Sau khi rời hồ Phủ Tiên, nhóm sáu người chúng tôi đầu tiên là đến Giang Thành dừng chân. Cơm nước no nê, sau vài ngày nghỉ ngơi dưỡng sức, tôi hỏi Lâm Phương: “Dự án tàu ngầm mà cậu nói đến có đáng tin không vậy? Đừng có dùng những lời mật ngọt chết ruồi của Chủ nghĩa Đế quốc Mỹ đấy nhé.” Đáng tiếc là Lâm Phương không trả lời trực tiếp câu hỏi của tôi, mà tuyên bố rằng có việc gấp cần giải quyết và trở về nước Mỹ sớm hơn dự kiến. Lúc tôi thắc mắc không biết họ có ý định gì thì đã bị Bàng Tử lôi kéo trở về Bắc Kinh.
Mùa xuân ở Bắc Kinh là mùa đẹp nhất và cũng là mùa ngắn nhất trong năm, cảnh xuân tươi đẹp khá là động lòng người. Tâm trạng của Bàng Tử cũng bừng bừng sức sống khi mùa xuân đến, sáng sớm liền ngâm nga một bài hát rồi bôi gần nửa hộp keo vuốt tóc để đi ra ngoài, nói là có hẹn với một cô gái ở vũ trường vài ngày trước đi đàm Ngọc Uyên chèo thuyền. Nhìn Bàng Tử nuôi một lớp mỡ mập mạp cả mùa đông, tôi thật sự nhịn không được nói: “Đồng chí Vương Khải Tuyền, mùa xuân vừa mới đến thôi, ý tưởng cách mạng đang phục hồi, cậu chắc chắn rằng muốn hướng đến tinh thần toàn dân tích cực dựa dẫm vào giai cấp tư sản để hành động sao?"
Bàng Tử đối với sự trêu đùa của tôi vô cùng bất mãn, vừa lau đôi giày da vừa rung cái chân thối trả lời: "Đồng chí Hồ Bát Nhất, mùa xuân vừa chớm nở, hành động của cách mạng vĩ đại cần phải mau chóng thực thi, tôi muốn kết nối với quần chúng và cố gắng tìm ra những ý tưởng cách mạng từ những người thầy vĩ đại trong công việc của tôi, cậu có hiểu không hầy..."
"Nhàn rỗi mấy tháng trời, cậu đã nuôi cả bụng mỡ suốt mùa đông, có chèo thuyền nổi không đây? Còn nữa, tôi vừa bốc cho cậu một quẻ, hôm nay cậu không nên gần nước đó nha."
Bàng Tử quay đầu ra vẻ ngờ vực quan sát tôi từ trên xuống dưới rồi nói: "Tôi nói Hồ tư lệnh này, không lẽ ngài thấy Bàng gia tôi ra ngoài hoạt động gân cốt là trong lòng ngài ngứa ngáy có phải không? Cũng khó trách lắm, Dương tham mưu trưởng dạo này lo bận rộn mở triển lãm nhiếp ảnh từ thiện gì gì đó bên Mỹ, một mình ngài cô đơn lẻ bóng thế quả thật là có chút đáng thương mà."
Tôi trả lời: "Đừng có đánh rắm nữa, nhìn Hồ Bát Nhất tôi giống gã thư sinh si mê tình ái lắm sao! Nhưng nói đến cô đơn thì… Quả thật có một chút. Nghỉ ngơi một phát là hơn nửa năm trời, từ mùa hạ năm ngoái cho đến mùa xuân năm nay, nghỉ đến tay chân vai gáy muốn mục luôn, chính là tối hôm qua đi toilet xém chút là đứng không nỗi, rùng mình một chút thôi cũng muốn ngã nhào vô nhà xí rồi. Cậu nói xem, đây là chuyện đáng phải xảy ra trên người tôi sao hả?"
"Hai vị gia đây là đang hát tướng thanh* ư?" Rèm cửa vừa kéo ra, Đại Kim Nha liền cười tủm tỉm bước vào, trong tay cầm một cuốn sổ rách nát đã ngả vàng, tay kia thì cầm túi bánh bao đang nghi ngút khói. Bàng Tử vừa nhìn thấy bánh bao thôi, giày cũng không thèm lau tiếp là chụp lấy một cái nhét vào họng rồi nói: "Đại Kim Nha cậu đến thật đúng lúc, Bàng gia tôi vừa hay chưa có gì lót dạ đây, nhưng sau đừng mua bánh chay nữa nhé, cứ hốt một lồng bánh thịt nhân hành là tuyệt cú mèo."
*Tướng thanh: tấu nói (một loại khúc nghệ của Trung Quốc dùng những câu nói vui, hỏi đáp hài hước hoặc nói, hát để gây cười, phần nhiều dùng để châm biếm thói hư tật xấu và ca ngợi người tốt việc tốt).
Đại Kim Nha cười trừ nói: “Bàng gia ngài cứ từ từ mà ăn, bánh vừa ra lò còn nóng hổi kia mà. Hôm nay tôi đến đây, là có chuyện muốn thỉnh giáo hai vị, mời hai vị gia giúp tôi tham khảo. Cuốn sách trên tay tôi á, là một món đồ thuộc về một người khách quen muốn bán lại cho tôi, bởi vì cũng hơi thân, cho nên không ngại để ở chỗ tôi trước. Về phương diện đồ cổ, nói một cách khiêm tốn thì tôi cũng là người trong ngành, nhưng nếu muốn giám định đồ cổ, thì vẫn phải nhờ đến hai vị gia giúp tôi nghiên cứu sâu hơn.”
Mấy ngày nay tôi chán muốn mọc lông khắp người, vừa nghe Đại Kim Nha nói có sách cổ, liền vội vàng nhận lấy. Đây là một cuốn sách buộc chỉ, màu giấy đều đã ngả vàng, tàn tạ cực kỳ, trên mặt sách còn đề bốn chữ khải* “Sơn Hải Chí Quan” to đùng, dưới góc trái còn có “Sùng Chính năm xxx” là chữ khải nhỏ, xem ra đây là cuốn huyện chí*. Vết mực trong cuốn sách đã rất cũ kỹ, chữ viết cũng không đồng nhất, chắc là không phải cùng một người ghi chép lại.
Tôi cầm một trang đưa lên cửa sổ để ánh sáng chiếu vào, có thể đây là vật phẩm thời Minh-Thanh. Cho nên tôi liền ngẩng đầu lên hỏi Đại Kim Nha: “Theo phán đoán của tôi, thứ này có thể là hàng thật, đích thị là huyện chí khu Sơn Hải Quan vào những năm Sùng Chính. Mà vấn đề là loại huyện chí này bảo tồn không dễ đâu à nha, với lại sau khi thay triều đổi đại đáng lý phải tiêu hủy hết những cuốn huyện chí này mới đúng chứ, nếu không tiêu hủy thì cũng nên được biên dịch lại trong thời nhà Thanh. Vị khách quen này của cậu từ đâu mà có quyển sách này thế?”
*Chữ khải: Khải thư hay chữ khải, còn gọi là chân thư, chính khải, khải thể và chính thư, là phong cách viết chữ Hán ra đời muộn nhất, do đó đặc biệt phổ biến trong việc viết tay và xuất bản hiện đại.
*Huyện chí là sổ ghi chép lại lịch sử, địa lý, phong tục, nhân vật, văn giáo và sản vật của một huyện.
