C 5: Công và tư
Trong mấy năm qua, làng Hồng Bàng dựa vào các phát minh cùng với sự chỉ đạo của Kiệt mà tiến bộ thần tốc, nhanh chóng khuếch trương từ một làng ra tới một châu, giờ là lên tới phủ. Tuy nhiên, phát triển quá nhanh thì căn cơ không vững. Hiện tại thì làng Hồng Bàng phải không ngừng hợp tác với các quan lại ở huyện, ở châu và cấp phủ thì mới quen Phú Tăng An. So với các quan lại ở cấp huyện và châu, Phú Tăng An có thể coi là dễ đối phó nhất, vì hắn chỉ cần tiền để mua quan nơi khác. Ngược lại, đám quan huyện, quan châu thì khác, luôn nhăm nhe tiêu diệt làng Hồng Bàng để mà phân chia số tài sản khổng lồ mà làng Hồng Bàng làm ra bấy lâu. Lý do chúng chưa ra tay, là vì còn thấy làng Hồng Bàng mấy năm nay làm ăn tiến tới, tiền kiếm vào nhiều như nước, nên muốn đợi xem liệu có làng Hồng Bàng còn tích cóp được nhiều nữa không để cướp một phát. Nếu làng Hồng Bàng có ngày không kiếm nhiều hơn số tích lũy, chúng sẽ ra tay với làng Hồng Bàng để biến những gì làng Hồng Bàng có thành của chúng.
Nếu có một câu truyện cổ tích để ví von về làng Hồng Bàng và Kiệt hiện tại, cậu có một câu chuyện tương tự. Đó là có một con trâu mới lớn, sau khi đánh đuổi mấy con trâu khác để độc chiếm một bãi cỏ lớn, đã ăn liên tục tới mập ú. Vì nó mập quá thành ra chạy không chạy nổi, đánh nhau cũng kém, các loài thú ăn thịt đang chờ xem liệu còn béo nữa không để ăn cho bõ. Lúc này, con trâu này có muốn cố gắng giảm béo, luyện tập để chạy nhanh, đánh khỏe, sừng bén thì cũng khó, vì mọi đối thủ sẽ luôn chăm chú vào nó, nó làm thế là bọn kia ùa vào diệt nó luôn. Vì thế, con trâu này tới tìm một bác nông dân, hứa rằng sẽ cày ruộng cho nhà bác ta, bù lại bác ta phải cho nó cái chuồng để ở, để tránh bị bọn ăn thịt nhòm ngó. Bác nông dân liền làm theo, con trâu từ đó không còn phải sợ bọn kẻ thù tới ăn thịt mình, đồng thời cũng đã giảm béo, luyện lại sức mạnh rồi. Và bác nông dân được chọn chính là Phú Tăng An. Hoàng Anh Kiệt muốn mượn cái uy của Phú Tăng An để khiến những kẻ đang rình mò làng Hồng Bàng và số tài sản kếch xù của làng phải tạm thời nhẫn nại. Nhưng trong câu truyện trên, chỉ có một vấn đề nho nhỏ, là kết truyện sẽ là việc con trâu không còn tự do nữa. Quá trình sống với bác nông dân nọ, con trâu dần quen cảnh sống này, và quyết định thành vật nuôi của bác nông dân. Làng Hồng Bàng không muốn bị Phú Tăng An thu phục thì phải cực kỳ cẩn trọng, không để sự bình yên này làm mòn ý chí, cam tâm tình nguyện làm tay sai cho Phú Tăng An như Bang Bất Lương hiện nay.
Vấn đề này, là điều Kiệt quan tâm hơn cả, chứ còn cố làm được tiền tài để nộp lên Phú Tăng An hay cố gắng giữ thêm chút ít từ mấy công việc hợp tác với vị quan Tuần Phủ này chả có ý nghĩa gì hết. Việc kinh doanh của Phố Đêm, Kiệt chỉ còn giữ vai trò giám sát, đôi khi đột xuất kiểm tra, tránh cho mấy đứa Chu Văn Bàn bị lợi che mắt, bắt tay với Phú Tăng An để kiếm lời. Yêu cầu của cậu ta với đám này là tận dụng và phát huy các ưu thế mà làng Hồng Bàng có, tiến tới tạo điều kiện để làng Hồng Bàng phát triển mạnh mẽ và độc lập,không cần dựa dẫm vào Phố Đêm hay Phú Tăng An. Cậu cảnh cáo luôn rằng nếu 5 người này làm không được, Kiệt sẽ không ủng hộ họ nữa. Đám này dù gì cũng phụ thuộc rất lớn vào làng Hồng Bàng và Kiệt, khi mà chúng đã có tiền án làm mất một đống hàng hóa giá cao, tiền nợ vẫn chưa hết, khó mà được nhận vào ở bất cứ đâu.
Giao việc cho cả năm người kia xong xuôi, Kiệt bảo họ nhanh chóng đi làm việc cần làm. Bẩn thân Kiệt thì đang có việc cần suy nghĩ. Đó là bức thư mà Hoàng Anh Minh gửi từ Trấn Nam Bàn xuống. Yêu cầu của ông anh trai khiến Kiệt là cần một người thợ giỏi lên trên Trấn Nam Bàn để phụ giúp việc xây dựng trường học, rồi hỗ trợ những người dân trên này. Ban đầu Kiệt thấy việc cho một anh thợ lên trên kia cũng chưa có việc gì, thế là liền bảo Nhung tìm người nào phù hợp xem sao. Tuy nhiên, Nhung không có trả lời Kiệt mà lại ngập ngừng muốn nói rồi lại thôi.
- Có việc gì sao?
- Thưa cậu Kiệt, em cảm thấy vụ lần này, có lẽ cậu phải cân nhắc lại ạ!
- Tại sao phải cân nhắc lại?
- Vụ việc cậu Minh gây ra ở Phố Đêm, cho dù cậu ấy có ý tốt là cứu Nguyễn Thị Lý, song khi hậu quả gây ra lại làm làng phải chịu, rất nhiều người trong làng đã có ý kiến.
- Họ ý kiến việc gì sao?
- Làng Hồng Bàng đã phải bỏ một khoản khá khi đầu tư vào những hạng mục tái thiết Phố Đêm, từ đó khiến tiền cổ tức chia cho họ bị giảm một cách rõ rệt trong năm nay.
- Tiền chia vẫn cao hơn năm ngoái cơ mà.
- Cao thì vẫn cao hơn, nhưng làng mình đã biết lợi nhuận đáng lẽ có được qua hệ thống kế toán, biết rõ là số tiền được chia nếu không có vụ cậu Minh gây ra.
- Hay rồi!- Kiệt cau mày chốc lát rồi lại thấy vui lên. Việc ngành kiểm toán trong làng đủ sức tính ra được một cách nhanh chóng toàn bộ số lời lãi và phân bổ ra bao nhiêu cho mỗi người như thế chứng tỏ ngành kiểm toán đã phát triển và trưởng thành. Có câu các con số không biết nói dối, từ xưa tới nay việc tranh cãi trong tiền bạc, các hành vi tham nhũng, gian dối tài chính,... đều bắt nguồn từ sự không minh bạch, không thể thống kê tốt hoặc thống kê thiếu chính xác, làm mọi thứ mù mờ, có kẻ có thể nhân cơ hội mà ăn lén phần nào. Giờ ngành kiểm toán làng Hồng Bàng đã phát triển, những nguy cơ này sẽ không còn có cơ hội xảy ra nữa.
- Cậu Kiệt!- Thấy Kiệt như cười một chút, Nhung không hiểu tí gì. Rõ ràng những người dân trong làng không chịu nghe lời Kiệt, sao cậu ta lại vui thế nhỉ.
- Ừ. Ta biết rồi!- Kiệt được Nhung nhắc nhở, liền quay về thực tại. Cậu ta ngẫm một hồi thì thấy được khốn cảnh của bản thân. Cái ý định lợi dụng sự bóc lột của Phú Tăng An là lớp bảo vệ cho làng Hồng Bàng trong thời kỳ làng Hồng Bàng củng cố thế lực nghe quá mức là khiên cưỡng, kết hợp với những gì Minh gây ra, ai nghe cũng thấy là Kiệt muốn lấy lý do lý trấu để bảo vệ anh trai. Cậu cẩn thận hỏi thêm xem còn chuyện gì không.- Mà ở làng còn có sự bàn ra tán vào gì hay không? Có thì em phải nói thật để ta có thể liệu trước.
- Mọi người đều khó chịu với cậu Minh. Cậu ấy ăn học hơn mọi người trong làng, là một Thái Học Sinh, nhưng lại không hề cố gắng gì cả, Học Phủ không cho cậu ấy điểm số cao, cậu ấy về sau coi như dậm chân tại chỗ, không làm được chức sắc gì. Đã không có chức quyền gì, thì coi như lợi ích cậu ấy mang lại sẽ rất nhỏ, làng không thể chịu lỗ mãi như thế được.
- Đây là suy nghĩ của em hay của ai?
- Dạ, em cũng có suy nghĩ này, cha em cũng nói qua, thậm chí chị Linh cũng nói rằng chị ấy sợ họ Đào sẽ gây khó dễ cho cậu vì chuyện này đó.
Những lời của Nhung khiến Kiệt không thể không cẩn trọng suy nghĩ. Hoàng Anh Minh không muốn phải kiếm lấy điểm số từ việc trợ giúp quan lại Đại Hoa và ngụy quan áp bức những người dân thường, tuy nhiên với dân Hồng Bàng thì điều này có ý nghĩa gì cơ chứ. Anh Minh không có quyền có chức gì, không đem lại được tài nguyên cho làng, ngược lại cứ bắt làng Hồng Bàng phải chịu hậu quả mà Minh làm ra, với dân Hồng Bàng đây là không công bằng. Ở trên đời có thể cho nhận vô tư, không gì ngoài cha mẹ với con cái, còn ngoài ra, tới anh em trong nhà còn xét nét từng hào từng cắc, thì Minh cớ gì lại nhận không hàng đống quyền lợi như thế được. Bấy lâu nay, Kiệt mặc anh trai mình tự tung tự tác, vung tiền mua kiến thức, dùng tiền để dưỡng đức, nào không phải là không có người không hài lòng. Tiền đó nếu dùng để làng tập trung phát triển, hoặc đầu tư cho một Thái Học Sinh khác, có khi lời hơn. Không phải là Kiệt quyền to thế lớn, áp đặt mọi thứ, có khi đã lớn chuyện.
- Em viết cho anh một bức thư, báo cho làng gửi lên trên kia một bản hướng dẫn chế tạo máy móc, tập trung vào các loại máy móc sơ cấp, do anh trực tiếp chế tạo, còn loại có sự góp sức của mọi người, có sự cải tiển mà anh không trực tiếp tham gia, đừng có gửi lên. Sau đó, viết biên lai gửi kèm nó.
- Cậu Kiệt, biên lai để làm gì chứ ạ!
- Để anh trai ta hiểu thêm. Còn việc gửi người, em cũng thử xem xem có ai có thể lên Trấn Nam Bàn không? Nhưng cũng đừng vội nói ra gì cả, ta sẽ suy tính cẩn thận.
- Điều em nói là hoàn toàn chính xác. Anh phải cảm ơn vì lời cảnh tỉnh này rồi.
Từ hôm đó tới nay, đã đủ thời gian để cuốn sách mà Kiệt dặn được đưa lên đây. Kiệt đã cầm cuốn sách hai ngày, nhưng chưa gửi, bởi vì cậu đang rất phân vân, không biết có nên thực sự rạch ròi ngay không. Trong bức thư anh cậu gửi về, anh ấy đã có lời hứa với một ngụy quan, kẻ đó tay cầm binh quyền, đắc tội với hắn thực sự không phải cái tốt. Vì thế, Kiệt vẫn phải tìm người có thể lên đó.
Trần Phương Nhung thấy Kiệt lần chần một hồi, sợ cậu lại mềm lòng. Nếu cậu tiếp tục giúp Minh, thì uy tín của cậu sẽ sụt giảm nghiêm trọng. Nhung không muốn Kiệt thất thế, cậu là người đã giúp cô có cơ hội trở thành người có tiếng nói, giúp mẹ cô được mở mặt với đời, cô phải trả ơn nữa. Nhưng tình cảm của Kiệt và Minh khăng khít, mẹ của hai người thì lại càng thương con lớn, bà ấy sẽ tác động nhiều vào Kiệt nếu cậu tuyệt tình quá nên Kiệt do dự cũng phải. Ngẫm một hồi, Nhung nảy ra một ý tưởng táo bạo. Cô bước tới chỗ Kiệt đang ngồi, thủ thỉ:
- Cậu Kiệt, hay là cậu cứ giúp cậu Minh nốt lần này! Em tin uy tín của cậu sẽ khiến mọi người không thể làm trái. Hơn nữa, người phải đi lên Trấn Nam Bàn, cậu cứ nói là đi tiền trạm, tạo điều kiện để làng lên Trấn Nam Bàn làm ăn.
Nghe Nhung nói xong, Kiệt lắc đầu. Cậu không thể làm vậy nữa, đường đi lên Trấn Nam Bàn xa xôi, rừng thiêng nước độc, ai cam tâm tình nguyện mà đi chứ. Còn như dùng lời dối trá hòng qua chuyện, Kiệt phản cảm. Mục tiêu của làng Hồng Bàng là phải tinh giản bộ máy, ổn định căn cơ, nếu không là chết chắc. Nghĩ là làm, Kiệt viết bức thư lên cho anh mình, gửi kèm những tài liệu máy móc kia.
Bức thư mở đầu với đoạn rằng: Hoàng Anh Minh, anh có ơn gì với làng Hồng Bàng, để làng phải cùng anh gánh chịu hậu quả từ vụ đốt phá Phố Đêm, anh có thân thích gì với người thợ làng Hồng Bàng, mà đòi họ lên Trấn Nam Bàn xa xôi, lam sơn chướng khí để làm việc cho anh. Sau đó, Kiệt cũng phân tích tình hình trong làng, những hậu quả mà làng đang gánh chịu, rồi ý kiến của người dân,... để Minh thực sự hiểu rõ mọi thứ.