Sông Khổng Tước còn được gọi là sông Ẩm Mã, tương truyền Ban Siêu thời Đông Hán đã từng uống rượu đối ẩm trên lưng ngựa ở nơi đây. Sông Khổng Tước là một hệ thống sông nước hiếm hoi không có nhánh, trong đó nước sông ở thượng nguồn trải qua sự lắng đọng ở hồ Boston, trong suốt thấy đáy, nổi lên đóa đóa bọt sóng, tựa như khổng tước xòe đuôi đẹp đến nao lòng, do đó nó mới có tên là Khổng Tước. Có người nói rằng, sông Khổng Tước là sợi dây chuyền vàng mỹ lệ nhất ở Tân Cương, mà hồ Boston là viên đá quý chói lọi nhất trên chiếc dây chuyền này.
Ba người học sinh của giáo sư đều là lần đầu tiên đến Tân Cương, căn bản chưa ý thức được sự đáng sợ của sa mạc, cả ba người họ đều vô cùng phấn khởi khi nghe tôi kể lại truyền thuyết của hồ Boston và sông Khổng Tước, một mặt thì không ngừng hỏi đông hỏi tây.
“Thật tiếc quá, lần này chúng ta lại đi men theo dòng sông Khổng Tước cổ đại, không được nhìn thấy nhiều mỹ cảnh như vậy rồi.” Tôi hơi xúc động, đã nhiều năm tôi chưa đi qua con đường này.
“Phải, thật có chút đáng tiếc.” Shirley Dương cưỡi lạc đà từ phía sau đuổi kịp: “Chú An, chú hiểu biết thật nhiều đó! Những câu chuyện cổ này e rằng cũng không được ghi chép trong tư liệu lịch sử, chú biết những chuyện này ở đâu vậy ạ?”
“À… lúc trẻ làm hướng dẫn viên nên nghe nhiều người nói đến, khi đó trí nhớ ta còn tốt, hiện tại nhiều chuyện đã không còn nhớ nữa… haha… cũng đã lớn tuổi rồi.” Tôi gượng cười né tránh đi chủ đề này, quả nhiên nói nhiều tất sẽ nói hớ.
“An lão tiên sinh, tôi nghe nói ở sông Khổng Tước đã khai quật được một ngôi cổ mộ lớn có phải không?” Giáo sư Trần cũng đuổi kịp tới.
“Cứ gọi tôi An Lực Mãn là được. Ở rãnh hạ lưu sông Khổng Tước có một cổ mộ đã được đào, chỉ có một bộ phận nhỏ là còn giữ được nguyên vẹn.” Tôi mím môi, hết sức hài lòng khi đã có người chuyển sang chủ đề khác.
“Thật ư, thế thì quá đáng tiếc rồi.” Nhìn thấy dáng vẻ rất hứng thú của Shirley Dương, Giáo sư Trần liền tràn đầy phấn khởi mà nổi hứng giới thiệu.
Ngôi mộ cổ nằm trên một cồn cát nhỏ ở hạ lưu của dòng sông Khổng Tước, địa hình cao hơn một chút so với xung quanh, cách La Bố Bạc* khô cạn khoảng bảy mươi kilomet về phía đông, mộ địa có diện tích khoảng một ngàn sáu trăm mét vuông. Cồn cát chỗ mộ địa có địa hình bằng phẳng, trên mặt đất có dấu cọc hình vành khuyên, tựa như một tòa thành mỹ lệ hình tròn, như thể mọi người muốn hướng đến sự viên mãn sau cái chết. Theo nhận định của giới khoa học thì đây là di sản văn hóa của các dân tộc bản địa ở vùng La Bố Bạc vào khoảng năm 3800.
(Lop Nur hay La Bố Bạc là một nhóm các hố, hồ muối nhỏ nằm giữa sa mạc Taklamakan và sa mạc Kuruktag thuộc phía Đông khu tự trị Duy Ngô Nhĩ, Tân Cương, Trung Quốc)
Cổ mộ được phân chia thành hai loại:
Loại đầu tiên phổ biến hơn, vô hoàn hình liệt mộc (cây gỗ được bày ra có hình dạng không tròn trịa), chỉ một vài ngôi mộ mới có 1 cây lập mộc lộ ra khỏi mặt đất, vì để dựng thẳng huyệt cát thất nên chôn cất bằng chất liệu gỗ đơn giản. Quan tài không đáy, chỉ có hai tấm ván gỗ đứng đối mặt với nhau, hai bên lại dựng thẳng một tấm ván gỗ để giữ lại, tấm gỗ đậy lại cũng là một số tấm gỗ nhỏ ngẫu nhiên, là chất liệu gỗ Hồ Dương, phía trên phủ đầy cỏ, dây rơm, có chôn chung cũng có chôn đơn lẻ.
Loại hình thứ hai, trên bề mặt cọc gỗ có bảy vòng tròn được xếp theo quy luật, cọc gỗ từ trong ra ngoài, dày và có trật tự. Bên ngoài vòng tròn, có các liệt mộc mang bức xạ lan tỏa bốn hướng, gọn gàng ngay ngắn, mộ huyệt được đặt trong vòng tròn, an táng trong ruột gỗ, tất cả đều đã mục nát thành tro. Có thể thấy được, tấm che cùng những tấm ván hình chữ nhật đều có màu xám tro, thi thể của những người chết đều là nam giới, các vật dùng để bồi táng bao gồm gỗ chạm khắc, cốt châu, tượng gỗ hình người.
Đối với loại hình chôn cất trước đây, các nhà khảo cổ cho rằng đó là mộ huyệt của những người bình thường; Còn đối với các mộ huyệt sau này, các nhà khảo cổ cho rằng đó là mộ huyệt của tù trưởng đứng đầu trong số những người dân bản địa, điều đó có nghĩa là, vào thời điểm đó thì việc phân chia giai cấp đã rất khắt khe.
“Chú An, phía trước có phải là sa mạc đen không ạ?” Hồ Bát Nhất ở một bên đang giữ im lặng, đột nhiên hỏi tôi.
“Đúng rồi, là sa - mạc - đen!”
Mặt của tôi, không, là trái tim của tôi đang co thắt lại, một cảnh tượng kinh hoàng không thể chịu đựng được trong quá khứ hiện lên trước mắt tôi như một giấc mơ, vùng vẫy không chịu tản đi.
“Anh Ngải Tư Hải Đề, anh đang ở đâu vậy ạ?”
“Anh Ngải Tư Hải Đề, anh còn không xuất hiện thì em sẽ khóc đó!”
