- Bệ hạ, đại tiền trang là một thử nghiệm của tam ti, vi thần sẽ lấy một khoản tiền vận hành thử ở phủ Đại Danh, Giang Lăng, Kinh Triệu, Thành Đô, Quảng Châu, nếu như thích hợp mới mở rộng toàn diện, cách làm này chẳng những dễ dàng thúc đẩy lưu thông tiền tệ, còn khiến tình trạng tiền để không của Đại Tống được chuyển biến từ căn bản.
- Còn về phần thanh miêu pháp, đúng là thần suy nghĩ thiếu chu toàn, bách tính thiên hạ giàu nghèo khác nhau, người cần vay, người không, để quan phủ ra mặt thi hành vay tiền là không thỏa đáng, làm như thế tệ nạn lớn nhất là tiền triều đình cho vay sẽ lọt vào tay đám quan viên đang đàn hặc thần.
- Cho nên thao tác tiền trang, quan phủ chỉ có trách nhiệm giám sát, không được tham dự thực tế, nếu như khi thần còn sống mà có thể đưa tiền trang tới cấp huyện thì thần vô cùng hài lòng.
Triệu Trinh nhìn Bàng Tịch, đợi ông ta lên tiếng, đề án tiền trang Vương An Thạch trình lên, hắn xem ba ngày vẫn thấy mơ mơ hồ hồ, tuy tìm quan viên hộ bộ giảng giải cho mình thiệt hơn trong đó, vẫn có thói quen nghe ý kiến của các tể phụ.
Bàng Tịch bước ra: - Bẩm bệ hạ, lão thần thời gian qua cũng bỏ hết tạp vụ, tĩnh tâm nghiên cứu kế hoạch tiền trang, phát hiện trong đó đúng là có học vấn lớn, chỉ là lúc cấp thiết chưa nắm được yếu lĩnh, luôn có sương mù che mất toàn cảnh.
Triệu Trinh gật đầu hết sức đồng cảm: - Trẫm cũng thấy thế, Vương khanh, vì tiền trang, khanh bỏ thanh miêu pháp mưu tính nhiều năm, trẫm muốn biết lý do...
Hôm nay lên triều rất dài, Vân Tranh giờ lại không thể như trước kia suốt ngày trốn ở nhà, nên đứng đó ngáp ngắn ngáp dài, qua giờ ngủ trưa của y rồi, buổi chiều vốn lờ đờ, lại nghe Vương An Thạch nói tràng giang đại hải gần canh giờ, mà đám Bàng Tịch tựa hồ càng hồ đồ, thực sự không chịu nổi nữa, Vân Tranh làm như vỡ lẽ, rời hàng khen không ngớt: - Tuyệt diệu, bệ hạ, thần thấy đề xuất của Vương công rất thiết thực, ích nước lợi dân, có tình khả thi cao.
Vương An Thạch cảm kích nhìn Vân Tranh.
Hàn Kỳ gần đây cứ thấy Vân Tranh là khó chịu, nguyên nhân không gì khác, y phê duyệt công văn chống lưng cho đám quan binh làm bậy, khiến đám quan văn suốt ngày tìm ông ta kể khổ: - Tuyệt diệu ở chỗ nào?
- Xin bệ hạ lấy kim ngân và tiền đồng ra đây, để thần minh họa cho dễ.
Triệu Trinh gật đầu, Trâu Đồng Minh lập tức chạy đi, chẳng bao lâu dẫn mấy tên hoạn quan vào, một người bê bốn đĩnh kim nguyên bảo, một bê khay ngân đĩnh, còn hai hoạn quan khiêng sọt tiền đồng.
Vân Tranh mời Vương An Thạch đi ra, chắp tay một cái: - Vương công đại biểu cho tiền trang Đông Kinh. Lấy đĩnh vàng đưa Bàng Tịch: - Bàng tướng là tiền trang Thành Đô.
Tiếp đó mới Hàn Kỳ, Văn Ngạn Bác, đưa mỗi người một đĩnh vàng làm tiền trang Đại Danh và Quảng Châu, cuối cùng chỉ mình: - Thần là thương cổ.
Triệu Trinh cũng lờ đờ ngái ngủ nãy giờ, thấy Vân Tranh an bài thú vị, rời ngự tọa đi xuống, chuẩn bị xem Vân Tranh thao tác ra sao.
Vân Tranh cầm một đĩnh vàng, ưỡn bụng làm bộ làm tịch: - Ta là thương cổ Đông Kinh, nay muốn Thành Đô buôn tơ lụa, đây là tiền vốn, mang truyền thống buôn ngàn dặm phải lợi nhuận gấp ba. Giờ ta bắt đầu thao tác, các vị nhìn cho rõ ta kiếm lợi thế nào nhé.
Văn võ bách quan đều nghển cổ thật cao nhìn.
Vân Tranh đi tới chỗ Vương An Thạch, đặt đĩnh vàng vào tay ông ta: - Ngàn dặm xa xôi mang nhiều tiền không an toàn, cho nên gửi vào tiền trang Đông Kinh, ước hẹn trả hai phân lợi. Như thế ta không phải thuê xe ngựa, tiêu cục, lấy phiếu gửi tiền ở Đông Kinh, hành trang gọn nhẹ tới Thành Đô.
Nói tới đó tháo ngọc bội bên hông Vương An Thạch, vẫy vẫy cho mọi người xem, rồi đi tới chỗ Bàng Tịch đưa ông ta ngọc bội, lấy đĩnh vàng của ông ta trả hai đĩnh bạc: - Bệ hạ, vì đĩnh vàng này đã đi ngàn dặm, triều đình được lợi hai đĩnh bạc.
Bàng Tịch gật đầu: - Dân gian không được giao dịch bằng vàng bạc, chỉ dùng tiền đồng, số lượng lớn mang theo không dễ, thu hai phân lợi là hợp lý.
Ví dụ trực quan như thế, Triệu Trinh hiểu ngay.
- Ta mua tơ lụa ở Thành Đô, đem tới Quảng Châu bán, kiếm được hai đĩnh vàng, lúc này ta thấy nam châu ở Quảng Châu không tệ, mang về Đông Kinh sẽ lãi lớn, nên ra sức mua nam châu, kết quả tiền không đủ. Thế là vay ở Quảng Châu một đĩnh vàng, lãi suất là ba phân, mua đủ hàng hóa.
Triệu Trinh nhìn đĩnh vàng vốn của thương cổ, rốt cuộc biến thành của triều đình, thương cổ chỉ có một tờ giấy chứng nhận, đi theo "chuyến buôn" của Vân Tranh, phát hiện hình như không ai bị hại, thương cổ kiếm được lợi, bách tính bán hàng ra tiền, quan phủ thu thuế, tiền trang thu lãi suất, tiền cứ vậy sinh ra tiền..
Thế là hắn càng chẳng hiểu gì.
- Tiền rốt cuộc là từ đâu ra? Triệu Trinh lẩm bẩm, với người chỉ học chính trị, không học kinh tế như hắn mà nói, đúng là đau đầu:
Vương An Thạch cười: - Bệ hạ, tiền là do bách tính từ lao động kiếm được, trong quá trình lưu chuyển vừa rồi, bệ hạ bỏ qua một yếu tố, đó là hàng hóa. Bách tín trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ, dệt vải. Thương cổ lấy tiền mua tơ lụa của bách tính, lại đem đi bán, thu được lợi nhuận, cho nên nói, tài phú thiên hạ đều do bách tính mà ra.
- Hàng hóa bách tính càng nhiều, Đại Tống càng giàu có, đó là nguyên nhân thần đề xuất thanh miêu pháp nâng đỡ bách tính. Nếu bách tính sản xuất cạn kiệt, Đại Tống thành cây không rễ.
- Nếu như tài phú như đất đai nắm trong tay một số người, tài phú bách tính tạo ra sẽ chảy vào hầu bao những kẻ kia, triều đình và bách tính đều đối diện với nguy cơ sinh tử. Thần khẩn mong bệ hạ cho tiền trang thử vận hành, vì bách tính thiếu phương tiện sản xuất, cung cấp khoản vay ưu đãi.
Lúc này ai còn chưa hiểu tiền trang là thứ tiền sinh ra tiền, lợi nhuận cuồn cuộn thì uổng công đứng trên triều đường, đây là công việc béo chảy mỡ.
- Tiền trang không thể dùng quan viên, mà dùng người Tứ Lạc Nghiệp. Vương An Thạch lạnh lùng dội nước lạnh lên ngọn lửa tham lam của đám người kia:
Cả đám người nhao nhao phản đối.
Bàng Tịch nghiền ngẫm một chút không lên tiếng, an bài người Tứ Lạc Nghiệp quản lý tiền trang rất thích hợp, bọn họ có thiên bẩm về sổ sách tính toán, trong lục bộ có rất nhiều viên lại là người Tứ Lạc Nghiệp, nhất là hộ bộ, nếu hộ bộ đã dùng, không lý do gì tiền trang không thể dùng.
- Quan viên của tiền trang ba năm đổi một lần, mỗi năm thẩm hạch tư cách một lần, người Tứ Lạc Nghiệp trong biên cảnh Đại Tống phải tập trung cư trú, xuất hành phải có báo cáo, trong lúc thẩm hạch, không được phép đi lại. Thẩm hạch xong, có công trọng thưởng, có tội giết!
- Nếu như trong nhà các vị có con cháu lương thiện, được tiến cử vào tiền trang, đãi ngộ giống người Tứ Lạc Nghiệp, hết nhiệm kỳ ba năm, ưu tiên vào tam ti nhậm chức.
Vân Tranh không nói nữa, chỉ đứng đó cười như mèo chiêu tài, Vương An Thạch chuyến này làm dữ rồi, con cháu đại thần muốn vào tiền trang kiếm tư lịch có thể, muốn kiếm tiền thì mạo hiểm chém đầu, xem xem đám người kia có muốn cho con cháu đi không.
- Ha ha ha, có câu tiến cử hiền tài không kỵ húy người thân, lão phu cho rằng nhi tử Bàng Cử có thể vào tiền trang, đứa bé này từ nhỏ thích đạo kinh thương, vì thể diện lão phu mà phải bỏ yêu thích, nay có thể vào tiền trang rèn rũa. Bàng Tịch vuốt râu tranh thủ khoe con:
Có Bàng Tịch đi đầu, đám người còn lại bắt đầu toan tính mới, nếu không thể kiếm chác, vào kiếm tư lịch không tệ.
Triệu Trinh thấy đa phần hưởng ứng rồi mới lên tiếng: - Nếu vậy trẫm cho phép tiền trang khai nghiệp, điều hai trăm vạn quan tiền từ quốc khố vào tiền trang, trẫm sẽ gom góp nội khó một trăm vạn quan nữa, tổng cộng là ba trăm, thành lập tiền trang hoàng gia cho thế gian dùng.
- Đồng ý cho người Tứ Lạc Nghiệp ở Đại Tống vào tiền trang nhậm chức, đồng thời cho họ được nhập hộ tịch Đại Tống, không phải phiêu bạt nữa, đãi ngộ ngang với con dân Đại Tống.
Vương An Thạch hô lớn tuân chỉ, mang theo chiếu hiên ngang rời đại điện, cùng phó quan chuẩn bị tới hồng lư tự, nơi đó có trưởng lão của người Tứ Lạc Nghiệp chờ đợi ý chỉ hoàng đế rồi.
Vân Tranh tan triều trở về trong ống tay áo có thêm mấy đĩnh bạc, một ít tiền đồng, đó là thành quả của chuyến "đi buôn" khi nãy, ấy là y còn thương tình trả cái ngọc bội cho Vương An Thạch rồi đấy, ở Đại Tống kiếm tiền dễ tới mức làm người ta áy náy..
- Còn về phần thanh miêu pháp, đúng là thần suy nghĩ thiếu chu toàn, bách tính thiên hạ giàu nghèo khác nhau, người cần vay, người không, để quan phủ ra mặt thi hành vay tiền là không thỏa đáng, làm như thế tệ nạn lớn nhất là tiền triều đình cho vay sẽ lọt vào tay đám quan viên đang đàn hặc thần.
- Cho nên thao tác tiền trang, quan phủ chỉ có trách nhiệm giám sát, không được tham dự thực tế, nếu như khi thần còn sống mà có thể đưa tiền trang tới cấp huyện thì thần vô cùng hài lòng.
Triệu Trinh nhìn Bàng Tịch, đợi ông ta lên tiếng, đề án tiền trang Vương An Thạch trình lên, hắn xem ba ngày vẫn thấy mơ mơ hồ hồ, tuy tìm quan viên hộ bộ giảng giải cho mình thiệt hơn trong đó, vẫn có thói quen nghe ý kiến của các tể phụ.
Bàng Tịch bước ra: - Bẩm bệ hạ, lão thần thời gian qua cũng bỏ hết tạp vụ, tĩnh tâm nghiên cứu kế hoạch tiền trang, phát hiện trong đó đúng là có học vấn lớn, chỉ là lúc cấp thiết chưa nắm được yếu lĩnh, luôn có sương mù che mất toàn cảnh.
Triệu Trinh gật đầu hết sức đồng cảm: - Trẫm cũng thấy thế, Vương khanh, vì tiền trang, khanh bỏ thanh miêu pháp mưu tính nhiều năm, trẫm muốn biết lý do...
Hôm nay lên triều rất dài, Vân Tranh giờ lại không thể như trước kia suốt ngày trốn ở nhà, nên đứng đó ngáp ngắn ngáp dài, qua giờ ngủ trưa của y rồi, buổi chiều vốn lờ đờ, lại nghe Vương An Thạch nói tràng giang đại hải gần canh giờ, mà đám Bàng Tịch tựa hồ càng hồ đồ, thực sự không chịu nổi nữa, Vân Tranh làm như vỡ lẽ, rời hàng khen không ngớt: - Tuyệt diệu, bệ hạ, thần thấy đề xuất của Vương công rất thiết thực, ích nước lợi dân, có tình khả thi cao.
Vương An Thạch cảm kích nhìn Vân Tranh.
Hàn Kỳ gần đây cứ thấy Vân Tranh là khó chịu, nguyên nhân không gì khác, y phê duyệt công văn chống lưng cho đám quan binh làm bậy, khiến đám quan văn suốt ngày tìm ông ta kể khổ: - Tuyệt diệu ở chỗ nào?
- Xin bệ hạ lấy kim ngân và tiền đồng ra đây, để thần minh họa cho dễ.
Triệu Trinh gật đầu, Trâu Đồng Minh lập tức chạy đi, chẳng bao lâu dẫn mấy tên hoạn quan vào, một người bê bốn đĩnh kim nguyên bảo, một bê khay ngân đĩnh, còn hai hoạn quan khiêng sọt tiền đồng.
Vân Tranh mời Vương An Thạch đi ra, chắp tay một cái: - Vương công đại biểu cho tiền trang Đông Kinh. Lấy đĩnh vàng đưa Bàng Tịch: - Bàng tướng là tiền trang Thành Đô.
Tiếp đó mới Hàn Kỳ, Văn Ngạn Bác, đưa mỗi người một đĩnh vàng làm tiền trang Đại Danh và Quảng Châu, cuối cùng chỉ mình: - Thần là thương cổ.
Triệu Trinh cũng lờ đờ ngái ngủ nãy giờ, thấy Vân Tranh an bài thú vị, rời ngự tọa đi xuống, chuẩn bị xem Vân Tranh thao tác ra sao.
Vân Tranh cầm một đĩnh vàng, ưỡn bụng làm bộ làm tịch: - Ta là thương cổ Đông Kinh, nay muốn Thành Đô buôn tơ lụa, đây là tiền vốn, mang truyền thống buôn ngàn dặm phải lợi nhuận gấp ba. Giờ ta bắt đầu thao tác, các vị nhìn cho rõ ta kiếm lợi thế nào nhé.
Văn võ bách quan đều nghển cổ thật cao nhìn.
Vân Tranh đi tới chỗ Vương An Thạch, đặt đĩnh vàng vào tay ông ta: - Ngàn dặm xa xôi mang nhiều tiền không an toàn, cho nên gửi vào tiền trang Đông Kinh, ước hẹn trả hai phân lợi. Như thế ta không phải thuê xe ngựa, tiêu cục, lấy phiếu gửi tiền ở Đông Kinh, hành trang gọn nhẹ tới Thành Đô.
Nói tới đó tháo ngọc bội bên hông Vương An Thạch, vẫy vẫy cho mọi người xem, rồi đi tới chỗ Bàng Tịch đưa ông ta ngọc bội, lấy đĩnh vàng của ông ta trả hai đĩnh bạc: - Bệ hạ, vì đĩnh vàng này đã đi ngàn dặm, triều đình được lợi hai đĩnh bạc.
Bàng Tịch gật đầu: - Dân gian không được giao dịch bằng vàng bạc, chỉ dùng tiền đồng, số lượng lớn mang theo không dễ, thu hai phân lợi là hợp lý.
Ví dụ trực quan như thế, Triệu Trinh hiểu ngay.
- Ta mua tơ lụa ở Thành Đô, đem tới Quảng Châu bán, kiếm được hai đĩnh vàng, lúc này ta thấy nam châu ở Quảng Châu không tệ, mang về Đông Kinh sẽ lãi lớn, nên ra sức mua nam châu, kết quả tiền không đủ. Thế là vay ở Quảng Châu một đĩnh vàng, lãi suất là ba phân, mua đủ hàng hóa.
Triệu Trinh nhìn đĩnh vàng vốn của thương cổ, rốt cuộc biến thành của triều đình, thương cổ chỉ có một tờ giấy chứng nhận, đi theo "chuyến buôn" của Vân Tranh, phát hiện hình như không ai bị hại, thương cổ kiếm được lợi, bách tính bán hàng ra tiền, quan phủ thu thuế, tiền trang thu lãi suất, tiền cứ vậy sinh ra tiền..
Thế là hắn càng chẳng hiểu gì.
- Tiền rốt cuộc là từ đâu ra? Triệu Trinh lẩm bẩm, với người chỉ học chính trị, không học kinh tế như hắn mà nói, đúng là đau đầu:
Vương An Thạch cười: - Bệ hạ, tiền là do bách tính từ lao động kiếm được, trong quá trình lưu chuyển vừa rồi, bệ hạ bỏ qua một yếu tố, đó là hàng hóa. Bách tín trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ, dệt vải. Thương cổ lấy tiền mua tơ lụa của bách tính, lại đem đi bán, thu được lợi nhuận, cho nên nói, tài phú thiên hạ đều do bách tính mà ra.
- Hàng hóa bách tính càng nhiều, Đại Tống càng giàu có, đó là nguyên nhân thần đề xuất thanh miêu pháp nâng đỡ bách tính. Nếu bách tính sản xuất cạn kiệt, Đại Tống thành cây không rễ.
- Nếu như tài phú như đất đai nắm trong tay một số người, tài phú bách tính tạo ra sẽ chảy vào hầu bao những kẻ kia, triều đình và bách tính đều đối diện với nguy cơ sinh tử. Thần khẩn mong bệ hạ cho tiền trang thử vận hành, vì bách tính thiếu phương tiện sản xuất, cung cấp khoản vay ưu đãi.
Lúc này ai còn chưa hiểu tiền trang là thứ tiền sinh ra tiền, lợi nhuận cuồn cuộn thì uổng công đứng trên triều đường, đây là công việc béo chảy mỡ.
- Tiền trang không thể dùng quan viên, mà dùng người Tứ Lạc Nghiệp. Vương An Thạch lạnh lùng dội nước lạnh lên ngọn lửa tham lam của đám người kia:
Cả đám người nhao nhao phản đối.
Bàng Tịch nghiền ngẫm một chút không lên tiếng, an bài người Tứ Lạc Nghiệp quản lý tiền trang rất thích hợp, bọn họ có thiên bẩm về sổ sách tính toán, trong lục bộ có rất nhiều viên lại là người Tứ Lạc Nghiệp, nhất là hộ bộ, nếu hộ bộ đã dùng, không lý do gì tiền trang không thể dùng.
- Quan viên của tiền trang ba năm đổi một lần, mỗi năm thẩm hạch tư cách một lần, người Tứ Lạc Nghiệp trong biên cảnh Đại Tống phải tập trung cư trú, xuất hành phải có báo cáo, trong lúc thẩm hạch, không được phép đi lại. Thẩm hạch xong, có công trọng thưởng, có tội giết!
- Nếu như trong nhà các vị có con cháu lương thiện, được tiến cử vào tiền trang, đãi ngộ giống người Tứ Lạc Nghiệp, hết nhiệm kỳ ba năm, ưu tiên vào tam ti nhậm chức.
Vân Tranh không nói nữa, chỉ đứng đó cười như mèo chiêu tài, Vương An Thạch chuyến này làm dữ rồi, con cháu đại thần muốn vào tiền trang kiếm tư lịch có thể, muốn kiếm tiền thì mạo hiểm chém đầu, xem xem đám người kia có muốn cho con cháu đi không.
- Ha ha ha, có câu tiến cử hiền tài không kỵ húy người thân, lão phu cho rằng nhi tử Bàng Cử có thể vào tiền trang, đứa bé này từ nhỏ thích đạo kinh thương, vì thể diện lão phu mà phải bỏ yêu thích, nay có thể vào tiền trang rèn rũa. Bàng Tịch vuốt râu tranh thủ khoe con:
Có Bàng Tịch đi đầu, đám người còn lại bắt đầu toan tính mới, nếu không thể kiếm chác, vào kiếm tư lịch không tệ.
Triệu Trinh thấy đa phần hưởng ứng rồi mới lên tiếng: - Nếu vậy trẫm cho phép tiền trang khai nghiệp, điều hai trăm vạn quan tiền từ quốc khố vào tiền trang, trẫm sẽ gom góp nội khó một trăm vạn quan nữa, tổng cộng là ba trăm, thành lập tiền trang hoàng gia cho thế gian dùng.
- Đồng ý cho người Tứ Lạc Nghiệp ở Đại Tống vào tiền trang nhậm chức, đồng thời cho họ được nhập hộ tịch Đại Tống, không phải phiêu bạt nữa, đãi ngộ ngang với con dân Đại Tống.
Vương An Thạch hô lớn tuân chỉ, mang theo chiếu hiên ngang rời đại điện, cùng phó quan chuẩn bị tới hồng lư tự, nơi đó có trưởng lão của người Tứ Lạc Nghiệp chờ đợi ý chỉ hoàng đế rồi.
Vân Tranh tan triều trở về trong ống tay áo có thêm mấy đĩnh bạc, một ít tiền đồng, đó là thành quả của chuyến "đi buôn" khi nãy, ấy là y còn thương tình trả cái ngọc bội cho Vương An Thạch rồi đấy, ở Đại Tống kiếm tiền dễ tới mức làm người ta áy náy..
