Chương 2

Dịch: Khởi Linh

***

"Cái tủ đông này? Cái tủ đông này được phòng bếp chúng tôi chỉ dùng để bỏ túi đá. Tổ trưởng bảo tôi đi lấy đá, mới mở cửa thì thấy cậu này ngã thẳng xuống đất, còn đập ngay vào đầu tôi—— Đồng chí cảnh sát tôi không biết cái gì hết á, chính tôi còn sợ tè ra quần đây này, không tin giờ anh nhìn đũng quần ướt nhẹp của tôi mà xem!........"

Dưới ánh đèn nhấp nháy liên tục, đám nhân viên tìm kiếm dấu vết hiện trường, giám định viên của quận Phú Dương bận rộn thu thập dấu vân tay, dấu chân cùng các bằng chứng có ở hiện trường. Nghiêm Tà đi giày da, vượt qua bảng khảo sát, ngồi xổm bên thi thể, hất hất cằm.

Pháp y của công an quận khách sáo gọi một tiếng đội phó Nghiêm.

"Nói sao?"

"Nạn nhân có nghịch lý paradoxical undressing (1), vết hoen tử thi đỏ tươi (2), vùng để trần nơi tiếp giáp với eo nổi mụn nước, kết luận ban đầu ăn khớp với hiện tượng đông cứng tới chết. Không nhận định được chính xác thời gian tử vong, cùng hiện tượng xuất huyết ở lỗ tai mũi miệng, nếu muốn cụ thể thì phải đợi về khám nghiệm tử thi mới biết được."

Ngón tay đeo găng của Nghiêm Tà ấn vào vết hoen, khẽ híp mắt. Đuôi lông mày dài nghiêng của hắn ẩn vào tóc mai, bởi có hốc mắt sâu và chiếc mũi cao thẳng, nên nếu nhìn từ góc độ một lát sẽ thấy mặt mày có hơi u ám, nói: "Không phải."

Nghiêm Tà, đội phó đội điều tra hình sự cục công an thành phố Kiến Ninh, kiêm tổ trưởng một tổ điều tra, phó phòng cấp huyện, cảnh đốc hai gạch một hoa mai, thuộc chòm sao sư tử ——nức tiếng gần xa trong giới công an nhân dân, vào nghiệp cảnh sát đã hơn mười năm, các kiểu sự tích truyền kỳ của huyền thoại này quá đủ để nuôi sống mười tiết mục của đài Trihu. Sau cuộc chiến dùng chai rượu đập chết tay buôn ma túy, thì được cục công an thành phố bình chọn là nhân vật gây bão trong suốt mười năm nay.

Pháp y quận Phú Dương không dám sơ suất, vội hỏi: "Anh thấy thế nào?"

"Bình thường nghịch lý paradoxical undressing xảy ra khi cơ thể hạ thân nhiệt, ý thức mơ hồ, trung tâm điều hòa thân nhiệt của vùng dưới đồi phát tín hiệu sai lầm, và nạn nhân thì đã sắp chết cứng rồi, ——nhưng anh chàng trần truồng của chúng ta lại không cởi quần áo trong tủ đông, chả lẽ trước khi chui vào, cậu ta đã bị lạnh ngu rồi?"

Anh pháp y ngẩn người.

Anh ta nhất thời không biết trả lời, Nghiêm Tà cũng kệ xừ, thuận tiện nói: "Lão Vạn, phong tỏa KTV và cái ngõ ở cửa sau, cho người đội anh tìm kiếm quần áo cùng giấy tờ tùy thân của nạn nhân đi, tập trung điều tra ví tiền, chìa khóa, di động các kiểu, nó sẽ giúp ích cho công việc xác minh nguyên nhân tử vong nhiều lắm đấy. Giám định viên điều tra tịch thu camera, tiện thể chú ý danh sách mất tích trong khoảng thời gian này cùng hai mươi tư giờ tiếp theo của trung tâm báo nguy, một người đang sống sờ sờ bỗng dưng mất tích, ắt phải có người phát hiện được."

Đội trưởng đội điều tra hình sự Vạn Chấn Quốc của quận phái cấp dưới làm theo lời của hắn, quay người nói: "Theo tôi suy đoán, nếu cậu ta không đến cửa sau nhằm ăn trộm, vậy cái chốn hỗn tạp kia có quá nhiều thằng uống say cởi đồ chạy lên mái nhà tung hoành, mà chắn chắn ai đó đã ném đồ đạc của nạn nhân đi rồi cũng nên."

Hai người ngồi xổm bên túi thi thể, cùng anh bạn chết không nhắm mắt mắt to trợn mắt nhỏ, lát sau Vạn Chấn Quốc suy xét nói: "Anh nói xem cậu này có phải kẻ trộm hay không, đang trộm giữa chừng thì thấy có người vào, hoảng hốt chốn bừa vào tủ đông, rồi bất cẩn lạnh chết cóng mình luôn?"

Kiểu án lẻn vào nhà dân ăn trộm rồi bất ngờ tử vong, cảnh sát đã thấy đầy rẫy, nhưng Nghiêm Tà không đáp, lục tìm một lát nói: "Không giống."

"Hở?"

Nghiêm Tà kéo dây thắt lưng của nạn nhân xuống, dùng hai ngón lôi nhãn hiệu quần sịp ở mép ra: "Vải dệt thêu chỉ này là hàng chính hãng, giảm giá cũng phải đến bốn năm trăm tệ. Quần áo giày dép mua hàng hiệu thì còn được, chứ đến sịp siếc cũng mua đồ cao cấp, vậy ắt hẳn có vấn đề về gu tiêu tiền. Nếu đã lắm tiền nhiều của mà còn đi làm 'Nghệ nhân', nó có phải theo đuổi hơi thái quá không?"

Vạn Chấn Quốc "Xùy —— "một tiếng, khoanh hai tay híp mắt quan sát Nghiêm Ta tới mười mười tám lần, mới chậm rì rì nói: "Tôi bảo này đội phó Nghiêm."

"Đội phó Nghiêm cái gì, gọi phó đội trưởng Nghiêm, anh là đội trưởng thì ai là đội phó của anh thế."

Vạn Chấn Quốc nói: "Được, phó đội trưởng Nghiêm, anh là Conan thứ thiệt luôn ấy."

Nghiêm Tà mặt không đổi sắc: "Chuẩn rồi chuẩn rồi. Tôi biết các đồng chí của quận vẫn kính trọng tôi, ngưỡng mộ tôi mà.........."

Vạn Chấn Quốc nói: "Đi đâu cũng có người chết, đến hát KTV cũng có thể đụng phải vụ chết cóng trong tủ đông, chắc cậu này không phải do anh giết đó chứ? Nhận tội đi để anh em còn về nhà ngủ."

Nghiêm Tà táng một chưởng vào sau đầu hắn ta, cười mắng nói: "Đậu! ——Với thủ đoạn của anh Nghiêm đây, nếu tôi giết người, còn để mấy anh phát hiện được chắc?" Nói xong bèn rút điếu thuốc nghênh ngang bước đi.

"Camera theo dõi của bếp sau nối với cái ngõ đã hỏng từ lâu rồi, bình thường ngoài những xe đỗ trái quy định thì không có ai vãng lai tới, mà chỉ có hai cái thùng rác, em thiếu kiên nhẫn nên không muốn sửa nó....Không phải, đồng chí cảnh sát, anh hỏi em sửa cái máy đó để làm gì, quay xe ô tô đỗ trái quy định à? Đó là chuyện của cảnh sát mà!"

"Mất đồ? Tất cả các loại rượu vang đắt tiền chúng em đều cất trong hầm rượu, đống nồi niêu xoong chảo thì trộm làm gì —— Vâng vâng, em chưa thấy người này bao giờ, chắc chắn không phải khách quen. Quán chúng em rất có ý thức tuân theo pháp luật, đến rượu tinh khiết trên bốn mươi độ trở lên còn không đem đi pha bán nữa là, đồng chí cảnh sát anh bật mí cho em trước đi, cậu này chết trong quán chúng em, chúng em có phải bồi thường không?"

KTV đã được dọn dẹp sạch sẽ, kéo dây cảnh giới, cảnh sát của văn phòng quận đang lấy lời khai của Dương Mị trong vũ trường. Nghiêm Tà ngậm điếu thuốc bước đến, cậu cảnh sát lập tức bật dậy: "Đội phó Nghiêm, mời ngồi."

Nghiêm Tà ừ một tiếng, vừa định ngồi xuống, bỗng nhiên ánh mắt thoáng nhìn gần đó, chợt khựng lại.

Một người đàn ông trẻ tuổi ngồi trên xe lăn, đang nhận câu hỏi của cậu cảnh sát phía chếch bọn họ.

Vũ trường vừa bị dẹp sạch nên cực kỳ lộn xộn, mùi son phấn cùng hương rượu thuốc lá đọng nhiều năm không tán đi, ánh đèn sân khấu cô đơn chiếu từ một góc, khiến đầu tóc đen nhánh, mặt mũi cùng nước da tái nhợt của người này cực kỳ không phù hợp với hoàn cảnh chung quanh.

Nghiêm Tà dùng đầu lọc chỉ chỉ: "Ai kia?"

Cậu cảnh sát ra hiệu cho Dương Mị trả lời.

"............" Dương Mị mới rồi còn đang lo lắng có phải đền tiền hay không nuốt nước bọt, giọng nói khá nhẹ nhàng, nói: "Là vị hôn phu của em."

Cái bút của cậu cảnh sát rớt cạch xuống sàn.

Nghiêm Tà mặt vẫn vậy: "Sao phải ngồi trên xe lăn thế?"

"Hồi trước đính....đính hôn ở thị trấn, sau này ảnh lên Kiến Ninh tìm em, rồi xảy ra tai nạn dọc đường, hôn mê một khoảng thời gian. Gần đây mới tỉnh dậy, tạm thời không tiện hành động......" Dương Mị mất tự nhiên mà vuốt mái tóc dài, nói: "Hôm nay mới vừa xuất viện, tạm thời sống ở khu ký túc tầng trên."

Nghiêm Tà quan sát Giang Đình một lát: "Hai người ở huyện nào?"

Dương Mị nói tên một huyện, Nghiêm Tà ờm một tiếng, nói: "Huyện lị các cô là vùng đất địa linh nhân kiệt đấy."

Dương Mị thấy hơi nhột, cũng chẳng rõ anh này có ý gì, chỉ thấy Nghiêm Tà đứng dậy bước qua đó.

"Anh nhìn thấy nạn nhân đi quanh quẩn ở ngõ sau?" Cảnh sát vừa ghi chép vừa hỏi: "Vì sao nhìn thấy, khi ấy nạn nhân đang làm gì? Ái, phó đội trưởng Nghiêm!"

Cậu cảnh sát vừa định đứng dậy mời ngồi, Nghiêm Tà đã đè bả vai cậu ta về, lại tiện tay cầm bản lấy lời khai mới viết được một nửa, kẹp mẩu đầu lọc rồi cũng chẳng tranh hỏi: "Nói tiếp đi."

Ánh mắt của Giang Đình xoay một vòng trên người Nghiêm Đình, không gợn chẳng sợ mà lùi về.

"..........Lúc ấy hình như cậu ta đang đợi ai đó."

Cảnh sát: "Hử?"

"Chúng tôi không nói chuyện, chỉ nhìn nhau rồi thôi. Cậu ta mặc áo khoác xanh thẫm, đeo balo hai vai màu đen, khá giống kiểu cặp xách. Tôi chỉ liếc nhìn từ xa, cậu ta lập tức bỏ đi, trông khá cảnh giác."

Nhân viên điều tra của công an quận cầm túi vật chứng đến: "Đội phó Nghiêm! Bọn em phát hiện được ở thùng rác tại ngõ sau, đội trưởng Vạn bảo chúng em đưa cho anh xem trước!"

Nghiêm Tà nhận lấy quan sát, trong túi vật chứng là một cái áo dệt kim, "Không có ví tiền, di động hay chìa khóa?"

Nhân viên điều tra liên tục lắc đầu.

"Có tìm thấy cái ba lô màu đen nào không?"

Nhân viên khó xử nói: "Đã tìm kiếm vài lần, chỉ có mỗi cái áo lông này."

"Đi đi." Nghiêm Tà cầm túi vật chứng đưa cho Giang Đình. "Thứ anh thấy là cái này sao?"

Giang Đình không nhận lấy, chỉ nhìn tay mình, đầu khẽ gật nhẹ.

Nghiêm Tà đưa túi vật chứng cho nhân viên điều tra: "Đưa cho giám định viên, nhớ nói với nhân viên tìm kiếm dấu vết chớ quên in dấu vân tay ở mặt trong cửa tủ đông để đối chiếu với nạn nhân, nếu trùng khớp, nạn nhân đã tự chui vào trong tủ; nếu không trùng, cửa tủ đông sẽ do người khác đóng hộ cậu ta, vậy tính chất vụ án sẽ thay đổi."

Nhân viên điều tra chạy cuống cuồng, Nghiêm Tà quay đầu, lại chẳng nói gì, nhìn Giang Đình từ trên cao xuống.

Cậu cảnh sát đang viết lời khai hơi ngơ ngác, Giang Đình cũng im lặng, bầu không khí bên này đột nhiên tĩnh lặng lạ thường. Lát sau Nghiêm Tà dùng đầu lọc chỉ vào xe lăn: "Chuyện gì thế?"

"Tai nạn xe cộ." Giang Đình bình tĩnh trả lời, "Xe tải vượt quá tốc độ tông phải."

"Còn đứng dậy được không?"

"Bác sĩ nói cần phải phục hồi thêm một thời gian nữa."

Nghiêm Tà gật đầu, trông hơi suy tư mà híp hai mắt, bỗng hỏi: "Có phải tôi từng thấy anh ở đâu rồi không?"

Giang Đình nhìn thẳng vào ánh mắt tìm tòi của hắn, vừa khéo giả làm nét mặt mờ mịt.

"Anh tên là gì?"

"Lục Thành Giang, trên bản lời khai có viết."

Nghiêm Tà nói lặp lại: "Lục, Thành, Giang."

Không khí nhất trờ trở nên cực kỳ cổ quái, gương mặt Nghiêm Tà biến mất trong màn khói thuốc, chẳng ai biết phó đội trưởng đội điều tra hình sự cà lơ cà phất này đang nghĩ cái méo gì, ngay đến cậu cảnh sát hình sự của quận cũng chớp mắt, không rõ tại sao mình bỗng ngớ người.

Cách phía sau họ không xa, Dương Mi đã lấy lời khai xong, bất an mà đi về bên này.

Đình vân ai ai, thời vũ mông mông; Bát biểu đồng hôn, bình lục thành giang.

Nghiêm Tà vuốt cằm, nói: "Tên hay."

Bước chân Dương Mị chợt khựng.

Giang Đình bình tĩnh đáp trả: "Cám ơn anh cảnh sát."

"Đi thôi, bảo lão Vạn các cậu chuẩn bị dẹp đội." Nghiêm Tà đập bản lấy lời khai vào cậu cảnh sát, quay người đi ra sau: "Chuyển thi thể về công an quận giải phẫu, tất cả nhân viên liên quan phải sẵn sàng để triệu tập, tiểu Mã!"

Đàn em của hắn, Mã Tường đang nói chuyện với giám định viên của công an quận, nghe tiếng bèn chạy tới nhanh như chảo chớp: "Áu! Anh Nghiêm!"

"Lái xe chạy mau, về nhà."

"——Ấy, anh cảnh sát?" Dương Mị rất bất ngờ, giơ tay ngăn cản theo ý thức: "Về nhà là sao thế anh?"

Nghiêm Tà lạnh lùng nói: "Ài đúng rồi, còn chưa trả tiền cho cưng. Cầm máy quẹt thẻ lại đây, để anh quẹt cái nào, Mã Tường mai chú nhớ nhắc anh gọi điện số 315 của hiệp hội người tiêu dùng nhé........."

"Ấy đừng anh đẹp giai!" Dương Mị yêu tiền như mạng hãi luôn rồi: "Làm phiền các anh đêm hôm khuya khoắt tới đây đã rất không phải rồi, sao em có thể đòi tiền các anh chứ! Không không không ấy đừng đừng đừng! Cầm về cầm về đi anh! Không! Cầm——Về——Đi——!"

Dương Mị dùng thái độ kiên quyết nhân dân gặp họa tặng trứng luộc cho quân giải phóng trả thẻ về cho Nghiêm Tà, mặt mày nhiệt tình mỉm cười nói: "Ầy da, anh coi anh xa lạ chưa kìa....thực ra em muốn hỏi anh, khi nào sẽ có kết quả điều tra, bao giờ chuyện này sẽ được công bố?"

Nghiêm Tà rút mấy tờ tiền giấy quẳng ở quầy bar: "Hỏi công an quận đi."

"Các anh không quan tâm?"

"Không dùng súng không buôn ma túy, chết chưa đến ba người sẽ không đưa lên cục thành phố." Nghiêm Tà vẫy tay, đi thẳng một mạch đến cửa vào, chả thèm ngoái đầu nói: "Đương nhiên nếu dùng súng hay buôn ma túy, quán lừa đảo của em sẽ xong đời luôn—— Mã Tường, biến thôi!"

***

Dương Mị đứng yên tại chỗ, trơ mắt nhìn đám cảnh sát khiêng thi thể đi, phong tỏa hiện trường, đợi bọn họ đi sạch rồi, mới khóc không ra nước mắt nói: "Cái chuyện méo gì đây. Anh Giang, anh Giang?"

Giang Đình đan mười ngón tay, im lặng không nói. Dưới ánh đèn nhấp nháy sáng tối loạn xạ, chỉ thấy đường cong của chiếc cằm nhọn, men theo cần cổ, uốn lượn thẳng đến cổ áo sơ mi nhấp nhô.

Lát sau, anh khàn giọng nói: "Anh đã từng gặp anh ta."

Dương Mị chưa hiểu: "Gì ạ?"

"Nghiêm Tà."

Dương Mị sững người, chỉ thấy mi tâm Giang Đình nhíu chặt, mãi sau mới nói: "Năm năm trước trong vụ án hợp tác của Kiến Ninh và Cung Châu, anh là tổng chỉ huy, anh ta đơn thương độc mã xâm nhập vào ổ tội phạm, đụng phải bọn buôn ma túy, dùng chai rượu đập chết đối phương ngay tại chỗ. Trong tiệc chúc mừng công lao, anh ta đứng trên sân khấu, anh thì ngồi phía dưới, chỉ gặp một lần từ xa. Sau này bởi chuyện đó mà anh ta được thăng làm phó đội trưởng. "

Dương Mị thầm hồi hộp.

"Anh ta không hành động theo lẽ thường, anh từng....."

Dương Mi hỏi: "Từng làm gì?"

Giang Đình tạm dừng rất lâu, mới nói: "Anh không tán thành anh ta lên chức phó đội trưởng bằng chuyện này, nhưng về riêng anh ta thì anh cũng tạm như tán thưởng."

Không biết vì sao trực giác của phụ nữ khiến Dương Mị cảm thấy hình như Giang Đình đang giấu diếm một điều nào đó, nhưng cụ thể đã giấu những gì, rồi tại sao ngậm miệng không nhắc, Giang Đình lại chẳng bật mí. Dương Mị đợi rất lâu, chỉ đành ngượng ngập nói: "Vậy may chán, may vụ án này không rơi vào tay anh ta.........."

Giang Đình vậy mà dùng hai tay đẩy xe lăn vòng đi, phảng phất như lường trước được điều gì đó, lắc đầu: "Có lẽ anh nên nghe lời em, nằm ngu người trong bệnh viên thêm vài ngày nữa."

Xe Jeep đã tắt đèn cảnh sát, lao như bay trên ngã tư hoang vắng giữa đêm khuya. Nghiêm Tà ngồi ở ghế phó lái, bật đèn trên nóc lật xem từng hình ảnh hiện trường, bỗng nhiên ngẩng đầu nhìn thẳng về phía trước, đăm chiêu suy nghĩ.

Mã Tường cầm vô lăng liếc nhìn hắn: "Sao thế anh Nghiêm, chúng ta đi ăn bát mì cho tỉnh rượu nhé?"

Nghiêm Tà không trả lời, đột nhiên hỏi: "Cái người ngồi trên xe lăn kia chú đã trông thấy lần nào chưa?"

"Ài, anh Nghiêm, em biết tỏng anh sẽ hỏi về anh ta mà. Anh chớ lo, cái kiểu mỹ nhân bệnh tật này chả phải đang là mốt hiện giờ sao, anh vẫn mãi là nhành cỏ số một của cục công an thành phố Kiến Ninh trong tim chúng em...."

"Chú không thấy anh ta rất quen mắt à?"

Mã Tường sững sờ, "Không có á."

"Nhưng anh cứ cảm thấy đã từng gặp anh ta ở đâu đó rồi."

Nghiêm Tà nhắm hai mắt, một lát sau lại mở ra. Hắn cố gắng lục lọi ký ức nhưng chẳng được gì, trong trí nhớ rối loạn, một nhịp đập rối loạn cùng cảm giác kỳ quái khó lòng miêu tả lan tràn từ cuống lưỡi ra, dường như từng có một bóng hình như ẩn như hiện gần ngay trước mắt rồi lại khó mà với tới, một suy nghĩ chợt hiện, rồi chợt chìm sâu vào dòng ký ức thăm thẳm.

Lát sau, hắn hít một hơi sâu, khàn giọng nói: "Nhưng anh tạm thời không nhớ nổi."

***

Cùng thời gian ấy, ở vùng ngoại ô.

Phía cuối cánh đồng hoang là thành phố đèn nhiều như biển, gió đêm thổi qua đỉnh núi, ánh sao xa xăm rực rỡ, như dải ngân hà mỏng manh vắt ngang qua vòm trời.

"Thiên Xu, Khai Dương, Dao Quang, Chòm Sao Bắc Đẩu. Đi theo vòng cung Bắc Đẩu sẽ chỉ đến Arcturus(3), ngôi sao sáng nhất trong chòm Mục Đồng (4). Nhìn vòng theo tiếp, là sao sáng Spica(5)."

Thiếu nữ nghiêng đầu, ngóng nhìn người yêu của mình, trong đôi mắt đẹp tuyệt đong đầy sự hâm mộ: "Nó rất sáng!"

"Đúng vậy, Spica là ngôi sao sáng nhất của chòm Xử Nữ (6), khoảng cách đến trái đất là hai trăm sáu mươi năm ánh sáng."

Người yêu của cô chợt khựng, không rõ nghĩ đến điều gì, khóe môi thoáng chốc hiện lên nét cười:

"Ngày xưa nó là Sao Giác đứng đầu trong hai tám vì tinh tú, dũng cảm quả quyết, chinh phạt thiện chiến. Nhưng em biết không? Mặc cho quan sát vào thời gian nào, Spica luôn có một màu trắng trong, hệt như trinh nữ vậy, một màu thuần trắng không pha tạp chất."

Giọng nói của hắn trầm thấp, thuần hậu mà dịu dàng, tựa như cơn gió đêm làm lòng người đắm say. Trái tim thiếu nữ bị đầu độc dâng chút dũng cảm, đột nhiên tiến nửa bước, ngửa đầu nói, run giọng nói: "Anh...."

Đúng lúc này, tiếng chuông của điện thoại vệ tinh vứt trong xe hơi gần đó vang đến.

Hắn ta mỉm cười ý bảo cô chờ một lát, quay lưng bước về hướng xe việt dã, nhận điện thoại: "Alo?"

Thiếu nữ do dự trong chớp mắt, cũng bước theo sau. Nửa người hắn náu mình trong bóng tối, không nhìn rõ biểu cảm trên mặt, chỉ nghe thấy giọng nói trái ngược truyền từ trong ống nghe ra: ".........Tình huống của giường số 538, sau đó....."

Một lát sau, hắn nói: "Tôi biết rồi."

Hắn cúp điện thoại, đứng ở cạnh cửa xe một lát.

Tiếng côn trùng kêu ngắn dài phát ra ở bụi cỏ gần đó, không khí đượm mùi mùa xuân và đầu hè giao hòa, vút qua đồng bằng và dòng sông, lướt nhẹ trên mái tóc dài mềm mượt của cô gái.

Không biết qua bao lâu sau, người đàn ông quay người nhìn cô, mở miệng nói: "Nên về thôi."

"Nhưng rõ ràng nói đêm nay....."

Người yêu của cô vẫn cực kỳ dịu dàng: "Lên xe."

Dưới bầu trời đêm, một chiếc xe Hummer cải tạo chạy xuyên vùng đồng hoang nhấp nhô, lao thẳng đến vùng đèn sáng rực phía cuối đường chân trời mênh mông.

Chú thích:

(1): Nghịch lý paradoxical undressing : Càng lạnh đến chết càng muốn cởi đồ -một thuật ngữ trong ngành pháp y.

(2): Vết hoen tử thi: Hoen tử thi là những điểm hoặc mảng sắc tố xuất hiện sau khi chết, do sau chết máu không đông và dần dần đọng lại ở những vùng thấp của tử thi. Huyết sắc tố (Hemoglobin) ngấm vào trong các tổ chức ở những nơi ấy, lúc đầu thì chỉ tạo thành những điểm có màu hồng, sau đó tạo thành những mảng có màu tím nhạt rồi tím sẫm. Ðiều đáng lưu ý là những nơi bị tỳ, đè ép thì không xuất hiện hoen (thắt lưng, nịt vú...).

Hoen xuất hiện 2 giờ sau chết, trong thời gian đầu nếu thay đổi tư thế của tử thi thì vết hoen cũng thay đổi. Trên 10 – 12 giờ sau chết, các vết hoen cố định, mặc dù tử thi thay đổi, nhưng vết hoen không thay đổi theo. Ví dụ: Khi chết tử thi nằm ngửa, hoen tử thi sẽ xuất hiện mặt sau cơ thể, nếu sau 10 giờ lật úp xác xuống một thời gian, thì hoen vẫn ở phía sau lưng chứ không xuất hiện ở mặt trước cơ thể.

(3): Sao Arcturus: Arcturus, còn được gọi là người giữ gấu, là một trong những ngôi sao sáng và gần chúng ta nhất. Artucrus có màu vàng cam, cách chúng ta khoảng 37 năm ánh sáng. Đây là ngôi sao sáng nhất trong chòm Mục Đồng (Mục Phu).

(4): Chòm sao Mục Phu (hay Boötes hay Mục Đồng) là một chòm sao ở phía Bắc, cái tên của nó xuất phát từ tiếng Hy Lạp, có nghĩa là "người chăn bò" hay "người cày ruộng". Boötes là một trong 48 chòm sao cổ điển của Ptolemy cũng như là một trong 88 chòm sao hiện đại. Nó có chứa vì sao sáng thứ 4 trên bầu trời, sao Arcturus. Nó cũng là ngôi nhà của nhiều sao sáng khác, bao gồm 8 sao từ độ sáng thứ 4 trở lên, và thêm vào 21 sao trên độ sáng thứ 5, tổng cộng có khoảng 29 sao có thể thấy bằng mắt thường.

(5): Sao Spica: Hay Alpha Virginis (tiếng Anh: Spica, α Vir / α Virginis / Alpha Virginis) là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Xử Nữ (Virgo), và là một trong những sao sáng nhất trên bầu trời ban đêm

(6): Chòm sao Xử Nữ: Xử Nữ hoặc Trinh Nữ, là chòm sao nằm trong hoàng đạo. Nằm giữa Sư Tử về phía tây và Thiên Xứng về phía đông, nó là một trong những chòm sao lớn nhất của bầu trời.