Phù quốc là quốc đảo thuộc Sơn Hải Vạn Đảo. Quốc đảo này gần như tách biệt với các đảo khác. Chơi vơi giữa biển cả mênh mông hệt người tự kỷ, lủi thủi cô độc… sống cùng sự kỳ thị và khinh miệt. Nơi đây mùa đông lạnh buốt xương tủy, sương mù ảm đạm… bao trùm… không gian âm u như ngày tận thế. Tương phản không khí chết chóc đó, mùa hè nóng nực, thời tiết gay gắt giống ông trời nổi trận lôi đình vì bị chọc giận.

Thiên nhiên khắc nghiệt, nhưng quái lạ là nóng hay lạnh, cây cối đơm hoa kết trái, sinh sôi nảy nở cùng thảm thực vật phong phú… biến thành thiên đường nhân gian. Con người đến khai phá, mở làng lập ấp, xây dựng phố phường khang trang, bề thế không kém đám “anh chị em” vạn đảo ngày đêm đố kị, thèm khát… và… mơ ước tương lai thành miền đất hứa thứ hai, tạo kiến trúc độc đáo tương tự hàng ngàn tượng thần linh bằng đá, uy nghi ôm thân mãng xà bảy đầu, ngự tại quần thể đền đá cổ kính rêu phong.

Ngàn năm vật đổi sao dời, mỗi pho mỗi bức dầm mưa giãi nắng đã bạc màu thời gian, nhưng trường tồn cùng trời đất, hé nụ cười hàm tiếu thầm lặng chào đón khách tham quan. Dáng vẻ huyền bí kích thích mọi lứa tuổi tò mò tìm hiểu ý nghĩa nụ cười thân thiện, mọi kẻ chiêm ngưỡng lại lạnh rợn sống lưng. Dân bản xứ hay du khách, đôi bên đều có người thích thú, người ghê sợ cảm giác không rét mà run. Riêng người bị tượng thần cuốn hút từ nhỏ, kẻ đam mê vẫn tìm đến niềm vui mỗi ngày đó. Mặc vô số ánh mắt nhìn chằm chằm, không quan tâm bất kỳ ai coi mình là thằng lập dị, nó vẫn say sưa chiêm ngưỡng các vị thần tối cao vô thượng. Lần nào cũng vậy, đứa trẻ nghe tiếng mẹ gọi:

- Liberte, về nhà thôi!

Nãy giờ, Liberte ngắm tượng thần không chớp mắt, ai hỏi, nó chẳng phản ứng mà đứng bất động. Nhưng hễ mẹ gọi, nó bước theo đấng sinh thành, không quay đầu nhìn giống bao đứa trẻ khác. Người mẹ xoa đầu khen con ngoan, nó im lặng theo mẹ suốt quãng đường về nhà. Thằng bé âm thầm quét dọn nhà cửa, lặng lẽ phụ mọi chuyện từ nhỏ nhặt như giặt rũ, rửa bát nấu cơm đến việc tiêu hao sức lực là giúp cha gieo mạ, cuốc đất, cày cấy giữa trưa hè nắng chói chang.

Họ ngăn cản vì sợ con khó kham nổi, quả nhiên nó ốm liệt giường nửa tháng, khỏi bệnh lại vác cuốc, kéo cày ra ruộng. Cha mẹ khuyên mãi mà nó vẫn theo ý mình. Mồ hôi túa ướt lưng áo, mặt mũi đỏ gay nóng hơn hòn than, nó cặm cụi hoàn thành. Cha mẹ đau cơ mỏi vai, thằng nhỏ đấm bóp rồi làm thay. Hàng ngày hầu như đều mệt nhoài… rèn luyện sức khỏe dẻo dai cho cơ thể đang tuổi ăn tuổi lớn. Lao động cật lực, nhưng hễ đến giờ nghỉ ngơi, nó vừa học bài vừa trông em cho cha mẹ công tác.

Bộn bề lo toan, đầu tắt mặt tối, gia đình luôn hạnh phúc tràn ngập tiếng cười. Cuộc sống bình dị cứ thế êm đềm trôi qua… đến khi… bùng nổ nội chiến, đường phố ngày đêm hứng chịu bom rơi bão đạn, tiếng súng nổ đì đùng cùng đạn pháo oanh tạc khắp nơi. Dân đóng chặt cửa không dám ra khỏi nhà, ai nấy run sợ tên bay đạn lạc, kẻ dũng cảm nhất hé rèm cửa sổ xem xe tăng thiết giáp càn quét thành phố, một số nổ tung, hàng trăm nhà dân bốc cháy rừng rực. Đạn bay tán loạn xuyên phá khói lửa mù mịt, xé toang thân thể đám lính đôi bên, từng người lính đổ gục dưới chân địch thủ, đồng đội xô đẩy giẫm đạp tìm đường chạy trốn.

Sau bao đêm thấp thỏm lo sợ, cuối cùng chiến tranh kết thúc, phe đảo chính thành công, lập chính quyền mới. Răn đe, dằn mặt để ngăn chặn phản kháng, hòng thắt chặt quyền lực, tân thủ tướng ban hành những điều luật khắt khe, dân làm cái gì cũng phải báo cáo, đi đâu gặp ai phải xin phép kẻ có trách nhiệm giữ an ninh trật tự, thực chất giám sát. Mua bán, trao đổi hàng hóa càng chịu kiểm tra gắt gao hơn. Cuộc sống yên bình bị đảo lộn, quân lính đàn áp dân biểu tình, khống chế, tống giam vào ngục. Dần dà không còn ai dám chống đối nữa, chỉ biết căm hận trong lòng, nguyền rủa lũ đảo chính sớm diệt vong, thầm mong… thượng đế ban phép màu cứu vớt sinh linh vô tội.

Mong đợi mỏi mòn rồi thất vọng, mọi người chán nản không cầu xin nữa. Nhưng Anh Minh - cha của Liberti ngày đêm cầu nguyện, tin tưởng ngày ước mơ thành thật không còn xa. Thượng đế cảm động rủ lòng thương, biến mơ ước thành một nửa sự thật, sau một năm nắm quyền, thủ tướng quyết định nới lỏng. Nhưng người dân chưa được tự do, mọi thứ chưa thực sự trở lại bình thường như trước khi nội chiến, lạt mềm buộc chặt vẫn khép kín vòng kiềm tỏa. Ngọn lửa oán hận dữ dội hơn gấp bội, nhưng chẳng ai hy vọng thoát khỏi cuộc sống ngạt thở muốn phát rồ này, duy nhất Anh Minh kiên trì chờ đợi phép màu, ông ta động viên, trấn an vợ con:

“Phấn chấn lên, đừng từ bỏ, ta tin thần linh không bỏ rơi chúng ta!”

Maria thở dài nằm ru con ngủ. Anh Minh quỳ trước tượng thần linh, thắp hương, khấn vái, lần tràng hạt cầu nguyện suốt đêm. Một năm sau, tình trạng chuyển biến tích cực hơn, không còn làm việc gì cũng phải xin phép, giao thương, buôn bán thoải mái, thuận lợi hơn trước. Anh Minh tự hào với ý chí không bị dao động, ông ta càng cuồng tín, cho rằng thần linh sắp đặt mọi thứ, giải quyết mọi chuyện trên thế gian. Rất nhiều người bắt đầu kính nể niềm tin tôn giáo này, noi gương Anh Minh tôn thờ thần tuyệt đối.

Đa số dân đảo không an tâm, cảm giác bị giam lỏng chưa hề biến mất. Hai năm sau, bất an lên đỉnh điểm hoảng sợ nghe tiếng súng chát chúa, âm thanh quen thuộc báo hiệu lại có chiến tranh. Máy bay, xe tăng không ngừng quần thảo, còi xe cấp cứu chở người bị thương, đạn pháo liên tục câu vào thành phố, đường sá hoang tàn đổ nát. Bộ tổng tham mưu bị bắn phá, chính phủ ban lệnh giới nghiêm cả ngày.

May mắn là hôm trước, Maria đi mua đồ cho cuối tuần và ngày Tết. Nhằm khích lệ tinh thần, gia đình Maria, nhóm bạn với hàng xóm quyết định ăn Tết chung. Mỗi người mang đến một ít thực phẩm, ăn uống dưới ánh nến chiếu sáng thay điện bị cắt, chắp tay mong bình an vượt qua kiếp nạn.

Nửa tháng sau, đài phát thanh địa phương không còn truyền tin tức. Tất cả đánh bạo trèo lên mái nhà để quan sát tình thế. Thành phố chìm trong bóng tối, nhà máy lọc dầu phía Bắc nổ tung cùng kho đạn dược. Vô số tiếng nổ vang đằng xa. Phe đảo chính chạy toán loạn, không còn giữ nổi đội hình, ai nấy đều hiểu cuộc chiến sắp đến hồi kết.

Sáng sớm hôm sau, nỗi bất an luôn hành hạ tâm lý bùng nổ hân hoan… khoảnh khắc… quân giải phóng lật đổ chính quyền mất lòng dân, thủ tướng cùng tàn dư bỏ chạy về các điểm cố thủ. Toàn dân đảo quốc vui sướng phát điên, tất cả tung hô ca ngợi với đủ mọi mỹ từ, nhiệt tình đón tiếp quân giải phóng, ôm hôn thắm thiết như người nhà, trao tặng lương thực vật phẩm để vị cứu tinh dưỡng sức cứu thế.

Anh Minh tôn sùng hệt thần thánh hiển linh, “cuồng” đến mức tin mọi điều quân giải phóng nói, ủng hộ tuyệt đối mọi việc quân giải phòng làm, hăng hái chạy đến tặng bia rượu cho toán lính. Chúng nhận đồ uống như điều đương nhiên và không hề cảm ơn, phô bày bộ dạng đắc ý trở thành chủ nhân mới tại đảo quốc. Hai mươi tư giờ sau khi đổ bộ thành phố, quân giải phóng bắt đầu đến từng phố, gõ cửa từng nhà để lệnh di tản tới nơi khác:

“Phe đảo chính bị lật đổ, nhưng chiến tranh chưa chính thức kết thúc, có thể kẻ cầm đầu cùng tàn quân đang tử thủ chờ quân cứu viện đến sẽ phản công, đám tài phiệt khác cũng lăm le xâm chiếm nơi này. Tránh tai bay vạ gió, mọi người phải rời khỏi thành phố. Chỉ hai đến ba ngày thôi, vì Tổ Ong muốn dẫn các bạn đến nơi tránh bom đạn!”

Mọi người thắc mắc Tổ Ong là gì. Đội trưởng toán quân nói:

“Chiến sự cấp bách, chúng tôi không có thời gian giải thích, các bạn nên khẩn trương thu xếp đồ đạc, chỉ nên mang đồ cần thiết. Ngày mai bắt đầu lên đường, khóa cửa nhà cẩn thận, giao chìa khóa cho chúng tôi, chúng tôi sẽ bảo vệ tài sản của các bạn đến tận ngày các bạn trở về. Ngay khi tình hình yên ổn, chúng tôi sẽ đưa mọi người về nhà!”

Nhiều kẻ tỉnh táo sinh nghi có khuất tất, Anh Minh và đám cuồng tín vẫn không ngờ vực. Nhưng kẻ tin tưởng hay người nghi hoặc đều hoang mang, sợ chết, nhanh chóng tuân theo răm rắp, chuyển đồ lên phương tiện di chuyển, ai không có xe hay động vật đành cất gọn vào ba lô hoặc túi vải. Gia đình Maria gói ghém gạo, muối, đường, cá khô, dược phẩm, màn, chiếu, diêm, thuốc lá, một chai rượu cho Anh Minh, quần áo, sách giáo khoa cho hai đứa nhỏ làm bài, mọi giấy tờ, thẻ chứng minh, khoảng hai triệu tiền mặt vừa đổi hai, ba ngày trước. Anh Minh trữ lại trong nhà chút gạo, cá khô, muối, đường, đề phòng lúc về nhà, hàng quán không mở cửa bán. Thu dọn xong bèn quây quần bên nhau. Maria lấn cấn thầm nói với chồng:

“Em không tin họ sẽ trả mọi thứ cho chúng ta! Em còn lo sau này có thể về nhà hay không nữa, huống hồ lấy lại tài sản!?”

Hai bên gia đình nội ngoại đồng tình với Maria, Anh Minh không thèm nghe còn chê trách:

“Mọi người quên rằng chúng ta luôn chờ đợi ngày này rồi à? Tại sao lại nghi ngờ người cứu mình, nếu ngay cả ân nhân mà cũng không tin, chúng ta chỉ còn biết tin vào thần thôi, ân nhân chính là hiện thân của thần. Đừng lấy dạ tiểu nhân đo lòng quân tử, như vậy không hợp đạo lý làm người! Chớ chần chừ nữa kẻo bom đạn trút xuống bất thình lình, chết hết cả nhà! Thôi, ngủ sớm dưỡng sức mai còn lên đường.”

Anh Minh là trưởng tộc, mọi người không muốn vẫn phải nghe lời. Nhưng chủ yếu sợ quân giải phóng luôn lăm lăm súng ống, vũ khí trang bị từ đầu đến chân, tên nào tên nấy cười thân thiện, không thể giấu sát khí trong ánh mắt hung tàn, con sâu cái kiến đành thở dài phó mặc cho số phận.

Đêm hôm đó, toàn dân thức trắng đến sáng, đa số lần lượt giao chìa khóa nhà cùng tài sản cho quân giải phóng. Người lái xe, kẻ cưỡi trâu bò, lừa ngựa. Kẻ không có xe lại mất động vật vì bị loạn quân giết thịt, cả nhà đỡ già, dắt trẻ mà dìu nhau đi.

Gia đình Maria chuyển túi to túi nhỏ lên xe Chervolet to lớn. Băng ghế đằng sau có Lê chị Anh Minh, bốn đứa con của Lê gồm ba gái: Cát mười tám tuổi, Tường mười hai tuổi, Như chín tuổi, một trai là Ý năm tuổi. Ghế đằng trước Anh Minh cầm lái, Liberte ngồi bên cạnh, Maria bế Poupee Ange con gái út của mình. Không còn chỗ trống, theo sau là em trai Maria đạp xe, lọc cọc chở một con gà và hai con vịt.

Trước khi đi, Anh Minh không quên cảm ơn quân giải phóng giúp đỡ. Vượt qua quãng đường dài, người em đuối sức dần bị tụt lại sau dòng người chen chúc xô đẩy. Maria hoảng hốt mở cửa kính xe, ló đầu ra, đảo mắt tìm kiếm, người thân họ hàng cũng ngó đông ngó tây nhưng bóng dáng em trai biến mất… như bị bốc hơi. Vợ bật khóc nức nở, than trách chồng mù quáng. Anh Minh thông cảm nỗi đau mất người thân, ôm vợ, động viên, an ủi. Gia đình lắc đầu buông tiếng thất vọng trưởng tộc, ông ta vẫn trấn tĩnh tinh thần, cố gắng thuyết phục:

“Đó chỉ là sự cố ngoài ý muốn, không phải lỗi của ai cả. Mọi chuyện rồi sẽ ổn thôi!”

Không ai đáp lời mà lẳng lặng đi tiếp. Gia đình Maria dự tính đến đại sứ quán Lục Lăng quốc tại phía Bắc, nhưng quân giải phóng lập hàng rào chia thành phố ra thành bốn khu. Người ở phía Bắc đi về hướng Bắc, người các phía còn lại đi theo hướng đó, gia đình Maria phải đến hướng Nam.

Chiếc xe ra khỏi thành phố không lâu, gia đình Maria chết sững trước biển người lẫn lộn già, trẻ, trai, gái cùng con nít đang chen nhau tiến về phía trước. Từ lúc bắt đầu cuộc chiến, dân đảo quốc đổ về thủ phủ, bọn họ ngỡ nơi này an toàn nhất, nào ngờ lại phải di tản, lần này còn chạy loạn trong đám đông hơn ba triệu người. Ba triệu dân đen bị đày ra các ngả đường như đàn ong vỡ tổ. Sợ hãi, cạn kiệt sức lực vẫn ráng lê bước dưới cái nắng tháng tư nóng hơn sa mạc.

Dọc lối đi đầy xe đạp và xích lô lấn đường nhau, vô số người hì hục kéo đẩy những chiếc xe bò chất ngập đồ đạc, hành lý. Ô tô hết xăng, xe khác phải kéo hoặc nhiều người lớn hợp sức đẩy mới không bị tắc đường. Kẻ mệt nhọc dịch chuyển xe cộ. Người già, trẻ nhỏ, phụ nữ chân yếu tay mềm thở không ra hơi, thậm chí cả đàn ông, thanh niên vai u thịt bắp không chịu nổi cái nóng ẩm ướt, bỏng rát cơ thể, áo quần ướt sũng thấm bết toàn thân, mồ hôi toát ra tan biến dưới lò Bát Quái, tình trạng lặp đi lặp lại khiến cơ thể mất nước.

Gia đình Maria không dám uống quá nhiều, mỗi người nhấp một, hai ngụm. Họ vẫn còn may mắn hơn vô số kẻ… không có nổi nửa giọt làm dịu cơn khát cháy cổ, kẻ khốn khổ nuốt khan khoang họng khô khốc, thèm thuồng nhìn đám tu ừng ực cạn đến đáy bình, nước ứa ra mép miệng, rỉ chảy xuống cằm. Một số kẻ giải khát xong đổ lên đầu, hắt vào ngực áo vốn đã ướt đẫm. Đồng cảnh ngộ nhưng đếch xót thương, chúng còn “thương hại” kiểu hợm của khinh đám nghèo mạt rệp là những gia đình đang nặng nhọc lê bước.

Bà mẹ cõng con nhỏ, đứa lớn hơn hấp tấp chạy theo, đôi chân trần giẫm vào sỏi đá liền bị cắt rách, máu chảy đầm đìa nhưng không dám dừng nửa bước vì sợ lạc. Đám trẻ gào khóc gọi cha mẹ, thanh âm đau xé lòng cắt từng khúc ruột đấng sinh thành, người cùng cảnh ngộ ngậm ngùi tránh đường cho bà mẹ đang khóc nấc quay lại đỡ con. Người cha gồng gánh đồ đạc phía sau gắng ngăn nước mắt mờ nhòe không gian, lo sợ nếu yếu đuối gục ngã sẽ lạc mất vợ con vĩnh viễn.

Hoàn cảnh chẳng khá hơn kẻ khốn khổ, nhưng Maria không chịu thấu tiếng trẻ nhỏ khóc nấc than đau, đòi ăn đòi uống, cha mẹ chúng khóc lặng, ôm con vào lòng vỗ về. Người làm mẹ xuống xe muốn giúp, nhưng bị chồng ngăn cản:

“Maria, chúng ta không thể giúp tất cả được đâu! Nếu em làm thế, người khác sẽ đến xin đồ, lúc đó càng hỗn loạn, thậm chí gia đình ta có thể bị cướp khi đến nơi vắng vẻ nữa.”

Hiểu chồng không ai bằng vợ, Maria vẫn ngây sững trước sự vô cảm. Dẫu lời khuyên hợp lý vào thời loạn, Anh Minh cũng vì lo lắng cho gia đình, chồng mới ngăn vợ làm chuyện “thiếu suy nghĩ”, Maria vẫn thất vọng bản tính hèn nhát không có tình người, nhưng lại tin tưởng loạn quân dối trá, lừa lọc, đày đọa mình. Maria lảng sang hướng khác, người vợ không muốn nhìn mặt chồng… và… trốn tránh sự thật tàn khốc siết nghiến tiếng nấc nức nở. Hốc mắt đỏ thẫm hình ảnh người già khó nhọc lê theo người trẻ.

Những nơi dân chúng đi qua, người ta thấy các bệnh viện phải di tản, bệnh nhân bị ném vào đám đông tranh cãi ầm ĩ, nhiều người nằm bệt trên băng ca với chai nước truyền lủng lẳng trên tay. Bệnh viện tâm thần thả bệnh nhân, đám người điên ngây ngô nhìn khung cảnh hỗn độn, lơ ngơ cười, lẩm bẩm toàn lời vô nghĩa. Khu vực nhà tù, phạm nhân được thả tự do, chúng khoái trá trộm cướp mọi thứ trong nhà dân, hàng tạp hóa, quán buôn đồ cũ, nhà máy xí nghiệp. Lũ súc sinh còn tấn công những cô gái đi một mình, xé toang váy áo, thay nhau cưỡng hiếp giữa thanh thiên bạch nhật. Anh Minh phát hiện vợ run cầm cập, người chồng vỗ về, lựa lời trấn an:

“Em đừng lo, quân giải phóng làm điều này là đúng, họ muốn bảo vệ chúng ta khỏi bom đạn mới khuyên nên di tản. Chúng ta phải tạo điều kiện cho họ bình định thành phố. Anh tin khi kết thúc, họ sẽ đón mình trở về.”

Maria chán nghe lời người chồng mù quáng, ngây ngô tin tưởng đám quân phiến loạn không tôn giáo càng không có luật pháp. Nhưng bây giờ người vợ cũng chẳng biết làm gì ngoài mong ước và thầm tự nhủ:

“Đây chỉ là ác mộng thôi, Maria. Chỉ là ác mộng thôi rồi mày sẽ tỉnh lại bên chồng con và gia đình trong cuộc sống yên bình!”

Lời tự trấn an không bình ổn nổi tâm lý lo sợ, và không riêng gia đình Maria, tất cả hoang mang không biết đang về đâu, tự hỏi vì sao vẫn chưa nhận được chỉ thị nào. Đoàn di tản lết thân xác rệu rã, đói khát giống đàn xác sống vất vưởng tới nơi vô định… mà… chẳng dám tưởng tượng còn cơn ác mộng nào kinh khủng hơn… chờ mình ở nơi phải tới. Đó đã là đích đến cuối cùng hay chưa? Con sâu cái kiến chẳng thể quyết định điều gì, ngoài nghe lời quân giải phóng đương chạy xe đạp trên đường:

“Các bạn đừng bận tâm chuyện nhà cửa, chúng tôi sẽ trông nom canh chừng. Cứ đi theo hướng này. Tổ Ong đang chờ các bạn ở đó. Tổ Ong đón tiếp và lo lắng cho các bạn. Đừng sợ! Hai, ba ngày nữa, các bạn sẽ được về nhà!”

Ai có đầu óc đều thầm nguyền rủa lũ quỷ dữ gian xảo, dối trá đến đáy vực sâu nhất của địa ngục.