Quyển III: Cao Nguyên Sắc Máu
C 47: Tái thiết Nam Bàn (2)
Sáng sớm hôm sau, đám học trò mới của Học Phủ được triệu tập sau khi đã ăn xong bữa sáng. Trước mặt chúng là Minh, Kiệt và những người thợ, còn phần các Thái Học Sinh lên làm thầy giáo trên Học Phủ Nam Bàn, họ biết việc là gì, cảm thấy không cần tham gia nên đều ở trong nhà đọc sách.
- Chào các em học sinh mới của Học Phủ Nam Bàn, tôi là Hoàng Anh Minh, một Thái Học Sinh, sau này là thầy các em.
Đám học trò người Thượng mới chưa biết nói gì, mấy người học trò cũ liền lên tiếng chào lại làm mẫu cho đám đàn em. Chào hỏi xong xuôi, Minh nói lý do của việc tập trung. Học phủ phải đón nhiều học trò, cơ sở vật chất còn hạn chế, vì thế thầy và trò phải cùng cố gắng để có nơi học tập tốt.
Đám học trò tỏ ra khó chịu, không như hồi trước nổi loạn, đám học trò được cử tới đều chỉ là bọn thấp cổ bé họng, giờ để thể hiện bản thân thật lòng thần phục, các làng bản người Thượng đều cho con em thân tín tới. Nói trắng ra là tới làm con tin, mà trong suy nghĩ của đám này, con tin đâu phải đi khổ sai chứ. Bọn này cậy mình có thân phận con em của họ lớn mà lại thấy Minh chỉ một mình đứng đó, không có ai hỗ trợ, lớn tiếng phản đối.
- Đây là Học Phủ, ai còn náo động thì bước lên.- Minh hít một hơi sâu, nói to, không giận mà vẫn có uy. Đám học trò lúc này cũng nhớ ra, Mnih không phải một ông giáo mà còn là một viên tướng đã chém biết bao cái đầu chiến binh Nam Bàn. Khi đám học trò đã lặng yên, Minh liền nói đơn giản, nếu không chịu làm thì đơn giản, thầy giáo ngồi trong ô dù, học trò ngồi ngoài trời mà học. Những thầy giáo sẽ được dùng lại công trình cũ của Học Phủ, còn học trò tự lo liệu. Minh tuyên bố xong, mời Kiệt và đám thợ học việc quay vào nhà. Đám học trò mới nhìn nhau, tuy rằng chúng cảm thấy thực tế không có gì đáng lo ngại, vẫn cử người tới xin lỗi Minh, hứa sẽ nghe lời. Minh vỗ vai bảo cứ chờ đã.
Kiệt nói với những người thợ rằng, nhân lúc này sẽ dạy cho họ về những kiến thức cơ bản như ròng rọc, bánh răng, vít quay,... lại nâng cao một chút về toán học với cách tính các lực, các loại lực tác động. Ví dụ như ở chiếc máy bắn đá, những lực nào tác động để bắn viên đã bay đi, việc dùng ròng rọc hay đòn bẩy có tác dụng tận dụng lực ra sao,...
Trong khi những người thợ học hành, mọi thứ bắt đầu, đám học trò phản đối những việc Minh yêu cầu được cho biết mùi, từ ngồi học dưới trời nắng, ăn giữa trời nắng, ngủ ban đêm trong nhà chật chội, muỗi bay vo ve,... còn nếu muốn đi vệ sinh thì phải đi thật xa để đào hố, ai đi lung tung, không có hồ đựng chất thải hoặc đi quá gần là ăn đòn, nấu ăn cũng phải xây bếp tạm, mà gọi là bếp tạm chứ không được phép gây hỏa hoạn, không vứt củi lửa lung tung,... Giữ gìn trật tự trong Học Phủ là một đạo quân vài trăm người mà Minh mượn của ông bố vợ thứ hai, Dương Quốc Lộ, nên tất cả phải chịu hậu quả đủ trong 10 ngày, cuối cùng phải lăn tới xin Minh là bản thân đã biết, không dám chống nữa.
- Rất tốt! Các trò biết sai mà sửa, thật là không còn gì quý hơn.- Minh cười lớn, thể hiện sự vui mừng. Rồi cậu ta để cho Kiệt cùng các thợ ra chỉ đạo đám học trò việc xây dựng công trình nhà ở.
Công việc ban đầu không quá thuận lợi, đám thợ vừa gặp một lũ người không hiểu tiếng, lại là lũ mù mờ về kỹ thuật, các công trình đơn giản nhất cũng làm xiên xiên xẹo xẹo. Kiệt đợi khi những thứ này thất bại, mới chỉ cho họ cái sai, đó là việc không cho người thực hiện biết kích thước yêu cầu.
- Những người này cũng sẽ giống hệt những người lính sau này các người hướng dẫn, ngu dốt, không có tay nghề, các người không thể hi vọng bọn họ biết nhìn ra sự cân bằng trong thiết kế được, các ông phải làm trước, yêu cầu họ làm theo.- Nói rồi Kiệt làm mẫu luôn, ví dụ như khi xây nhà, dài bao nhiêu, rộng bao nhiêu, cột xà để thế nào,... đều nói rõ ràng, những người học trò cứ răm rắp làm theo là được.
Có bài học này làm mẫu, đám thợ của Trương Hách như mở mang đầu óc một chút. Kiệt cũng nói họ nên đem kiến thức học được ra áp dụng. Ví dụ như dạy đám học trò người Thượng xây dựng hệ thống ròng rọc để vận chuyển nguyên vật liệu lên cao, tính toán thiết kế sao cho có thể tận dụng một hệ thống ròng rọc cho nhiều công trình nhất có thể, lại tính phương án thiết kế thuận tiện tháo lắp,... Tiếp đó, Kiệt để đám thợ bắt đầu làm những loại máy móc dùng sức nước, sức gió, để hiểu về các loại kết cấu cơ khí, lại vừa luyện cách chỉ huy và dạy người khác cách làm thứ tương tự.
Sau hơn hai tháng, Trương Hách cho người lên kiểm tra, và chính những người kiểm tra cũng kinh ngạc trước thanh quả đạt được, Bất kỳ loại máy móc chiến tranh nào như máy bắn đá, xe công thành, xe thang,... đều làm chỉ trong nháy mắt, những người thợ làm một mẫu, rồi do đạc lại, làm vật mẫu để chia ra cho những người được chỉ định làm theo tương tự, thời gian tăng nhanh đáng kể.
- Cậu Kiệt làm việc năng suất quá đấy, chỉ mới hơn hai tháng mà đã chuẩn bị có thể xuất sơn rồi.
- Chà, tướng quân Trương Hách định đánh lớn ở đâu sao?
- Ồ, không hề, không hề?- Đám người kia nhìn nhau, không biết Kiệt hỏi làm gì, nhưng cuối cùng vẫn quyết định tiết lộ một chút. Dù sao, việc này cũng không cần giấu diếm. Dụng binh ở đâu được, Nam Bàn là mục tiêu chính vẫn chưa hề ổn định trở lại thì dụng binh thế nào. Đưa quân lên đây rồi lại phải vận lương từ dưới xuôi lên thì cũng chết vật, mà mạnh mẽ trưng lương ở đây, khác gì kích phát nổi loạn.
- Nếu vậy, tôi xin các vị chớ nên vội vã, các thợ thủ công trình vẫn còn kém lắm.
- Tôi thấy họ khá lắm rồi mà.
- Nếu như quả không có việc gấp, tôi xin đợi đủ một năm như hẹn với tướng quân Trương Hách, khi ấy các vị lên coi xem đáng giá hay không?
- Thế thì dài quá, 5 tháng thôi. Chúng tôi còn đưa thợ về để thử nghiệm mấy thứ.
- Cũng được!- Kiệt thở dài
Đợi khi đám người tới kiểm tra đi rồi, cậu ta cười khẩy. 3 tháng cũng là đủ rồi. Trong 3 tháng tiếp theo, Kiệt chia đám thợ đó ra nhiều hội, cho đi cùng đám thương nhân làng Hồng Bàng tới các làng bản Nam Bàn, phụ giúp nơi đó xây dựng những công trình cần thiết. Những người thợ bây giờ tương đối tin Kiệt, lại thêm làm xong được thưởng tiền của, nên cũng chả quan tâm lắm, cứ bảo sao làm thế.
Với những người thợ lành nghề và đã biết cách để hướng dẫn người tay mơ làm theo, những thứ công trình máy móc phức tạp được thiết kế, từ những guồng dẫn nước tưới tiêu, máy cày, máy bừa, máy xay xát, máy ép mía, máy ép dầu lạc.... được phổ biến khắp Nam Bàn. Nhưng Kiệt cũng không lợi dụng bọn họ khơi khơi, vì tin trên này nhất định còn truyền về chỗ Trương Hách.
Quả nhiên, tháng thứ tư chưa hết, người của Trương Hách lên đột xuất, nói là muốn xem qua chút thành quả của cuộc tập huấn thêm. Tất cả chúng đều tỏ vẻ khinh khỉnh và nhìn Kiệt không khác cái túi tiền. Ai cũng nghĩ Kiệt phải xì ít tiền cho họ để bịt miệng. Nhưng cả bọn đã nhầm lẫn, Kiệt để những người thợ trổ tài ở mức cao hơn. Những người muốn kiểm tra tùy chọn một địa điểm, bố trí phòng ngự trên đó, rồi bên Kiệt sẽ trổ tài xây dựng vũ khí công thành thích hợp. Ví dụ như nếu khu vực đó có hào, thì sẽ có xe chở đất, nhanh chóng lấp hào thật nhanh, hay như xe thang để bắc thang lên nhanh,...
Đây là thứ Kiệt hướng dẫn các tay thợ thời gian vừa qua. Tại những ngôi làng đã có Thái Học Sinh tới cai trị, dựa vào những thông tin Minh dạy họ thu thập: địa hình, địa lợi, nhân khẩu, phân bố nhân khẩu,... họ đề ra phương án xây dựng, và đám thợ phải tập tính xem cần phải xây những thứ gì, ở đâu, xây thế nào,... Tập nhiều nên gặp bài là biết ứng biến liền.
- Cậu Kiệt, tướng quân Trương Hách quả là sáng suốt khi mà nhờ cậy cậu.- Những kẻ được cử lên vỗ tay liên hồi sau màn trình diễn
- Được tướng quân tin tưởng cũng là sự vinh hạnh của tôi.
- Nhưng cậu cũng cẩn trọng một chút, liệu lũ này có thể học được những cách chế tạo vũ khí công thành không? Lần trước bọn nó có mỗi cái máy bắn đá mà cũng gây nguy hiểm khá lớn rồi.
- Các vị có thể yên tâm, tôi đảm bảo chúng không học được mấy cái này đâu.- Kiệt giải thích cách thức chế tạo của các món vũ khí, đầu tiên là các thợ chuyên nghiệp nghiên cứu và vẽ bản vẽ thứ cần chế tạo, sau đó họ tách ra các thành phần, phần nào cần tay nghề cao thì họ làm, còn không để đám đệ làm, đám đệ lại chia các nhóm, mỗi nhóm làm một vài bộ phận nhất định, không được biết hết toàn bộ, muốn cũng không được.
- Đây quả là cách làm hay! Vậy bọn ta cũng không còn ý kiến gì!- Không có cơ hội bòn ít tiền, nhưng đám người này lại vui vẻ tới lạ, vì có những tay thợ kiểu này trong quân, cơ hội chiến thắng cao lên, chiến thắng, thăng quan, tiến tước, đó mới là chính đạo mà đám người này hướng tới, chút tiền hối lộ cỏn con này có là gì.
Kiệt thắng nhẹ, xong không hề tự kiêu, vẫn cẩn thận trao cho đám người kia một ít quà quê, để xin họ nghĩ cách làm hộ Kiệt hai việc, thứ nhất là xin họ cho đám thợ ở với cậu đủ một năm, hai là xin thêm thợ nữa. Kiệt có mấy việc cần dùng người.
- Mấy tay nhà buôn các cậu thật là, được voi đòi tiên!- Mấy người kia tay nhận tiền xong, mắng Kiệt mấy lời, nhưng Kiệt biết, cơ bản là việc sẽ thành, liên miệng vâng dạ, xin hứa sẽ sửa đổi các kiểu.
C 47: Tái thiết Nam Bàn (2)
Sáng sớm hôm sau, đám học trò mới của Học Phủ được triệu tập sau khi đã ăn xong bữa sáng. Trước mặt chúng là Minh, Kiệt và những người thợ, còn phần các Thái Học Sinh lên làm thầy giáo trên Học Phủ Nam Bàn, họ biết việc là gì, cảm thấy không cần tham gia nên đều ở trong nhà đọc sách.
- Chào các em học sinh mới của Học Phủ Nam Bàn, tôi là Hoàng Anh Minh, một Thái Học Sinh, sau này là thầy các em.
Đám học trò người Thượng mới chưa biết nói gì, mấy người học trò cũ liền lên tiếng chào lại làm mẫu cho đám đàn em. Chào hỏi xong xuôi, Minh nói lý do của việc tập trung. Học phủ phải đón nhiều học trò, cơ sở vật chất còn hạn chế, vì thế thầy và trò phải cùng cố gắng để có nơi học tập tốt.
Đám học trò tỏ ra khó chịu, không như hồi trước nổi loạn, đám học trò được cử tới đều chỉ là bọn thấp cổ bé họng, giờ để thể hiện bản thân thật lòng thần phục, các làng bản người Thượng đều cho con em thân tín tới. Nói trắng ra là tới làm con tin, mà trong suy nghĩ của đám này, con tin đâu phải đi khổ sai chứ. Bọn này cậy mình có thân phận con em của họ lớn mà lại thấy Minh chỉ một mình đứng đó, không có ai hỗ trợ, lớn tiếng phản đối.
- Đây là Học Phủ, ai còn náo động thì bước lên.- Minh hít một hơi sâu, nói to, không giận mà vẫn có uy. Đám học trò lúc này cũng nhớ ra, Mnih không phải một ông giáo mà còn là một viên tướng đã chém biết bao cái đầu chiến binh Nam Bàn. Khi đám học trò đã lặng yên, Minh liền nói đơn giản, nếu không chịu làm thì đơn giản, thầy giáo ngồi trong ô dù, học trò ngồi ngoài trời mà học. Những thầy giáo sẽ được dùng lại công trình cũ của Học Phủ, còn học trò tự lo liệu. Minh tuyên bố xong, mời Kiệt và đám thợ học việc quay vào nhà. Đám học trò mới nhìn nhau, tuy rằng chúng cảm thấy thực tế không có gì đáng lo ngại, vẫn cử người tới xin lỗi Minh, hứa sẽ nghe lời. Minh vỗ vai bảo cứ chờ đã.
Kiệt nói với những người thợ rằng, nhân lúc này sẽ dạy cho họ về những kiến thức cơ bản như ròng rọc, bánh răng, vít quay,... lại nâng cao một chút về toán học với cách tính các lực, các loại lực tác động. Ví dụ như ở chiếc máy bắn đá, những lực nào tác động để bắn viên đã bay đi, việc dùng ròng rọc hay đòn bẩy có tác dụng tận dụng lực ra sao,...
Trong khi những người thợ học hành, mọi thứ bắt đầu, đám học trò phản đối những việc Minh yêu cầu được cho biết mùi, từ ngồi học dưới trời nắng, ăn giữa trời nắng, ngủ ban đêm trong nhà chật chội, muỗi bay vo ve,... còn nếu muốn đi vệ sinh thì phải đi thật xa để đào hố, ai đi lung tung, không có hồ đựng chất thải hoặc đi quá gần là ăn đòn, nấu ăn cũng phải xây bếp tạm, mà gọi là bếp tạm chứ không được phép gây hỏa hoạn, không vứt củi lửa lung tung,... Giữ gìn trật tự trong Học Phủ là một đạo quân vài trăm người mà Minh mượn của ông bố vợ thứ hai, Dương Quốc Lộ, nên tất cả phải chịu hậu quả đủ trong 10 ngày, cuối cùng phải lăn tới xin Minh là bản thân đã biết, không dám chống nữa.
- Rất tốt! Các trò biết sai mà sửa, thật là không còn gì quý hơn.- Minh cười lớn, thể hiện sự vui mừng. Rồi cậu ta để cho Kiệt cùng các thợ ra chỉ đạo đám học trò việc xây dựng công trình nhà ở.
Công việc ban đầu không quá thuận lợi, đám thợ vừa gặp một lũ người không hiểu tiếng, lại là lũ mù mờ về kỹ thuật, các công trình đơn giản nhất cũng làm xiên xiên xẹo xẹo. Kiệt đợi khi những thứ này thất bại, mới chỉ cho họ cái sai, đó là việc không cho người thực hiện biết kích thước yêu cầu.
- Những người này cũng sẽ giống hệt những người lính sau này các người hướng dẫn, ngu dốt, không có tay nghề, các người không thể hi vọng bọn họ biết nhìn ra sự cân bằng trong thiết kế được, các ông phải làm trước, yêu cầu họ làm theo.- Nói rồi Kiệt làm mẫu luôn, ví dụ như khi xây nhà, dài bao nhiêu, rộng bao nhiêu, cột xà để thế nào,... đều nói rõ ràng, những người học trò cứ răm rắp làm theo là được.
Có bài học này làm mẫu, đám thợ của Trương Hách như mở mang đầu óc một chút. Kiệt cũng nói họ nên đem kiến thức học được ra áp dụng. Ví dụ như dạy đám học trò người Thượng xây dựng hệ thống ròng rọc để vận chuyển nguyên vật liệu lên cao, tính toán thiết kế sao cho có thể tận dụng một hệ thống ròng rọc cho nhiều công trình nhất có thể, lại tính phương án thiết kế thuận tiện tháo lắp,... Tiếp đó, Kiệt để đám thợ bắt đầu làm những loại máy móc dùng sức nước, sức gió, để hiểu về các loại kết cấu cơ khí, lại vừa luyện cách chỉ huy và dạy người khác cách làm thứ tương tự.
Sau hơn hai tháng, Trương Hách cho người lên kiểm tra, và chính những người kiểm tra cũng kinh ngạc trước thanh quả đạt được, Bất kỳ loại máy móc chiến tranh nào như máy bắn đá, xe công thành, xe thang,... đều làm chỉ trong nháy mắt, những người thợ làm một mẫu, rồi do đạc lại, làm vật mẫu để chia ra cho những người được chỉ định làm theo tương tự, thời gian tăng nhanh đáng kể.
- Cậu Kiệt làm việc năng suất quá đấy, chỉ mới hơn hai tháng mà đã chuẩn bị có thể xuất sơn rồi.
- Chà, tướng quân Trương Hách định đánh lớn ở đâu sao?
- Ồ, không hề, không hề?- Đám người kia nhìn nhau, không biết Kiệt hỏi làm gì, nhưng cuối cùng vẫn quyết định tiết lộ một chút. Dù sao, việc này cũng không cần giấu diếm. Dụng binh ở đâu được, Nam Bàn là mục tiêu chính vẫn chưa hề ổn định trở lại thì dụng binh thế nào. Đưa quân lên đây rồi lại phải vận lương từ dưới xuôi lên thì cũng chết vật, mà mạnh mẽ trưng lương ở đây, khác gì kích phát nổi loạn.
- Nếu vậy, tôi xin các vị chớ nên vội vã, các thợ thủ công trình vẫn còn kém lắm.
- Tôi thấy họ khá lắm rồi mà.
- Nếu như quả không có việc gấp, tôi xin đợi đủ một năm như hẹn với tướng quân Trương Hách, khi ấy các vị lên coi xem đáng giá hay không?
- Thế thì dài quá, 5 tháng thôi. Chúng tôi còn đưa thợ về để thử nghiệm mấy thứ.
- Cũng được!- Kiệt thở dài
Đợi khi đám người tới kiểm tra đi rồi, cậu ta cười khẩy. 3 tháng cũng là đủ rồi. Trong 3 tháng tiếp theo, Kiệt chia đám thợ đó ra nhiều hội, cho đi cùng đám thương nhân làng Hồng Bàng tới các làng bản Nam Bàn, phụ giúp nơi đó xây dựng những công trình cần thiết. Những người thợ bây giờ tương đối tin Kiệt, lại thêm làm xong được thưởng tiền của, nên cũng chả quan tâm lắm, cứ bảo sao làm thế.
Với những người thợ lành nghề và đã biết cách để hướng dẫn người tay mơ làm theo, những thứ công trình máy móc phức tạp được thiết kế, từ những guồng dẫn nước tưới tiêu, máy cày, máy bừa, máy xay xát, máy ép mía, máy ép dầu lạc.... được phổ biến khắp Nam Bàn. Nhưng Kiệt cũng không lợi dụng bọn họ khơi khơi, vì tin trên này nhất định còn truyền về chỗ Trương Hách.
Quả nhiên, tháng thứ tư chưa hết, người của Trương Hách lên đột xuất, nói là muốn xem qua chút thành quả của cuộc tập huấn thêm. Tất cả chúng đều tỏ vẻ khinh khỉnh và nhìn Kiệt không khác cái túi tiền. Ai cũng nghĩ Kiệt phải xì ít tiền cho họ để bịt miệng. Nhưng cả bọn đã nhầm lẫn, Kiệt để những người thợ trổ tài ở mức cao hơn. Những người muốn kiểm tra tùy chọn một địa điểm, bố trí phòng ngự trên đó, rồi bên Kiệt sẽ trổ tài xây dựng vũ khí công thành thích hợp. Ví dụ như nếu khu vực đó có hào, thì sẽ có xe chở đất, nhanh chóng lấp hào thật nhanh, hay như xe thang để bắc thang lên nhanh,...
Đây là thứ Kiệt hướng dẫn các tay thợ thời gian vừa qua. Tại những ngôi làng đã có Thái Học Sinh tới cai trị, dựa vào những thông tin Minh dạy họ thu thập: địa hình, địa lợi, nhân khẩu, phân bố nhân khẩu,... họ đề ra phương án xây dựng, và đám thợ phải tập tính xem cần phải xây những thứ gì, ở đâu, xây thế nào,... Tập nhiều nên gặp bài là biết ứng biến liền.
- Cậu Kiệt, tướng quân Trương Hách quả là sáng suốt khi mà nhờ cậy cậu.- Những kẻ được cử lên vỗ tay liên hồi sau màn trình diễn
- Được tướng quân tin tưởng cũng là sự vinh hạnh của tôi.
- Nhưng cậu cũng cẩn trọng một chút, liệu lũ này có thể học được những cách chế tạo vũ khí công thành không? Lần trước bọn nó có mỗi cái máy bắn đá mà cũng gây nguy hiểm khá lớn rồi.
- Các vị có thể yên tâm, tôi đảm bảo chúng không học được mấy cái này đâu.- Kiệt giải thích cách thức chế tạo của các món vũ khí, đầu tiên là các thợ chuyên nghiệp nghiên cứu và vẽ bản vẽ thứ cần chế tạo, sau đó họ tách ra các thành phần, phần nào cần tay nghề cao thì họ làm, còn không để đám đệ làm, đám đệ lại chia các nhóm, mỗi nhóm làm một vài bộ phận nhất định, không được biết hết toàn bộ, muốn cũng không được.
- Đây quả là cách làm hay! Vậy bọn ta cũng không còn ý kiến gì!- Không có cơ hội bòn ít tiền, nhưng đám người này lại vui vẻ tới lạ, vì có những tay thợ kiểu này trong quân, cơ hội chiến thắng cao lên, chiến thắng, thăng quan, tiến tước, đó mới là chính đạo mà đám người này hướng tới, chút tiền hối lộ cỏn con này có là gì.
Kiệt thắng nhẹ, xong không hề tự kiêu, vẫn cẩn thận trao cho đám người kia một ít quà quê, để xin họ nghĩ cách làm hộ Kiệt hai việc, thứ nhất là xin họ cho đám thợ ở với cậu đủ một năm, hai là xin thêm thợ nữa. Kiệt có mấy việc cần dùng người.
- Mấy tay nhà buôn các cậu thật là, được voi đòi tiên!- Mấy người kia tay nhận tiền xong, mắng Kiệt mấy lời, nhưng Kiệt biết, cơ bản là việc sẽ thành, liên miệng vâng dạ, xin hứa sẽ sửa đổi các kiểu.
