Thời gia này nhiều người dân tự do gần vùng triều đình thực quản vì sống không nổi thế gia o ép mà chạy đi lắm.

Cho nên thế gia quản chuyện đi lại rất gắt, gần như là cấm cửa đi lại, chỉ có người ở vùng đất triều đình thực quản có thể qua bên thế gia quản, điều này thế gia không có quyền ngăn trở, nhưng họ lại có quyền ngăn trở dân vùng họ đi lại.

Đây là luật.

Thời này muốn đi xa cần có giấy thông hành gọi là Dẫn Lộ do huyện quan quản. Hương trưởng xác nhận, Huyện quan đóng dấu đồng ý mới đi được.

Thế gia làm đúng luật thôi, không ai trách được.

Luật này có từ lâu, hạn chế đi lại nó bắt nguồn từ việc tránh di dân, các thế lực bảo vệ tài nguyên của mình. Dân thời này chính là tào nguyên.

Ý nghĩa thứ hai của luật này đó chính là quản lý nhân khẩu biến động. Điều tra gốc gác của một ai đó.

Thời này không có chụp ảnh in ID card cho nên không quản lý được tính danh địa chỉ người, nếu kẻ gian lợi dụng đó để thủ ác rồi lẩn trốn thì phiền hà. Cho nên Ký dẫn biết luật này không ổn nhưng khôn thể bỏ. Bỏ là loạn.

Cho nên mấy ông xuyên tào lao có tư tưởng cái cách hoá phong kiến cứ cẩn thận, không phải cứ thấy cái gì trướng mắt cũng gạt đâu, không phải bài kiểm tra của các ông mà tẩy tẩy xoá xoá. Phải dựa vào hoàn cảnh mà cải cách cho phù hợp.

Vì có cái luật này cho nên rất nhiều người phải lẩn trốn như dân nghèo vượt biên từ Mexico qua Mẽo tìm cơ hội sống vậy. So sánh là thật đấy, có điều nơi này Mẽo triều đình không có xây hàng rào thép mà là Mexico thế gia xây.

Chính vì cái lý do này mà từ thôn Thiệu Chính Lộ Thanh Hoá. Lê Lãi phải buổi tối nguy hiểm vượt Chu giang. Sau đó mà mấy ngày lẩn tránh nằm gai nếm mật mới tới được Thiên Trường để chứng kiến thần tích.

Lê Lãi nghĩ mà sợ hãi, ngày ấy trên mấy bãi Điền Khố của Nhị Thánh, người đông như mắc cửi. Không thể chen chân vào nổi.

Nông dâm khắp khăp nơi đổ về thật quá khủng khiếp đông người, dòng người cứ tản đi lại có người mới đến, thậm chí Lê Lãi biết còn có cả Nông Dân Nghệ An dám trèo thuyền vượt biển qua Thiên Trường xem mùa.

Thật sự đây là thân tích, năng xuất tăng đến gấp đôi, nó tốt không hợp lẽ thường.

Nếu như… nếu như ở Thiệu Chính cũng được hưởng thần tích như vậy thì sao?

“ Hương Trưởng chúng ta bỏ qua bên kia sông thôi”

Một Nông dân cao lớn nước da ngăm đen toàn thân chắc nịch cơ Bắp thô dày đứng lên hô.

“ Phải đấy thôn trưởng đi thôi”

Lại có người lên tiếng….

“ Đi được sao, các ngươi đọc báo không có kỹ”

“ Mọi người đọc chiếu lệnh chia Công Điền Hương Xã chưa? Các đối tượng được ưu tiên chia đất đó là người sống lâu ở bản địa, người có công khai hoang đất ấy, người có chiến công trên chiến trường cho triều đình, người có thương binh, liệt sĩ cho triều đình. Chúng ta đều không phải làm sao được, chạy qua đó lấy đâu đất mà cày cấy?” Lão Lê Thống có vẻ tiệc nuối lên tiếng.

“ Ông nội ông sai rồi” Lê Thức thằng nhóc mười ba tuổi vội vàng nói.

Bốp….. Ái

Lê Thức mồm đầu đau đớn liếc mắt quanh tính chửi.

“ Còn dám nhìn, ai cho phép hỗn láo cùng ông nội” Thì ra cha Lê Thức ở phía sau đang trừng mắt quát nạt. Thức vội câm mồm khép nép.

“ Cho hắn nói, cả Hương mất tiền cho hắn đi học, hắn có mặt sẽ hơn chúng ta, lúc này thời thế đã khác, đừng khinh thường tổi trẻ. Thức nói đi, ông nội ngươi sai ở đâu?” Lão Thống không tức giận, chỉ ngồi đó vuốt vuốt chòm râu ánh mắt khích lệ….

Hương Trưởng Lê Thống lão già chán nản ngồi xuống… chỏng tre.

“ Thưa ông, thưa ba, thưa các cô chú anh chị, con xin lỗi vì mất lễ phép. Thật ra chuyện này con có nghe qua các anh chị lớp lớn hơn bàn bạc ở trên huyện rồi.”

Lê Thức học khôn lễ phép đứng ra thưa , phong cách hết sức đĩnh đạc.

“ Hay hay… Lê Hải ngươi cái thằng này u u mê mê cả đời, không ngờ đẻ tốt một đứa cháu cho ta. Thấy không , đi học có ba tháng ở huyện ăn nói tốt hẳn ra. Đúng là giống người đọc sách lắm.. Thức nói đi.. nói nhanh xem các người đọc sách tiền bối nói gì”

Ông lão hương trưởng vui lắm, quyết định bỏ tiền cho mấy đứa trong thôn đi học cao lên quả thật là quyết định sáng suốt.

Lê Hải nông dâm cười khan, không biết cha mình mắng hay khen mình nữa.

“ Dạ con xin thưa. Các anh chị lớp lớn bàn nguyên văn như sau. Nhị thánh há chẳng biết phân chia ruộng, không còn luân điền phân công thì sẽ thành kẻ có người không ruộng đất. Kẻ không ruộng không có miếng ăn chẳng đói sinh loạn ư? Nhị thánh anh minh thần võ vì sao lại có sai lầm đó được? Cho nên các anh chị đoán rằng Nhị Thánh sẽ có biện pháp giúp đỡ người không được phân ruộng”

Thức từ từ học theo giọng trầm bổng của mấy tên lớp cao mà nói. Hắn khiến toàn bộ dân trong thôn bị thu hút không ai dám thở mạnh mà lắng nghe.

“… Nhị Thánh phương pháp hẳn không ngoài ba cách. Thứ nhất cách đó là mở rộng các xưởng sản xuất để người không có ruộng vào làm việc, nên nhớ công nhân thu nhập còn hơn nông dân cày cấy. Thứ hai phương pháp đó là khai hoang, e rằng người nào khai hoang ruộng được bao nhiêu sẽ được cấp quyền sử dụng đất bấy nhiêu, theo các anh chị suy đoán nếu ai chịu khai hoang sẽ được Nhị Thánh hỗ trợ như lương thực trước khi khai hoang hoàn thành, hay dụng cụ khai hoang, trâu ngựa sức kéo, và cả miễn thuế một thời gian. Cách thứ ba đó chính là trồng cây nhưng không phải trồng lúa mà là trồng một loại cây khác gọi là cây công nghiệp, cây phục vụ cho sản xuất ở Thăng Long hay các khu công nghiệp. Cây này không nhất thiết cần ruộng tốt cho nên khai hoang rất nhanh trồng không khó, ví như lúc này ở Tây Bắc, Chính Bắc, Tây Nam đang trồng cây bông và cây … cây … cây…”

Đang nói quên mất cây gì… xấu hổ quá… Thức nhìn qua Văn thằng này cùng lên huyện học với hắn, là Văn cũng hay nhắc bài cho hắn.

Văn không giỏi nói nhưng lại kiến thức nhiều hơn.

“ Văn nhà Lê Thảo phải không… cháu mạnh dạn đứng ra nói” Hương trưởng cũng không thiên vị cháu ruột mình. Cả thôn đều là họ hàng cả mà.

“ Cháu … cháu…” Lê Văn ấp úng, nhưng không biết hắn bị ai đẩy một cái từ phía sau văng lên.

Liếc mắt lại thì thấy mẹ Văn đang ánh mắt khích lệ.

Văn hít một hơi sâu nói lên.

“ Thưa thư bà con là như vậy…”

Văn không có tài ăn nói nên cụt ngủn giới thiệu.

“ Thằng Thức hấn nói không sai. Mấy cái trên đúng cả. Cây công nghiệp hấn nói cũng gần đúng hết. Nhưng không phải chỉ có ba cách mà nhiều lắm. Kể không hết đâu. Nói tóm lại là ở Thăng Long vùng quản hạt quá nhiều loại công việc ra tiền ra lương thực.”

Thằng này nói chuyện khó nghe nhừn thật là kiến thức thâm uyên vô cùng tận.

“ Văn nói đi, chúng ta có thời gian nghe ..”

“ Đúng đây Văn nói đi..”

“ Văn tự tin lên.. nói đi”

“ Ông nội , thằng Văn hắn là biết nhiều nhất trong mấy đứa bọn con, hấn học điểm chi mà cao nhất. Rứa nhưng hấn nói không được mô” Thức cười.

“ Không sao. Chúng ta có thời gian. Cứ từ từ nói” Hương trưởng thấy đám nhóc có tiến bộ , có học thức thì vui lắm không ngại tốn thời gian.

“ Được .. Được rồi.. cây công nghiệp nhé.. đa số là trồng đất đồi cho nên khai hoang trồng cây công nghiệp nhanh hơn cây lúa. Thu nhập không kém hơn. Nhiều loại để lựa chọn, đậu, mía, cây sơn, cây mây, cây lanh, nhất là cây Lanh nghe nói đâu đâu cũng sống , diện tích trồng thì khổng lồ, trồng bao nhiêu triều đình thu bấy nhiêu. Mà giá không thấp, chăm sóc dễ một cái nhà kia vừa trồng lúa vừa trồng lanh, tính ra một tháng 3-4 quan tiền. Giàu luôn, hắn có tiền đi du ngoạn tứ phương đến cả trường chúng con tìm hiểu mà. Con quen thằng ấy, nhà hấn ở Tam Giang xưa nghèo lấm, giờ quần áo đẹp đi du học tứ phương tiền bạc không lo lắng” Văn mơ màng ánh mắt kể lại.

“ Tam Giang, cháu nghe không nhầm chứ, nơi đó nghèo hơn chúng ta nhiều mà, làm sao màu mỡ như Chu Giang chúng ta?” Một thôn dân nói.

“ Nhà hấn có trồng mỗi lúa mô? Hấn trồng đủ thứ, đất đồi bạt ngàn. Nhà hấn đốn cây xong là đốt gốc, mượn voi của triều đình nhổ rễ… cái nhà hấn trồng đủ thứ trên đồi. Mía, đỗ, cây Lanh này… giàu chi giàu rứa luôn. Hấn á, mỗi lần đi ăn là mời cả chục người… đúng không Thức?” Văn quay qua hỏi đồng học.

“ Mi nói thằng Táu nhà ở Tam Quan?” Thức ngẫm nghĩ hỏi.

“ Là hấn chứ ai” Văn nói lại…

“ Rứa thì đúng rồi, hấn giàu mà… nhà nông đấy, mà giàu ngang cả nhà thương nhân” Thức mơ ước ánh mắt…

“ Tin.. ta tin Văn nói đúng, tiếp tục kể cách khác đi văn..” Hương Trưởng lại nói.

“ Làm dịch vụ này, dịch vụ không phải công nhân mà làm thuê cho khách sạn, quán nước, quán rượu, hay làm bán hang cho người chủ, nhưng không phải là nô bộc, chủ cũng phải tôn trọng nhân viên” Văn nói một đống từ lạ khiên người dân hiểu không nổi, nhưng họ biết đây là một cách kiếm sống, nghe rất ảo ma nhưng có vẻ lợi hại. Sống được là được.

“ Tiếp..” Hương trưởng tiếp lời.

“ Làm công nhân, thằng Thức hấn nói thiếu, công nhân không chỉ làm xưởng, còn có công nhân bốc vác bến tàu, công nhân vận tải hàng, công nhân khai thác mỏ lương rất cao, có bảo hiểm nếu xảy ra tai nạn triều đình nuôi. Công nhân khai thác gỗ, khai thác đá nhiều kiểu công nhân lắm mà triều đình lại đang thiếu.”

“ Các tốt nhất là đi lính, nghe đâu triều đình có mấy nơi đô hộ phủ xa lắm, ai nguyên đi lính 5 năm thì đăng ký. Lương tháng có khi nuôi được chục hộ cũng nên”

Hít hít hà hà hà….

“ Còn nữa không?” Hương trưởng đã hơi mất bình tĩnh nhưng cố nín giữ để nghe tiếp.

“ Thì cuối cùng là phương pháp kiếm tiền tốt nhất, nhiều nhất. Đó là học, như chúng con giờ. Có thể làm quan, có thể làm kỹ sư, bác sĩ, công nhân cao cấp, lương mỗi tháng 10 quan cũng là ít nhất đấy” Văn thật thà thưa đáp.

Hương dân lúc này náo loạn thật rồi.

Đúng là đọc báo vẫn chưa thể biết hết thế giới bên ngoài, không ngờ chỉ cách nhau mấy chục dặm mà nơi họ sống cùng nơi triều đình quản khác nhau lắm thay.

Hương trưởng ánh mắt thâm trầm liếc nhìn mọi người.

“Hải, Thảo, Lộc, Lãi …… Lung . Hồng. Phú … mọi người đi hết theo ta vào đây.” Lê Thống hương trưởng gọi một đám thanh niên cùng người trung niên nhưng có sức khoẻ vào trong đình, bên ngoài bị giải tán cả.

“ Ta tin lời bọn nhỏ nói không sai, bọn hấn nói có sách, có trình tự. Nây ta quyết định như vậy”

Cả đám tráng niên lắng tai mà nghe.

“ Nơi này không phải không sống được, thế gia sưu cao thuế nặng nhưng cố tằn tiệm vẫn sống qua ngày, nhưng chúng ta cái Hương này trăm năm vẫn vậy, không khá hơn được. Khai hoang? Ruộng mới sản lượng đâu có nhưng thuế vẫn đánh nặng tay, càng khai hoang càng là gánh nặng, một thửa khai hoang 3-4 năm mới có thu hoạch tốt trong thời gian đó vẫn phải đóng thuế như ruộng cày sâu? Trâu bò thì không có, càng khai hoang chúng ta càng khổ”

“ Nhưng cả Hương bỏ đi là không thể nào. Thê gia sẽ bắt lại ngay, cho nên ta cử các ngươi đi Thăng Long dò đường, nếu đúng có thể sống được, làm việc chăm chỉ một chút, gửi tiền về cho đám nhỏ đi học, chỉ có đi học mới thoát được cảnh này”

Hương trưởng gương mặt trầm ngâm mà dạy.

“ Con đi, có gì mà khôn đi được, ở nhà ruộng cũng có chừng ấy, luân phiên mà cày đâu đủ sống, chúng con đi người ở nhà dư sức cày bừa, nếu đúng như thằng Thức thằng Văn nói, chúng con không tin tram cân thịt này không thể kiếm ra tiền” Lê Hải hùng hổ.

“ CHáu đã đi một lần Thiên Trường, có biết đường. chỉ cần qua đến núi Tam Điệp ở đó có một cơ quan của triều đình chuyên đón dân ở các vùng khác đến… xắp xếp công vệc cấp lộ dẫn, điều tra thân phận” Lê Lãi lên tiếng.

“Xắp xếp từ Tam Điệp? không cần đi Thăng Long?” mọi người ồ lên.

“ Nghe nói cơ quan này gọi là Cục An Trí Dân, đâu đâu cũng có, chuyên sắp xếp cho dân, cháu đi qua đó họ cũng hỏi muốn làm việc gì ở đâu, rồi đưa rất nhiều cho cháu chọn lựa, Nhưng vì vội đi Điền Khố xem lúa nên bỏ qua mất, về lại quên kể” Lê Lãi gãi đầu.

Bốp…. ái…

Bốp…. ái…

Bốp…. ái….

“ Thằng nào…. Ái … là cha..”

“ Thằng ngu này, việc quan trọng vậy mà không tìm hiểu, về lại không kể lại, hôm này không chó Thức, Văn bọn hấn thì đúng là lỡ việc…”

“ So răng được với bọn đi học lớp trung học, con mới học tiểu học…” Lê Lãi bĩu môi.

“ Tại Mi học ngu nên Hương mới không bỏ tiền cho đi học tiếp..” Bốp…

Buổi họp kín thành chỗ hai cha con thượng cẳng chân hạ cẳng tay.

Chết cười.