được Kiệt manh nha ngay sau sự hòa hoãn mà làng Hồng Bàng đạt được với Lương Vũ Phong, và Kiệt đã triệu tập ngay 4 người lên đây để bàn việc đó. Cả 4 người đều nhớ tới những điều Kiệt nói với họ về ý tưởng của cậu ta khi đó.
Cách đây không lâu, khi làng Hồng Bàng thể hiện sức mạnh để tự vệ trước Bang Bất Lương đã khiến cho Lương Vũ Phong- Thành Chủ thành An Định, Tri Châu châu Nam Bình lo sợ họ, bắt đầu ra tay đối phó. Lương Vũ Phong là quan, làng Hồng Bàng chỉ là dân, hơn nữa không như Bùi Đắc- một kẻ thất thế lâu rồi, Lương Vũ Phong vẫn đang là quan lớn cấp châu, không thể cậy sức mạnh, thành ra từng bước bị ép lùi. Để tranh thủ thời gian, tập trung phát triển, chuẩn bị đợt chiến tranh trong tương lai với Bang Bất Lương, Kiệt chủ động cầu hòa với việc xây dựng Trung tâm môi giới việc làm chỉ với 20% người làng Hồng Bàng, cao tầng lại do Lương Vũ Phong chỉ định. Trung tâm môi giới việc làm này sẽ thay thế Bang Bất Lương trong khoản đảm bảo sự ổn định của Châu Nam Bình, đồng thời tiền tài và nhân sự lại do Lương Vũ Phong quyết, tức là đây là thứ sẽ có thể đảm bảo không còn kẻ nào có thể nắm được kinh tế ở châu Nam Bình, lại cho Lương Vũ Phong cơ sở xây dựng thế lực riêng. Lợi ích đủ lớn, Lương Vũ Phong quay lại chống lưng cho làng Hồng Bàng.
Thế nhưng, hầu hết các phe khi nghe về Trung tâm môi giới việc làm kiểu này, đều hiểu rằng- một khi nơi này đi vào hoạt động ổn định, Lương Vũ Phong nhất định sẽ ra tay với làng Hồng Bàng. Lúc đó, làng Hồng Bàng nếu như không chịu khuất phục, thì những chèn ép phải chịu chỉ e càng thêm nặng hơn, mà bung lực tự vệ thì tất nhiên là khó khăn hơn giờ càng nhiều, vì lúc ấy chắc chắn Lương Vũ Phong còn mạnh hơn thời này hàng chục lần. Để tránh cái tình thế tiến thoái lưỡng nan, cách duy nhất chính là không để điều đó xảy ra, phải triệt tiêu ý tưởng chèn ép của Lương Vũ Phong với làng Hồng Bàng.
Có hai phương án để điều này xảy ra, hoặc làng Hồng Bàng hoàn toàn quy thuận trước Lương Vũ Phong, thành tay sai cho hắn, khi đó Lương Vũ Phong tất nhiên sẽ thoải mái cho làng Hồng Bàng phát triển- tất nhiên làng Hồng Bàng lúc đó sẽ chịu vô vàn khống chế, thậm chí dù Kiệt có tìm ra lợi ích gì đó, cũng phải hiến phần lớn cho Lương Vũ Phong, phần đầu thừa đuôi thẹo mới tới lượt cậu ta và làng Hồng Bàng. Kiệt chọn phương án thứ hai, trở thành một thế lực mà Lương Vũ Phong không dám đụng tới, như với Bang Bất Lương ngày trước.
Muốn thế, làng Hồng Bàng phải kiểm soát được Trung tâm môi giới việc làm này, rồi mở rộng ra tạo thành khả năng đảm bảo sự ổn định và phát triển kinh tế, xã hội của toàn Châu Nam Bình, khi đó, e rằng Lương Vũ Phong quỳ gối với làng Hồng Bàng còn thấp hơn cả Bùi Đắc nữa. Do đã giao kèo từ trước, tổ chức thượng tầng của Trung tâm môi giới việc làm là do Lương Vũ Phong chỉ định, làng Hồng Bàng và Kiệt phải dùng biện pháp khác để kiểm soát nó. Cách Kiệt chọn, là xây dựng tình cảm với quần chúng, để họ tin tưởng và đi theo cậu ta và làng Hồng Bàng, thông qua Công đoàn.
Khi Kiệt quan sát chợ nhân công mà Bang Bất Lương điều hành, cậu ta thấy rất rõ sự coi thường mà Bang Bất Lương dành cho những người đi bán sức lao động này: khinh rẻ, ăn chặn tiền, bóc lột, đánh đập thậm chí là giết. Đây là sự độc ác và tàn nhẫn của những tên lưu manh của Bang Bất Lương, cũng là sự tiếp tay của Lương Vũ Phong: vị quan phụ mẫu này chỉ cần có cách đảm bảo đám dân đen không nổi loạn và tạo thuế má để ông ta thu, chứ họ sống thế nào không quá quan tâm. Khi anh trai Kiệt là Anh Minh bàn về việc này, muốn để Lương Vũ Phong can thiệp, Kiệt đã gàn đi là vì thế. Đây chính là cái Kiệt và làng Hồng Bàng có thể lợi dụng: xây dựng Công đoàn để bảo vệ những con người làm thuê này, khiến họ nhận được thêm phần lợi mà họ đáng được hưởng, thì những người này sẽ quay lại ủng hộ làng Hồng Bàng mà thôi.
- Các ông chủ trên đời đa phần đều là kẻ mong người làm thuê làm cho họ càng nhiều càng tốt, lương lại càng ít càng hay, cái chúng ta mới lập ra thì không có quan hệ với các ông chủ đó, lại không thể làm như Bang Bất Lương là dùng vũ lực ép người ta nhận người, như thế thì sao có thể giúp mấy người làm thuê kiếm được một công việc, nói gì tới tiền công tốt chứ?- Đào Văn Bắc nghe Kiệt nói về những điều trên thì lập tức phản bác lại ngay.
- Đúng, vì thế mới gọi các cậu lên trên đây, chứ không giao việc này cho Linh hoặc Nhung. Không phải đơn giản tổ chức lại một cái như chợ nhân công.
- Có phải là muốn đào tạo tay nghề cho những người kia, để họ có thể như những người thợ làng Hồng Bàng của chúng ta có được vào thời kỳ phực hưng kinh tế!- Nguyễn Quảng hiểu ra. Thời kỳ đó là lúc làng Hồng Bàng bị lũ cướp biển đánh phá lần đầu, thiệt hại về người không quá lớn- 1 người chết, nhưng toàn bộ làng bị đốt, hoa màu bị tàn phá nặng nề, cần phải sớm khôi phục sản xuất và ổn định cuộc sống, lại phải sẵn sàng phòng bị một trận tấn công khác, đòi hỏi cực nhiều tiền. Làng Hồng Bàng vì thể phải cho những người thợ trong làng đi làm việc ở nơi khác để kiếm tiền đem về xây dựng lại làng, tiền để chuẩn bị khí giới, nuôi quân sĩ,... Lúc đó sở dĩ những người thợ đó mang được tiền về, là vì tiền lương của họ nhiều, không phải đám người thuê họ ngu, không biết bóc lột, mà là với tay nghề cao, lợi ích họ mang lại cho những người thuê họ đủ lớn, người thuê nhiều, mà quy luật cung- cầu thì đơn giản thôi, cung nhiều cầu ít thì giá giảm, cầu nhiều cung ít thì giá tăng, thành ra đám người kia phải trả lương cao. Kiệt muốn áp dụng phương pháp này vào những người làm thuê trên châu Nam Bình, khiến những người thợ kia có được tay nghề tốt, khiến các ông chủ muốn thuê người, phải trả lương cao.
- Vậy thì khó khăn đấy, đâu có như ngày trước, việc đó có anh hướng dẫn, kỹ thuật chúng ta hơn hẳn người ta, những việc trên này rất là nhiều, ta không biết gì về chúng, làm sao mà hướng dẫn được người ta nâng cao tay nghề?
- Không biết thì hỏi!- Kiệt nói- Phương pháp phải tự nghĩ đi, vì từ giờ đó là công tác của mấy đứa rồi, anh mày đâu thể cầm tay chỉ việc mãi được chứ?
Đợi Kiệt rời đi, 4 đứa này cùng ngồi lại bàn bạc cách làm cho tốt xây dựng Công đoàn. Như Kiệt đã nói rõ, Công đoàn là tấm chắn bảo vệ cho làng Hồng Bàng trước Lương Vũ Phong, làm không nổi, tất làng Hồng Bàng có chuyện, họ là người Hồng Bàng, làng Hồng Bàng mà có chuyện ai cũng chạy không thoát.
- Theo em thấy, vẫn có cách để ta biết được phương thức làm việc của những ngành nghề kia đó!- Vũ Văn Đặng vốn trầm tính ít nói, từ đầu tới giờ không nói câu nào, giờ đột nhiên lên tiếng.
- Chú mày biết cách ư?
- Mưu thầy mẹo thợ, ta hãy tìm những người thợ nhiều kinh nghiệm mà hỏi.
- Thợ ai chẳng dấu nghề!
- Đó là vì nghề đó mang lại được tiền cho họ, họ cần giấu để đảm bảo nguồn tiền, nhưng với những người không còn làm việc được, họ giấu diếm làm gì nữa? Ta bỏ giá tiền hợp lý chút là được.- Vũ Văn Đặng nói.
- Vậy những người thợ ta nên chọn là những người đã về hưu, hoặc bị thương tật nặng? Chà, tìm mấy người này cũng vất vả đấy!
- Cân gì chứ, khi Trung tâm mở cửa hoạt động, bao người tới nghe ngóng, ta cứ thế mà hỏi họ luôn ấy chứ, dù gì, nơi này sẽ có cái uy của Lương Vũ Phong và sự nhân nghĩa làng Hồng Bàng mà.
Cả 4 người không ngừng tranh luận, đóng góp ý kiến, để lập nên một kế hoạch chi tiết xây dựng nên Công đoàn và đưa cho Kiệt xem bản kế hoạch cuối cùng. Khi nhận được nó, dù đang ở trên xe, khá là xóc nảy- đường xá quá xấu, Kiệt vẫn mê mải đọc và nghiền ngẫm về nó, một bản kế hoạch tốt tới không ngờ. Bản kế hoạch này đã đưa ra lộ trình quy hoạch để sao phát triển Công đoàn hiệu quả nhất, phù hợp nhất: Đầu tiên là chú trọng tổ chức Trung tâm môi giới việc làm sao cho hiệu quả, để Trung tâm môi giới hoạt động tốt và được Lương Vũ Phong ủng hộ thêm, từ đó mở rộng Trung tâm, tăng sức ảnh hưởng của làng Hồng Bàng, đồng thời trong thời gian này tìm kiếm các thợ có kinh nghiệm và chịu chia sẻ kinh nghiệm làm việc về để tập hợp các kiến thức này lại, viết ra giáo trình hướng dẫn cụ thể. Giai đoạn thứ hai, song song quá trình chuyển giao nhân sự- Lương Vũ Phong đưa người vào để bắt đầu kiểm soát Trung tâm môi giới việc làm, thì làng Hồng Bàng cũng bắt đầu tiến hành việc bồi dưỡng nghiệp vụ cho những người làm thuê, nâng cao tay nghề, biến họ thành những thợ giỏi- từ đó khiến họ có được công việc tốt, đối xử tốt từ chủ,... Khi này, nhân quá trình bồi dưỡng nghiệp vụ, làng Hồng Bàng sẽ tăng cường tiếp xúc với người làm thuê, cổ vũ họ xây dựng Công đoàn để tự bảo vệ mình trước giới chủ. Kiệt bổ sung vào giai đoạn này một việc, đó là nếu như làm không tốt, hãy cứ tập trung bồi dưỡng những hạt nhân ưu tú, để về sau họ làm nòng cốt, chứ e rằng người làm thuê lúc này còn mải kiếm tiền. Còn giai đoạn ba, theo 4 người kia, là giai đoạn dùng Công đoàn để tập hợp người dân lao động, tạo cái thanh thế như Bang Bất Lương khi trước, ép Lương Vũ Phong cúi đầu. Vấn đề này, Kiệt cho rằng quá cấp tiến, hãy xem xem giai đoạn 2 kia là phát triển theo hướng Kiệt nghĩ hay họ nghĩ đã. Nếu theo hướng Kiệt suy nghĩ, người làm thuê còn mải kiếm tiền, chưa nghĩ việc ôm đoàn tự bảo vệ, thì sau khi làng Hồng Bàng dần bị ép lui khỏi Trung tâm môi giới, tất nhiên những người này sẽ bị áp bức nặng nề, khi đó làng Hồng Bàng cùng các hạt nhân đào tạo khi trước hãy hoạt động trở lại. Làng Hồng Bàng chỉ phụ trợ, cổ vũ, những hạt nhân kia mới là chính. Tất nhiên, những hạt nhân đó phải chịu sự chỉ đạo từ làng Hồng Bàng, trực tiếp là từ 4 người Nguyễn Quảng. Ngoài ra, trong quá trình phát triển Trung tâm môi giới việc làm này, ngoài việc bồi dưỡng nghiệp vụ, cũng cần tìm hiểu các công việc người làm thuê cần làm, xem xem có việc nào có thể áp dụng máy móc vào, thì thử chế tạo và bán. Đây cũng là cơ hội để phát triển quan hệ cho làng Hồng Bàng vậy
Bản bổ sung ý kiến của Kiệt được trả lại ngay cho 4 người, đám Nguyễn Quảng đều thầm nhủ Kiệt quả là sáng suốt. Sau đó, từ bản kế hoạch này, cả 4 tiến hành xây dựng Trung tâm môi giới việc làm cùng với Công đoàn đầu tiên trên thế giới.
